DE PRIORIBUS GENERALIBUS
da pag. 1 a 188
dal cap. I al XLIX
INDEX
I. De unione generali Ordinis Eremitarum S. P. Agustini -
p. 1II. De P. Lanfranco Mediolanensi, I Generali post unionem -
p. 8III. De P. Guidone, II Generali -
p. 14IV. De B. Clemente Auximano III Generali -
p. 20V. De P. Francisco Regiensi, IV Generali -
p. 23VI. De B. Clemente iterum Generali -
p. 25VII. De P. Aegidio Romano, V Generali -
p. 28VIII. De P. Simone Pistoriensi, VI Generali -
p. 29IX. De B. Augustino Novello, VII Generali -
p. 31X. De P. Francisco Rubiensi, VIII Generali -
p. 32XI. De P. Jacobo Ortano, IX Generali -
p. 35XII. De P. Alexandro a S. Elpidio, X Generali -
p. 37XIII. De P. Guillelmo Cremonensi, XI Generali -
p. 39XIV. De P. Dionysio Mutinensi, XII Generali -
p. 45XV. De P. Thoma Argentinate, XIII Generali -
p. 46XVI. De P. Gregorio Ariminensi, XIV Generali -
p. 50XVII. De P. Matthaeo Asculano, XV Generali -
p. 51XVIII. De P. Ugolino Urbevetano, XVI Generali -
p. 53XIX. De P. Guidone Belreguardo, XVII Generali -
p. 53XX. De P. Bonaventura Patavino, XVIII Generali -
p. 55XXI. De P. Tholomaeo Veneto, XIX Generali -
p. 56XXII. De P. Nicolao Cassiano, XX Generali -
p. 60XXIII. De P. Petro de Vena, XXI Generali -
p. 62XXIV. De P. Augustino Romano, XXII Generali -
p. 64XXV. De P. Gerardo Ariminensi, XXIII Generali -
p. 66XXVI. De P. Juliano Salensi, XXIV Generali -
p. 68XXVII. De P. Alexandro Oliva, XXV Generali -
p. 71XXVIII. De P. Guillelmo Becchio, XXVI Generali -
p. 72XXIX. De P. Jacobo Aquilano, XXVII Generali -
p. 74XXX. De P. Ambrosio Corano, XXVIII Generali -
p. 76XXXI. De P. Anselmo Montis-Falconio, XXIX Generali -
p. 79XXXII. De P. Mariano Genazzanensi, XXX Generali -
p. 84XXXIII. De P. Gratiano Fulginate, XXXI Generali -
p. 88XXXIV. De P. Augustino Interamnensi, XXXII Generali -
p. 90XXXV. De P. Aegidio Viterbiensi, XXXIII Generali -
p. 92XXXVI. De P. Gabriele Veneto, XXXIV Generali -
p. 98XXXVII. De. P. Joanne Antonio Veronensi, XXXV Generali -
p. 103XXXVIII. De P. Hieronymo Seripando, XXXVI Generali -
p. 105XXXIX. De P. Christophoro Patavino, XXXVII Geneiali -
p. 109XL. De P. Thaddaeo Perusino, XXXVIII Generali -
p. 119XLI. De P. Francisco Recanatensi, XXXIX Generali -
p. 127XLII. De P. M. Spiritu Vicentino, XL Generali -
p. 128XLIII. De P. M. Gregorio Montelparensi, XLI Generali -
p. 130XLIV. De P. M. Andrea Fiviziano, XLII Generali -
p. 134XLV. De P. M. Alexandro Senensi, XLIII Generali -
p. 138XLVI. De P. M. Hippolito Fabriano, XLIV Generali -
p. 145XLVII. De P. M. Joanne Baptista de Asti, XLV Generali -
p. 154XLVIII. De P. M. Fr. Nicolao A. S. Angelo, XLVI Generali -
p. 163XLIX. De P. M. Fr. Fulgentio a Monte in Georgio, XLVII Generali -
p. 182********************************************************************
CAPUT. I
De unione Generali Ordinis Eremitarum
[P. 1] Tertiam ingressurus Regulae S. P. Augustini aetatem, et recentiora saecula, eoque clariora, ac ut confido gratiora, eadem decrevi ab ipsa Generali unione Eremitarum, variarumque Congregationum, de quibus supra aliquoties, exoriri: et ut omnis evitetur confusio de anno in annum, seu de Generali in Generalem incrementa Monachismi S. Augustini enarrare, in quibus lector notabit Panphilium auctum, ac multis in locis correctum fuisse.
Unio illa diversarum Congregationum anno MCCLVI facta, per errorem ab aliquibus plus aequo delicatis, putatur fuisse principium Ordin. Eremit. dum eumdem post Concilium Lateranensem, vel dudum post tempora SS. Francisci et Dominici, vel quod multo absurdius est, post Concil. Lugdunense et tempora S. Bonaventurae, (ut nuper quidam Hispaniae somniavit) putant sumpsisse exordium, cum tamen ex
[p. 2] antecedentibus ac subsequentibus fundationibus, ac Bullis fideliter descriptis satis constet jam tempore Alexandri IV, Innoc. IV, immo Innoc. III Ordinem Eremitarum etiam in remotissimis ac disjunctissimis terrarum partibus extitisse, eique unitas fuisse tot Congregationes Auctore primum Innoc. IV, deinde Alexandro IV.Innocentio etenim morte praevento, anno MCCLIV Alexander cui Deus (apud quem grata est unio, et ingrata divisio) calcar addidit apparitione mirabili S. Augustini, quem Sanctiss. Pontifex vidit grandi capite, membris exilem, divisam ac conscissam gerentem vestem, filiosque hinc inde dispersos; qua multorum deliberatione adhibita, intellexit Dei voluntatem esse, ut Innocentii opus, Unionis puta inceptum, prosequeretur, Religionemque exilem, sub tam grandi capite, quale est S. Augustini gloria, militantem promoveret, aliasque adjungeret Congregationes, ut tandem aliqualis membrorum cum capite fieret proportio.
Vix itaque Cathedram ascenderat Apostolicam Alexander IV quin huic officio animum serio applicaret, Richardi Cardinalis, cui jam multo ante Ordo S. Augustini Eremit. commissus erat, consilio usus, eidem mandat ut diversarum Congregationum superiores ad se evocet, negotiumque unionis pertractet. Pontifex interim Priori Generali Ordinis, qui tunc adhuc Eremitas Tusciae tantum sibi habebat unitos, caeterisque Prioribus varia privilegia impertitur, ut ex seqq. Bullis licebit colligere.
"Alexander Episcopus Servus servorum Dei, Ven. Fratribus universis Archiepiscop. et Episc. praesentes litteras inspecturis, Sal. et Apostol. benedict. Odore suavi bonorum operum dilectorum filiorum Fratrum Eremit. S. Agustin. Ordinis recreati, eos non immerito favore prosequimur, ea ipsis diligenti solertia procurare studentes, per quae auctore Domino humilitatis eorum Collegium suscipere valeat incrementum; sed sicut accepimus, nonnulli vestrum in contrarium molientes, ipsorum pacem et quietem, sine qua non colitur pacis auctor, perturbant, contra tenorem Privilegiorum, et Indulgentiarum eis a sede Apostol. concessarum pro suae voluntatis libitu venientium. Quocirca universitatem vestram rogamus attentius, et adhortamur per Apostol. scripta mandantes, quatenus vestris juribus manentes contenti, nullam eis, vel ipsorum domibus contra praedictorum Privilegiorum et Indulgentiarum continentiam inferatis molestiam vel gravamen, quin potius habeatis eosdem pro Divina, et nostra reverentia commendatos. Ita quod exinde vobis Deum reddentes propitium, erga Religiosos zelum habere probemini charitatis. Dat. Anagn. Idibus Iulii. Pont. nost. Anno I.
"Alexander Episc. Servus servorum Dei, Dilectis filiis Prioribus Fratrum Erem. Ordin. S. August. Sal. et Apostol. benedic. Cum ex Apostolica cura teneamur officio circa Religionis augmentum attenti
[p. 3] et vigiles inveniri: Nos devotionis vestrae precibus inclinati, ut volentibus Fratrum Ordin. vestri aggregari collegio, qui suspensionis, interdicti, vel excommunicationis sententiis sunt ligati, obsolutionis beneficium juxta formam Eccles. impertiri, et ipsos in fratres recipere valeatis, ad instar felicis record. Innoc. PP. praedecessoris nostri, vobis aucthoritate praesentium indulgemus, ita tamen quod si aliqui ex eisdem hujusmodi sententiis propter debitum sunt astricti, satisfaciant, ut tenentur. Nulli ergo liceat, etc. Quod si quis hoc attentare praesumpserit, etc. Dat. Anag. Kal. Iul. Pont. Anno. I."Alexand. Episc. Servus servorum Dei, dilectis Filiis universis Prioribus et Fratribus Erem. S. Augustin. Sal. et Apostol. benedict. Solet annuere Apost. Sedes piis votis, et honestis petentium precibus favorem benevolum impertiri. Cum sicut nobis insinuare curastis, Generalis Prior vester de triennio in triennium eligatur, nec sit vobis facile pro ipsius electionis confirmat. ad sedem Apostol. Recurrere. Nos volentes vobis patemae sollicitudinis studio consulere, in hac parte devotionis vestrae precibus inclinati praesentium vobis authorit. concedimus, quod idem Prior cum unanimiter et concorditer electus fuerit, libere administret, dummodo nihil de bonis Ecclesiast. alienet, donec petendi et obtinendi confirmationem a nobis vel a dilecto filio nostro Richardo S. Angeli, Diacon. Cardin. vice nostra habuerit facultatem. Nulli ergo, etc. Quod si quis hoc attentare praesumps. etc. Dat. Anag. 16 Kalend. Augut. Pontif. Anno I.
Ecce quomodo Ordo Eremitarum S. Augustin. sit antiquior Alexand. IV; nam primo sui Pontif. anno, de illo loquitur ut de Ordine fundato et approbato, immo approbat Privilegia praedecessorum suorum, fidemque facit jam in usu esse electionem Generalis de triennio in triennium, quorum certe jam aliqua intercesserant, cum notarent Religiosi incommodum cui volebant occurrere per petitionem quae in tertia Bulla continetur. Constat etiam has Bullas pro Ordin. S. Augustini editas fuisse ante unionem generalem Congregationum, quae successit anno II Alexandri IV.
Plures etiam Ordo Erem. S. Augustini, tunc ita nuncupatus, in diversis partibus habebat colonias: immo hoc ipso anno unionis, Fratres Ordin. S. Augustin. possessionem accepere in oppido Brugensi, quod nobile Flandriae est emporium, Sacelli S. Nicolai, cum ante biennium circiter fuissent publico Senatus consulto in eadem civitate, primis Religiosis ex Conventu Mechliniensi descendentibus. Sacellum autem S. Nicolai jure patronatus spectabat ad strenuos, Dominos de Gistella, fuitque commodato Fratribus Augustinianis aliquandiu concessum, ac non ita post in proprietatem donatum, donationem confirmante Martino IV.
Admittuntur etiam hoc anno vel seqq. Patres Eremit. August. juxta civitatem Iprensem, nam paucis post annis F. Petrus de Eugubio,
[p. 4] Provincialis Franciae, transegit cum ejusdem civitatis praeposito ac Capitulo, cui conventioni subscribunt Decanus et Capitulum Morinense sede vacante.Nec segniores in promovenda re Ordinis fuere Patres Mechlinienses, qui admissi jam a decennio, dum in vinea Domini strenuam operam praestant, incommoda prioris loci sentientes, hoc anno ad novum locum secesserunt, in eoque juxta rivulum urbis sua transtulerunt; translationem confirmante Henrico Laeodiensi Episcopo, cui tunc adhuc illa civitas in spiritualibus parebat.
Mittebantur tunc etiam ac remittebantur variarum Eremiticarum Congregationum Procuratores, opus unionis Generalis texentes sub auspiciis Cardinalis S. Angeli, qui cum jam per sesquiannum remoras omni conatu solvisset, sub finem Novemb. indicit Generalem Congregationem Kalendis Martii celebrandam, in qua communitas institueretur, unumque caput, quod omnibus praeesset: huic autem Congregationi fuit Ordinatus Conventus Romanus de Populo jam tunc a multis annis Ordin. S. Augustini.
Haec unio ut facilius succederet, declarabat Alexander suae mentis esse Eremitas omnes, vel saltem plerosque illorum, ad civitates et oppida (quo viciniores, majorem fructum referant concionum, visitationum infirmorum, consolationem afflictorum, exhibitionemque Sacramentorum) evocare; et ut adhuc minor foret difficultas, statuit Pontifex ut omnes uniformem gestent habitum nigrum vel album. Quod ita describit Jord. et Pamphil.: Quia vero post transitum S. P. Augustini Fratres hinc inde dispersi fuerunt, et tunc crevit deformitas tam in habitu, quam in Divino officio, et coeteris observantiis usque ad tempus recollectionis Ordinis memorati: et quoniam tunc inter illos Fratres simplices dubitabatur, quis esset verus illorum habitus; hinc est, quod Sedes Apostolica aspiciens ad primariam originem Ordinis, habitum superiorem eis determinavit, immo verius dudum per S. Augustinum determinatum declaravit; statuendo videlicet, quod eorumdem Fratum Ordin. S. August. habitus exterior esset cuculla nigra et non alterius coloris, cum longis ac protensis manicis, desuper corrigia amplia cincta, habitu subteriore sic remanente secundum Ordinis ordinationem, auctoritate nihilominus ad hoc sedis Apostol. accedente. Et sic illa sancta Societas per B. Augustinum instituta, et per eum semper (ut dictum est) servata, non omnino disrupta fuit et abolita, sed in aliquibus bonis Patribus conservata, donec novissimis temporibus illam dispersionem Deus dignatus est adunare, sicut olim dispersiones Jsraelis congregavit.
De evocatione ad civitatem ita loquitur S. Antoninus. Eremitas voluit ad civitatem perducere; ad quod quia nonnulli eorundem Fratrum erant difficiles, malentes in Eremo, more solito, solitarie Deo servire, quam inter homines mundanos periculo mundani contagii se exponere: Idem Dom. Papa intendens eorum devotioni satisfacere, et nihilominus per
[p. 5] Fratres eiusdem Ordinis fructum salubrem in populo producere, sic ordinavit ut prioribus locis retentis, quicumque devotionem haberent Eremiticam vitam ducendi, possent secundum dispositionem suorum Superiorum in locis talibus commorari.Fundatur interim Eremitis S. Augustini communi civitatis sumptu monasterium Mediolani juxta sacellum S. Marci, ad placandum Deum, qui gravi bellorum civilium clade populum tunc graviter affligebat. Evocantur huc primum Eremitae Augustiniani, qui prope Volam oppidum commorabantur; quos Ecelinus fugaverat coenobio funditus everso.
Sub initium anni MCCLVI Richardus Cardin. S. Angeli volens morem gerere mandatis Sanctiss. Pontificis rursus ad se vocatis Procuratoribus ac Superioribus variarum Congregationum negotium unionis proposuit, omniumque consensum imperavit ac impetravit, fuitque statutum ut in proximas Kalend. Martii ex omnibus Eremitis ita unitis Generalis aliquis eligeretur, qui S. P. Augustini vices gerens, omnibus aequaliter praeesset, et ut sopitis Congregationibus Ordo in Provincias divideretur; Kalendis itaque Martiis approximantibus comparuere Procuratores ac Superiores Congregationum:
Vallis Hirsutae.
Erem. B. Ioan. Boni.
Eremit. Turris Palmae Firmenium.
De Lupocabo juxta Lucam.
Eremit. de Poenitentia.
De Brictinis.
Eremit. S. Benedicti Fabalensium.
S. Mariae de Murceto.
Guillelmitarum per Angl. Germ. et Ung.
Eremit. S. Jacobi de Monilio.
Qui omnes cum Generali Ordinis, cui tempore Innoc. Anno MCCXLIII uniti fuerunt Eremitae Tusciae, superatis difficultatibus, in conventu S. Mariae de Populo coadunati, renunciante officium Generalatus, quod Ordinis nondum uniti gerebat R. P. Philippus Dexter, suffragio communi elegerunt Lanfrancum Mediolanensem, jam ante Generalem Congregationis B. Joannis Boni, illamque unionem ac electionem unanimi convenientium voto factam coram Richardo Cardinali, uno mense post confirmat, ac laudat Alexand. IV his fere verbis:
"Alexander Episc. Servus servorum Dei, Dilectis filiis Lanfranco Generali Ordin. Eremit. S. August. Et universis Provincialibus, Prioribus ac Fratribus ejusdem Ordin. tam praesentibus quam futuris Sal. et Apostol. benedict. Licet Ecclesiae Catholicae integritatem corporis sui sincera membrorum diversitas subministret, et circumamicta species multiplicibus in ea varietatibus decoretur, nihil tamen in ipsa exprimit contrarietas inconcinnum, in qua consensum nutrit concordia charitatis, etc. Hac consideratione commoti, ut ex pluribus cuneis acies una consurgeret, fortior ad spiritualis nequitiae impetus conterendos: Propterea dudum mandatum Apostolicum a nobis emanavit, ut de singulis domibus vestris, quarum quaedam [p. 6] Ordinis S. Augustini, nonnullae autem Fratris Joannis Boni, aliquae vero de Fabalis, aliae de Brictinis censebantur, duo FF. cum pleno mandato ad nostram mitterentur praesentiam, quod nostra circa eos ordinaret dispositio, recepturi. Cumque fratres huiusmodi ad sedem Apostol. accesissent, coram dilecto filio nostro Richardo S. Angeli Diacon. Cardin. quem negotio unionis vestrae praefecimus, sufficientia ad id exhibuere mandata, et in Generali capitulo vestro in Urbe celebriter congregato, nomine omnium a quibus fuerant destinati, et de communi capituli assensu, vos et domos vestras in unam Ordin. observantiam redigi, unumque ex eis ovile fieri Generalis Prioris praesidentia gubemandum, unanimes consenserunt, petentes, ut per gratiam unionis, et conformitatis hujusmodi, eis juxta conceptum votum paupertatis spontaneae possessionum terrestrium abdicatio remaneret, et ipsis baculos vel ferulas deferendi necessitas tolleretur, collata in Cardin. eumdem providendi vobis ea vice de Priore Generali nihilominus potestate. Porro idem Cardin. nostri authen. Mandati et capituli concessione suffultus, Te dilecte fili Lanfrance in Generalem Ordin. ejusdem praefecit, ac etiam confirmavit, vos a baculis ferendis, et a possessionibus acceptandis declarans exemptos. Nos igitur praefati Cardin. processum convenientem cum voluntatis nostrae proposito approbantes, praemissa omnia grata habemus et rata, ipsaque aucthorit. Apost. confirmamus etc. Dat. Later. V. Idus April. Pontif. nost. anno II".
Hic fuit annus ille felicissimus, quo diversa flumina, hinc inde late divisa, redierunt ad mare, juxta illud Ecclessiat: Ad locum unde exeunt flumina revertuntur ut iterum fluant. Tunc diversa sydera et micantes stellae ad unam lucidissimam solis faciem transierunt; tunc (inquam) diversa membra languida et exilia, juxta Alexand. IV visionem, praegrandi capiti unita, novas vires, novum robur et vegetum a tanti capitis justa influentia, justum susceperunt incrementum.
Controvertitur apud aliquos de Saccitis, seu de Fratribus Eremitis poenitentialibus Jesu Christi, an illi per hanc unionem ad Ordin. S. Augustini transierint; partem affirmantem tenent Jord. Pamphilus, Bergomensis, et alii, decepti, ut putat Marquez, quia Monasterium nostri Ordinis Parisiense quondam Saccitarum fuerat, in quorum sedem nostri devenere. Contrarium enim videtur ipse Marquez evicisse, cum docuit adhuc Saccitas usque ad Concilium Lugdunense, immo multis postea annis perstitise; in cujus favorem etiam est, quod deducit de Conventu Saccitarum civitatis Aconensis in Palaestina, nostris Religiosis ex consensu Sedis Apostolicae divendito.
Non video tamen, cur a communi Antiquiorum sententia discedamus, cum Jordanus iis temporibus vicinior, ac non solum rerum Galliae, sed Italiae ac Germaniae peritus dilucide hoc testetur: unum vero vel paucos Conventus superfuisse aliquamdiu post unionem, non est [p. 7] mirum scienti quam rigida apud hos Saccitas fuerit disciplina, quam non ita facile fuit tam cito in laxiorem trasmutare: aemulabantur enim primi nostri Patres perfectionem Fratrum de Poenitentia, unde potius conabantur illorum mores et vivendi ritum imitari, quam eumdem extinguere, nec unquam extinxissent nisi a pristino rigore defecissent. Adde quod Saccitae habitum nigrum S. Augustini, quamvis rudiorem semper detulerint, et quod communi appellatione Eremitae S. Augustini de Poenitentia nuncupati fuerint, Priorem etiam Generalem ipsis imperasse constat ex Conventu Tomacensi, aliisque. Solet etiam vulgus ad saecula aliquot nomen antiqui loci licet immutati usurpare. Quod Conventus Aconensis fuerit Eremitis Augustinianis divenditus, alii etiam aliis incorporati, non obstat mandatae unioni; prima enim resistentia superata, alioque Pontifice regente, BulIis illis Alexandri multum deccesserat; malebantque Ordinis Patres nummo difficultates redimere, quam cum Sedis Apostollicae fisco litigare.
Moveor autem plurimum, ut asseram Saecitas cum caeteris Congregationibus Ordinis S. Augustini fuisse unitos, quia invenio apud plerosque hos Saccitas de Poenitentia Jesu Christi fuisse a B. Joanne Bono fundatos; cujus Congregationem fuisse unitam certissimum est. Deinde de Guillelmitis idem dici potest, quod diu post unionem aliqui perstiterint, et quod illorum Conventus ad alios devenerint; hinc tamen non potest concludi illos non fuisse unitos.
Sub eodem Alexandro IV, et recte hoc anno unionis Generalis, inolevit aliud quoddam genus Fratrum de Poenitentia in honorem S. Demetrii sub Regula S. P. Augustini, a Pontifice confirmatum. Hi Fratres originem suam anno MCC habuerunt a viris piis in Poloniae ac Germaniae partibus, qui etiam habitu satis differunt, subrubram enim gestantes cucullam, cum scapulari, cui cor cruci appossitum rubro colore est appictum. Hunc Ordinem fere emortuum nostro saeculo vidi Romae a Paulo V rursus approbari, ac juxta institutum Regulae S. Augustini subjici, adhibita ferula Ordinarii.
Hoc eodem anno in urbe Lovaniensi ad moenia ipsa tum dono Principis, tum oppidi liberalitate, ac civium munificentia Eremitis Augustinianis erigitur coenobium ad Diliam, primis Religiosis Mechlinia ac Colonia evocatis: quod Monasterium postea auctum, Patribusque sanctissimis repletum, multum fructum in vicinos cives et nobiles emisit, estque adhuc modo non solum litterarum, sed observantiae ac virtutum seminarium. Asservatur in hoc Monasterio medietas sacrae hostiae in camem miraculose conversae, dum ab insolenti, non jejuno Metello-Burgi in Zelandia sumeretur, quam ab impio e Colonia, ubi altera pars in veneratione est, transtulit P. Joan. Gheest ab annis circiter CCC, ratione cujus in dies plura contingunt miracula Lovanii.
CAPUT. II
De Lanfranco Medilanensi primo Generali post unionem.
[P. 8]
Lanfranco ad Ordinis Augustiniani universi regimen promoto, dimissis singulis Congregationum nominibus, ac superioribus, prima fronte Ordo Eremit. S. Augustini in quatuor Provincias fuit divisus, Italicam scilicet, Gallicam, Germanicam, et Hispanicam. Et quamvis posteriores Provinciae multis postea annis absque ulla subdivisione perseverarint, Italica tamen, tum ob multitudinem Monasteriorum, tum ob Congregationes frequentes statim fuit divisionem passa. Ioannis-Bonitae plerumque Lombardiam incolebant; Turripalmares et Hirsutani Marchiam; Brictinenses Romandiolam; Murcetani montes Pisanos; Iacobitae et Lupocavani Lucenses agros: quamvis non soli in istis Provinciis Conventus Congregationum permanserint, sed cum aliis Religionis Conventibus statim fuere confusi, uti est verosimillimum.Certum etiam est ad extemas nationes statim Italos fuisse dimissos, viros zelo ac pietate ferventes, qui ibidem tunc Monasteria erecta dirigerent, nova conquirerent, unita realiter possiderent. Sic in Germaniam ablegatus fuit Guido Salanus, ac post eum Andreas Senensis; in Galliam P. Marcus Ventonus, ac post illum P. Petrus De Eugubio; in Hispaniam F. Joan. Lombardus, et Paschasius Dareta; in Angliam P. Guillelmus Sengham, quorum opera non parum Ordo fuit promotus, cum plerique horum miraculis essent clari.
Laborabat interim Generalis apud Pontificem ut plenum Ordinis regimen obtineret, ne titulo tenus aliquibus tantum praeesset, quod omnino factum fuisset, nisi aliquam saltem exemptionem impetrasset ab Ordinarium jurisdictione. Concedit itaque primis annis Alexander IV Fratribus S. Augustini celebrandi facultatem januis clausis tempore interdicti. Insuper permittit retentionem bonorum stabilium. Prohibet Fratribus Minoritis, ne audeant Augustinianos professos recipere sine petita ac obtenta venia suorum Superiorum, ac tandem eximit eosdem Augustinianos ab ordinariorum jure, nisi in casibus atrocioribus, eosque subjicit immediate Generali; prout constat ex Bullis expeditis Anag. Idib. Junii, et Kalend. Augusti, Pontif. anno III. Deinde ut Ordo jam unitus majus incrementum sumeret, et praescinderentur difficultates, quae semper sub initium similium mutationum
[p. 9] solent oriri, idem Sanctiss. Pontif. rursum Richardum Cardin. qui unioni et electioni praefuerat, creavit Protectorem totiùs Ordinis uniti, sopitis aliarum Con gregationum Protectoribus hac forma: "Alexander Episcop. Servus servorum Dei, Dilecto filio Richardo Diacono Cardinali Sal. et Apostolicam benedict. Inter alias sollicitudines quibus assidue premimur, intendere circa ea nos convenit, per quae sub Religionis habitu vacantes Divino cultui in tranquillitate animi sub observatione mandatorum Dei delectari valeant, et proficientes de virtute in virtutem Deum Deorum in Sion intueri. Sane meminimus quod fel. record. Innocent. PP. praedecessor noster dudum injunxit tibi, ut Priores et Fratres Tusciae Eremitas, quos tuae curae ac gubemationi commisserat, ad tuam praesentiam evocares, circa quorum informationem accedentiam ad Sedem Apostol. de mandato Praedec. diligenter et sollicite institisti. Demum a nobis mandatum Apostolicum emanavit, ut de singulis domibus Eremit. quarum quaedam S. Guillelmi, quaedam S. Augustini Ordinis, nonnullae autem F. Joannis-Boni, aliquae de Fabalis, aliae vero de Brictinis censebantur, et apud homines ambiguis interdum nuncupationibus vacillabant: duo Fratres cum pleno mandato ad nostram mitterentur praesentiam, quod nostra circa eos ordinaret dispositio, recepturi. Cumque fratres hujusmodi ad sedem Apostolicam accessissent, Tu quem negotio unionis praedictorum Fratrum praeficiendum deputavimus, auctoritate mandati nostri vivo ad te sermone directi, ad id concordi eorumdem Fratrum, et eorum Generalis Capituli, tunc in Urbe celebriter congregati accedente consensu, universas domos et Congregationes praedictorum Fratrum in unam Ordinis Eremit. S. Augustini professionem et regularem observantiam perpetuo counisti, sub Generalis cura canonice instituendi prae aliis Provincialibus et Prioribus, regulariter gubemandas. Nos itaque considerantes, quod ipsi Fratres Te olim in benevolum Patrem habuerunt, Tuque illos amplexatus fuisti sincera in Deum charitate, quodque Fratres et Ordo praedicti in tua protectione poterunt Deo propitio salutaria suscipere incrementa; curam, dispositionem, et gubemationem eiusdem Ordinis sic uniti, ac Priorum tam Generalis, quam Provincialium, et aliorum Fratrum ipsius Ordinis tibi plene committimus, ita quod illam jurisdictionem, potestatem et auctoritatem in illos, et in illorum Ordinem habeas, quas Rom. Eccl. Cardin. qui praeest pro tempore Ordin. Minorum. Praecipientes Prioribus ac Fratribus omnibus Ordin. Eremit. S. August. ut tibi obediant in omnibus, et per omnia, sicut General. et Provinciales Ordin. minorum praedicto Cardinali obedire tenentur, cum post Romanum Pontif. iurisdict. potestatem et auctoritatem in eis habeas potiorem. Dat. Lateran. IV Kalend. Aprilis Pontif. Anno III".Inter alias difficulates, quae Generali Lanfranco sub initium sui
[p. 10] officii officii oriebantur, non erat contemnenda rebellio Guillelmitarum, qui quamvis in unionem consensissent per suos legitimos Procuratores, ut patet ex antecedenti Bulla, tamen modestioribus Italis, non parum recalcitrabant Guillelmitae in Galliae et Germaniae partibus, unioni factae sese opponentes, Monasteria sua Augustinianis Eremitis occludentes; immo ut remotius ab Augustinianis distarent, et sic minus coalescerent impetrarunt importuna vel subreptitia instantia hoc anno primum Regulam S. Benedicti, cum huc usque illam S. Augustini habuissent, ut superius ostendimus.Alexander enim, si verum est breve quod adducit Hayus et Myr, inquit: Licet olim pro unione facienda inter vos et alios Eremitas tunc Ordinum diversorum, fueritis ad praesentiam nostram citati: quieti tamen et saluti vestrae patemo providentes affectu, praesentium vobis tenore concedimus, ut sub Regula S. Benedicti, secundum institutiones S. Guillelmi remanere in solito habitu libere valeatis, nullis obstantibus litteris, gratiis, vel privilegiis a sede Apostolica in contrarium impetratis vel impetrandis. Dat. Anag. XI Kalend. Sept. Pontif. Anno II. Quae Bulla Pontificia eodem anno fuit data, quo facta et confirmata fuit unio; hinc videtur suspecta cum producatur ab auctore malae fidei: vix enim credibile est Pontificem tam cito revocare voluisse, quod ita matura deliberatione fuerat statutum, omnium consensu et applausu. Deinde anno sequenti idem Pontifex factum enarrans in Bulla paulo ante adducta constanter nominat Fratres Guillelmitas unitos fuisse; iisque, sicut et aliis, praeficit Cardin. Protectorem Richardum, quod certe non fecisset si Guillelmitas paucis ante mensibus exclusisset, ac Regulae S. Benedicti subjecisset.
Hayus his argumentis convictus, sibique forte conscius, fingit aliam fuisse Congregat. S. Guillelmi Ordini unitam absque ulla oppositione, suam vero nunquam consensisse unioni. At ex ipsa Bulla Alexand. ab illo adducta constat hos eosdem fuisse evocatos, hoc enim indicant verba Licet olim pro unione facienda. Constabit etiam cum his eisdem Guillelmitis pluribus annis fuisse litigatum, ac hos eosdem debuisse cedere, ita ut jure meritoque in suspicionem adducantur, jura producta. Paruerunt ipso unionis anno, omnia Italiae Monasteria Ordin. S. Guillelmi, nec ullum ibidem extra Generalis ferulam remansit. Ultramontanorum ut remotiores, et saepius a civibus vel Domicellis, aut Magnatibus dependentia diutius restiterunt, donec mature cunctorum jura discuterentur, ut inferius patebit.
Hoc eodem anno MCCLVII notabile augmentum accedit Regulae S. Augustini per Ordinem Servorum S. Mariae, in Gallia; quorum habitus, non ut Servorum in Italia niger, sed albus erat, alba etiam chlamyde desuper amicti incedebant, quos Episcopus Massiliensis ex commissione Alexand. IV
[p. 11] sub Regula S. Augustini pridie nonas Januarii confirmavit, quorum etiam institutum ac fundationem sub Regula S. Augustini Clemens IV, uti provide factam, ratam habuit, dictosque Religiosos in patrocinium sanctae Romanae Ecclesiae recepit; qui sic approbati plura in Gallia fundavere Monasteria, prae caeteris celebre illud Parisiense hoc ipso anno inceptum, quod postea a Bonif. VIII et Philippo Pulchro Guillelmitis traditum fuit, Ordine hoc extincto.In Anglia etiam initium sumpsit hoc eodem anno ORDO BONORUM HOMINUM, auctore Richardo Comite Comubensi, fratre germano Regis Henrici tertii, quem etiam Ordinem Alexand. IV ad Regulam S. Augustini redegit, quam etiam illi viri usque ad Patrum nostrorum memoriam in Anglia observarunt, hodieque vigerent nisi a Catholica fide Regnum integrum defecisset; in qua Regni secessione plures hujus Ordinis Religiosi constantissime martyrium subierunt, vitam simul cum Ordine exuentes. Plures etiam in Galliam vicinam migrantes Ordinem S. Francisci de Paula ingressi fuerunt, tantumque ibidem profecerunt, ut huic Ordini nomen BONORUM HOMINUM saltem Parisiis remanserit. Massiliense Monast. cessit Patribus Augustinianis.
Progreditur interim Lanfrancus in erectione Ordinis Eremitarum, ac Divino numine opitulante, omnium unitarum Congregationum animos lucratus, cum mille et amplius Religiosis in praelium spirituale tanquam vir unus egreditur, adjunctisque sibi Beatissimis viris B. Nicolao Tolentinate, B. Angelo de Furcis, Antonio Ravennate, Ambrosio Florentino, Bartholomaeo Palazzolo, Erthinodo de Gotha, Vito de Pannonia, Theobaldo Veronensi, qui omnes sanctitatis nota pollebant, in diversis partibus loca plurima impetrat, in civitatibus aedificat Monasteria cum certatim omnes Italiae urbes Religiosos complecterentur. Ariminum, Caesena, Ravenna, Recinetum, Ancona, Tolentinum his annis Augustinianos recipiunt, vel prius receptos fovent.
In Hispania fundatur Monasterium Agustinianorum Toletanum in loco dicto Sonaglia, quem a monialibus S. Clementis, juxta Eremitorium S. Stephani, Rex Alphonsus sapiens emit, et pro duodecim Religiosis aedificium ille ipse Rex praeparavit.
In Germania Patribus Agustinianis admissis ad civitatem Ratisponensem, designatur locus ad urbis moenia, non procul a Patribus S. Dominici: quibus offensis, lite pendente, hinc migrant magistratus beneficio ad locum quem adhuc hodie incolunt, de quo infra.
Anno sequenti migrant plerique ex Eremitis Ratisponensibus, et ex vicinis locis, ad loca Guillelmitarum Germaniae, Seemanshausen, Vallem Speciosam, Bisonium, Mindelhaimium, et ad insulam Pragensem; quibus in locis coguntur anno integro iisdem Guillelmitis convivere, perferendo ac obdurando.
Eodem etiam tempore Ordo Equitum militiae Gaudentium, qui sub Urbano IV, Bononiae laudatum initium sumpserat, a Lodaringo Andalio, cui idem Pontifex Regulam S. Augustini praescripsit, magnis exemptionibus, ac praeminentiis decoratur.
[P. 12] Pari fere aetate ac passu cum prius circa annum CCCLXVI temporibus Damasi originem Hierosolymis, inter lepra infectos, sumpsisset Ordo Equitum S. Lazari, in infirmis curandis, eisque tuendis assiduus, congregationi suae adjunxit plurimos nobiles, huic operi misericordiae addictos: quique facultatibus non minus quam virtute vigentes, hoc anno militiam S. Lazari reformarunt, Regulam S. Augustini amplexantes; quae etiam militia adhuc hodie superest in Hispania, quamvis in Gallia sit aliis unita, prout etiam unita est in Sabaudia Equitibus S. Mauritii.
Lanfrancus non parvam sensit hoc anno voluptatem ex relatione fructus ingentis, quem per Eremitas S. Augustini variis in locis operabatur Deus. Ex Anglia allapsi Romam aliquot Religiosi, opera B. Guillelmi Senghamante aliquotan nos dimissi, attestantur viginti ibidem erecta fuisse Eremit. S. August. coenobia; alia nonnulla antiquitus ibi existentia fuisse restituta bonisque moribus omata. Hujus Guillelmi Sengham mentionem facit Colbius, eumque inter primos spirituales Doctores collocat, laudans ejus scripta, de novitiorum professione, de claustro animae, de tentationum remediis, edita. De hoc Guillelmo bene scripsit Poeta modemus Augustinianus:
Anglia me genuit, formavit Roma, recepit
Anglia; quo caperet, quae mihi Roma dedit.
Ante ferias Nativitatis ab Alexandro IV in purpuratorum Patrum numerum adscriptus fuit, ex Ordin. Eremit. S. August. F. Anchorius Francus, qui fertur quondam D. Thomae et Bonaventurae fuisse magister, D. Alberti Magni contemporaneus, accerrimus antagonista Guillelmi de Amore, cujus liber conbustus fuit.
Anno MCCLXII cum Eremitae August. multis annis ruri habitassent juxta Veronam ad portam Episcopi versus montem aureum, intra Urbis moenia admittuntur, et assignatum sibi Parochiale sacellum recipiunt titulo S. Euphemiae; ubi mox civium munificentia, magnifica extruitur Ecclesia, ac monasterium ad Athesim peramplum, in quo opere non parum desudavit P. Finus de Buris, et Theobaldus Veronensis, tunc Sacerdos iuvenis, cujus tanta erat in dicendo facundia, ut saxea corda hominum commovere posset; quare et Flexanimi nomen, magnamque dignitatem obtinuit.
Tumultuabuntur interim adhuc in Germania Religiosi Guillelmitae cum Augustinianis, quorum monitis ac consiliis parati erant Guillelmitae morem gerere, nisi Superiorum minas, ac vindictam timentes retardati fuissent. Res itaque tota ut componeretur, postquam Mindelheimenses, Pragenses, Bisonienses, Iserbomani aliique disciplinae Fratrum Eremit. sese subjecissent pacifice; Seemanshausenses, Vallis Speciosani aliquantulum duriores Episcopo Ratisponensi sese committunt; apud quem Augustinianis Patribus hi Conventus Guillelmitarum adjudicantur, hoc testimonio utrique parti exhibito.
[P. 13] "Leo, miseratione Divina, Ratisponensis Ecclesiae Episc. Universis Christi fidelibus tam praesentibus quam futuris Salutemn in omnium Salvatore. Universitatem vestram volumus non latere, quod in nostra praesentia constitutis Fratribus, scilicet, Guidone Priore Provinciali FF. Erem. S. Augustini ex una parte, et FF. S. Guillel. de Seemanshausen, et de Schontal nostrae Dioecesis ex altera, dum inter ipsos de unione olim celebrata per Ven. D. Richardum S. Angeli Diaconi Cardin. quem tali negotio fel. record. Alexander PP. praefecerat, vitae suae quaestio verteretur: Nos visis utriusque partis litteris cum diligenti examine, adjudicavimus FF. S. Augustini authentica, litteris partis contrariae praevalere, ipsis Fratribus S. Guillelmi nostrae Diocesis dando consilium et favorem, ut se submittant unioni, et quod hoc facere valent salvis conscientiis nostro judicio. FF. Praedicatoribus et Minoritis super hac quaestione vocatis, sumus publice contestati. Ne igitur praedicti Fratres S. Guillelmi talem unionem subiisse animi levitate possint ab aliquibus in posterum judicari, sed quodammodo inviti et coacti, ad petitionem utriusque partis, praesens scriptum Sigilli nostri munimine roboratum, ipsis in testimonium duximus concedendum. Dat. Ratisp. Anno 1263, sept. Idus Febr." Originale hujus testimonii extat in Seemanshausen, eratque illo tempore, cum concederetur, defunctus Alex. IV.
Hoc eodem anno in civitate Urbevetana, quae tum Romanorum Pontificum erat residentia, ipsius Urbani IV liberalitate, erigitur Eremitis S. August. coenobium; eisque mandatur ut semper habeant Patrem curiae Assistentem, qui negotiis Ordinis supenitendat, mentemque Pontificis intelligat. Quod modo officium exequitur admod. Rever. Procuratur Ordinis, penes quem est curiae Romanae in vigilare, singulorumque conventuum ac generalia Ordinis negotia prosequi; unde et secundum locum in Ordine, et professionem in Collegio publico, et Oratoris Pontificii munus obtinet.
In Bohemia 4 lapide a civitate Pragensi fundatur Eremit. S. Augustini monast. Mellinck situ nobilissimo, a Zmilone de Cetoau milite, additis agris, pascuis, molendinis, et naulo prope labentem flumen; quam donationem confirmat Othackarus Rex, anno MCCLXVIII, praehabita loci consecratione in honorem S. Laurentii.
In eadem Germania cum jam Augustiniani multis annis habitassent inter Wormatiam etc. Spiram, a civibus Wormatiensibus eisdem aedificatur Monasterium, consentiente Episcopo Eutrando seu Everardo: extat adhuc hodie pars hujus Monasterii, reliquam vero haereticorum manus destruxit.
Ac tandem sub finem anni Ordo S. Pauli primi Eremitae, quondam in Thebaide, ac postea per Ungariam celeberrimus, ab Eusebio Strigoniensi restauratus, rursus a Paulo Vesprinensi Episcopo Regulae S. Augustini submissus augetur, ac constitutionibus piissimis stabilitur,
[p. 14] quem etiam postea Joan. XXII confirmavit, prout prius Gentilis Legatus et Clemens V fecerant.Sequenti anno odor bonae vitae Religiosorum S. Augustini Venetiis ac Verona Patavium devenerat; unde eisdem a civibus Ecelesia ac Monasterium S. Augustini, alia itidem juxta sacellum SS. Philippi ac Jacobi una cum monasterio Patribus Dominicanis parabatur; at dum illi Patres Augustinianos praevenisent, patritiorum Patavinorum favore Ecclesiam S. Augustini destinatam occuparunt, ita ut nostris Augustinianis alia in honorem Phulippi et Jacobi cesserit, quare etiamnum Dominicani ibidem Augustiniani, Augustiniani vero Eremitani nuncupantur.
Moritur paulo post Rever. P. Lanfrancus, primus ampliati Ordinis Eremitarum Generalis, Mediolani, ac in templo S. Marci a sinistro latere majoris arae sepelitur, non sine evidenti sanctitatis opinione, Generalatus sui anno X, aetatis anno LXIII.
CAPUT. III
De Guidone, II Generali.
[P. 14]
LANFRANCO sucedit Guido, qui tunc Senarum Provinciae praeerat, comitiis rursum Romae apud S. Mariam de Populo habitis. Fuit Guido vir magni judicii, qui parvo tempore multa explevit. Clementi enim IV charus, ab eodem diversa impetrat privilegia; exemptionem scilicet a funeralibus; jurisdictionem utramque in Apostatas; facultatem celebrandi Divina cum altari portatili; indulgentias etiam prope innumeras.Rursum Patres Guillelmitae cum mentem ac factum suorum religiosorum in Germania percepissent, apud Sedem Apostol. protestati fuerunt, ac coram Urbano IV, nec non Clemente IV tantum egerunt, ut causa illorum ad rigorem juris discuteretur, quod ut certius fieret, deputavit Sanctissimus Pontifex Joannem Card. S. Mariae in Cosmedin, coram quo lite contestata aliquamdiu fuit processum.
Vixit tunc B. Erthinodus, Gothus, Augustinianus, vir orationis ac prophetiae dono celebris, miraculis plenus, qui aliquando Christum vidit in specie patientis, prout vere sub Pontio Pilato passus, talem etiam saltem in parte dolorem sensit; nec multo post vidit Christum in gloria resurgentis; doloremque primum ingenti laetitia sensit mitigatum, pluraque alia dono orationis impetravit, supra naturae vires; ita ut signa expressa adeptae felicitatis ediderit.
Dum maxima sub hoc Generali injiceretur remora Ordini Eremitarum S. Augustini a malignis, qui praecipue in Germania longe lateque enascentem Ecclesiae Dei foetum quaerebant supprimere, ablegantes
[p. 15] Eremitas S. Augustini ad eremum, rejicientes etiam illos ab oppidis ac civitatibus; Clemens IV eorumdem Eremitarum suscepit patrocinum, scribens Episcopis aliisque fidelibus, tali forma."Clemens Episcopus Servus servorum Dei. Ven. Fratribus Archiepiscopis et Episc. ac dilectis filiis Abbatibus, Prioribus, Decanis, Archidiac. et aliis Eccles. Praelatis, ac Clericis per Aleman. Salutem et Apostolicam benedictionem. Hos qui relictis divitiis et gloria mundi hujus, in habitu et spiritu paupertatis se in sui creatoris obsequium converterunt, convenit nos non habere infestos, sed potius favorabiles ac benignos. Sane dilecti filii Gener. et alii Fratres Erem. S. Augustini nobis significare curarunt, quod nonnulli vestrum asserentes quod iidem Priores ac Fratres debent in locis dumtaxat solitariis habitare, eos in civitatibus, castris, et villis non permittunt morari, non considerantes ut convenit quam difficile foret ipsis, quos oportet diebus singulis sustentationis suae pabulum mendicare, in locis habitare remotis. Quia vero sunt iidem Priores ac Fratres eo majoris favoris benevolentia confovendi, quo non minima paupertate gravati magis dignoscuntur aliorum beneficiis indigere: Universitatem vestram rogamus, monemus et hortamur, vobis per Apostolica scripta mandantes, quatenus ipsos Priores et Fratres tali praetextu non praesumatis impedire, quominus ipsi in civitatibus, castris, et villis libere possint et debeant habitare, quin potius eis ad hoc ob Christi reverentiam benigne favoris auxilium ac pie subsidium impendatis. Dat. Viterbii 3 Kal. Febr. Pontif. Anno III".
Cum jam per annum litigatum fuisset coram Cardin. S. Mariae in causa Guillelmit. a Patribus Augustinianis, utraque parte lassata, deventum fuit hoc anno ad arbitros, electique fuere Cardinalis Stephanus Episcopus Praenestinus et Richard. Cardin. S. Angeli: quorum etiam opera composita fuit controversia, et judicium Arbitrorum a Clemente IV confirmatum, ex qua confirmatione cum multa ad Ordinem spectantia colligantur, libet eamdem hic apponere.
"Clemens Episcopus Servus servorum Dei, Dilectis filiis Generali, et aliis Prioribus, ac Fratribus Eremitarum Ordinis sancti Guillelmi salutem, et Apostolicam benedictionem. Ea quae judicio, vel concordia terminantur firma debent et illibata persistere, et ne in reciduum conclusionis escrupulum relabantur, Apostolico convenit praesidio muniri. Exhibita siquidem nobis nova petitio continebat, quod dudum a felicis recordationis Alexandro Papa praedecesore nostro mandatum, ut dicitur, emanavit, ut de singulis domibus Eremitarum, quarum quaedam sancti Guillelmi, quaedam S. Augustini Ordinum, nonnullae autem Fratrum sancti Joannis Boni, aliquae vero de Fabalis, aliae vero de Bictrinis censebantur, et apud homines ambiguis interdum nuncupationibus vacillabant, duo Fratres cum pleno mandato, ad ipsius praedecessoris mitterentur praesentiam, quod
[p. 16] ejus circa ipsas salubriter ordinaret dispositio, recepturi. Cumque Fratres ejusmodi ad Sedem Apostolicam accessissent, dilectus Filius noster Richardus, sancti Angeli Diaconus Cardinalis, auctoritate mandati praedecessoris ejusdem vivo ad eum sermone directi, universas domos, et Congregationes eorundem Ordinum in unam Ordinis Eremitarum S. Augustini professionem et Regularem observantiam perpetuo counivit. Idemque praedecessor ipsius Cardinalis processum aprobans illum Apostolica auctoritate confirmavit, et postmodum vestrae volens providere quieti vobis Apostolica auctoritate concessit, ut sub Regula beati Benedicti secundum institutionem beati Guillelmi possetis in habitu solito licite remanere, non obtantibus aliquibus litteris, gratiis, seu privilegiis ab eadem Sede in contrarium impetratis, seu etiam impetrandis. Sane inter vos ex parte una, et Generalem, ac alios Priores et Fratres Eremitarum ejusdem Ordinis S. Augustini ex altera super eo quod ipsi domum de porta S. Mariae de Ibiserbone, de Corona S. Mariae, et quasdam alias domos ipsius Ordinis S. Guillelmi cum Fratribus domorum ipsarum Alemaniae, et Hungariae Regnorum occasione hujusmodi Unionis (cui vos non consenseratis) in praedicto S. Augustini Ordine receperant, ac domos ipsas cum Fratribus suis incorporaverant eidem Ordini S. Augustini in vestrum praejudicium et gravamen, materia quaestionis exorta, Nos dilectum Filium nostrum Joannem S. Mariae in Cosmedin Diaconum Cardinalem dedimus in causa hujusmodi partibus auditorem, coram quo lite legitime contestata, factisque positionibus, et responsionibus ad causam, tandem partes ipsae viam pacis, et concordiae amplectentes, videlicet, Frater Joannes de Luisene Procurator vester pro vobis, a quibus habebat ad hoc speciale mandatum, ac idem Prior Generalis Eremitarum dicti Ordinis S. Augustini pro se ac aliis Prioribus, ac Fratribus, de quibus erat contentio, quorum Procurator erat ante Venerabilem Fratrem nostrum Praenestinum Episcopum, cui cura praedicti Ordinis S. Guillelmi, et personarum ipsius est ab eadem Sede commisa in praesentia nostra, de voluntate et consensu ipsius Richardi Cardinalis cui curam prardicti Ordinis Eremitarum S. Augustini eadem Sedes commisit, tamquam in arbitrum arbitratorem, et amicabilem compositorem super causa hujusmodi, et omnibus eam contingentibus, alte et basse sub poena mille Marcharum argenti compromittere, ac ipsius Ordinationi, definitioni, laudi, arbitrio, et arbitratui totaliter se committere curaverunt, promittentes super hoc praestito juramento se ratum et firmum habituros quidquid idem Episcopus super hoc statueret, arbitraretur, diceret, et etiam ordinaret. Dictus autem Episcopus a partibus accepto hujusmodi compromisso, et a Nobis obtento, vivae vocis oraculo, consensu, et licentia super praemissis, ordinandi, statuendi, definiendi, decemendi, et [p. 17] providendi, prout sibi expeditius videretur super hoc fecit quamdam ordinationem providam inter partes, prout in instrumento publico inde confecto, ipsius Episcopi sigillo munito plenius continetur. Nos itaque vestris supplicationibus inclinati Ordinationem ipsam ratam, et firmam habentes, ac defectum qui erat in procuratione ipsius Prioris Generalis praedicti Ordinis S. Augustini ex eo quod ad compromittendum non habebat mandatum, et si quid aliud in procuratoriis partium ipsarum extiterat supplentes, de Apostolica plenitudine potestatis cum auctoritate Apostolica confirmamus, et praesentis scripti patrocinio communimus, tenorem ipsius instrumenti de verbo ad verbum praesentibus inseri facientes, qui talis est. In nomine Domini etc. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrae suppletionis, et confirmationis infringere, vel ei ausu temerario contraire: Si quis autem hoc attentare praesumpserit, indignationem omnipotentis Dei, et Beatorum Petri, et Pauli Apostolorum ejus se noverit incursurum. Dat. Viterbii quarto Kalendas Septembris, Pontificatus nostri anno secundo".Ex his facile colligitur hos Guillelmitas unitos esse eosdem, quorum pauca supersunt Monasteria in Gallia ac Belgio, (quod negat Sam. Hayus) cum illi ad Regulam S. Benedicti confugerint, cum illi sese opposuerint unioni, cum illorum Monasteria fere omnia transierint ad obedientiam Eremitarum S. Augustini; nam hodie in tota Germania vix duo reperiuntur Guillelmitarum coenobia, in Belgio circiter sex supersunt, in Gallia totidem, ac in his paucissimi Religiosi, immo non ita pridem cladem magnam subivit Monasterium Parisiense ad interitum illius Ordinis.
Anno MCCLXVII. Cum Patres Augustiniani dudum habitassent extra civitatem Ratisponensem juxta locum Preüll, ubi modo celebris est Carthusia, vocatique primo fuissent intra ejusdem civitatis moenia, teste Chronicone Andreae Presbyt. post secundam mutationem de qua supra; hoc anno illis assignata fuit Capella Sanctiss. Salvatoris civium opera et expensis affabre, ac paucis annis fabricata, quae tum origine tum progressu erat miraculosa.
Anno etenim MCCLV in festo Deiparae Annuntiationis Sacerdos deferens Ven. Sacramentum ad infirmum casu infelici lapsus fuit supra pontem Judaeorum, dispersis hinc inde sacris hostiis lutoque oblitis, ad quem casum et homines, et visibiliter Angeli accurrunt, hostiisque per Sacerdotem collectis, eodem in loco noctibus fere singulis Divina lux apparebat, qua moniti cives ligneum ibidem paravere sacellum, in quo cum placeret Deo plurima operari miracula, mox lapidea successit structura, quae a Sacerdotibus saecularibus cum administraretur, suborta propter eosdem controversia cum Episcopo ac Magistratu, penes quem plenum jus sacelli spectabat; idem a Magistratu Fratribus S. August. fuit concessum, expeditaeque fuere litterae in hanc formam:
[p. 18]
"In nomine Sanctae ac individuae Trinitatis. Amen. Universis Christi fidelibus, tam praeesentibus quam futuris praesens scriptum intuentibus: ALBERTUS Magister civium, Consilium et Universitas civitatis Ratisponae perpetuae pacis commodum et tranquilitatem P.P. Quoniam misericordiae et veritatis amator Deus gratiae ac gloriae dator a cunctis (Psalmista teste) Dominus fore non ignoratur; Nos Albertus, Magister civium, Consilium et Universitas civitatis Ratisponae moti misericordiae visceribus, et pietatis super dilectos filios Fratrum Eremitarum Ordinis Sancti Augustini nobiscum sub extrema paupertate patienter in adversis tolerandis, laudabiliter commorantes, Capellam Domini nostri Jesu Christi in ponte Judaeorum sitam, quam per emptionem fundi omnibus notoriam, constructionemque ejusdem et dotationem, tamquam veri Patroni, cum omnibus juribus, appendiciis, pertinentiis, quaesitis ac acquirendis ad laudem et gloriam nominis Christi ampliandam decentius per ipsorum Religiosam conversationem, in remissionem peccaminum nostrorum, Venerabili Patri et Domino Richardo, Dei Gratia Sancti Angeli Cardinali Diacono, praefatorum Fratrum Conservatori, necnon Engelberto Provinciali per Regnum Alemaniae, omnibusque successoribus suis vice totius Ordinis praetaxati contulimus, supradictis juribus nostris perpetuo fruituris. Praesentibus Alberto de Porta, Henrico de Capella, Carolo et Henrico de Ovve milit. Henrico de Porta, Ulrico de Urbe, Ulrico de Prunlait, totoque Senatu, nostro etiam affixo Sigillo. Datum Ratisponae. Anno 1267. VI Kalendas Augusti".Eadem donatio confirmata fuit a Clemente IV, 4 non. Novembris eodem anno. De hoc miraculo, necnon de fundatione hujus Monasterii, talis ibidem extat versus antiquus:
Vivificum mystes defert dum corpus ad agrum, / Labitur infelix; Hostia tangit humum. / Hoc simul ac cemunt, clerus cum civibus adsunt. / Sordibus e terrae dona tremenda levant, / Hic altare locant, properant reverenter ad aras, / Numina Diva colunt, thura precesque litant. / Ligna parant cives, memores pietatis avitae / Sol ubi ter rediit structa capella fuit. / Istam Albertus consecrat Episcopus urbis, / Nunc Augustini quam sacer Ordo colit. / Id fit cum titan voluisset mille ducentos / Orbes, dein lustro jungito lustra decem.
Eodem etiam fere tempore, in eadem Ecclesia Sacerdoti celebranti ante altare Sanctissimi Crucifixi, dum nescio quae mentis dubitatio de veritate corporis ac sanguinis eidem suboriretur, lignea imago
[p. 19] Christi crucifixi excusso clavo, et dextro brachio soluto, calicem e manibus Sacerdotis eripuit, eumque aliquamdiu ad confussionem Sacerdotis, et ad instructionem ac stuporem populi detinuit; extat adhuc hodie haec imago crucifixi, claretque miraculis.In confirmationem hujus et alterius miraculi posita fuit fenestra vitrea chori, in ipso fundationis initio, ubi utrumque miraculum vivis coloribus manet expressum. Extat etiam antiquissimun aulaeum, ubi industria artificis manus eadem expressit, at tandem crucifixi miraculum exprimit crucifixi suppedaneum, in quo characteribus antiquis haec verba apposita sunt: Einmals da verzweifflet ein Priester am heiligen Sacrament, da er den Kölch auffhub, nam ihm das Crucifix den Kölch. Caetera documenta horum miraculorum odio haereticorum periere.
Ex eodem Conventu Augustiniano Ratisponae anno MCCLXVIII assumpti fuere tres Religiosi, qui sanctimonialibus Ordinis Sancti Augustini in Biepach praeessent, Conventuique ibidem in honorem Beatae Mariae Virginis et Sancti Augustini a comite Berengero erigendo, de quo infra.
Anno MCCLXX. Postquam erecta fuisset Ecclesia Ordinis nostri Lovanii in honorem Sancti Joannis Baptistae, Venerabilis Petrus Ortoniensis Episcopus, ac Leodiensis Suffraganeus, eamdem ipso die Assumptionis Deiparae Virginis Mariae consecravit, solitas concedens indulgentias, quibus addita fuere magna DD. Brabantiae privilegia. Hoc anno etiam obiit Guido Generalis Bononiae non sine magnae sanctitatis opinione, ibique reconditur, signato elevatoque sarcophago. Indiciturautem capitulum Generale apud Urbem veterem in annum sequentem.
CAPUT. IV
De Clemente Auximano, III Generali.
[P. 20]
Guidone defuncto 12 Maii, omnium votis in Generalem praeficitur B. Clemens Auximanus, doctrina ac sanctitate insignis, cujus opera Ordo Eremitanus magnum incrementum fecit, maxime ubi hujus viri sanctitate exciti plurimi Patres eamdem fuere imitati. Florebat enim cum illo in Eremitorio Ilicetano Paulus, qui ita Paulum primum Eremitam studuerat imitari, ut vulgariter Pauli secundi Eremitae nomen meruerit obtinere. Vixerunt etiam cum hoc Generali, illiusque virtutes imitati sunt Augustinus Novellus, Aegidius Romanus, Jacobus Camertinus, aliique maximae spei adolescentes, quos singulari delectu ad Ordinem suscepit.Augustinus Novellus, dictus Matthaeus ante Ordinis ingressum, J. C. Doctor Regi Siciliae Manfredo fuerat a consiliis; Manfredo vero manu Caroli sublato, cum in morbum incidisset, deliberavit mundo valedicere. Deique obsequio sub Religionis S. Dominici disciplina sese offerre. Dimissis itaque famulis, Priorem Ordinis S. Dominici accersiri jubet, statuens huic sese addicere. Famulis vero egressis, ut Domini mandata exequerentur, in duos Fratres Eremitarum S. Augustini incidunt, eosque Domino suo deducunt. Admiratus Matthaeus, culpam in famulos parum peritos rejicit, mentem suam dissimulat, fratresque Augustinianos honeste dimittens, rursus famulos ad Patres Dominicanos tali habitu, prout eosdem describebat, remittit, quibus rursus Patres Augustinianos adducentibus ipse Dominus indignatus, tertio famulos ad ipsum Monasterium, Dominicanorum locum designans, emisit: at cum famuli, Angelo duce, ad Monasterium Eremitarum S. Augustini appulissent, viderenturque Patres Dominicanos invenisse, tertio Fratres S. Augustini Domino adducunt, factumque tale miraculo adscribunt. Quo commotus Dominus Matthaeus, sentiens a Deo factum, consilium suum postremis Patribus aperit, divinaeque dispositioni morem gerens, Ordinem Eremitarum ingreditur, occultans scientiae suae profunditatem,
[P. 21] ut tanto melius lateret, ad minima et vilissima obsequia sese demittens, ac brevi ad Provinciae Senensis montes migrans, alacriter et diu latendo Domino servivit.Aliquot annis ante ferunt aliqui B. Agnetem de monte Politiano vixisse in Monasterio Ordinis S. Augustini de Poenitentia, quod tunc suberat Ordinario, Episcopo scilicet Aretino; immo putant Monasterium in quo illa obiit non fuisse prima fronte Ordinis S. Dominici, at S. Augustini, quamvis postmodum, illa urgente, curae Fratrum S. Dominici maxime florescentium fuerit subditum. Nisi forte in his Authoribus error sit ex ignorantia styli curiae, cui hoc est solemne quod omnia Monasteria sanctimonialium Patrum S. Dominici nominet esse Ordinis S. Augustini Monasteria, sub cura Fratrum S. Dominici: quod cum maxime faciat ad honorem S. Augustini ejusque Monachismi, decrevi hic adscribendum.
Sub initium hujus Generalatus erigitur Conventus Ulyssiponensis in Hispania Lusitanica, ubi Patres, relicto loco S. Genesii, transactione facta cum haeredibus fundatorum, in alium commodiorem locum migrant, ut constat ex instrumento expedito anno 1271.
In Germania tunc etiam Argentinensis Episcopus Henricus de Bari, Princeps Imperii, Fratres Augustinianos Spira evocatos liberaliter suscepit, eisque Monasterium sua magnificentia dignum extrui jussit; illique Religiosi non ita post sese Friburgi Colmariae ac Basileae insinuarunt, ibique benigne recepti fuerunt maximo cum fructu incolarum.
Anno sequenti Gregorius X speciali Bulla directa Priori Eremitarum S. Augustini oppidi Trajectensis ad Mosam, eumdem Priorem, Religiosos ac conventum commendat omnibus Christi fidelibus, omnes immunitates, libertates, exemptiones ac indulgentias a Praedecessoribus suis indultas confirmans, impertita spirituali benedictione opem ferentibus.
Evocat etiam Gregorius X tunc R. P. Generalem Clementem, plurimosque alios Patres universi Ordinis Augustiniani ad Generale Concilium Lugdunense, anno MCCLXXIV celebratum, ubi non parvum subsidium sensit Pontifex a tot Theologis ac viris piis congregatis ad Ecclesiae reformationem; maxime tamen praeter Rev. D. Jacobum Episcopum Mainensem quondam in Ordine Eremitarum S. Augustini inter Bohemos professum, hic emicuit P. Placidus Episcopus Andrensis ex Ordine Eremitarum S. Augustini assumptus, contra Graecos, praesente Imperatore Paleologo, disputans, eosque convincens.
Durante Concilio Lugdunensi ibidem per Generalem Clementem conscribuntur Comitia Generalia Ordinis, concipiturque communis modus vivendi, secundum certas leges ac constitutiones universo Ordini praescribendas. Conabatur etiam in his Comitiis Clemens Generalis officio sese abdicare, ut tanto quietius Deo serviret, illudque summis precibus contendit: at preces illius invalidae fuerunt, omnium namque votis ulterius regimen Ordinis Clementi fuit prorogatum.
[P. 22]
Ad idem Concilium Lugdunense, etiam hoc eodem anno, cum a Gregorio X missus fuisset D. Thomas de Aquino, sol theologorum, et morte praeventus defecisset, futurus uti sperabatur ejusdem Concilii norma ac gubernaculum; ex schola, et ex mente D. Thomae, a Gregorio X in locum D. Thomae evocatus fuit Ven. P. Augustinus Anconitanus, Augustinianus, qui ubi Lugdunum appulit, ad instar oraculi habitus, sublimitate suae doctrinae, scientiarum varietate et vitae integritate huic Concilio ad finem usque egregiam operam impendit.Ex quibus oculatus quisque colligere poterit quam falso non ita pridem alius scripserit in hoc Concilio actum fuisse de extirpatione seu suppressione Ordinis Eremitarum S. Augustini, ac omnino supprimendum fuisse, nisi S. Bonaventura viam eumdem firmandi invenisset. Non enim es credibile Ordinem talem, qui plures haberet Theologos, qui celebrabat Capitulum coram universo Concilio, et cujus opera Concilium plurimum usum est, extirpari meruisse, potuisse, ac debuisse.
Scio in hoc Concilio actum fuisse de aliquorum Ordinum extinctione, ne multiplicatio et diversitas confusionem pareret. Scio etiam statutum fuisse, ut novis Ordinibus omnibus suppressis, soli antiqui tolerarentur, exceptis tamen Ordinibus PP. Praedicatorum et FF. Minorum, qui, quamvis novi ac post Lateranense Concilium inventi, etiam in hoc Concilio judicabantur Ecclesiae Dei proficui. At quis dicat Ordinem Eremitarum S. Augustini tunc fuisse novum, quis dicat de illius institutione, progressu, firmitate, ac robore tunc fuisse dubitatum, cum Concilium ipsum expresse dicat hunc Ordinem Concilium Lateranense praecessisse? Coeterum (inquit Concilium) Eremitarum S. Augustini, et Carmelitarum Ordines, quorum institutio dictum Generale Concilium praecessit, in solito statu volumus permanere. Dixerat paulo ante Concilium cunctas Religiones et Ordines mendicantes post Concilium adinventos perpetuae prohibitioni subjicimus, et quatenus praecesserunt, revocamus. Attamen excepit Ordinem Eremitarum, vultque ut in statu solito permaneat.
Vix Concilium Lugdunense solutum erat quin Clemens oneris impatientissimus de novo convocat Patres Ordinis Molariam in agro Tusculano, ubi abdicatu Generalatus officio, sese subduxit, nec ulla ratione conduci potuit, ut Generalem ulterius ageret, malens in humili salvari quam in alto periclitari. Clemens ad desertum Firmanum sese recepit, optata fruens quiete.
CAPUT. V
De Francisco Regiensi, IV Generali.
[P. 23]
Anno igitur MCCLXXV, habitis Molariae comitiis Praeside Richardo Cardinali, ubi Clemens tam importune subterfugerat Generalatum, Franciscus Regiensis in Priorem Generalem declaratur. Professus fuerat is sacram Theologiam, jamque eximiae doctrinae ac honestissimae vitae praebendo exempla ac monumenta vivebat Bononiae. Hinc statim a suscepto munere studiorum promotioni inhians, primum Molariae, deinde Viterbii, ac aliis in locis numerosas juvenum Religiosorum Scholas instituit, ac inter alios P. Leonardum Viterbiensem virum celebrem iisdem praefecit Viterbii.Frequentissima Ordinis Comitia Centumcellae, Tuderti, Viterbii, Arimini, Perusii, ac Patavii celebrari jussit, quibus plerumque praesedit, hoc unum satagens ut juniorum Religiosorum delectus, educatio, studium et cura haberetur.
Florebat hisce diebus ad maximum Ordinis honorem P. Guillelmus Anconitanus, Hugoni S. R. E. Cardinalis Ordinis S. Dominici familiaris, cujus etiam opera plurimum usus fuit in comentariis, quae in universam Scripturam edidit, quod certe opus non unius hominis esse creditur: nec vitio potest alicui verti, si adjutricem manum doctam adhibeat. Idem Guillelmus nomine suo edidit librum de Poenitentia, praeclarum sui ingenii ac doctrinae monumentum.
Hoc eodem anno in civitate Brugensi, Flandrorum Nobilis Dominus de Gistella confert Fratribus S. Augustini omne jus fundi juxta Sacellum S. Nicolai, ut ibidem Fratres aedificent Monasterium, suoque aere non parva illius pars erigitur, confirmaturque donatio a Martino IV.
Aquisgrami etiam admissi Religiosi Augustiniani Trajecto descendentes, hoc anno aedificant coenobium juxta forum urbis, exiguoque adhuc sacello contenti aliquamdiu ibi vixerunt. Admittuntur tunc etiam Religiosi Augustiniani in Austriam ad Conventum Marienheck et Pruch, unde pleraque Monasteria Ungariae postea sumpsere initium.
[P. 24]
Anno MCCLXXVII. Vacante sede Romana per obitum Joannis XXI, Cardinalium Senatus Viterbii adunatus, Generalem S. Augustini uti saeculi hujus disertissimum delegit, qui de creando novo Pontifice peroraret, quod etiam per Franciscum Generalem ad stuporem omnium factum, fuitque paulo post electus Nicolaus III.Dum etiam Eremitae Augustiniani sedulam navant operam in ampliandis Ordinis sui finibus, exurgit novus Ordo, seu potius antiquus innovatur, fratrum Poenitentium S. Mariae Magdalenae, a Beltramo viro Gallo vere pio, juxta Massiliensem ditionem, summa vitae austeritate restitutus, ac a Nicolao III sub Regula S. Augustini confirmatus; qui quamvis varias passus fuerit molestias, tamen adhuc hodie in aliquibus Germaniae, Hispaniae ac Galliae partibus exstat celebris, habitu parum a Capuccinis differens, nisi quod zona Fratres praecincti incedant, qui postea Saccitae dicti, aliorum saltem nomen haereditarunt.
Beltramo adhuc inter vivos agente, secundo anno post fundationem virorum, in ipsa Parisiensi civitate, illo etiam auctore, restauratur institutum mulierum Poenitentium S. Magdalenae, durissimis legibus firmatum; quod jam passim in majoribus civitatibus, maxime ubi aulae sunt majores, et frequentiores luxus, non sine multarum animarum fructu est propagatum, ac Regulae S. Augustini adjunctum.
Anno MCCLXXXI celeberrima Comitia Generalia indicta fuere per Franciscum Generalem Patavii, Aegidio Romano adhuc Baccalaureo, aliisque rari ingenii Patribus convenientibus; ubi sancitum fuit ut, omissis frequentioribus discursibus ac sumptibus, de triennio in triennium tantum Comitia celebrarentur. Studiis etiam, precipue Germanorum Religiosorum, destinabantur duo celeberrima Italiae coenobia, Bononiense et Patavinum.
Anno MCCLXXXIII quarto lapide ab Urbe Viennensi, apud saluberrimas Thermas, Austriae erigitur Monasterium Ordinis S. Augustini Badense, per Leutoldum de Chreuspach, paulo post moenibus cingitur, et vineis ultra triginta in fundationem cedentibus donatur, cum duplici Ecclesia.
Moritur paulo post Franciscus Generalis, ac Patres Ordinis repentina morte Francisci commoti, P. Leonardo Viterbiensi, impedito Provinciae Romanae regimine, aliquamdiu substituto, comitia Generalia Romam evocant in 6 Aprilis; at Romana civitate contagioso morbo praepedita, eadem comitia ad Urbem veterem, quo etiam Romana curia migrarat, transferunt in 5 Junii.
CAPUT. VI
De P. Clemente iterum Generali.
[P. 25]
Turbatis aliquantulum rebus Ordinis, tum ob comitia saepius dilata, tum ob iniqua tempora, quaeritur serius vir pro Generalatu: et communi omnium suffragio nullus aptior judicatur Clemente Auximano, quippe qui ejusdem muneris jam semel onus portasset, quique sanctitatis nomine apud omnes pollebat; unde iterum Clemens Generalis renunciatur, cogiturque parere quamvis invitus.Florebat hac aetate Parisiis B. Aegidius Romanus illustris familiae Columnensium, cujus industriae ac ingenio Scholastica Theologia debet opera D. Thomae: nam eadem a Guillelmi Lamarensis Minoritae calumniis, ac fictis ratiunculis ita defendit, ut cum illa multorum Theologorum judicio (quamvis satis infirmo) rejecta fuissent, ut Scholis indigna et auditorum mentibus periculosa, eadem Aegidii rationibus et explicationibus apud plurimos locum invenerint, magnoque in honore habita: in quem finem tunc Defensorium D. Thomae publicavit, aliaque de quibus postea, thesaurum tam insignem Ecclesiae conservando.
Florebat etiam hac tempestate P. Gualterus Eremita Augustinianus Reclusus, a solitudine, cui is addictissimus, ita appellatus: hic Theologiam moralem praecipue contemplativam plurimos docuit, ita ut sub ipsius ferula non adeo docti, quam probi plures evaserint; praescripsit enim suis assidue lectiones de contemptu mundi, de vita solitaria, profundissimasque meditationes, quae in hodiernum diem plerisque in locis asservantur, ad mentium excitationem efficacissimas.
Romae etiam cum jam ab aliquot saeculis Eremitae Augustiniani ad portam Flaminiam habuissent locum S. Mariae de Populo nuncupatum, isque esset incommodus negotia Ordinis peragentibus, minusque saluti proximorum conveniens ob longam distantiam a Curia, et communi hominum habitatione, Honorius IV Ordini S. Augustini donat parochialem Ecclesiam S. Tryphonis in urbis meditullio sitam, ubi
mox eisdem Fratribus Monasterium erigitur augustum in angusto loco.
[P. 26]
Idem Honorius IV confirmat donationem Monasterii Parisiensis Ordini S. Augustini hoc anno factam a Philippo Pulchro in gratiam Aegidii Romani, et Gualteri prefati; quibus concessus fuit locus Fratrum Saccitarum de Poenitentia, quos S. Ludovicus Rex alias ibidem in locum Templariorum suffecerat. Ante hanc residentiam habuerant Patres S. Augustini multis saeculis locum Parisiis, ex quo etiam Doctores ac Professores Scholas Parisiensium non parum ornaverant: at haec commutatio Ordini fuit commoda et honorifica; quae omnia colliguntur ex assensu Simonis Episcopi.In Belgio tunc fundata fuere Monasteria Angiense ac Betburgense, hoc a Nobili Domino Joanne a Riverscheidt in honorem SS. Trinitatis ac gloriosissimae Mariae Virginis, illud a Domicellis de Enghien Comitibus Arenbergicis, utrumque parva adjunta dote, pro qua quotidianae eleemosynae, quae tunc saecularibus erant familiariores, supplebant.
Anno MCCLXXXVI Caesaragustae cum ad sedem Apostolicam devolutus fuisset conventus Fratrum de Poenitentia Saccitarum, et per Nicolaum IV eorumdem Fratrum locus cessisset Fratribus Sancti Francisci, iisdem succedunt Eremitae Augustiniani. Locus vero Augustinianorum devenit ad sanctimoniales S. Dominici.
Rursus, cum hoc anno Augustiniani Brugenses a Collegiata Ecclesia B. Mariae, ob denegatam transactionis confirmationem inquietarentur, Provincialis Franciae, cui adhuc suberant illae partes, eidem transactioni alias factae subscribit 4 Septembris, illiusque confirmationem impetrat omnium voto.
Sequenti anno Comitiis celebratis Florentiae, examinantur et publicantur Ordinis nostri primae constitutiones, ibidemque ob vitae integritatem tertio in officio continuatur Clemens Auximanus, quamvis importune libertatem urgeret.
Varia etiam tunc Ordini accessere Privilegia beneficio Nicolai IV, variae indulgentiae, ac honesta Curiae Apostolicae officia. Decreverat enim hic Pontifex in Ecclesia S. Petri selectos aliquot ex clero instituere Poenitentiarios, qui in foro Poli gravissimis criminibus obnoxios solverent, et aliquot Ordinis S. Augustini ad id muneris assumpsit.
Virum imprimis illum celebrem B. Augustinum Novellum, qui huic muneri annis duodecim ita praefuit, ut integram Poenitentiariam direxerit.
Idem Pontifex in recuperatione Terrae Sanctae potitus victoria adversus Sarracenos, cum Christianam Religionem statuisset introducendam, vivificumque crucis mysterium depraedicandum, illam provinciam praecipue Augustinianis Eremitis commisit, imperavitque Generali, ut viginti concionatores disertos ae eruditos in hoc opus ministerii delegaret; prout factum fuit maximo cum fructu, et multorum millium conversione.
[P. 27]
Aedificatum fuit anno MCCLXXXVIII Monasterium Virginum S. Crucis in oppido Montis-Falco a Domina Johanna de Damiano, suae soror major natu fuit B. Clarae; quo etiam tempore soror Johanna ab Episcopo Spoletano Gerardo impetrat facultatem aperiendi Oratorium, pulsandi campanam, et Regulam S. P. Augustini, cum antea nullam habuisset, pauloque post recipitur ad Ordinem B. Clara, virgo tenellula, committiturque Monasterium curae ac regimini Generalis Ordinis S. Augustini. Johanna vero decennio post ex hac vita discedit non sine magnis sanctitatis indiciis.Hoc etiam anno Sanctimonialium Monasterium Viepacense in Bavaria a Comitibus de Leonsperg absolvitur, impetraturque a PP. Augustinianis hujus Monasterii regimini deputatis, tam a Reverendissimo Ratisponensi, quam a Sede Apostolica, Parochia de Kirchdorff, cum plenario jure exemptionis, decimis aliisque annexis pro ulteriore Virginum alendarum subsidio.
Indicebantur etiam tunc Generalia Comitia Ordinis Ratisponam, in quibus XII Kal. Jul. MCCXC comparuere cum Generali B. Augustinus de Thermis, Aegidius Romanus, aliique non minoris qualitatis frequentes viri, per quos rursus Ordinis constitutiones ponderantur et secundo comprobantur.
Tantorum Patrum sanctitate ac doctrina commotus Rudolphus Dux Bavariae, eosdem Patres Augustinianos Ratispona Monachium in Urbem suam Principem statuit evocandos, eisque locum ad ipsa Urbis moenia mox amplianda concedit; ubi postmodum ipsius Rudolphi ac Ludovici Fratris Imperium tum habentis sumptibus, Ecclesia ac Monasterium erigitur, inter Germaniae Monasteria non infimum.
Venerabilis P. Generalis Clemens in Italiam abiens hyemis ergo, ad Urbem Urbevetanam, ubi tunc curiam informabat de Germanico progressu, vix appulerat, quin prolixi itineris molestiis exhaustus, jam extremum agens senium, animam Deo reddiderit. Ad hujus autem Reverendi Patris corporis contactum plurimi infirmi, caeci, claudi, variisque tormentis oppressi pristinae incolumitati restituti fuere. Quo audito Nicolaus IV Pontifex ibidem praesens personaliter comparens, mandavit, ut per plures septimanas Venerabilis viri corpus publice exponeretur; accurrentibus autem catervatim hominibus ex vicinis civitatibus, vicis, et locis, tantus ibidem fuit confluxus, ut et Ecclesia, et vicinae plateae, dejectis etiam pluribus aedibus ampliari debuerint, corpore interim manente integro, et spirante in hodiernum usque diem odorem suavissimum.
B. Clemente defuncto, in Ordinis curam usque ad novam electionem succedit P. Paulus Perusinus Umber die 8 aprilis, qui cum Ordinem, Vicarii titulo gubernaret, et jam capitulum indixisset Romae congregandum, nono mense suae administrationis, animam egit non sine luctu superstitum.
CAPUT. VII
De P. Aegidio Romano, V Generali.
[P. 28]
Sub initium anni MCCXCII, Romae apud S. Mariam de Populo, in Priorem Generalem assumitur Aegidius Romanus, sui temporis Theologus praestantissimus, ac Principibus, maxime Francorum Regi charissimus.Anno MCCXCIII veri Pastoris munere cum Episcopali dignitate fungebatur Budae in Hungaria D. Frater Incelerius Proditz, cui in eadem sede, ex eodem Ordine Eremitano successit nunquam satis laudandus D. Fr. Anselmus quondam Baro de Politz, qui ultra 30 annos illi Ecclesiae praefuit multorum millium Catholicorum conservatione. Hisce enim Praelatis debebat quondam Ordo Eremitarum S. Augustini Monasteria tredecim in Hungaria, ac parochias quinquaginta septem, quas modo dura servitute premit immanis Turcarum Tyrannis.
Anno MCCXCIV, ut bene Pamphilus, inter mortales vivere desiit S. Nicolaus Tollentinus septuagenarius, postquam triginta annis integris Tollentini habitasset, habitu Ordinis assumpto.
Anno MCCXLII in oppido S. Angeli, hic Sanctus, ut crebris orationibus, jejuniis, vigiliis, vitae austeritate nulli cessit, sic paucos habuit et habet qui eumdem virtutibus, signis, ac miraculis superarint. Puer enim Christum in altaris sacrificio puerili specie contemplatus arcana multa didicit; Religiosus factus daemonibus fuit terribilis, visibiles cum iis luctas aliquoties instituit, defunctorum animas frequenter e purgatorii poenis, et animam fratris sui ex inferni malis, sacrificiis suis liberavit. Sexdecim mortuos ad vitam revocavit, variaque alia perpetravit de quibus postea in Canonizatione agetur. B. Nicolai contemporaneus fuit, ejusque sanctitatem imitatus B. Angelus a Burgo S. Sepulchri, quem uti miraculis insignem valde diu fideles pie coluerunt; hodieque in Coenobio patriae suae sepultum, multa beneficia praestare ejus operam invocantibus, saepe saepius audivi.
Vixit hacaetate P. Thomas Borstale Anglus, vir, si quis alius, immortali memoria dignus. Anglorum quippe Universitates duas fundavit, primas ibidem Cathedras adeptus, Parisiis etiam cum primis Theologis
[p. 28] decertavit, ac tandem in Angliam reversus, emeritus Doctor beato fine quievit, Nordovici sepultus.Anno MCCXCV erectus est cultui divino Conventus S. Augustini Gandavi, quae Flandriae est Metropolis, in honorem S. Stephani protomartyris a nobili familia Gandensium de Borlut; quae erectio Bonifacio Pontifice Maximo, Alberti Austriaci, Imperatoris, et Guidonis Dampetrae comitis Flandriae subsidiis non ita post perfecta fuit, ac a Joanne Wassonio Tornacensium Episcopo confìrmata, Ecclesiaque dedicata circa annum MCCXCVIII. Conventum etiam tunc fuit cum D. Walthero Abbate S. Bavonis ejusque Conventu, jus fundi exigente.
In eodem Belgio non procul a Laeodio extabat vetus Eremitorium Fratrum S. Augustini etiam ante oppidum Hasselense, recenter tamen muris oppidi comprehensum, ac Fratrum diligentia reparatum, adjunctis etiam nonnullis hortis ampliatum, ratione cujus ampliationis, census satis difficilis Comiti Lossensi in annos singulos erat persolvendus, quem censum hoc anno Arnoldus Comes, pure et propter Deum Religiosis donant, liberans eosdem ab omni onere in perpetuum.
Immo septem annis post primum hunc liberalitatis actum, idem Comes cum uxore Margareta, de consensu etiam filiorum Arnoldi ac Ludovici, donant aliquot modios siliginis perpetuo super molendinum Hasselense.
Hoc vel saltem sub finem antecedentis anni Aegidius Romanus denunciatur Archiepiscopus Bituricensis, quam infulam sublimitate doctrinae sibi promeruit; rebus etenim in Ecclesia Dei perturbatis ob Coelestini V renunciationem ac novam Bonifacii VIII assumptionem, controversiam omnem sedavit Aegidius, edito libro de renunciatione Papae, quem Galliae Regi inscripsit, in quo docuit justam fuisse renuntiationem, et aequam Bonifacii assumptionem; quibus alioquin non pauci obmurmurabant schismati magis quam paci consulentes.
CAPUT. VIII
De P. Simone Pistoriensi, VI Generali.
[P. 29]
Aegidio ad Archiepiscopatum assumpto, Senis Hetruriae communi totius Synodi voto Simoni Generalatus defertur, resque Ecclesiae juste ordinantur, edito tunc ceremoniarum libro, quo uniformitas observaretur etiam in externo ritu.Vivere desiit hoc anno B. Vitus Pannonius, Eremita Augustinianus, qui inter caetera miracula instar Elisei mortuus mortuum suscitavit, totamque Pannoniam morbo contagioso non semel liberavit.
[p. 30]
Docebat et tunc Bononiae ac postea Senis vir celebris Angelus Camertinus, qui multorum ingenia mirabiliter excitavit, magno Ordinis incremento, ut publica ejus scripta testantur.Anno MCCXCVII Theobaldus Veronensis, postquam disertissimis suis concionibus ac piissimis consiliis plurimis profuisset, in patria Propheta, quod rarum est, Episcopatu Veronensi condecoratur, quo in munere pristina innocentia, humanitate, hospitalitate ac liberalitate maxime emicuit ad finem vitae usque, continuos populo exhibens sermones, saxea attrahens peccatorum corda. Vixit in Episcopatu annis fere XL. De illo bene scripsit Poeta Augustinianus:
Saxa pluunt lachrymas Theobaldi rore rigata:
Quid mirum? Lingua fortius acta movent.
Sub finem anni libere sese officio Generalatus abdicavit P. Simon, dum suae vacans conscientiae in Eremum Etruriae se recipere statuisset.
Eodem anno Ordo Hospitalariorum S. Antonii, per Gastonem virum nobilem circa annum MCXXI excitatus apud Motam in Gallia, Viennensis dioecesis oppidum, a Bonifacio VIII Regulae S. Augustini fuit adjunctus, propriusque Ordo Antonianorum primum institutus, separatis Benedictinis Monachis, a quibus hi Hospitalarii Clerici hactenus dependebant, diplomate apud Urbem Veterem IV Idus Junii, Pontificatus anno III, expedito hoc fere tenore: Habito Fratrum nostrorum consilio et assensu. Prioratum cum omnibus Ecclesiis, membris, juribus et pertinentiis suis a spirituali et temporali potestate quacumque Monasterii Montis majoris eximimus, ipsumque ab eis decernimus liberum penitus et exemptum, Priorem scilicet Ordinis S. Benedicti, Monachos conversos ab eo totaliter amoventes. Porro volumus et mandamus ut in eodem Monasterio, et hospitali ac membris Regula S. Augustini servetur, et secundum eamdem dicti Abbas et Canonici, ac Fratres perpetuo vivere teneantur; habitum vero cum signo T, quod Potentiam vocant, in honorem ipsius B. Antonii, tam Abbas, quam Canonici seu Fratres semper et quocumque deportent. Caeterum viget adhuc hic Ordo in Gallia et Germania; in Belgio Trajecti ad Mosam tantum superest Monasterium, Romae alterum a solis Gallis inhabitatum.
CAPUT. IX
De P. Augustino Novello, VII Generali.
[P. 31]
Comitiis habitis Mediolani ac Simone Priore Generali se magistratu abdicante, eligitur P. Augustinus Novellus S. D. N. Poenitentiarius, qui utriusque Juris ac Theologiae Doctor, quondam Manfredi Regis Siciliae fuerat Cancellarius. De quo praeclara scribunt Auctores Ordinis, et nos tetigimus miraculosum illius accessum ad Ordinem supra, in Clemente Auximano. Absens is erat, cum huic muneri destinaretur, nuntiumque sibi, ut rebatur, infelicissimum, dure excipiens, aliquandiu restitit; donec Patrum precibus victus, morem Spiritui sancto gerere volens, consensit in electionem. Manum itaque operi apponens, statim relicta aula, ubi Pontifici erat a secretis Confessionibus, uti verus Pastor ad Monasterii sui greges accessit; cunctos verbo et exemplo praecedens, a Bonifacio Ordinis exemptionem impetrat omnimodam a quacumque Dioecesani jurisdictione, nec Religiosis tantum, sed omnibus una cum Religiosis commorantibus, prout eadem expressius in Bulla Bonifacii VIII, Laterani data XII Kal. Febr. continetur.Sufficiebatur tunc in locum P. Augustini Novelli, tum apud Poenitentiariae, tum apud Sacrarii Pontificii sedem, Venerabilis P. Jacobus Camertinus, qui pro Ordine jam dudum Curiae procuratorem egerat, manente hoc officio ex hoc tempore usque ad haec nostra semper Ordini S. Augustini haereditario jure, ac Sedis Apostolicae beneficio. Visitavit Augustinus Italiae universae Monasteria, Ordinique praefuit, cum multa charitate, humilitate, et justitiae zelo; humilis in exhortando, severus in corripiendo, omnibus benignus, licet sibi austerus. Festinavit autem sarcinam regiminis deponere et ad solitudinem redire; duobus etenim annis in regimine peractis, Capitulum Generale Neapolim indixit; eoque congregato, resignationem officii agressus, nullis precibus adduci potuit, ut ulterius Ordinis curam gereret, quamvis ad quartum diem instanter hoc omnes peterent, etiam adhibita intercessione Caroli Regis Neapolitani, quem uti deprecatorem omnes Patres Augustino submiserant.
CAPUT. X
De P. Francisco Rubiensi, VIII Generali.
[P. 32]
Cum P. Augustinus Novellus obfirmata mente perstitisset, coacti fuere Patres congregati ad novam electionem procedere; et unanimiter Franciscum Rubiensem Picenum elegere. Augustinus vero Novellus a Bonifacio VIII ad curiam invitatus, honeste illius favorem declinavit, et ad desideratam solitudinem locumque S. Leonardi, unde per plures annos exulaverat, convolavit, caeterum vitae suae Deo daturus.Maxime tunc exercebantur tumultus Senis, ob certos Presbyteros hospitali majori deservientes frigido certe ac indigno obsequio, quare cum a civibus pulsi essent, et querelae ad Bonifacium Pontificem fuissent delatae, ipsius Bonifacii mandato, destinatur Senas P. Augustinus Novellus cum plena potestate componendi, ac reformandi. Qui statim saeculares in Regulares clericos commutavit, constitutiones edidit, omnesque ad earumdem observantiam ita adegit, ut novus hinc Ordo titulo Clericorum S. Mariae de Scala in Italiam introductus fuerit, plurimis civitatibus hospitalia sua hisce Clericis committentibus. Quem Ordinem una cum constitutionibus P. Augustini Novelli confirmavit Papa Bonifacius VIII anno MCCC, eumque Regulae S. Augustini subjecit. Viget adhuc hodie Senis, et alibi eodem charitatis officio intentus.
Capitulum hoc Generale Neapolitanum praesentia Regis Caroli fuit condecoratum, illiusque expensis celebratum; ac in illius memoniam fuit Monasterio S. Augustini Neapolitano donatum hoc eodem anno caput S. Lucae Evangelistae quod ibidem hodie mira solemnitate colitur magna populi frequentia, et crebro miraculosis signis condecoratur.
Vixit hoc anno B. Ugolinus de Mantua, vir mirae abstinentiae ac castitatis, quo defuncto, plurima per solum corporis contactum contigere miracula; inter quae hoc notatu dignum, quod in dextro latere pectus habuerit apertum, ex quo adhuc septuaginta annis post obitum continuo efflusit sanguis recentissimus, quasi ex vivo corpore, suavitate inenarrabili, ac virtute mirifica, claudis restituens gressum, uti et caecis visum.
[P. 33]
His etiam annis tam Bonifacius VIII quam Benedictus XI magnis favoribus et gratiis Ordinem S. Augustini affecerunt, concedentes liberam in Ecclesiis nostris sepulturam, amplissimam absolvendi quoslibet etiam a gravissimis casibus facultatem, aliaque his similia.Ordinatus fuit circa hos annos in Gallia Ordo Monachorum charitatis nostrae Dominae, hactenus ibidem satis frequens, a Guidone Janvillano Bouchera Montii, non procul a Janvilla in Campaniae Provincia. Hujus Ordinis professio est, infirmos ac pauperes colligere, eisque domi suae commoditatem possibilem praebere, quod adhuc hodie per hujus togae viros fit in sedecim domibus magna charitate. Hos Religiosos Regulae S. Augustini subjecit Bonifacius VIII, et post illum Clemens sextus.
Vixere hoc saeculo plures ex Ordine S. Augustini beati in variis locis, Lupus de Suriano, B. Martinus de Vercellis, Franciscus de Orvieto, Galganus de Volaterra, Dorotheus de S. Germano ac alii, e quibus plerique officio Ecclesiastico coluntur apud suos.
Anno MCCCIII habitus est conventus Generalis Perusii, in quo et Francisco Magistratus prorogatur, et multa praeclara ordinantur.
Hoc eodem anno Joannes filius Rudolphi interfecit Imperatorem Albertum, suum Patruum; unde jussu Clementis V et Henrici VIII captivus ad Monastenium Eremitarum S. Augustini Pisis, ubi tunc arcta servabatur disciplina, relegatur; in quo etiam praefatus Joannes tantam exercuit poenitentiam, ut brevi post relegationem in virum alterum fuerit mutatus, habitum Ordinis assumendo, magnamque vitae spiritualis perfectionem attingendo, qua verae contritionis lapsis reliquit exemplum singulare, ita ut liber declaratus, liberam sibi captivitatem indixerit.
Anno MCCCVI. Theobaldus Dux Lotharingiae, donat locum Fratribus Augustinianis in oppido suo Walderfingiae, ibidemque evocatis ad aedificium Religiosis Treverensibus, auxiliatricem praebet manum at liberalem, quod etiam anno MCCCCXCIX fecit Renatus Lotharingiae Dux.
Majo insequenti, Synodus generalis Ordinis fit Bononiae, ubi tertio in officio continuatur Franciscus Generalis ob dexteritatem agendi, et disciplinae rigorem. Peracto etenim Capitulo totum Ordinem visitavit personaliter, eumque optimis moribus ac legibus plurimum in diversis terrarum partibus promovit.
Cum 14 Maji anno MCCCVII Gallicanae reformationi intenderet evocatis Gandavum (quae Metropolis est Flandriae) Patribus Gallis, et inferioris Germaniae, quibus tunc egregiam navabat operam, ibidem in morbum incidit, lentum quidem sed longum, cui curando nihil non fuit attentatum, licet frustra; quarto enim aegritudinis mense, ipso Nativitatis Domini die, pie moritur; et in Ecclesia Ordinis maxima religiosaque pompa sepelitur. Procurator autem Ordinis, qui de assensu
[p. 34] Pontificis tunc Avenione residentis, comitia indixit Genuam, in annum subsequentem usque ad Capitulum praeest.Florebat hac aetate magnus ille P. Jacobus Viterbiensis, ob acre tersumque ingenium Doctor Speculativus nuncupatus, et Henricus de Gandavo Doctor Solemnis, quorum doctrina ac industria tunc Universitas Parisiensis fulciebatur. Unde non ita post Jacobus certatim ad Episcopatum Beneventanum, et Archiepiscopatum Neapolitanum fuit evocatus, attamen relicta Ecclesia Beneventana, solam Neapolitanam acceptavit, eamque felicissime per plures annos rexit, relinquens praeclara ingenii sui monumenta. Gandavensis vero diu Parissiis docuit, aliamque viam a D. Thoma invenit.
Construitur hoc anno MCCCVII Ecclesia ac Monasterium Valentinum industria F. Francisci Salelles, et civium ac vicinorum liberalitate, in qua fundatione hoc rarum, quod mirabili Dei providentia gravissima contagio cessarit, hoc quodammodo beneficio deprecata iraque Dei placata.
Hoc etiam anno, die 17 Augusti felicissima illa anima B. Clarae de Monte-Falco evolavit in caelum, quod paulo ante obitum patens ei visum fuit, Jesusque expectans cum corona, prout ipsa in extremis referebat Ven. P. Thomae Ordinis Augustinianae Religioso, suo confessario, et adstantibus sororibus; e quibus plures notaverant, dum viveret, Divam hanc Virginem amarissimae Passioni Christi devotissimam, mirabiles sensisse ex eadem Passione cordis angustias, etiam corporales; quas continua cordis pressione, manu apposita, et gemitibus ac suspiriis pluries patefecerat. Unde post illius obitum Religiosae curiosiores, ut intrinsecum notarent morbum, in spem etiam adductae aliquid miraculi latere, prout alia devotissima Religiosa spiritu Dei acta suggerebat; sanctissimum corpus apperiunt, fragrantem sentientes odorem, cor inquirunt; quod cum insolitae reperiretur magnitudinis ac ponderis, obstupefactae ad illius incissionem progrediuntur; et ecce corde diviso, inveniunt in eo integrum Dominicae Passionis mysterium, Christum crucifixum carneum, flagella, clavos, coronam, laceam, spongiam aliaque nostrae salutis instrumenta, ita affabre expressa, ac si industria manus sculptoris eadem incidisset. In felle huius Virginis tres globuli reperiebantur quasi lapidei, quorum unus tanti ponderis est, quanti duo; et duo quanti tres; et tres quanti unus, evidentissimum ac singulare Sanctissimae Trinitatis, ejusdemque aequalitatis symbolum. Quod ita exprimit Poeta Augustinianus e Belgica Antuerpia:
Unius hinc trinique Dei mysteria disce,
Et faciat menti res manifesta fidem.
En tres Clara Pilas aequali pondere poebet,
Aequat et una duas, certat en una tribus.
Haec omnia scripsit ipse Vicarius Generalis D. Berengarius de S. Afriano, a Reverendissimo Spoletano Episcopo ad ocularem inspectionem destinatus; illaque enarrata mysteria adhuc hodie visuntur cum corpore S. Clarae integro, carne sana ac vivida ad stuporem certe orbi universo. Festum etiam illius B. Clarae celebratur plerisque in locis cum oratione propria, officio ac Missa 23 Octobris. Vixere cum S. Clara in eodem Monasterio B. Claretta et B. Clarella, quarum corpora conservantur integra in Monasterio Fratrum ibidem miraculis clara, ut ipsi vidimus.
Anno MCCCVIII in Comitatu Lutzenburgensi per comitem Henricum donatur Theonisvillae area Fratribus Augustinianis, Conventui ac hortis necessaria, moxque piorum eleemosynis ibidem superstruitur Ecclesia ac monasterium de quo infra. Huic autem Monasterio, non semel integra oppidanorum salus fuit commissa, ac per Religiosos difficillimis temporibus peracta.
CAPUT. XI
De P. Jacopo Ortano, IX Generali.
[P. 35]
Ipsis feriis S. P. Augustini celebratur Capitulum Genuae, eligiturque P. Jacobus Ortanus, qui quatuor annorum spatio Orti insigniter praefuit multumque profuit.Patribus a Capitulo redeuntibus obiit B. Augustinus Novellus, decimo postquam se magistratu abdicaverat anno, in loco S. Leonardi juxta Urbem Senensem, non sine maximis aeternae felicitatis indiciis; palam enim omnibus ostendebat in mortis suae articulo et Christum et Angelos adstantes, qui morientem invitarent et exciperent. Eo autem vita functo, Episcopus Senensis sepulchrum separatum, elevatum ac ornatum huic beato viro concedi jussit; mox etiam plurima per eumdem patrata fuere miracula: caeci curati, tres mortui solo hujus corporis contactu suscitati, incurabiles infirmitates sublatae, serpentes totam viciniam infestantes coërciti; alia denique multa signa per hunc Beatum quotidie operatur Deus, unde etiam annua huic Beato maximo populi concurso celebrata fuit memoria. Vivebat sub idem tempus B. Petrus de Camerata, huic B. Augustino in sanctitate non absimilis, cui etiam 14 milliaribus distanti, divino judicio non sine evidenti miraculo ejus mors fuit indicata.
Insignis anno sequenti exoritur Ordo Alexianorum per inferiorem Germaniam, non infrequens nec inutilis, pro mortuorum cadaveribus tumulandis ordinatus. Divitum enim funera spe lucri a tenuioribus
[p. 36] fortunae viris terrae mandabantur, sed pauperculorum, sopita fere charitate, nullus volebat attingere. Unde pie commoti viri misericordiae, fortunae suae merces huc destinarunt, ut certi viri Religiosi, nullis Ordinibus initiati, huic operi addicti, in unum habitantes, vestibus nigris oblonga etiam cuculla amicti, alerentur; quos postmodum Henricus Sedermannus Regulae S. Augustini adjungi, illorumque institutum confirmari ab Apostolica sede procuravit, eosque in hoc opere tam pio optimis legibus instruxit.Ejusdem fere habitus ac professionis etiam sub Regula S. P. Augustini reperiuntur castissimae sactimoniales, quae hoc unicum agunt ut infirmis assistant non tantum domestico hospitalitatis officio, sed in propriis infirmorum aedibus, etiam per longum tempus commorando, nullumque charitatis officium praetermittendo. Agonizantibus enim assistunt, cadavera lavant, funerales pompas disponunt, vivis ac mortuis bene precantur, nomemque nigrarum sororum a veste atri coloris sibi obtinuerunt, suntque fere in singulis oppidis.
Anno MCCCX placuit Deo S. Nicolaum de Tollentino a paucis annis mortum multis miraculis illustrem reddere. Dum enim in solemni Sanctorum omnium nocte permulti fideles variis languoribus afflicti Tollentini ad sanctissimas illius reliquias ex voto pervigilarent, aegris omnibus salus refunditur, mulier infidelis fidei lucem impetrat, campanae urbis absque ulla humana opera perstrepunt, quadraginta denique et quinque miracula hac unica nocte divina benignitas concessit.
Excessit etiam hoc anno e vivis P. Henricus de Urimaria, Alemanus, de quo scribit Pamphilus quod numquam otiosus fuerit repertus; studebat, orabat, vel laborabat continuo: in orationibus dicebat se loqui Deo, sibi loqui Deum in studiis. Unde tantum in utroque orationis ac studii exercitio profecit, ut vix illo saeculo ullus Henrico doctior, vix ferventior in precibus extiterit. Ingentia, pia ac docta scripsit volumina, de quibus alii.
Placuit Deo circa haec tempora e mortali vitam ad caelestem evocare B. Christianam a S. Cruce, quae cum prius Oringa dicta fuisset, ob vitae abstinentiam, integritatem ac sanctitatem, a Populo Romano, cui jam innotuerat, Christiana fuit nuncupata. Claritatem nominis fugiens, ac Romam deserens, admonita fuit divinitus ut nomen daret Monasterio non procul a Florentia, ubi Regula S. Patris Augustini exacte servabatur, prout fecit. In Monasterio degens, maxima vitae innocentia et multis miracuhs clara, 4 Januarii paralisi migravit ad caelum. In hujus autem Virginis transitu miriades Angelorum visae fuere conducentes animam, unde Sixtus V eamdem ut Beatam declaravit colendam.
Visit etiam hoc anno in Conventu Hasselensi P. Joannes Gansroede, Illustrium Comitum Lossensium et Hasselensium Confessarius,
[p. 37] cujus opera Conventus ille fundatus, vel saltem dotatus fuit, dote non exigua, ut illa ferebant tempora.Obiit sequenti anno R. P. Jacobus Ortanus, Generalis, ac Capitulum Generale indictum fuit Viterbium in pridie Idus Maji.
CAPUT. XII
De P. Alexandro a S. Elpidio, X Generali.
[P. 37]
In Comitiis Generalibus Viterbii celebratis, majori suffragantium calculo, in officium Generalatus successit P. Mag. Alexander a S. Elpidio, vir rari ingenii, et mirae experientiae, post omnis generis officia Ordinis administrata.Toleti, quo sub finem anni praeteriti Religiosi S. Augustini ex vicino loco ob infestum aërem migrarant, erigitur Monasterium cum Ecclesia liberalitate D. Gondesalvi Ruiz, Cancellarii Castellae, in honorem S. Stephani, quem D. Gondesalvus una cum S. Augustino in morte habuit propitium, uterque enim Sanctus apparuit morienti, ac funus usque ad Ecclesiam cohonestavere multis apparentes.
Vigebat hoc tempore Ordo Eremitarum S. Augustini in Ungariae partibus, ubi spirituale regimen passim Fratribus S. Augustini committebatur, parochis innumeris, Episcopis aliquot ex Ordine S. Augustini assumptis. Strigoniensem Archiepiscopatum gubernavit annis XX F. Stephanus Forest, Coronijacensem Joannes Rez, Lavacensem P. Ladislaus Sbrovolki, et post illum adhuc duo alii Ordinis Eremitarum S. Augustini alumni.
Decessit tunc e vivis in Senarum Provincia Camerati B. Petrus a Florentia, cui nonnunquam cibus caelitus delatus fuerat, quique non infrequenter cum Angelis Dei laudes cantabat alterna voce, prophetiae ac miraculorum gloria illustris. Pro reformatione Ordinis, cum haberentur Comitia Patavii, instante Alexandro Generali, plurima Monasteria sese justae disciplinae submisere, maxime quae Venetos ac Lombardos spectabant.
Horum Monasteriorum limam cum suscepisset ipse Generalis, primusque esset in opere pietatis non sine egregio progressu, defertur nuntius de obitu B. Aegidii Romani, Archiepiscopi et Cardinalis, qui Avenione istis diebus animam egerat, postquam 69 annis pro Ecclesia et Ordine vixisset. Distribuerat prius hic Praelatus rem suam familiarem inter pauperes, parte aliqua Romano Conventui et altera Bituricensi reservata; corpus suum una cum Bibliotheca Parisios transferri jusserat, ut ibi quiesceret, ubi studiorum labore quietem promeruerat.
[P. 38] Sepulturae illius adhuc hodie talis manet inscriptio: Hic jacet aula morum, vitae munditia, Archiphilosophiae Aristotelis perspicacissimus commentator, clavis et Doctor Theologiae, lux in lucem reducens dubia, F. Aegidius de Roma, Ordinis FF. Eremitarum S. August. Archiepiscopus Bituricensis, qui obiit Anno Domini MCCCXVI die 22 Mensis Decembris. Maximam edidit hic Aegidius librorum copiam, quibus Scholasticam Theologiam fundamentaliter illustravit, quorum catalogum alii recitant.Promotus fuerat non ita pridem ad Apostolicae sedis culmen Joannes XXII, Ordini Eremitarum S. Augustini optime affectus; hic B. Claram de Monte-Falco, sanctarum numero adscribendam decreverat, brevi suo mandans Neapoleoni Ursino, S. R. E. Cardinali Diacono, ut de illius sanctitate ac miraculis inquireret, quod etiam ex mandato Sedis Apostolicae fecit Episcopus Perusinus et Urbevetanus nomine Cardinalis Ursini.
Anno MCCCXVIII Ordinis comitia habentur Arimini, ubi rursus Alexander confirmatur in Generalem, multaque, quae Ordinem maxime promovebant, ordinantur, constitutionibus postmodum inserta.
Sequenti anno Joannes XXII Patribus S. Augustini tria gravissima officia curiae Pontificiae commisit; Sacristiae scilicet, Bibliothecae et Secretae pietatis, quibus praefecit Ven. P. Joannem Lemovicensem, Gallum, qui multis annis laudabiliter Joanni XXII, Benedicto XXII, ac Clementi VI servivit, in dictis officiis exercitatissimus.
Hoc Pontificatu et hoc anno FF. Eremitae S. Augustini habitationem obtinent in Urbe Tornacensi, illisque assignatur locus quondam Fratrum de Poenitentia, tunc desertus, possessionem capiente R. P. Guillelmo Leferon, vice Reverendi P. Alexandri Generalis.
Fundatur tunc etiam in Hispania sub Conchensi dioecesi Conventus Castelli de Muñoz, expensis Principis Joannis Emmanuelis, qui Patre Emmanuele genitus, et nepos S. Fernandini Regis, D. Augustino erat devotissimus.
Anno MCCCXXI, 7 Idus Junii, Capitulum evocatur Tarvisium, ubi, Alexandro rursus confirmato, initur ratio studia erigendi inter Italiae fines, quae hactenus tantum in Galliis floruerant, accitis ex Parisiensi Schola Alberto Patavino et Gerardo Senensi, aliisque non minoris nominis viris.
Vix Albertus Patavinus ex Gallia redux, Pataviensibus ad stuporem verbum Dei declamare inceperat, ac sacras litteras ex cathedra proferre, quin ecce immatura morte (necdum enim sex supra quadraginta annos vixerat) omnium moerore discessit e vivis, plurimas relinquens ingenii sui lucubrationes. Illum Patavini statua marmorea cum duplici elogio donarunt: Alberto Eremit. Patri singularissimo, vitae continentissimae, patriae Patavii studiorum Columnae, et Reipublicae Christianae summo splendori. Sub eadem statua scriptum legitur: Albertus
[p. 39] liberalium artium ac Urbis nostrae splendor, in Ordine Eremitarum Regulam professus, continentissimae vitae fuit; is claruit ingenio sub celeberrimo Aegidio Romano ejusdem Ordinis; sacris litteris imbutus, sumpta Parisiis infula magistrali, tam clarus evasit, ut Paulum Apostolum, Moysen, Evangelici ac Librum Sententiarum expositione splendidissima reservaverit, idemque ante omnes suae aetatis viros facundissimus Praedicator, immortali memoriae hic optimo jure datur.Parisiensem Universitatem at postmodum Anglorum Gymnasia plurimum ornavit P. Joannes Wilton, concionator celeberrimus, Gallici sermonis atque Anglici peritus, scholasticus etiam insignis, ut testatur illius contemporaneus Bacon, Carmelita, cum quo plures habuit concertationes. Obiit tandem is aetate ac meritis refertissimus Oxonii, uti miles in acie, sic Doctor in cathedra inter scholasticos pulveres.
Anno MCCCXXIV tertio Nonas Junii, conveniunt Patres graviores Ordinis ad Narbonensis Galliae Metropolim Montempessulum, ubi jam quinto Alexandro de S. Elpidio Ordinis gubernaculum uti peritissimo nauclero committitur, cui laudabiliter praefuit. Fuit hoc tempore saepius a summo Pontifice ad diversos Principes pro tuenda Ecclesiastica jurisdictione uti intermedius nuncius destinatus, eamque acerrime verbis tutatus est.
Tandem Alexander decimoquarto sui regiminis anno Archiepiscopus Ravennatensis designatur, illique Ecclesiae non minus utiliter, quamvis non ita diu, ut Ordini Augustiniano, praefuit, praeclaro relicto exemplo suique memoria, quae adhuc ibidem extat inter alios Archiepiscopos non postrema.
CAPUT. XIII
De P. Guillemo Cremonensi, XI Generali.
[P. 39]
Alexandro ad Archiepiscopatum assumpto, congregantur Patres Florentiae 28 Februarii, substituiturque Guillelmus Cremonensis, vir in Theologica facultate ac in jure peritissimus; sub quo Ordo plus quam unquam tum in sanctitate, tum in doctrina ac in Conventuum Religiosorumque frequentia profecit. A domo Dei regimen exorsus, Ordinem universum ad ritum Romanae Ecclesiae in divinis laudibus persolvendis reduxit.Primo adhuc sui regiminis anno, pro impetratione corporis B. P. Augustini in templo S. Petri Papiae reconditi institit, non ut illud inde amoveretur, sed ut Religiosi Eremitae eidem Ecclesiae rursus adjungerentur; prioribus enim saeculis, ut secunda parte docuimus, Ecclesiae curam habuerant, illisque belli tumultibus saeculares Presbyteri successerant; Benedictinis postmodum haec Ecclesia fuerat tradita, ac postea
[p. 40] Canonicis veteris instituti S. Augustini consignata, quibus rursus et numero et officio deficientibus, videbatur aequum Eremitas S. Augustini posse adjungi, ut a veris legitimis filiis parentis ac institutoris sui monumentum una cum sanctissimis reliquiis coleretur.Anno sequenti Joannes XXII auditis doctissimis historicis, in hanc pervenit cognitionem, S. Augustinum vere Religionem Eremitarum instituisse. Unde etiam, communicato consilio cum universo Cardinalium coetu, Ordini Eremitarum Fratribusque concedit, ut una cum Canonicis ibidem degentibus officium celebrent his verbis notatu dignissimis: Dignum arbitramur et congruum, ut ubi tanti Doctoris et Praesulis corpus tumulatum quiescere dicitur, ibi, ultra id quod sibi honoris et laudis ab universali exibetur Ecclesia, singulari quadam reverentia ab Ordine Eremitarum, et Fratribus ejusdem Ordinis, qui sub ejusdem Patris Regula degitis et sancta obedientia militatis, quique divinis insistitis laudibus, vacatis orationi, intenditis exhortationi, insudatis studio, et animarum saluti propensius invigilatis, specialiter honoretur, quatenus inibi tanquam membra suo capiti, filii Patri, Magistro discipuli, Duci milites cohaerentes, Deo et ipsi Sancto, authoritate fulti Apostolica praecordialius jubiletis, ubi vestri Patris et Ducis Augustini noveritis reliquias fore sepultas. Dixerat paulo ante Joannes XXII; Lamentabile sibi videri proprios filios paterno Sepulchro privari; quibus verbis notat Eremitas esse proprios filios.
Paulo post executioni demandata fuit haec tam praeclara unio membrorum ad caput, et FF. Eremitae favore Joannis Bohemiae Regis, penes quem tunc erat Papia, ad possessionem loci admissi sunt, tantumque sibi areae coëmerunt quantum Monasterio aedificando foret necessarium. Transactum etiam tunc fuit cum DD. Canonicis Regularibus rationi officii divini uniformiter Romano more celebrandi, et ratione usus Ecclesiae S. Petri in Caalo Aureo, ita ut alternis septimanis quilibet Ordo chorum dirigat successive, quilibet in sua parte Ecclesiae sacra celebret, solis Altaribus mediis (quae duo ibidem sunt) communi usui reservatis. Campanae cum campanili, libri chori aliaque Augustinianis sumptibus parata, ipsis proprie sunt adjudicata, ad illarumque pulsum coguntur DD. Canonici adesse. Hac duorum Ordinum cohabitatio non parva frecuenter peperit zelotypiam, indecentem (fateor) Religioso statui, dum quaelibet pars emula alterius, antiquitatem Ordinis, reliquiarum propinquitatem, jus integrum aliaque sua, non quae JESU Christi quaerens ac defendens, rigidam sese prebuit; quae nonnunquam indolui, voluissemque videre charismata meliora et aemulationes D. Pauli, quae eadem adhuc voveo viris qui tanto parente gloriantur, illique perpetuo assistunt corpore; utinam et animo, ac moribus.
Vixit his annis in Gallia religione, doctrina ac morum integritate celebris, P. Magister David, qui, postquam Provinciae Francicae
[p. 41] Provincialatum gessisset, promotus ad Episcopatum Rocensem, varias Legationes pro suo Rege, nunc in Burgundiam, nunc in Brabantiam obivit, consecravitque nomine Tornacensis Episcopi decrepiti Ecclesiam nostram Brugensem, anno MCCCXXVII.Obiit Neapoli subsequenti anno senio confectus P. Augustinus De Ancona ob summam doctrinam ac morum integritatem summis Pontificibus, et maxime Neapolitanis Regibus Carolo ac Roberto charisimus. Quae reliquerit laborum suorum testimonia habent Authores saepius memorati, quibus statuam sibi promeruit apud concives suos Anconae.
Angliam tunc ornabat P. Joannes Rideval, in humanioribus simul ac in divinis litteris eminentissimus, fama passim per totam Britanniam celebratus, quod elaborata illius scripta varia omnino doctrina referta abunde testantur. Angliam paulo ante deseruerat P. Eduardus, et ad obsequium Ludovici Bavari Imperatoris descenderat, a quo etiam in pretio habitus, et gravissimis Legationibus adhibitus fuit nomine Imperatoris tum ad Angliae Regem, tum ad sedem Apostolicam.
Nec minore fama excivit universam Germaniam innocentissima sua vita F. Fridericus Ratisponensis, laicus absque omni litteratura, miraculis tamen insignis; de quo haec ferunt historici, quod spiritu Prophetiae claruerit, quod infirmos solo contactu sanarit, quod aliquoties Angelicis manibus, dum manuali operi esset intentus, mente ad Deum conversus sacra synaxi fuerit refectus. Obiit is anno MCCCXXIX in Ecclesia Ratisponensi sepultus, ubi adhuc a piis colitur, tabellis indicibus gratiarum appensis.
Eodem anno 6 Idus Novembris convenere Patres Parisiis ubi Guillelmo Cremonensi officium prorogatur, et multe praeclarae Regulae Ordinis emanarunt.
Obiit tunc in Germania P. Hermannus de Allis, Germanus, vir sanctissimae conversationis, de quo scribit Jordanus quod plus oratione quam studio profecerit, quod longa patientia ac tolerantia in acerbissima Christi passione sepultus obierit, evidentia signa beatitatis ostendendo, quorum ille vidit et audivit testes.
Simili fere nomine viguit in eadem Germania circa eadem tempora P. Hermanus de Schildis una cum P. Alberto Saxone, ac P. Ulrico Lutzenburgensi, postea Episcopo Curiensi, qui investivit feudis Martissenii castri et Pincernarum officii Albertum Seniorem Austriae Ducem anno MCCCXXXVII in thermis Badensibus, sub quo Ecclesiae Curiensi accessit Rietbergum et castrum Tumiliascae. Alias laudes horum Patrum libens praeetereo, cum apud Anastasim sint clari, ad quam Lectorem remitto.
Anno MCCCXXXII celebratis Comitiis Generalibus Venetiis, et continuato in officio P. Guillelmo Cremonensi, magna pecuniae summa colligitur pro magnifica extructione Conventus Papiensis, quam his annis Guillelmus Generalis perfecit ex sua parsimonia et Ordinis zelo.
[p. 42]
Clivowesaliae, oppido Dioecesis Monasteriensis grassante morbo contagioso, pro divina ira sedanda ex voto publico civium ac Magistratus illorumque expensis erigitur Monasterium Eremitarum S. Augustini cum Ecclesia in honorem S. Sebastiani, Religiosis ex vicino Mariaevallensi loco evocatis, quorum operam in hoc Dei flagello frequenter cives invocarant, quando emortuis fere totius oppidi Sacerdotibus, soli PP. Augustiniani ex clero supervixerunt incolumes.Rursus anno MCCCXXXV congregantur Patres Grassae in Provincia Provinciae, quod unum est ex vetustissimis Ordinis nostri Monasteriis, et in officio suo Guillelmus continuatur. Floruit hoc Capitulo Petrus Donatus de Aretio, sui temporis concionator celeberrimus profunda doctrina ac rara eloquentia praeeditus.
Construitur etiam Eremitis S. Augustini Monasterium Placentiae, cujus Ecclesia D. Laurentio dedicatur, cum ante illius extructionem jam exstaret Monasterium S. Augustini Canonicis Regularibus, quibus tamen insolitum suas Ecclesias D. Augustino consecrare. Hoc Monasterium non ita pridem fuit innovatum ad invidiam exempli.
Conflagraverat ante annum misero incendio Monasterium S. Augustini Spirae, illudque a Gerardo Spirensium Episcopo denuo erigitur in ampliorem formam.
Vixere etiam his annis ac plurimum Ordini Eremitarum profuere, P. Micaël de Massa, Gerardus de Senis, Dionysius de Burgo S. Sepulchri, ac Dimaldutius Forolivianus; e quorum numero primus ac ultimus in Theologia morali ac contemplatione mysteriorum Dei excelluere, prout id piissima opuscula recitata a Pamphilo demonstrant; secundus in Theologia speculativa ac in Jurisprudentia mirabilem sese ostendit; Dionysius vero in humanioribus litteris, Poësi ac Rhetorica nec non in Historiis facile principem locum obtinuit, teste Petrarcha, qui obitum hujus Patris pulcherrimo elogio ad Robertum Regem Siciliae, cui is fuerat familiaris, deplorat. Obiit autem Neapoli, ibique tumulatur anno MCCCXXXVI.
Anno MCCCXXX Comitia celebrantur Senis, in quibus, Guillelmo manente in officio Generalatus, totus Ordo plurimum sibi congratulatus fuit, ac merito, de Conventus Papiensis adeptione ac celebri erectione; unde ut Deo grates rependerentur, quotannis in 5 Junii indictum fuit festum Reunionis, in memoriam scilicet conjunctionis membrorum ad caput. Hoc autem Festum nunc ob commemorationem S. Augustini menstruam, ac ob Festum Canonizationis S. Nicolai de Tollentino quod in diem 5 incidit, intermissum est.
Non procul a Senensi civitate inter Ilicetanas arbores celebre sanctitate ac antiquitate extat Monasterium Ordinis S. Augustini, quod jure merito Seminarium Beatorum nuncupatur, in quo, cum B. Joannes Guccius Senensis hisce annis incepisset Deo famulari, et taedio ac nausea affecto spiritualia et temporalia sorderent, e Monasterio clam
[p. 43] sese voluit subducere; fugienti autem occurrit vir facie decora, causam fugae inquirit, nec diu responsum praestolabatur, sed cognito malo, remedium adhibet, sinistri lateris vulnus ostendit; hic mergi jubet labra, ut dulcedinem in cibis persentiscat; ad hanc culinam, ad hoc triclinium, tamquam ad promptuarium omnis saporis ac medicinae Joannem invitat. Moxque lux splendidissima e lateris vulnere emittebatur, qua puer attonitus quasi exanimis prosternitur, ac ita mutatur in virum alterum, ut regressus ad locum a quo paulo ante recesserat, caeterum vitae suae in summa austeritate, puritate, animi demissione, fervore ac pietate constanti animo traduxerit, evidentissima praedestinationis signa edendo, inter quae hoc non infimum, quod in morte subriserit, ac corpus in hodiernum usque diem permanserit integrum, ibidem asservatum una cum corporibus Beatorum Petri Poenitentis, B. Umberti, B. Nicolai, B. Joannis tertii, B. Nicolatii, B. Bandini aliorumque innumerabilium Patrum in singulis fere angulis Ecclesiae ac Monasterii reconditorum, quorum tanta ac tot fuere miracula, tamque frequens non solum civitatis Senensis sed totius Italiae accursus, ut Religiosos ibidem commorantes, magis ad hospitalitatis officium et ad saeculares distractiones, quam ad Chori ac Ecclesiae cultum adegerint, quare visum fuit cuidam illius loci superiori sanctis ibidem sepultis praecipere in virtute sanctae obedientiae, ut a miraculorum patratione desisterent. Cui praecepto etiam mortui obedientes a miraculis destiterunt; quamvis, defuncto illo Priore impatiente, Deo aliter disponente, tum ipsi tum alii successores novis miraculis Monasterium hoc illustrarint, et adhuc hodie illustrent, tum locum illum Ilicetanum, tum ejusdem loci Congregationem, quae plura similia loca pietate referta obtinuit magna Ordinis S. Augustini fama.Huic B. Joanni Senensi sanctitate ac miraculis par fuit B. Petrus de Vallerosia, qui in eodem loco magna austeritate vitam transegit, vere Christo cruci confixus, a qua nunquam avelli potuit, continuis lacrimis rememorando acerbissimos Christi dolores in carne perpessos quorum consideratione ita aruerat B. Petrus, ut omnem e vita sua arcuerit risum ac vanitatem, ita ut ne oculos quidem unquam attollere vel hilarem frontem praebere, aut aliquid loqui vel agere visus fuerit, quod serenam faciem saperet, quare et Petri Poenitentis sibi nomen promeruit. Hujus etiam Petri exemplo commotus B. Umbertus de Acaringia inter easdem silvae ilices, Ordinis S. Augustini habitum suscepit, sui magistri vestigia pressit, ac magna sanctitatis fama etiam miraculis comprobata decessit ex hac vita anno MCCCLVIII.
Florebant etiam hac aetate duo Simones: unus de Cassia, alter de Cremona nuncupati, ambo aetate Venerabiles, doctrina praclari, pietate insignes, prophetiae spiritu donati ac miraculis illustres: maxime ille Cassianus, qui Evangelistarum rarus ac solemnis interpres dicebatur. Hic tanta apud Florentinos valuit authoritate, ut integram Urbem
[p. 44] aliquando commotam sedarit, qua etiam fìde amplum Monasterium S. Catharinae ad Urbis portas a fundamentis erexit, illudque nobilissimis Matronis ac Virginibus repletum ad finem usque suae vitae magna cum laude direxit; Cremonensis vero non minus claruit apud Venetos et Patavinos, quorum fuit alter Apollo.Joannes Dencock, Saxo Turingicus, varias hac aetate civitates ac universitates, praecipue Pragensem ingenio ac doctrina sua illustravit, argumentorum profunditate, facilitate solutionum, dulcedine morum, vitae sobrietate rarum praebens exemplum. Unde non inconcinne noster Poëta alludit:
Fercula coxisti tanto meliora Magire,
Ingenium quanto nobile, ventre prius.
Hujus Magiri opera ac industria, dum Pragensi studio praeesset, a Boleslao et Jutta, liberis Baronibus, Bohemiae in Marica apud Suambergam erigitur Monasterium in honorem gloriosissimae Virginis Mariae circa annum Domini MCCCXLII, cum paulo ante per Reverendissimum D. Joannem Novoforensem, Episcopum Olmuciensem, Cancellarium, Ordinis S. Augustini erectum fuisset Monasterium in Lithomissel, cui fundationi amplissimum praebuit consensum Carolus IV Imperator. Hoc Monasterium injuria temporum derelictum est; Ecclesiam vero hodie obtinet D. Wenceslaus Popelius supremus Regni Bohemiae Cancellarius, quem speramus ut Ordini Augustiniano addictissimum, adducendum ut Ordini restituatur.
Paulo post in eodem Regno Bohemiae Joannes Rex et Elisabetha exaedificarunt Monasterium Ordinis Schuttenhofen, cujus dotem auxit Joannis filius, Carolus Marchio Moraviae circa annum Domini MCCCLX.
Anno MCCCXLI Patres Ordinis coadunati Tolosae 27 Maji, sexto confirmant P. Guillelmum Cremonensem, indicuntque quotannis 5 Maji celebrandum fore festum Conversionis S. Augustini.
Hic occurrit nobis celebrandus P. Bernardus Oliverius, Valentinus, vir sui saeculi praestantissimus, magnus magnorum Regum Aragoniae Consiliarius, Episcopus Oscanus, ac postea Barcinonensis ac Tortosanus. Quem Clemens VI una cum Cardinali Rosiero Petro IV Regi Aragonesi transmisit ut conditiones pacis transigendae cum Rege Majoricae deferret. Hunc celebrat Diagus lib. 3 cap. 18 tamquam sui saeculi Theologum eminentissimum.
Simili fere fama ac gloria in Italia apud Mediolanenses ac Neapolitanos viguerunt PP. Petrus Majanus et Joannes de Sulmona scriptis suis non minus doctis quam pietate plenis clari; quibus adjungere licet B. Philippum Placentinum, miraculorum gloria illustrem; complures enim infirmos curavit, ac prae caeteris Reverendum P. Generalem, ab omni medicorum manu derelictum, suis precibus in pristinum incolumitatis statum restituit.
Tandem Guillelmus Cremonensis, postquam 17 annis Ordinem
[p. 45] rexisset, a Clemente VI ad Novariensem Episcopatum promovetur, in cujus officio non minus strenue quam ante in Generalatu sese habuit, praedia suae Ecclesiae aedificiaque permulta vetustate collapsa restituendo, novaque non pauca acquirendo. Monasteriis etiam Cremonensi, Novaniensi et Papiensi rem familiarem auxit, ac in Episcopatu existens continuo Religiosos ad suum contubernium adhibuit, multaque doctissime exaravit.CAPUT. XIV
De Dionisio Mutinense, XII Generali.
[P. 45]
Patribus eodem anno quo Guillelmus promovebatur in unum congregatis Mediolani, Prior Generalis fuit declaratus P. Dionysius de Mutina, vir in quo modestia cum virtute certabat Francisco Petrarchae is fuit familiaris, uti et aliis magni nominis viris, in quorum scriptis non infrequenter laudatur. In vita B. Sibillinae, Ordinis S. Dominici, fertur hic P. Dionysius eidem Virgini apparuisse post obitum coelesti gloria amictus. Rebus Italiae aliquo modo compositis, ad Gallos ac Germanos divertit, non sine ingenti laborum suorum fructu, quem uberiorem sensisset Ordo, nisi immatura morte secundo sui regiminis anno Coloniae Agrippinae obiisset, ubi hoc Epitaphium humile ante aram chori genio suo sibi conscripsit: Sepulchrum F. Dionysii de Mutina.Vixerat cum hoc Generali B. Francischinus de Ravenna, quem B. Jordanus ait Speculum fuisse maximarum virtutum; postquam enim is varia Ordinis officia gessisset, Ravennam, tamquam ad sepulchrum in quo delitesceret mundo mortuus sese recepit, ibique maxime in silentii virtute ita emicuit, ut sese super se levarit Divino Angelorumque colloquio saepius intentus, quo etiam ita mortificatus supervixit, ut ne minimam offensionis ansam alicui unquam videatur praebuisse; ita mortuus fuit ut omnibus benefaciat. Cum eodem etiam dicitur vixisse P. Gregorius de Veruculo, miraculorum gratia, qua multis sanitatem restituit, illustris.
Contemporaneus horum Patrum fuit Bartholomaeus Urbinas ejusdem civitatis dignissimus Praesul, qui postquam cum laude Parisiis, ac Bononiae docuisset, sanctorum Patrum studio sese dedit, mille loquendi formulas distinguens, tantumque profecit, ut in S. Augustini ac S. Ambrosii scriptis, nec sillabam videatur ignorasse. Unde Joannes Andreas illum vocat: Virum devotione sincerum, charitate fervidum,
[p. 46] scientia grandem, facundia singularem; et vere talem fuisse colligitur ex scriptis innumeris.Parisiis etiam magno auditorum plausu, cum Philosophicas tum Theologicas scientias docuerat decennio integro P. Alphonsus Vargas, Toletanus, qui post praeclara opera edita aliosque exantlatos labores, primo Episcopus Uxamenus, ac deinde Archiepiscopus Hispalensis renunciatur, eaque dignitate probe fungitur usque ad annum MCCCLIX, quo tempore cum infidelibus continuas disputationes instituit multosque ad fidem convertit.
Celebratur inter caeteros Anglos prudentia ac doctrina insignes Joannes Godwyck, quem Reges Angliae et anglica aula multis annis docentem ac declamantem audiverunt tanta gravitate ac facundia quanta nullus unquam. Summa etiam dexteritate Angliam ac Hiberniam rexit Thomas Colbius, scripsitque non spernenda commentaria in Scripturam sacram, de quibus Anastasis et Pamphilus, apud quos etian fit mentio Bernardi Angiolerii nobilis Florentini, in Augustiniana familia virtute insignis sub idem tempus.
Monentur hoc anno Patres Eremitae S. Augustini a Romano Pontifice Clemente VI ut quilibet pro viribus, et Ordo simul unitus opponat sese Wiclepho ejusque conjuratis asseclis, unde Capitulum ad studiorum matrem Parisios conscribitur.
CAPUT. XV
De P. Thoma Argentinate, XIII Generali.
[P. 46]
Quinto Idus Julii Congregati Patres Ordinis de novo capite solliciti, solliciti etiam servare unitatem ac Pontificis monitis morem gerere, quo tum a capite tum a membris Wiclephistarum malis acriter resistatur, omnium votis acclamatum fuit Thomae Argentinensi, qui tum apud Parisienses eminebat; quo etiam perorante ex tempore Patres omnes Wiclephi errores ejurarunt, perpetua infamia mulctantes eos qui a vero SS. Patrum sensu deviantes eosdem errores conarentur tueri. Constitutionibus etiam Ordinis tunc insignes accessere additiones praeclaraque Argentinensis monita.Plus nimio zelo onustus Religiosus ex Germaniae partibus, hoc anno Tollentinum appulerat, ubi dissimulata mente ac vultu, cultum Reliquiarum S. Nicolai satis diu fingebat, donec commode, ut rebatur, eisdem sacrilegam manum apposuit, nocte intempesta brachia utraque praescindendo; at cum quadragesimo post obitum anno cruor undique
[p. 47] efflueret, perterritusque eadem brachia altaris sindone involvisset, et clam vellet auferre, jamque itineri esset accinctus, Divina arte delusus fuit; tota enim nocte incessit; dumque putaret sese limites Tollentinates evasisse, sole illucescente, adhuc Tollentinum non excesserat; unde apprehensus una cum sacrilegio, ad poenitentiam conductus fuit.Moritur seguenti anno Joannes Lemovis S. D. N. Poenitentiarius, Sacrista et Bibliothecarius, postquam his muneribus XXVII annis laudabiliter praefuisset, ac in illius locum substituitur P. Raymundus Apamiensis, qui etiam Foroliviensium, ac deinde suae civitatis Episcopus designatur. In Polonia Rex Casimirus novum oppidum sui nominis excitavit, et in eo templum, una cum magnifico coenobio Eremitarum S. Augustini, quod D. Catharinae dedicari voluit suaque magnificentia dotari.
Anno MCCCXLVII Clemens VI, insistens vestigiis sui antecessoris Bonifacii VIII innumeris gratiis ac privilegiis Ordinem Eremitarum donavit, eumque de novo ab omni Ordinariorum jure exemit, integram jurisdictionem in Ordinis Generalem conjiciens.
Vivebat adhuc P. Joannes Basileensis in saecularibus ac in sacris litteris versatissimus, plerisque Principibus ac Episcopis a consiliis, cujus opera frequenter utebatur Reverendus Thomas Generalis, in conservanda fidei sinceritate, quae nonnunquam sub ipso in Germania visa fuit periclitari, dum Imperator Pontifici offensus excomunicatur, et Eclesiastici interdicto subesse jubentur. Capitulum Generale Basileense direxit Joannes; inter Lotharingicam et Burgundicam domum controversias excitatas sopivit, totumque vitae suae decursum usque ad annum septuagesimum Reipublicae Christianae impendit, praeclara relinquens commentaria in 4 libros Sententiarum.
Eodem tempore in Anglia miraculi loco celebratus fuit ob ingenii vim et facundiam non vulgarem P. Galfridus Grandfeltius, qui, teste Colbio, Cantabrigiae absoluto studiorum cursu, Romam accedens universam fere curiam sibi devicit, Cardinali Tusculano adjunctus; quare non ita post a Benedicto XII Episcopali munere ornatus, ac in Angliam remissus Wintoniensi Archiepiscopo alter fuit oculus ac altera manus maximo animarum emolumento.
Per id tempus placuit Altissimo ex hac vita evocare B. Joannem Reatinum juvenem mirae integritatis ac candoris, cunctis obsequentem cunctisque summa charitate ministrum, ac miraculis clarum. Ante hujus Religiosi obitum multis diebus ad illius cellam philomela dulcissimo cantu applaudens audita fuit, quam B. Joannes indicabat esse suam sponsam, eum invitantem ad coelestes nuptias. Sacrificio cum quadam die assisteret, patenter admonitus fuit insolito splendore adesse vitae suae finem; unde cunctis Religiosis admirantibus in mentis excessu exclamavit: Cupio dissolvi et esse cum Chisto; inter
[p. 48] quae verba animam Creatori reddidit multisque post obitum claruit miraculis Reati sepultus.Anno MCCCXLVIII Papiae sexto Idus Junii per Thomam ab Argentina Synodus Ordinis fuit convocata, ubi eidem Thomae officium prorogatur, ac rursus illo authore pluribus annis PP. Augustiniani obedientes Pontifici a cantu abstinent: monentur etiam ad apostolicae sedis obedientiam, detestata haeresi Fraticellorum acuuntque omnes calamos contra Guillelmum Ockam, et Petrum Corbarium pseudopapam, Nicolaum V nuncupatum, studiis Ludovici Imperatoris promotum illiusque vi aliquamdiu defensum.
Fundantur tunc plurima Hispaniae coenobia Eremitis S. Augustini, Perpinianense, Barcinonense, Salmeronense et alia. Insuper in Gallia Carosconense et Brinoniense.
Florebant in Italia Joannes de Fabriano, Theologus ac Philosophus Platonicus, una cum Andrea et Nicolao de Fabriano, quem Antipapa Cardinalem renunciaverat, Matthaeo etiam Patavino Parisiensi Theologo, quem Clemens Sextus Avenione multis consiliis adhibuit suaeque conscientiae praefecerat.
Lugubris et miseranda pestis orbem pene universum invaserat, tantumque cladis in Ordine nostro conduxit, ut trium annorum spatio amplius quam quinquies mille et octoginta Religiosi perierint; ex quibus centum quadraginta quator fuere Provinciae Saxonicae, tunc florentissimae.
Eximiam tunc charitatem erga suos exhibuit Gerardus Bergomensis, Savonae Episcopus, qui, populo infecto contagioso morbo, undique Sacramenta administravit, quaerendo eidem plus prodesse quam praeesse. Divina tamen manu ad majora servatus, Coenobium D. Augustini Savonae, quondam extra urbis moenia fundatum propriis impensis ad urbem reduxit. Indefesse plurima conscripsit opera ab aliis relata. Moriens denique magno sanctitatis nomine Bergomi in Ecclesia S. Augustini sepelitur, ibique Beatorum honoribus dum a populo coleretur, tempore contagionis morbi vis evidenter notabatur remissa, unde et aram et votum addidit illa civitas suo Episcopo recenter defuncto.
Quartum confirmatur in Generalem Thomas Argentinas in comitiis Basileensibus hoc anno celebratis, in eoque Veronense Monasterium studio publico alumnorum Ordinis destinatur.
Hoc etiam anno, Monasterium Massiliense intra urbis moenia, alias extra fundatum, erigitur, ac de novo Genevense apud Allobroges, apud Gallos Nemausense; Tridentinum, Laudense et Carminiolense apud Italos.
Anno MCCCLIII die 12 Septemb. beatissime obiit B. Thomas de Arimino, miraculis clarus in morte, qui in vita angelica puritate et charitate erga pauperes extiterat. Huic B. Ariminenses Patres sacellum
[p. 49] in primo claustro erexerunt, quod etiam istis annis reparatum fuit industria ac laboribus Magistri Thomae Ariminensis Theologi et Concionatoris eximii.In Germania totius fere Ordinis celeberrimum praeparabatur tunc Monasterium Brunae, quae est Moraviae metropolis a Joanne Marchione Moraviae, quamvis triennio post nondum fuerit inhabitatum ob magnam aedificii molem ac morbum tunc intensum. Hujus Monasterii proventus annui ad 16 millia extendebantur, demptis pluribus pagis ac oppidis quibus Prior praeerat Domicellus, nunc Praelatus cum mitra ac pedo. Locupletatum etiam est Monasterium multis reliquiis, capitibus sanctarum Virginum Scholasticae et Agnetis, immo devotissima imagine Matris Dei, quam a S. Luca depictam fert fama constantissima. Plura sunt in Moravia monasteria Ordinis S. Augustini deperdita, quae utinam diligentia Prioris et Prelati Brunensis recuperentur.
Vivebat anno MCCCLIV in Anglia Benedictus Icenus, qui ob praeclaras ingenii dotes ac summam concionum eloquentiam ex Consiliario Eduardi regis, Episcopus Cardicensium fuit consecratus, ac in Suffraganeum Antonii Nordovicensis Episcopi assumptus, extantque adhuc hodie illius scripta rara.
Eodem anno contigit res miranda ac memoranda in Belgio et Monastenio nostro Gandavi. Nocte quadam perfossores parietum duo, irruperunt in aedem Augustinianam, et sacram supellectilem, quam poterant, depraedati, ter venerabilem quoque Eucharistiam asportarunt. Jam pagum Ackergem attigerant, cum, ut ne Sacramentalis ille panis furtum eorum loqueretur, hostias in terram defodiunt. Factum plane sepultum erat; securi abeunt trifures illi. Eorum tamen alterum pungebat conscientia; et qui sacrilegii scelere Dei patientiam provocare non timuerat, veretur irreverentia offendere. Revertitur ergo, ut tacito aliquo signo Sacramenti jacentis indignum locum patefaciat prius quam hominum pecorisve pedibus supplantetur. Et ecce, non candidas, ut defossae erant, sed cruentas ac tabo undique sordidas hostias videt. Postero quoque mane in campum illum eumdem minabat gregem suum Opilio quidam; et, res nova! stantes oves primum velut fulguritae, deinde currunt in coronam agminatim omnes, et in genua venerabundae procumbunt. Plus grege ipso Pastor obstupescit, et miraculi causam scrutatur. Accedit ergo proprius, et videt terram multo sanguine immadere atque inter genuflexa pecora Sacramentalem panem. Ut vidit, non satis memor cum bestiis adorare quod viderat, uno curriculo in pagum transcurrit et pandit Dei mirabilia. Quae ubi Patres Augustiniani intellexerunt, egrediuntur urbem et humo levant, solennique cum festivitate ad suam Ecclesiam reportant cum hostiis Sanguinem Miraculosum. Ab illo miraculo, mirum, quantus miraculorum deinde et gratiarum fons in omnes emanaverit! quae Gandenses cives moverunt, ut titulo sacrosancti Sanguinis
[p. 50] sodalitatem impetrarent, cui potissima urbis pars nomina sua dederunt.Maximum incrementum Regulae S. Augustini anno sequenti accessit per ordinem Jesuatorum S. Hieronymi, qui a Joanne Columbino Senensi miraculose converso initium sumpsit, cui postmodum Urbanus V approbationem et Regulam S. Augustini concessit. Constitutiones habent hi Religiosi factas ab Episcopo Ferrariensi, qui et sanctitate et doctrina in illo Ordine excelluit. Hactenus non facile promovebantur ad Sacerdotium aut ad Ordines sacros, nec horis diurnis aut nocturnis sese addicebant, sed illarum vice statis horis meditationibus, precibus, aliisque spiritualibus officiis vacabant; caeterum die visitationi infirmorum, operi manuum, praecipue hortis excolendis et aquis vi ignis extrahendis impendebant. At nunc ex concessione Pauli V et Clementis VIII ad instar aliorum Religiosorum promoventur ad sacros Ordines, et horas Canonicas persolvunt, studiis incumbunt atque Sacramenta administrant. Habitu utuntur, sub veste alba cineritii coloris ad rubrum deflectentis, absque caputio, cujus loco in capite deferunt genus quoddam albi tegminis, manicae aut tibialibus non dissimile. Unde etiam fratti della calcetta, seu fratti dell'aqua nuncupantur. Amplum possident locum Romae ad S. Joannem et Paulum, multaque monasteria per Italiam.
Anno MCCCLVII supervivebat in Insula maris Tyrrheni Ischia P. Jacobus Bussolarius, qui post varia Ordinis saecularis et externi fori officia Papiae et alibi gesta, eo se subduxerat post ferulam sui Generalis, malo suo expertus quanti sit periculi Principum negotiis se immiscere, et ultra crepidam sutori sapere.
Tandem eodem anno Thomas Argentinas dum Brunensi Monasterio hoc anno exaedificato superintendisset, ac jam Viennensi sese impenderet, ibidem moritur victurus apud Scholasticos ob praeclara scripta dum stabit Orbis. De hoc Poëta canit: Omne tulit punctum Thomas, cum grande Magistro / Et decus et lumen cum brevitate dedit.
CAPUT. XVI
De P. Gregorio Ariminensi, XIV Generali.
[P. 50]
Paulo post obitum Argentinensis Comitia Ordinis coacta sunt Montispessuli 24 Maji, in quibus Patres Gregorium Ariminensem, acutissimum et eruditissimum Theologum, Ordini praefecerunt maxima spe fructus quem indubie reddidisset, si non tam paucis mensibus (vix enim anno integro supervixit) praefuisset.[P. 51]
Galfridum Hardeby Anglum Gregorii Ariminensis familiarem laudat hic Pamphilus sequutus Colbium, ex eo quod publicus Oxoniensis Profesor fuerit, quod Provinciae gubernaculum tenuerit, quod Regi a confessionibus extiterit, quod Eduardi Consiliarium egerit, quod in admittendis decretis contra libertatem Ecclesiae, uti Athanasius, restiterit Regio consilio; maxime tamen ob egregia scripta quorum catalogum recenset. Laudatur etiam apud illum Aliphat Anglus, prae caeteris insignis Gregorii discipulus magni nominis. Jacobum Neapolitanum hisce coaetaneum nolim praeterire, cum acuto ac tranquillo suo ingenio Innocentium VI Pontificem plurimosque sibi devicerit et non spernenda opera Scholastica in primum et secundum Sententiarum aliis reliquerit. Patriarcha Aquilanus electus decessit e vivis ante consecrationem.Anno MCCCLVIII Gregorius Ariminensis Generalis cum in eadem urbe, in eodem negotio, ac in eodem cubiculo versaretur ubi Thomas Argentinas animam egerat, postquam paucis diebus laborasset, ac per foecundissimi sui ingenii opera sese posteritati commendasset, eodem in loco interiit ac tandem uno fere cum Thoma Argentinensi incluidi voluit sepulchro tali Epitaphio decorato: Quisquis ades, qui morte cares, sta, perlege, plora. / Sum quod eris, quod es ipse fui, pro me precor ora.
Gregorio defuncto, statim Synodus Ordinis cogitur Patavium in proximum Septembrem.
CAPUT. XVII
De Matthaeo Asculano, XV Generali.
[P. 51]
In Patavina Synodo feliciter indicta die habita, eligitur P. Mathaeus de Asculo, sub quo habita fuere comitia Viennae anno MCCCLXII et alia Senis MCCCLXV in quibus dictus Matthaeus tamquam Ordini proficuus semper fuit confirmatus.Sub hoc Generali accessit Ordini Monasterium Furstenfeldense titulo S. Mauritii promotione et ope Rudolphi Archiducis Austriae, quod postmodum a Domicello Nicolao Riegestorfer Furstenfeldensi et Margarita ejus conjuge dotatum, plurimas clades sustinuit, post quas rursus restitui coepit et hodie restituitur.
Anno MCCCLXVI Urbano V regnante, Brigitta Sueciae Regina et Matrona sanctissima autrice, laudabile exordium, incrementum ac progressum sumpsit utriusque sexus Ordo S. Brigittae tenui satis utrit principio Romae. Brigitta etenim marito defuncto cum filia sua Catharina et duobus presbyteris Jerosolymam proficiscitur; Romam reversa
[p. 52] ac voto castitatis emisso, cum eisdem presbyteris diu convixit, Deo serviendo ac in societatem suam perpaucas matronas admittendo, quibus ipsa spiritu Dei plena praeerat, frequentes Pontificibus summis adhuc Avenione residentibus scriptitans litteras ac revelationes eodem spiritu refertas, quorum etiam authoritate vitae illius institutum laudatum et approbatum fuit, Regulaeque S. Augustini adjunctum. Brigitta vero decedente, filia Catharina superstes cum Sacerdotibus qui convixerant in Germaniam migrat, ac postea ad natale solum devenit, ubi fortunae suae partem in erectionem Wasteniani Monasterii impendit, in quo illa cum praedictis Sacerdotibus muris ac cancellis divisis diu supervixit aliis interim matronis Romae relictis idem vitae genus intra Italiam propagantibus, ita ut hic Ordo hodie non sit infrequens, praeecipue in Germania, ubi praeter Monasteria Daniae, Prussiae, Norvegiae, Hollandiae ac Zelandiae ab haereticis occupata, facile viginti supersunt loca integrae disciplinae, ubi simul convivunt moniales cum Monachis, muris ac cancellis adhuc distincti, remanente administratione penes moniales: habitus porro eorum fuscus cum alba corona quinque purpureis notis distincta Christi vulnera repraesentantibus.Eodem anno P. Raymundus Apamiensis post XX annorum obsequium diversis Pontificibus praestitum in officiis Poenitentiariae, Bibliothecae ac Sacrarii, Senis confectus quieti volens consulere, aulam deserit, ejusque loco sufficitur Petrus Ammalius, Theologus ad magna natus; virtute etenim ac judicio ita excelluit, ut mox ad Episcopatum Senogalliensem, deinde ad Archiepiscopatum Tarentinum fuerit promotus; ubi cum non quiesceret, sed talenta sibi concessa cum fructu exponeret, ad Patriarchatum Gradensem, deinde ad Alexandrinum ac tandem ad difficillimam Ecclesiae Aquensis administrationem fuerit evectus, quam etiam ad illam pacem, quae optari poterat, perduxit.
Foecunda ingeniorum mater Anglia hisce annis rursus plurimos praebuit ex Ordine nostro Scriptores doctrina ac pietate praestantes, ac imprimis P. Rogerum Glacton Provinciae gubernaculum diu prudentissime tenentem ac consiliarium magni Roberti Sarisburiensis Episcopi. Deinde Guillelmum Flete, doctrina, spiritu prophetiae, miraculis ac sanctitate illustrem, teste Sabellico.
His addo Radulphum de Marcha historicum accuratum, Robertum Worsop Episcopum Eboracensem, et Radelifum, Leicestrensem Episcopum, quorum doctrina ac consilio multum profecit Anglia, de quibus plura referunt Autores saepius memorati.
Anno MCCCLXVII ex hac miseriarum valle liberabatur B. Jacobus de Cerqueto, Umber, multis miraculis clarus, cujus corpus Perusii hononifice reconditum, adhuc in praesentem diem pia veneratione colitur. Eodem mense 18 Aprilis transiit ad meliorem vitam B. Julia Certaldina post XXX annos in religione feliciter magna cum sanctitatis
[p. 53] nota transactos. Discedit etiam sub finem anni ex hac vita Asculanus.CAPUT. XVIII
De P. Ugolino Urbevetano, XVI Generali.
[P. 53]
Quinto Calendas Junii, habitis comitiis Avenione, in Generalatus officium suffectus fuit Ugolinus Malabranca, Theologus eximius, qui postquam fere triennium rexisset, et de Religione nec non Ecclesia bene meritus fuisset, creatur Episcopus Ariminensis ac postea Patriarcha Constantinopolitanus: ea quae postenitati scripto reliquit, vide apud Pamphilum, ubi et obitum et locum sepulturae invenies. Addam solum hoc, Praelatum hunc ab Urbano V designatum fuisse, ut, assumptis secum triginta viris ex omni Ordine, fidem apud Sarracenos depraedicaret, constante fama quod eamdem vellent recipere, at ante abitum obiit.CAPUT. XIX
De P. Guidone Belreguardo, XVII Generali.
[P. 53]
Anno MCCCLXXI Synodus Ordinis coacta est Florentiae, ubi, Ugolino promoto, Generalis eligitur Guido, Lombardus, qui etiam sequenti Capitulo Coloniae Agrippinae rursus confirmatur Ordinique non infeliciter praefuit annis sex. Magnus tunc in regno Valentino extabat Theologus ac concionator P. Michael Cardonet, cui publico Senatusconsulto aedificatum fuit in Monasterio domicilium et assignatum singulare stipendium, ut, vita durante, persona ipsius uti proficua ac necessaria possent frui viri illius Regni.Hoc tempore liceret rursus in praeclaras laudes nationis Anglicanae excurrere, cujus alumni excellentes extitere ac frequentes, praecipue sub hoc Generali, nisi tum Panphilus, tum Gratianus commendasset Thomam Asheburne, Henricum Bedericum, Guillelmum Egumende, suffraganeum Lincoliensem, Thomam de Stureia et Bankinum Londinensem, qui omnes viriliter Wiclepho restiterunt, privatas publicasque cum eo concertationes instituendo, in quibus semper palmam obtinuerunt confirmando suos concives in vera Religione Catholica.
His etiam adnumerare libet Simonem Baringuedum Tolosanum, non minus scientia quam probitate illustrem, quem uti Seraphicum [p. 54] in amore Dei incensissimum venerati sunt illius temporis fideles. In Germania apud Ratisponam suffraganeum et Episcopum Castrensem agebat P. Nicolaus Teschel, ibidem secus summum altare humatus.
Hoc anno sub Regula S. Augustini militare coepit Ordo S. Ambrosii qui sub Ceccarello et Paulo Platanzia anno MCCCXXXI restauratus fuerat a Petro Eugubinorum Episcopo, eumdem ad observantiam et claustralem disciplinam reducente, quem Gregorius XI Regulae S. Augustini subjecit eisque purpureum indumentum assignavit. Mediolani et alibi praeclara habet hic Ordo Monasteria intra limites Italiae.
In Hispaniis vero, cum circa anno MCCCXVI Petrus Fernandus cum socio Petro Romano Castellae Regni nobili equite certis Eremitis sese conjunxisset, at simul cum iisdem antiquum genus Monachorum in honorem et memoriam D. Hieronymi revocasset, Romam profectus, instituti sui Monastici confirmationem sub Regula B. Agustini a Gregorio XI impetravit, tantumque ipse Fernandus cum aliis intra Hispaniam profecit, ut paucis transactis annis tot et talia Monasteria obtinuerit, qualia vix ullus Ordo potuit excogitare, ita ut hic Ordo inter celeberrimos ibidem adnumeretur, de quo latius anno MCCCCXXII.
Biennio post antiquus Ordo vitae communis tempore Apostolorum magno fervore inceptus ac postmodum a Paschali II anno MXC aliquibus in locis accedente Regularium Canonicorum convictu restitutus est, satis frequens viris ac mulieribus uti videre est in Passaviensi coenobio S. Nicolai, in Pollingensi, in Ransdorfensi ac aliis hujus Bavariae, ubi simul viri ac mulieres in sancta communione vixerunt. Per Gerardum Daventrium Aquisgrani Canonicum saecularem ac Parisiensem Doctorem, fuit de novo reformatus, ac sub Regula S. Augustini permanens, et certis Constitutionibus firmatus, ac a Gregorio XI taliter approbatus, maxime in illis Monasteriis quae Germaniae Belgicam respiciebant, ubi Fratres seu Clerici vitae communis celeberrimas Scholas puerorum rexerunt multosque viros doctos excitarunt, quorum Monasteriorum nonnulla in Seminaria Episcoporum, alia in usum Patrum Societatis, alia etiam in alios pios usus conversa sunt, tribus tantum permanentibus integris, ubi etiam instructio puerorum desiit.
Anno MCCCLXXIV in vivis erat et magnae authoritatis apud Archiepiscopum Coloniensem Ven. P. F. Joannes Vander Geest, praefato Archiepiscopo a confessionibus, ad cujus preces cessit Patribus S. Augustini inestimabilis thesaurus Sacramenti miraculosi, reservatus in Ordinis Monasteriis Lovanii et Coloniae. Cum enim hoc anno miraculose sacra hostia in carnem visibilem fuisset conversa Metello-Burgi in Zelandia, ac inde Coloniam ad Archiepiscopum delata clareret miraculis, eamdemque sacram hostiam morsu dentium impie sumentis semidivisam reperisset Archiepiscopus, factis precibus divisam, assignata [p. 55] parte Coloniensi Monasterio, aliam partem Lovaniensibus per eumdem Patrem transmisit.
Sub initium Februarii anno MCCCLXXVII ex hac vita migravit in aliam Rev. P. Guido, Eremitanae Religionis Generalis, et capitulum indicitur Veronae celebrandum.
CAPUT. XX
De Bonaventura Patavino, XVIII Generali.
[P. 55]
Patribus in unum Congregatis Veronae, Prior Generalis constituitur P. Bonaventura Patavinus, qui una cum fratre uterino Bonsemblantes Augustinianum Ordinem professus, litterarum studiis, bonis moribus ac virtutibus singulare praebuit exemplum, ita ut de ipsis loquens Petrarcha exclamet: Feiix Patavium, ubi geniti estis et enutriti, etc., ac alio loco de Bonsemblantes Fratre Bonaventurae inquit: Qualem proh dolor! virum, quod Sydus! Hunc eumdem multis encomiis extollit Jordanus tanquam Ordinis oraculum, quale etiam sese praestitisset nisi immatura morte fuisset praeventus.Similibus si non majoribus encomiis Petrarcha P. Ludovicum Marsilium Florentinum extollit, qui Ordini Augustiniano ac patriae maximo cum fructu ac honore profuit, non solum turbatissimis temporibus sedando magnorum virorum animos, sed plures in sequentia saecula efformando, quorum operam non parum ista Respublica sensit, cum dudum ac multum apud Nicolaum Nicolò, Joannem Laurentii, Robertum Rossi aliosque doctrinis ac consiliis profecit, quos in disciplina sua Ludovicus educarat, unde etiam in grati animi signum Ludovicum honorifice aluerunt vita durante, ac post obitum communibus expensisis Cathedrali Ecclesia eumdem sepeliri mandarunt, atque epitaphium tale erexerunt: Florentina civitas ob singularem eloquentiam clarissimi viri Magni Luissii de Marsiliis, sepulchrum ei publico sumptu faciendum statuit.
Anno MCCCLXXVIII obiit Petrus Ammalius, Sacrista etc. illique in officiis succedit Petrus Apamiensis, montis Falerii postea Episcopus creatus.
Fr. Hinco ordinatur Coadjutor Archiepiscopi Pragensis et Episcopus Laedimiriensis, notaturque inter presentes consecrationi Ecclesiae S. Thomae, pro cujus beneficio emit villam Lithumistianam.
Extabant etiam tunc in Italia Magistri, Joannes Evangelista Veronensis, et Simon Bononiensis; uterque scriptis clarus ac virtutibus insignitus, gravissimis Ecclesiae difficultatibus frecuenter adhibitus, praeclare sese gessit.
[P. 56]
Cum jam ab aliquot annis in Hispaniis coepisset Ordo S. Hieronymi, primum anno MCCCLXXX in Italia a B. Petro Gambacurta, Pisano, sub Regula S. Augustini, diversis tamen Constitutionibus etiam ab Hispanis, fundatus fuit; moranturque Romae ad S. Onuphrium, obtinuerunt postea Ecclesiam S. Clementis in urbe, ac in Italia facile XX Monasteria, praeter alia Congregationis Fesulanae.Quartum revertor ad Angliae viros, inter quos meritis, doctrina ac sanctitate non infimi fuere Thomas Eduarston, Leonello Clarentiae Duci a Confessionibus, ac postea Archiepiscopus Oxonii, Thomas Winterton, Joannes Langham, Simon Tothaii, Wiclephi hostes acerrimi, uti etiam Joannes Usaldebii et Rogerius Tuuiforde, qui omnes Concilio nationali Stransfordiae contra Wiclephi errores interfuere, multaque edidere. Prae caeteris tamen eminebat Robertus Waldebii, qui cum litteratorum antesignanus haberetur, ad Episcopatum Adurensem fuit promotus ac postea anno MCCCLXXXVII ad Archiepiscopatum Dublinensem in Hibernia, a quo rursus Anno MCCCXCV revocatur in Angliam ad Episcopatum Cicestrensem, ac tandem anno sequenti etiam invitus evocatur ad Archiepiscopatum Eboracensem; cumque jam senio confectus maximo cum fructu quadriennio rexit, Pater Patriae et Dux Cleri saepius nuncupatus.
Anno MCCCLXXXV Generalis cum plures legationes pro Ecclesia Dei obiisset, ac schismatum tumultibus sedandis non parvam operam adhibuisset, ab Urbano VI S. R. E. tit. S. Caeciliae Cardinalis creatur; sedatisque aliquantulum dissidiis Ecclesiae, rursus haberi coeperunt comitia Generalia octennio integro intermissa, quae indicta sunt Strigonium.
CAPUT. XXI
De P. Tholonaeo Veneto, XIX Generali.
[P. 56]
Strigonii, quod est Hungariae oppidum, convenerant Patres Ordinis 14 Calendas Junii, ibidemque majori suffragantium numero, Generalatus defertur Tholomaeo Veneto, viro pio, zeloso ac docto, qui ut in Italiam rediit, statim corruptis moribus obicem injecit novamque faciem Ordini induxit in meditulio Italiae, aliquot Monasteria ac praecipue Ilicetanum minus corruptum seligens, ubi arcta disciplina custodiretur eaque uni praefecto, seu Vicario subjecit, a communi Provinciali eximendo; et hinc Congregatio Ilicetana.Hisce annis vita defunctus fuit Reverendissimus Petrus Apamiensis S. D. N. Sacrista, Episcopus Montis Falerii, et designatione Urbani VI
[p. 57] assumptus fuit ex Ordine S. Augustini R. P. F. Amelius a Brenaco, creatus postea Archiepiscopus Tarentinus et Patriarcha Gradensis anno MCCCLXXXVII.Magno bono Regis Poloniae Casimiri illiusque Regni vixit apud illum P. Gregorius Ileassius, cui Deus dignatus fuit revelare fodinas ditiores illius climatis, in quarum indagine uti perspicax fuit, ita aliorum fidelis instructor abscondita detexit. Italiam tunc ornabant scriptis suis doctisque concionibus Augustinus De Asculo, et Aldebrandinus Cavalcantes Florentinus, uti et Galliam Bertrandus Parayte Tolosanus, ac Germaniam Petrus de Spira, qui in Scripturis sacris eruditus, in Philosophia Magnificus, ingenio praestans et eloquio clarus dicebatur.
Eoden anno accessit Regulae S. Augustini Congregatio Fesulana S. Hieronymi mendicantium, a B. Carolo comite montis Granelli una cum Redone conterraneo, ac Gualtero Marso instituta apud Fesulae urbis ruinas non procul a Florentia, postmodum ab Innocentio VII ac a Gregorio XII approbata, egregios in Italia fecit progressus fundatumque habebat Monasterium in monte Quirinali, quod a Paulo V translatum fuit ad pedem montis juxta Trivios fontes.
Anno MCCCLXXXVII tum per Gerardum magnum, tum per Joannem Busebrouc, nec non alios pios zelosos viros reparatus est Ordo Canonicorum Regularium in Germania inferiori, primo conventu erecto ac reformato in Windesheim, cujus legibus brevi temporis spatio plura alia Monasteria postea sese subjecerunt in unam societatem fraternam coeuntes; eamdem Congregationem Windesheimensem appellarunt, cui non ita post Conventus Brabantiae ac alia Congregatio Novesiensis accesserunt, tantumque inerementum sumpsit, ut in sola Germania inferiori ac tractu Rhenano CXX Monasteria virorum, ac XXX Virginum numerarit. Caeterum, sicut haec Congregatio multorum Monasteriorum accessu cito et vehementer fuit aucta, sic eadem brevioris temporis spatio Monasteriorum decessu plurimum decrevit, ita ut anno MDCXII cum Capitulo Generali nomine sedis Apostolicae Tongris interessem, vix viginti numerarim Priores, ex quibus etiam aliqui solum titulum gerebant, quamvis revera meritissimi. Pauci tamen illi conventus relicti integram hodie servant disciplinam, eamque student plusquam unquam doctrina ornare, proximorumque saluti prodesse, cum hactenus soli choro attenti, sibi vixissent.
In Eremitarum Ordine cum eelebrarentur Capitula Generalia Imolae anno MCCCLXXXVIII, ac Herbipoli anno MCCCXCI, prolongato officio Tholomaeo Veneto, sanctitate ac miraculis claruerunt B. Basilius Laudensis, a Laudensi populo acclamatus ac a sede Apostolica confirmatus Episcopus, B. Antonius de Ravenna, B. Joannes Tertius Senensis, D. Catharinae Senensi Socius, B. Sanctus de Cora, qui populum frequenter solo Dei verbo, corporaliter saturavit, ac tempestates innumeras arcuit, B. Petrus Senensis, B. Jacobus Nicolatius, et Bandinus
[p. 58] Senenses, B. Simon de Tuderto, et B. Nicolaus de Tinis, magnus eleemosynarius, quique mortuum post diem integrum, quo orationi vacaverat, vitae restituit.Cum tanta sanctitatis fama Ordinis Eremitarum percrebesceret anno MCCCXCVI, Bartholomaeus Columna, Romanus, animum ac mentem aplicuit ut Canonicos Lateranenses S. Augustini reformaret, delegitque in hoc opus Conventum B. Mariae Frisonariae juxta Lucam, quam restaurationem postea, decedente Bartholomaeo, perfecit Leo Caratte, Mediolanensis, in eodem Monasterio, illaque fuit Lateranum invecta; unde haec Congregatio Frisonaria Lateranensis nomine fuit insignita, cujus restitutionis haec memoria mansit in Monasterio Frisonario:
Salvatori Christo ac Sanctissimae matri Mariae Canonici Regulares ab Apostolis primum, Divique Augustini norma sub Apostolicis Regulis instituti, jam pridem in hoc Coenobio Deo dicati; hinc per Italiam sub titulo Lateranensi dilatati, hanc aedem vetustate labentem restituere anno MCCCCI.
Haec Congregatio ab Eugenio IV fuit approbata eique multa Monasteria per Italiam fuere unita, hodieque, Lateranensi aede relicta, jussu Sixti IV Romae apud S. Mariam de Pace Monasterium construxit.
Hoc eodem anno B. Bonaventura Patavinus, Cardinalis, cum dudum antea et concionibus et scriptis, ac novissime conciliis urgentibus in Cardinalium coetu sese pro viribus opposuisset pro tuenda Ecclesiastica libertate Francisco Carrariensi Patavinae civitatis Principi, a quo passim eadem violabatur, sagitta ex occulto emissa per pontem S. Angeli occubuit, meritoque a Scriptoribus inter martyres Dei recensetur, talique nomine decentissimam sepulturam Romae in Ecclesia Ordinis obtinuit.
Celebrabantur tunc etiam Comitia Generalia Ordinis Monachii, ubi rursus, Tholomaeo Veneto in Generalatu continuato, praeclarae Ordini leges fuere latae multumque disciplina fuit adaucta.
Inceperat jam tunc in Regno Neapolitano Ordo Eremitarum S. Augustini ad antiquam observantiam reduci per F. Simonem Cremonensem ac F. Christianum Francum maximo Ordinis incremento; numerosissima enim ad eosdem accedebat juventus, cui efformandae sese totos praedicti Patres praebuere, ac in hunc finem delegere Conventum S. Joannis de Carbonaria in ipsa Neapolitana Urbe non ignobilem, unde Congregatio illa adhuc in hodiernum diem florens initium sumpsit, multaque Monasteria sibi univit, quae a Vicario Generali sub ipsius Generalis ductu reguntur.
Florebat etiam hisce annis F. Joannes de Lana, Bononiensis, Religiosus mirae patientiae, humilitatis ac doctrinae, de quo praeclara habet Jordanus, qui eidem convixit. Huic etiam coetaneos in Anastasi reperi F. Onuphrium Ostecutum, Florentinae suae civitatis Episcopum, [p. 59] Facinum Astensem, concionatores, Philosophos ac Theologos eximios suisque scriptis recensitis notissimos.
Hoc eodem anno Scriptores Ordinis ponunt victoriam Francisci Gonzagae, filii Marchionis Mantuae contra Ligures ac Mediolanenses habitam, miraculo ac intercessione S. Augustini, qui etiam eidem Francisco decertanti apparuit veste Eremitica nigri coloris indutus, quod postea Franciscus attestatus fuit publica solemnitate in Ecclesia Ordinis Eremitarum instituta, Divo Augustino tanquam Patriae suae tutelari Protectori votis persolutis, eamdem victoriam ac S. Augustini apparitionem ipsemet Marchio publica imagine expressit, cum hac inscriptione: Vos Patriae cives, quibus hic Pater expulit olim / Bis Ligures, loetumque dedit bis habere triumphum, / Dum sua curriculo bis Festa darentur eodem, / Este boni memores et grata advertite dona, / Et mecum huic laudes, mecum hos celebretis honores. / Protector Patriae, spes et tutissima nostrae, Augustine, parens, doctor, Lux inclyta sacri / Eloquii, innumeras Ocnoeas accipe laudes. / Tendimus inde manus humiles, oculosque precantes / Venturo adversis, ut quondam, protege Princeps.
Addit Paulus Bergomensis hoc Epitaphio in Ecclesia Eremitarum erecto, ibidemque triumpho celebrato commotos fuisse DD. Canonicos Regulares apud S. Bartholomaeum Mantuae commorantes, eo quod omissa eorundem Ecclesia, Marchio hanc solemnitatem in Ecclesia Eremitarum instituisset, illisque responsum fuisse a Marchione: His Patribus facio ea causa quoniam S. Augustini filii sunt; suo enim habitu bis mihi Augustinus, dum victoriam tribuit, apparuit, non vestro.
Anno MCCCC Bonifacius IX Ordini Eremitarum deditissimus, iisdem indulgentiis ac privilegiis ornat sacellum S. Nicolai de Tollentino quibus S. Francisci Ecclesia Assisii fuerat decorata. Insuper concedit facultatem Ordini instituendi mulieres cujuscumque gradus, quae habitum Ordinis deportent, gaudeantque omnibus gratiis, privilegiis ac immunitatibus Ordini concessis, ad instar Mantellatarum seu tertiarum sororum Ordinum S. S. Francisci et Dominici.
Eodem anno Venetiis obiit Rever. P. Tholomaeus Generalis, postquam Ordini laudabiliter difficillimis temporibus praefuisset annis quindecim.
CAPUT. XXII
De P. Nicolao Cassiano, XX Generali.
[P. 60]
Anno MCCCC, 3 Idus Junii, Tholomaeo defuncto in Comitiis Generalibus Aquilae habitis sufficitur Magister Nicolaus Saracenus, vir inter molestias intrepidus. Praeter pulcherrimos Ecclesiae ritus fundantur his temporibus Monasteria Barcinonense ac Vallisoletanum.Florent etiam Ludolphus de Canoslaria, Germanus, Ludovicus Capuanus, Hieronymus Ariminensis, Episcopus ibidem, Augustinus de Gonessa, Episcopus Bonensis, et Clemens Romanus, Episcopus Verulanus viri moribus, sanctitate et eruditione insignes.
Venetiis instituitur Congregatio Canonicorum Regularium S. Georgii in Allega a Gabriele Gondelminio, Antonio Corario, et Ludovico Barbo Patritii ibidem, qui pertaesi mundanam vitam, in spirituales viros fuere commutati, se suaque omnia Deo dicantes: a Gregorio XII Regulae S. Augustini adjuncti, privilegiis et favoribus fuerunt aucti. Hi caerulea utuntur veste, habentque celebre Monasterium Romae S. Salvatoris in Lauro, illorumque institutum novissime a Pio V anno MDLXX ad tria vota essentialia et ad Regulam S. Augustini fuit reductum. Ex his primis Institutoribus Gabriel et Antonius ad Cardinalitiam dignitatem fuere evecti: immo Gabriel Pontificatum Romanum gessit annis XV dictusque fuit Eugenius IV, qui etiam sepeliri voluit in Ecclesia S. Salvatoris, epitaphio non ignobili erecto, ubi prae caeteris S. Augustini imago, cujus Regulam olim sequutus fuerat, conspicitur in Eremitico habitu.
Inter Eremitas Angliae, etiam sub initium hujus saeculi extabant in litteris ac rebus agendis peritissimi P. Joannes Hickeley, Richardus Chefer, et Guillelmus Wellis, qui et Provincias illas rexerunt, praeclaraque sui ingenii monumenta relinquendo Ordini plurimum profuerunt; Wiclepho infensissimi hostes, cujus errores non semel cum universitate Oxoniensi ejurarunt.
Anno MCCCCIII tertio nonas Junii Generalis Conventus Ordinis habitus fuit Laughingiae Svevorum oppido, in qua, Nicolao Priore Generali confirmato, Patribusque in Italiam redeuntibus, plures in Galeatii milites inciderunt, crudeliterque perempti fuerunt cum in Religionis odium, tum ut de Summo Pontifice vindictam sumerent, qui Florentinorum [p. 61] causam contra Galeatium promoverat. Alii etiam Patres Ordinis a Wenceslai militibus simili fere odio ardentibus in Germania oppressi interiere.
Degebat his annis in sylvis Senensibus Hieronymus Senensis, Jacobus Andreas et Stephanus, Eremitae S. Augustini, magnumque sibi nomen, vitae innocentia, maturitate judicii ac rerum spiritualium cognitione fecerant etiam apud Romanum pontificem Gregorium XII, qui cum Canonicos Regulares circa Florentiam, Senas, ac Bononiam ad antiquam disciplinam reducendos statuisset, hanc Provinciam P. Stephano Senensi primum commisit, eique Monasterium Illicetanum S. Salvatoris sacrum tamquam locum aptissimum designavit, eumdem locum ipsiusque personam ab Ordine Eremitarum ad tempus et ad effectum supradictum eximendo. Stephanus itaque ita exemptus, habitum Canonicorum Regularium assumpsit, suisque ad differentiam Lateranensium Canonicorum album scapulare stamineum super lineam vestem addidit, brevique tempore tantum profecit, ut pleraque Monasteria Canonicorum huic Congregationi sese adjunxerint ac inter caetera Eugubinum S. Ambrosii, S. Mariae Rheni juxta Bononiam, S. Salvatoris in Bononia, et S. Donati in Scopeto, quod cum sit maxime insigne, postea toti Congregationi nomen dedit. Hodie etiam haec Congregatio Scopetinorum in Italia maxime floret, celeberrimo extructo Monasterio Romae in Exquiliis Divo Petro ad Vincula sacro, ac aliis per Italiam fere quadraginta viris doctis refertissima, quorum laboribus pulpita Italiae frequenter resonant.
Eodem anno MCCCCVIII Synodus Fratrum Eremitarum cogitur Ferrariae, ubi rursus Nicolao Generalatus concedebatur, florebatque in illa Synodo Simon Tornaquincius, Florentinus, cujus scripta Florentiae asservantur.
His etiam annis Ven. P. Henricus de Langenstein, dictus de Hassia, Theologus eminentissimus, assumptus fuit ad erectionem Universitatis Viennensis, quam aliquot annis direxit, una cum Bertholdo Ratisponensi, primique ibidem Theologiam docuerunt ac scriptis suis Germaniam illustrarunt. Iliis etiam coaetaneus ac conterraneus in eadem professione vixit P. Jordanus de Saxonia, universae Germaniae, Ordinis S. Augustini praeses, concionator ac scriptor celeberrimus, ut fidem faciunt opera quae extant, ex quibus etiam ejusdem viri sanctitas ac frequentia miracula, quae tecto nomine narrata sunt, non obscure colliguntur. Obiit idem Jord. Viennae: de illo bene Poeta modernus: Saxoniae talis si coetera turba fuisset, / Hoeresis in nostro jam foret orbe minor.
Anno MCCCCXI Nicolaus Sarracenus a Joanne XXIII Pontifice Maximo Episcopus Recanatensis declaratur, Ordinique adhuc jubetur Monasteri [p. 62] praeesse, uti et Capituli Generali Romam in XI Kalendas Junii evocato; quod regimem Episcopi, cum non sine damno Ordinis fuisset, postmodum decretum fuit ut statim a promotione Generales aliique Religiosi promoti ab Ordine eximantur.
CAPUT. XXIII
De P. Petro de Vena, XXI Generali.
[P. 62]
Rebus in Ecclesia Dei rursus turbatis ob gravissimum schisma inter Joanem XXIV rejectum et captivum, Benedictum XIII ac Martinum V electum, celebrantur Ordinis Comitia Romae, in quibus Ordini universo praeficitur Petrus de Vena, Umber, qui etiam anno MCCCCXIV ad Oecumenicum Concilium Constantiense una cum decem Theologis Ordinis Eremitarum proficiscitur.In quo etiam Concilio nomine Regis Franciae comparuit Reverendus P. Joannes Vobes. Nomine Domini Ordelase Herois Forlivii Ven. Pater Guillelmus Foroliviensis. Pro Republica Genuensi P. Antonius de Rampelogis. P. Joannes Zacharias pro Helvetiis, nec non alii Patres pietate ac virtutibus insignes, quorum opera et Joannis XXIV causa examinata fuit, et Petrus de Luna Benedictus vocatus cessit, ac Martinus V sublato schismate in sede Apostolica remansit, actaeque fuere gratiae supremo Deo in Ecclesia Eremitarum S. Agustini Constantiae.
In eodem Concilio ac postea quilibet inter suos rem Ecclesiae multum promoverunt Theodorus Urias Hispanus, Isaias Polonus, Joannes Bloch Alemannus, Raymundus ad Altoponto, Henricus Bituricensis Galli, et Petrus Bruniquellus Italus, Trithemio aliisque Scriptoribus ob volumina edita notissimi.
P. Joannes Bloch, P. Adamus de Owobach, multorun librorum exarator, una cum P. Augustino Smatzchi Bohemo Pragae residentes totis viribus, magna eloquentia ac dexteritate Hussii errores condemnarunt, unde etiam tantam rabiem Hussitarum sibi suisque excitarunt ut anno MCCCCXX, die 17 Aprilis Religiosos omnes Ordinis Sancti Augustini Praga dimiserint, quos quia adhuc renitentes experiebantur, minis ac mille scommatibus ad gravissima pericula adegerunt Monasterium ipsum accendendo in festo S. Stanislai, ac deinde quo totam explerent rabiem, chorum Ecclesiae, qui favillis superfuerat, succedente festo S. Viti, tecto spoliarunt caeterumque prophanarunt.
Venetiis anno MCCCCXVIII celeberrimas ad populum conciones habebat P. Gabriel Spoletanus, quibus ita omnium, maxime tamen nobilium animos sibi devinciebat, ut vix ab eodem Patre avelli possent. [P. 63] Recipiente itaque sese interdiu ad locum S. Mariae de Nazareth, ubi bonus Pater solebat meditationibus ac studiis felicius vacare, non pauci nobiles eumdem fuere secuti, quibus etiam ita placuit vita illa a mundano strepitu semota, ut altiore spiritu ducti, vana vanis relinquentes, ibidem in sancta societate degere statuerint sub ductu R. P. Gabrielis praefati, qui sub Regula S. Augustini Canonicam illis vitam assignavit, in qua brevi tantum profecerunt ut suae Congregationis, quam Canonicorum Regularium S. Spiritus nuncuparunt, approbationem a sede Apostolica meruerint obtinere, ac per sui gremii viros non multo post Patriarchatum Venetum aliasque dignitates cum laude gubernare. Congregatione autem erecta ac stabilita, P. Gabriel in Ordine Eremitarum permanens, laboribus ac vigiliis exhaustus, Spoletum uti solum patrium invisens, ibidem animam creatori reddidit, anno MCCCCXXX.
Maximo totius Germaniae concursu omniumque stupore tunc docebat P. Ludolphus a Camoslaria B. Jordano a Saxonia familiaris, cujus et ipse Jordanus meminit lib. 2, cap. 8, ubi miracula enumerat ejusdem divinosque favores non modicos huic Beato viro praestitos. Notavi enim plerisque in locis Germaniae hujus Patris beneficia archiviis ac Monasteriorum structuris impensa.
Paulo ante desierat esse in vivis Ven. P. F. Paulus Styrius, electus ac confirmatus Episcopus Petinensis, Illustrissimi ac Reverendissimi Principis Salisburgensis suffraganeus, sub quo cum adhuc inter Religiosos ageret, erectum ac fundatum fuit Monasterium ad Flumen Liburnense Ordinis S. Augustini titulo S. Hieronymi ab Hugone de Tibino, ac Reimperto Capitaneo Laureacensi, adjungentibus illis pleraque sacella SS. Martini, Andreae, Nicolai ac Caeciliae juxta oppidum.
Jacobus etiam cognomento Magnus, Toletanus, vel ut alii Tolosanus Carolo VII Francorum Regi a sacro auriculario, universam Scripturam sacram tunc commentariis illustravit, aliaque opera edidit, ob quae merito MAGNI nomen adeptus est. Mox Archiepiscopatus Burdigalensis dignitatem oblatam repudiavit, maluitque inter libros suos et Scholasticos pulveres Parisiis mori, ibidemque sepeliri, quam alibi in specula periclitari.
CAPUT. XXIV
De P. Mag. Augustino Romano, XXII Generali.
[P. 64]
Anno MCCCCXIX Comitia Ordinis peracta sunt Astae in Insubria 12 Calendas Septembris, ubi Petro de Vena defuncto suffectus est Augustinus Romanus, qui statim ut ad Ordinis gubernaculum fuit evectus, Monasteria aliquot selegit, ubi exacta disciplina innovaretur, ac inter caetera Perusinum S. Mariae Novellae, eaque etiam uni Vicario commisit, qui cum juste proficeret, ac alia Monasteria huic instituto addicta sibi adscisceret, hanc Congregationem Perusinam nuncupavit, quae etiam hodie extat, et decem circiter obtinet Monasteria, de quibus infra in indice.Magnum tunc in Italia erat nomen PP. Antonii de Nomis, P. Richardi Pampolitani, Bartholomaei Urbevetani, Gratiani Florentini, Christophori Bononiensis, Lucae de Offida ac Boëtii de Tollentino, qui Theologiam in diversis Collegiis apud Eremitanos professi, lucubrationes varias emiserunt, ratione quarum Pamphilo sunt noti.
Promoti sunt hisce annis ex eodem Ordine Eremitarum plures ad Episcopatus, P. Joannes Cassianus in Sardinia ad Sulcitanam Ecclesiam, Joannes Adami ad Sidoniensem in Russia, Petrus Robini ad Hipponensem et suffraganeatum Tolosanum, et Petrus Styrejus ad Episcopatum Petreensen.
Plura etiam erigebantur Monasteria. Pacense in Hispania ad civitatem redigitur, Flumenliburnense in Carinthia, Rotenbergense in Bavaria ac facile decem Monasteria in Provincia Romana construebantur.
Anno MCCCCXXII maximum incrementum accessit Ordini S. Hieronymi in Hispaniis sub Regula S. Augustini a Lupo Olmedo Monacho Gualdalupensi, qui huic Ordini addidit integram, sed divisam postea Congregationem S. Isidori, sic dictam a Monasterio Hispalensi, quae Congregatio nostro saeculo rursus coaluit in Ordinem S. Hieronymi, cui addictissimus Rex Philipus II erexit felici cambio S. Laurentii Scurialacum, totius Orbis Coenobium celeberrimum, loco Monasterii S. Hieronymi juxta S. Quintinum regia mania dejecti.
Anno MCCCCXXV Comitia Ordinis habita sunt Bononiae, in quibus Augustino Romano Magistratus Ordinis prorogatur.
Totum Ordinem, ac Religionem Catholicam hisce annis egregie tuebatur Joannes Zacharias, Eremita Augustinianus, Helvetius, qui coram Concilio Constantiensi Joannem Hus convicit, unde et [p. 65] Hussomastix communi agnomine dicebatur ob frequentes concertationes contra Hussitas institutas, in quibus semper triumphavit; talemque sese in his praebuit, ut a Pontifice Maximo Ecclesiastica Rosa quae non nisi Princibus mitti solet, donatus fuerit. Moritur Erfordiae Anno MCCCCXXVIII plenus dierum.
Sequenti anno in flore aetatis suae abreptus fuit Paulus Venetus, publicus Patavinae Academiae Professor, qui dum Senensi studio praeesset, immanem haereticum Franciscum re et nomine Porcarium publice convicit, Italiamque ab hac peste liberavit. Tumulatus jacet Patavii in sacrario cum tali Epitaphio: Hic jacet Sac. Theologiae Doctor Clariss. et Theologorum Monarcha M. F. Paulus de Venetiis Ordin. Eremit. S. Augustini, etc. Obiit MCCCCXXIX.
Hoc eodem anno, Martinus V concessit Ordini nostro corpus B. Monicae per breve expeditum Romae ad instantiam Petri, Electensis Episcopi, qui Ordinis Eremitarum S. Augustini fuerat Religiosus ac tunc Sacrista ac Confesarius Martini V, fuitque solemnissima traslatio habita in Dominica Palmarum, quam placuit Altisimo multis miraculis cohonestare.
Anno MCCCCXXX convocantur Patres Ordinis Montempessulum Galliae oppidum, ubi rursus persistente in officio Rev. P. Augustino Romano, de nova Ordinis reformatione praecipue in Lombardiae partibus actum fuit, offerente sese ad ejusdem Reformationis promotionem P. Joanne Rocho, qui una cum Joanne Novariensi, Gregorio Cremonensi, gravissimis Theologis, excusso socordiae ac propii commodi pulvere, zelo pieni non solum antiquas aedes restaurarunt, sed plures novas erexerunt, ac sub Rev. Patris Generalis obedientia, tantum Vicarium Generalem impetrarunt, qui Conventibus de observantia, seu Congregationi suae, quam Lombardiae nuncuparunt, praeesset. Ita post alios mandat Paulus II Brevi suo expedito Anno MCCCCLXIX, his verbis: Tenore praesentium statuimus ac ordinamus quod dictus Vicarius ac fratres dictae Congregationis nuncupatae Lombardiae praesentes et futuri immediate sub prioris Generalis potestate sint, ut hactenus fuerunt, nec quovis modo Fratres Conventuales, vel eorum Provinciales, seu alii Praelati dicti Ordinis praeter dictum Generalem superioritatem aliquam super eosdem habeant, etc. Habet haec Congregatio adhuc hodie in Italia LXXXIV Monasteria structura ac proventibus magnifica, ac prae caeteris Cremense sumptibus Thomae Vicomercati Cremensis, ac diligentia FF. Joannis Rochi, et Bartholomaei Cazuli extructum, cui non cedit Romanum S. Mariae de Populo, Ferrariense S. Andreae, Cremonense ac Mantuanum S. Agnetis; pleraque tamen ex his antiquiora sunt, et sub specie reformationis a corpore Ordinis mutuata.
[P. 66]
Florebant in Anglia fertili ingeniorum solo, his annis P. joannes Lovue, et Joannes Brome, Lelando notissimi, qui eosdem vehementer commendat ac maxime Joannem Lovue, consiliarium Henrici VIII Anglorum Regis, a quo postea Fani Asaphi ac deinde Episcopus Roffensis fuit designatus extititque Ecclesiae suae fidelis Pastor multis annis contra haereticorum insanias.Anno MCCCCXXXI, Augustino Romano Priore Generali ad Episcopatum Nazianzenum, deinde Caesenensem assumpto, Vicarius Ordinis sufficitur M. Gerardus de Arimino, qui triennio integro Vicarium egit, rebus enim Ecclesiae turbatis Capitulum indici non poterat.
Biennio post Illustrissimi Principis ac Episcopi Laeodiensis Suffraganeum egit D. Theodoricus Episcopus Rossensis ex Ordine Augustiano assumptus, qui apud Crucigeros sibi sepulturam delegit.
In Bavaria etiam Anno MCCCCXXXII, R. P. Petrus de Gamundia insignis concionator Ducum Bavariae, consecratur Episcopus Metrocomitanus, et eligitur suffraganeus Frisingensis, mortuus postea Monachii.
CAPUT. XXV
De P. Gerardo Ariminensi, XXIII Generali.
[P. 66]
Anno MCCCCXXXIV coacta est Synodus Mantuae ubi Gerardus Ariminensis in Priorem Generalem eligitur, qui etiam hoc ipso anno una cum XV Theologis ex Ordine Eremitarum asumptis ad Concilium Aecumenicum Florentinum proficiscitur.In quo ex Ordine Eremitarum primas obtinuit partes Andreas de Biliis, Latinae, Graecae atque Hebraicae linguae expertissimus, de quo fertur quod in arte Oratoria alter Cicero, in Philosophia secundus Aristoteles, in Theologia S. Augustini Pedissequus perfectus fuerit. Andreae socii, et asseclae fuerunt, P. Joannes Stringarius, P. Franciscus de Nerli, P. Rudolphus Castellanus, et Gregorius de Alexandria, qui in hoc Concilio strenuos sese praebuere contra Graecos et Armenios, quique praeclara opera in lucem emiserunt, quorum catalogum habet Anastasis.
Hoc anno fundatur in Hispania Monasterium Domus Sanctorum juxta Vallisoletum opera F. Joannis de Alarcon, qui Joanni II Hispaniarum regi gratissimus fuit. Ordini Eremitarum accedit etiam [p. 67] Monsterium in oppido de Arenas, impensis Jacobi Abulensis Episcopi, in honorem Beatissimae Virginis Mariae, nec non aliud Cervariense a Ferdinando de Velasco extruitur. Uti et in Italia Monasterium S. Catharinae Bassani, testamento Francisci Normandini extructum fuit auctumque ab Alovisio et Ludovico Savonarola.
Floruit iisdem annis Lovanii P. Joannes Schreybeeck, Eleonorae Francorum Reginae a confessionibus ac consiliis, nec non P. Joannes Panhuysius, qui ob magnam ingenii vim rerumque agendarum experientiam assumptus fuit ad restaurationem Abbatiae Ulierbacensis, quo in opere ita sese gessit, ut tum Principis tum Religiosorum voto Abbas fuerit acclamatus ac Eugenii IV jussu ibidem eonsecratus anno MCCCCXXXVII.
Anno antecedenti initium sumpserat non procul a Patavio Congregatio Eremitarum S. Augustini S. Mariae montis Ortoni, opera Ven. P. F. Simonis Camertini, qui in miraculoso hoc loco Ecclesiam ac Monasterium brevi temporis spatio non ignobile construxit Deiparae Virgini sacrum, in eoque diu vixit maxima sanctitatis opinione. De hoc latius infra cap. seq.
Anno MCCCCXXXIX reliquit tantisper Rev. P. Generalis Florentiam, ac comitia Ordinis celebravit Perussii ubi rursus confirmatus, ad Concilium Florentinum rediit, cui ad finem usque adfuit, ac tam suo nomine quam Theologorum Eremitanae Religionis subscripsit.
Sequenti anno Petrus Assalbitus Electensis Episcopus Poenitentiarius, Sacrista ac Bibliothecarius Pontificius, cum in iisdem officiis vixisset annis XLV animam egit, et in ejus locum sufficitur P. Rudolphus Castellanus, qui etiam suae civitatis Episcopus non ita post fuit creatus, fidelemque operam impendit in sacro Auriculario Eugenio IV, Nicolao V, Calixto III, et Pio II.
Anno MCCCCXL Hieronymus Neapolitanus, Nicolai V olim praeceptor, Episcopus Calabriensis ordinatur, graecis litteris perfectissime instructus, e quibus multa transtulit Ecclesiae proficua.
Anno MCCCCXLII Gabriel Sfortia de Attendulis et Cotiniola Francisci Mediolanensium Ducis frater, spiritu Dei ductus, in Monasterio Ordinis S. Augustini Sylvae lacus S. Salvatori dedicato apud Senas habitum Ordinis assumpsit ibidemque professus est; cum vero duodecim annis integris probe vixisset, et exempla dedisset humilitatis, pietatis aliarumque virtutum, a Nicolao V Mediolanensium Archiepiscopus creatur; Ecclesiam Ordinis S. Mariae incoronatae ad portam Cumanam multum promovit et consecravit, ibique tandem sepultus fuit post felici regimine peractos annos tredecim.
In Germania regebatur hoc anno tota Universitas Heidelbergensis a P. Henrico de Gauda, Teutonico, qui in scholastica disciplina vix habuit sua aetate sibi parem, ut doctissima scripta testantur, de quibus Pamphilus. Speramus hac nostra aetate eandem Universitatem per [p. 68] alium P. Henricum expurgato veteri fermento Calvinistico restituendam.
Sequenti anno ex hac vita decessit P. Augustinus Romanus, Episcopus Nazianzenus et Caessenatensis, multis illustribus et gloriosis suae sanctitatis relictis indiciis, ejusque corpus in oppidum Pratense delatum, honorifice fuit reconditum: opera illius egregia recitat idem Pamphilus. Capitulum autem eodem anno Senas conscribitur per Ariminensem, qui morte praeventus eidem non potuit interesse.
CAPUT. XXVI
De Juliano Salensi, XXIV Generali.
[P. 68]
Acri judicio et laboribus insignis in comitiis Senensibus electus fuit in Ordinis Generalem Julianus Siculus, sub quo non parvi tumultus fuerunt excitati per Patres Congregationis Lombardiae dum totaliter sese ab obedientia Generalis molirentur eximere, cui contatui hic Generalis viriliter restitit, hocque impetravit ut indicerentur Congregationis comitia, in quibus, mandante Pontifice, nihil fuit actum, nihil ventilatum aut conclusum, nisi illo Praeside, volente et consentiente.Illius etiam diligentia, et bonis Patrum praeviis meritis, Eugenius IV contulit Episcopatum Caesenatensem P. Bernardo de Marcellinis, Florentino, et P. Guillelmo Vercellensi Episcopatum Nicomedianum.
Florebant hoc anno Florentiae sanctitate ac doctrina conspicui Patres quamplures; imprimis P. Ambrosius Florentinus, ab insigni pietate Homo Dei nuncupatus, P. Ambrosius Florentinus Philosophus insignis, quem titulum sibi promeruit professione Philosophica XXV annorum Bononiae, et P. Franciscus Mellinus, etiam Florentinus, cujus opera magnificum illud templum S. Spiritus ibidem aedificari coeptum fuit.
P. Augustinus Casulanus extruxit Monasterium S. Monicae in Cremensi civitate trium Virginum sumptibus, eique ita laudabiliter praefuit, ut paucorum annorum spatio centum Virgines Deo dicatas ibidem habuerit magno sanctitatis exemplo.
Decessit etiam anno sequenti ex hac vita P. Gregorius Cremonensis Mediolani in Monast. S. Mariae Incoronatae, cui loco diu praefuerat tanta sanctitatis opinione, miraculis illam comprobantibus, ut ab Usuardo et Molano in Martyrologio fuerit adscriptus. Simili virtute
[p. 69] fertur vixisse Joannes Novariensis, qui innumeros adolescentes Christi servitio deditos religiose instruxit.Vigilantia et indefesso studio hujus Generalis inductus fuit Eugenius Papa IV ut B. Nicolaum Tollentinum in Sanctorum catalogum referret, maxime ob insignem operam P. Juliani aliorumque Patrum Ordinis S. Augustini in Concilio Fiorentino pro reconciliatione et unione Graecorum ad Ecclesiam Romanam praestitam. Voverat enim Pontifex se hanc solemnitatem B. Nicolao exhibiturum, si succederet illa unio Graecorum et Latinorum, qua etiam succedente eliminatos errores meritis S. Nicolai adscripsit, prout constat ex oratione illi ab eodem Pontifice composita.
Dum solemnia hujus canonizationis in Ecclesia S. Augustini feria II Pentecostes peragerentur, et enarrarentur pro concione miracula hujus sancti, post Apostolorum memoriam nulli in miraculorum patratione secundi, universus coetus Cardinalium obstupuit, communique prece ac votis eidem directis supplicatum fuit ut Deus per hujus gloriosi sancti merita dignaretur Ecclesiam suam, quae jam in unionem convenerat, etiam in posterum in eadem unione servare, et maxime a schismate, quo jam aliquot centenis annis laboraverat, et adhuc laborabat, Concilio Basileensi in schismate persistente, liberare; quo ne frustrarentur Cardinales spoponderunt primum Pontificem eligendum nomen hujus Beati Nicolai assumpturum.
Anno itaque sequenti, mortuo Eugenio IV, memores sui promissi Cardinales, majori numero Thomam Sarzanum elegerunt in Romanum Pontificem, qui Nicolai V nomen cum plena fide assumens, paulo post pacificus victor evasit, Felice IV Anti-Papa renunciante ac integro Concilio Basileensi schismatico, a quo electus fuerat Amadaeus de Sabaudia, sese submittente Nicolao V vero Pontifici.
Praeterire non possum dum Regulae honores recenseo, quin et hunc Amadaeum recenseam; is enim ex Ducibus Sabaudiae oriundus Eremiticam vitam sub Regula S. Augustini duxit in conventu S. Mauritii, quod militum erat in eremo Ripaliae commorantium et orationibus pugnantium, ibique non sine sanctitatis opinione dudum vixit, et ita vixit ut a Concilio Basileensi electus in Romanum Pontificem fuerit absens, et in eo ipso loco suae professionis coronatus, Eremitico habitu, cappa et caputio exutus, more aliorum Pontificum vestitus, et Felicis IV nomine insignitus, ac pro Pontifice ab omnibus Concilio Basileensi addictis agnitus, donec ipsemet cognito errore, non sui culpa commisso, dignitati ac officio renunciavit sua sponte, asseclas omnes et injustae electioni adhaerentes ad veram poenitentiam ac obedientiam perducendo, quam ut tanto facilius impetraret, ipsemet Amadaeus ad Eremum suam rediit, ibique semotis curis omnibus, ut ante Angelicam vitam iniit et Deo vacavit, obiitque clarus miraculis, ut refert Philipp. Bergom. MCCCCXLVII.
[P. 70]
Nec hanc solam pacem Ecclesia debet meritis S. Nicolai de Tollentino, sed ut refert Bernardus Navarrus et Marquez, ejusdem B. Nicolai meritis adscribitur, quod jam ducentis annis post illius Canonizationem, nulla habuerit sedes Romana schismata.Hoc etiam beneficio S. Nicolai commotus Nicolaus V, Ordinem S. Augustini mirabili amore est prosequutus, eique multa privilegia contulit. Sacras Reliquias S. Clarae de Monte Falco personaliter invisit, eique hanc orationem composuit: Deus qui B. Claram Virginem tuam clarificasti, et in ipsius corpore Passionis tuae et Trinitatis mysteria renovasti; praesta quaesumus, ejus precibus et imitatione sic nos tuae passionis amaritudinem recordari ut Trinitatis beatitudine perfrui mereamur, etc.
Et antequam a B. Nicolao avellar, libet meminisci insignis beneficii quod meritis B. Nicolai videtur Ordini S. Augustini per totum fere terrarum orbem familiare, benedictionis scilicet panis in honorem ejusdem sancti: cujus tanta est vis, ut gravissimis ac desperatis morbis medeatur, naufragia ac tempestates sedet, ignem violentum arceat, daemones pellat et a praestigiis praeservet illo utentes. Ex multis provinciis unam possim in testem adducere Hispaniam, cujus urbes aliquot misere afflictae contagioso morbo insolentissimo, usu hujus panis liberatae fuerunt. In Germania non ita pridem vehementissimus ignis locum invaserat, Ecclesiae ac Monasterio non ignobili vicinum, vixque remedium apparebat parietem proximum servandi, at injecto pane, uti immenso imbre ignis sese remisit; quae duo sufficiant, ut mille alia hinc deducantur.
Eodem anno MCCCCXLVII comitia Ordinis habita fuere Biturici in Gallia et triennio post Ferrariae, in quibus semper confirmatus fuit P. Julianus Salensis ob praeclaram ejus industriam, agendi dexteritatem ac Ordinis zelum, quo accensus non semel Episcopatibus ac majoribus dignitatibus renunciavit.
Anno MCCCCXLVIII restauratur Ecclesia Monachiensis, in qua anno sequenti consecrantur VIII altaria.
Anno MCCCCLIV maximo Italiae bono floruit Simon Camertinus, de quo sic scribit Ignatius: Decertarant longo difficilique bello Veneti et Franciscus Sfortia Mediolanensis Dux, quos ad ineundam pacem neque Pontificis auctoritas, neque Regum, Principumque Italiae preces flectere unquam potuere, cum Simonetus Camerinas ex Eremitica familia Sfortiae Duci familiaris negotium hoc suscepit. Erat autem hic propter vitae sanctitatem in summo cultu, et veneratione. Venetiis igitur solvens Mediolanumque profectus, tentato prius Sfortiae Ducis animo, cui ille negare nihil est ausus, statim Venetias redit. Principe igitur et Patribus ipsis facile persuasis, pax inter eos inita est. etc.
Hoc patre Authore extructum fuit Venetiis in stagnis Murianis Coenobium S. Christophori, quod in praemium hujus reconciliationis [p. 71] factae Ordini cessit, fuitque Ecclesia ob pacis initae memoriam, Perpetuae Paci dedicata. Eodem modo Veneti huic Patri aedificavere templum S. Mariae Campi-Sancti, non procul a Patavio.
Hoc anno etiam Patres Ordinis Eremitarum Romae cogitaverunt de nova structura Ecclesiae S. Augustini, cui cum jam manum apposuissent, ut tanto ardentiorem plebem redderent, corpus B. Matris Monicae ex Ecclesia S. Tryphonis ad eamdem Ecclesiam authoritate Calixti III fuit translatum magnificaque tumba ornatum.
Per eumdem Calixtum X Kalendas Aprilis terminata fuit controversia, quam Parochi et Episcopi Religiosis mendicantibus intentarant, asserentes his Religiosis eonfessos secundo Parochis debere confiteri, ut legitime absolverentur, quae doctrina haereseos damnata fuit. Calixtus etiam usus fuit opera decem Patrum Augustinianorum qui bellum contra Turcas depraedicarent.
Anno MCCCCLVIII B. Helena de Utino, Ordinis S. Augustini professa, miraculorum frequentia illustris ad Christum migrat IV nonas Aprilis, cui dum concives excitarent monumentum, illius experti fuere beneficium.
Sequenti anno, moritur Rever. P. Julianus Generalis postquam sedulo XV annis Ordini praefuisset, eumque secundo visitasset maximo cum fructu; quo defuncto celebrata fuere comitia Tolentini, in quibus sufficitur P. Mag. Alexander Oliva.
CAPUT. XXVII
De Alexandro Oliva, XXV Generali.
[P. 71]
Protectorem Ordini assignarat Pius secundus Illustrisimum Cardin. Guillelmum de Estoutevilla, Francum, Ostiensem et Rothomagensem Episcopum, qui, quo melius res Ordinis, cujus promovendi is erat studiosissimus, succederent, ipsemet praefuit Comitiis Generalibus, et sub tanto Praeside magnus successit Generalis Alexander, qui miraculose omnino natus, miraculose conservatus ac miraculi loco in scientiis habitus, ad tantam doctrinam pervenit, qualem pauci attigere, miraculose etiam Ordinem rexit. Unde nec diu substitit in officio Generalatus: virtute etenim cumprimis elucescente, a Pio II in Cardinalium Collegium mox cooptatus fuit praeter omnem illius spem, quam etiam dignitatem ita ornavit, ut veluti miraculum cognosceretur inter Cardinales, quorum Collegium non [p. 72] sine ingenti luctu eumdem amisit in ipso flore, et inter ipsa gravissimorum negotiorum initia, triennio post promotionem.De hoc Cardinali Alexandro refertur, quod in dies sepulchrum domesticum unius Cardinalis quod sibi effigiaverat, inviseret, contemplaturus suam sortem futuram post obitum, ingeminando illa verba: Alexander; Quid post haec? Quibus verbis ad horas integras secum non infrequenter agebat faciens judicium primum de seipso, ut evaderet secundum, quod videtur obtinuisse; nam postquam animam Deo commendasset, morbique vim sentiret, absque ulla spe vitae, jubereturque constantis esse animi ac mentis intrepidae, respondit: Quid ego timeam, qui ad nuptias propero?
Floruit sub illo, et cum illo P. Joannes Dathus, Episcopus Imolensis, vir doctus, et acerrimus Scholasticus, in doctrina Aegidii Romani, et D. P. Augustini versatissimus, prout scripta illius testantur. Hunc Episcopum Pius II ad Pontificiam cathedram evexerat, mox illum ad purpuram acceptaturus, nisi Deus eumdem in coelum recepisset.
CAPUT. XXVIII
De P. Guillelmo Becchio, XXVI Generali.
[P. 72]
Alexandro ad Cardinalitiam dignitatem evecto, in officium Generalatus sufficitur Guillelmus Becchius, Florentinus, Theologus insignis, sub quo floruerunt P. Christophorus Pisaurensis, Philippus Venetus, Alipius de Carmaniola, Taurinensis, Jacobus Pratensis, et Bernardus Savonensis, qui scriptis magnum sibi nomen pepererunt.Angliam ornarunt Joannes Capgrave alter Lyra nuncupatus, omnium, quos produxit Anglia, Theologorum nobilissimus, Henrico Regi ejusque Fratri Hunfrido charissimus consiliarius, qui in studiis assiduus, plurima ac doctissima edidit volumina. Illi conterraneus et coaetaneus fuit Joannes Bury, qui ad instar latrantis catuli, primus detexit et oppugnavit haereses periculosissimas Reginaldi Pecok Episcopi, quem coram Cantuariensi Archiepiscopo Cardinali haereseos convicit. His non cesserunt in fama et nominis celebritate Joannes Slolei Cantabrigiae Doctor, et egregius declamator. Nec non Joannes Lydgale quamvis hic magis in humanioribus exceliuerit.
In Germania excellebat his annis Laurentius Coloniensis, quem parvum corpore, magnum animo, obstupuit etiam Francia, cujus Provinciae
[p. 73] Provincialatum gessit, ac Parisiensis Coenobii Priorem aliquoties egit utriusque boni optimus dispensator.Joannes Godthebsdeel Theologus eminentissimus, cum paulo ante fundata fuisset celeberrima Universitas Lovaniensis, primus in illa Cathedram Theologicam obtinuit in eaque doctissimis praelectionibus insignes sibi discipulos magnumque nomen acquisivit. Huic adjungam alium Belgam virtute, doctrina, et meritis non inferiorem, P. Jacobum de Ostenda Ducum Burgundiae, ac comitum Flandriae Consiliarium eximium, quo non semel usi fuerunt hi Principes in diversis Legationibus, tamquam idoneo instrumento pacis ac foederis procurandi.
Anno MCCCCLXIII, Rudulpho Romani Pontificis Poenitentiario, Sacrista et Bibliothecario defuncto, in ejus locum subrogatur Joannes Senensis, Episcopus Castellanus, ac deinde Massensis, cujus expensis Monasterium Castellanum fuerat aedificatum.
Anno MCCCCLXV Generalis profìciscitur Apamium, quo Capitulum Generale fuerat indictum, ubi etiam multa pie instituuntur, praecipue ea quae pro mortuorum sufragiis fieri conveniebat in Ordine.
Moritur tunc Spoleti B. Christina de Vicecomitibus, innumeris miraculis illustrata, quae ob memoriam Passionis Christi clavo pedem perforavit, singulisque feriis sextis absynthium felle mixtum sumebat, cujus corpus vidi adhuc integrum, una cum cilicio et disciplinis sanguine quasi recente madentibus, non ita pridem.
B. Joannes etiam de Sahagun a S. Facundo illustre decus totius Hispaniae, Doctor Salamanticesis, hisce annis praestantissimis miraculis emicuit, Ordinique S. Augustini per totum Regnum Legionense ac Castellanum maximo incremento fuit, in vitiis reprimendis et virtutibus introducendis assiduus et intrepidus, Christo familiaris, quem saepius in venerabili Sacramento vidit, longosque sermones cum eodem et suavissima colloquia habuit.
Romanam curiam prae caeteris Ordinibus Patres Augustiniani hisce annis plurimum ornabant; eodem enim tempore supervixere P. Evangelista Jacobatius, P. Patritius Romanus, in Theologia et lege Pontificia egregie doctus, Poenitentiariorum in Basilica S. Petri Antistes, P. Paulus Romanus in eadem Basilica Poenitentiarius et Pontificis Ordinarius concionator, quo in munere ita sese gessit ut redivivus S. Paulus diceretur. His duobus Patribus non impar meritis ac doctrina fuit P. Claudius de Stella, totius Ordinis Procurator, in eadem Basilica Poenitentiarius, cujus memoria non solum apud Monasterium S. Augustini de Urbe, sed in Archiviis Mendicantium Ordinum nunquam peribit, nam praeter Privilegiorum confirmationem, Calixtanae aliarumque non minoris praejudicii bullarum revocationem impetravit, vixitque centenarius magno Coenobii Romani commodo.
Anno MCCCCLXX Guillelmus Prior Generalis a Paulo II ad Fesulanum
[p. 74] Episcopatum promovetur, cui XXV annis laudabiliter praefuit, praeter continuas conciones, ac suae dioecesis curas, varia edens scripta Philosophica, Teologica, Juridica, ac Moralia. Extremam tamdem aetatem attingens, etiam hanc sarcinam deposuit, ac ad Monasterium Ordinis Florentiae sese recepit, ubi inter Fratres, ut frater minimus piissime obiit.Circa haec tempora, cum Laeodiensi Ecclesiae praesset Joannes Hinsbergicus, Princeps Illustrissimus, ex Ordine Eremitarum assumtus fuit ad suffraganeatum Venerabilis Pater Goblinus, qui et Episcopus Bargalensis fuit consecratus.
CAPUT. XXIX
De P. Jacobo Aquilano, XXVII Generali.
[P. 74]
Patre Guillelmo Generali ad majora assumpto, convocatis etiam Patribus Ordinis Bononiam eodem Anno, substituitur in officio Jacobus Aquilanus, vir aetate ac meritis gravissimus, octogesimum quartum facile agens annum, vegetis tamen adhuc viribus, quas in regimine Ordinis non poenitendo fructu exposuit.Illius enim tempestate initium sumpsit Congregatio Genuensis S. Mariae de consolatione, per Venerab. Patrem Joannem Baptistam Pogium, qui paucorum annorum spatio sub Regula S. Augustini et sub Reverendissimi Generalis regimine, plura Monasteria impetravit, aliaque de novo extruxit, in quibus rigidam disciplinam instituit, quam nondum totaliter interiisse vidi Parmae et alibi, ubi haec Congregatio sua loca obtinuit, quamvis integram non esse doleam. A soleis ligneis jam pridem abstinuerunt hi Patres uti et ab aliis magis conducentibus.
Celebratur his annis, rarus ille Martinus de Corduba, qui inter primos Tolosanae, ac postea Salamanticensis Universitatis Professores, summa auditorum frequentia, merito numeratur. Oblatum Episcopatum Pacensem, aliasque dignitates repudiavit. In concionibus adeo fuit felix, ut innumeras utriusque sexus personas ad rigidissimae poenitentiae institutum perduxerit; in scriptis adeo foecundus, et profundus, ut magis Spiritui sancto, quam illius ingenio tribuerentur, quae edebat. Vallisoleti tandem omnium luctu obiit.
Eodem docendi ac dicendi genere enituit Erfordiae apud Germanos Joannes Dorsten, quem Trithemius extollit ejusque scriptas conciones. In Tuscia P. Dionysius Collensis, et apud Genuenses Adamus
[p. 75] Montaltus similem laudem promeriti fuere multorum annorum obsequio in munere Ecclesiastae.Florebat sanctitate ac miraculis clara hoc anno Virguncula in Latio apud locum de Genazzano, re et nomine Sancta, quae in dies divinarum rerum contemplatione abrepta, Deoque conjuncta, corpus quodammodo exanime ad horas aliquot relinquebat, animumque simul cum corpore coelestium rerum attentissima meditatione, excluso cibo et potu ad multos dies pascebat.
Perficiebatur etiam tunc Ecclesia et Monasterium Ordinis Eremitarum S. Augustini in eodem loco de Genestano opera et impensis pauperculae cujusdam mulieris Petrucciae, quae ostiatim stipem colligebat, ut operi huic necessaria praeberet, divina revelatione admonita D. Virginem et S. Augustinum non defuturum, prout nec defuere. Ecclesia enim incepta, et primo muro erecto, miraculose apparuit gloriosissimae Virginis imago pulcherrima, nulla hominis manu adhibita, ad quam cum fideles acurrerent maximum sensere subsidium. Unde brevi tantus fuit ibidem confluxus, ac tanta confluentium liberalitas, ut Monasterii et Ecclesiae exstructioni ab unde sufficeret.
Hoc miraculo commoti Sixtus IV et Cardinalis Guillelmus D'Estoutevilla Gallus, certatim Ordini Eremit. S. Augustini addicti, duas in Urbe Romana Ecclesias eidem Ordini erigendas deliberant, eisque liberalem manum apponunt, unam gloriosae Virgini Mariae de Populo, quam suis expensis Sixtus Pontifex, et alteram D. Augustino, quam Cardinalis affabre longe majoribus sumptibus erexit ad invidiam et aemulationem sanctam.
Idem Sixtus Ecclesiam S. Mariae de populo maximis privilegiis et indulgentiis decoravit, Patribusque Augustinianis in Vigiliis et Festivitatibus D. Virginis, ac in quadragesima usque ad octavam Paschae plenariam facultatem absolvendi omnes concessit, prout eadem consecca fuit Poenitentiariis in Ecclesia S. Petri.
Confirmavit etiam Pontifex omnia privilegia Ordini Eremitarum S. Augustini a praedecessoribus suis concessa, eaque in celebri illa Bulla, quae mare magnum appellatur, repetiit.
Anno MCCCCLXXVI vita et officio defungitur P. Jacobus de Aquila, eique substituitur M. Ambrosius Coranus, ut Vicarium agat; conscribens itaque Patres Romam, in Kalendas Junii anni subsequentis, destinatur Praesidens futurus Cardinalis D'Estoutevilla.
CAPUT. XXX
De Ambrosio Corano, XXVIII Generali.
[P. 76]
Anno MCCCCLXXVII communi Patrum suffragio in Priorem Generalem deligitur Mag. Ambrosius Coranus, qui cum in diversis locis Theologiam professus fuisset singulareque specimen suae pietatis praebuisset, ad majora evectus, Patres Ordinis sua spe et Ordinem suo fructu non fefellit: nam praeter communes, quos similis cura solet conducere labores, ultra triginta libros edidit, quibus et Philosophum, et Theologum, et Historicum et in pietate exercitatum sese ostendit. Scio Volaterranum aliosque illi offensos unum vel alterum ex his libris apocryphi vitio condemnasse, et Volaterranus propriam maculam illi voluisset appositam, viditque festucam in oculo illius et trabem in proprio non sensit; intolerabiles errores commisit in suis historiis, et nonnullos non parum a fide alienos. Quis enim Catholicus dicet Pontificem posse dispensare, ut consecretur in Missa calix sine vino, vel ut Missa fiat sine consecratione utriusque speciei? Quod tamen inquit Volaterranus factum in Norvegis ab Innocentio VIII. Quis probus Historicus dicat in Ecclesia Graeca concessum fuisse, ut Sacerdotes matrimonium contraherent? quod sub Constantino IV narrat in usu fuisse. Quis credat crudelitatem Wandalorum et Gothorum eodem libro narratam adscribendam Imperatori Justiniano? Alios errores aliis committo publicandos, cum iis scateat. Verum est Ambrosium Coranum aliquando plus nimio zelo, et impatientia victum mordicus defendisse institutum Eremiticum S. Augustini etiam cum alterius partis condemnatione, quo non parvae lites, schismata aliaque majora mala inter Ordinum personas suscitabantur, quibus ut obviaret Sixtus IV, cavit ne contentiosa certamina ea de super re instituantur. Quod caverunt postmodum qui hanc materiam tractarunt, quamplurimi Authores utriusque Ordinis, Joannes Trullus in libro cui titulus Ordo Canonicorum Regularium, Joannes Maburnus in suo Venatorio Canonicorum Regularium impresso Paris, MDI. Basilius Sirenus, Joan. Molanus lib. de Canon., Aubertus Myreus in origine Canonic. Regul. c. 3 et 4. Azor. lib. 12. instit. Moral. Joan. Gonzalez de instit. Eremit. Cornel. Lancilottus, Ludovicus ab Angelis, Marquez, Prosper Stellartius et alii: quod libuit hic adscripsisse, ne videamur contra antiquam hanc Bullam voluisse praevaricari, cujus usus est alius hodie, in quo non videtur offendere qui modestiae limites non excedit.Tempore hujus Generalis, natale solum fugit Exarcus quidam Hispanus, [p. 77] qui Neapoli assumpsit Ordinis habitum et disciplinam, illam praecipue quae apud Congregationem Carbonariae adhuc erat integra, eamque in Sardiniam et Valentinum Regnum perduxit, ibidemque multa Monasteria restauravit: cum illo vixere P. Phillippus Valentinus et Ludovicus Villalobos Theologi ac Philosophi illustres.
Praeter Monasteria Muriani juxta Venetias, B. Mariae Campi-Sancti juxta Patavium, Monasterium Montis Ortoni ibidem aliaque aedificaverat Ven. P. Simon Camerinas, eaque in Congregationem deduxerat, ac in iis particularem observantiam introduxerat, eadem dirigens sub solo Reverendissimi P. Generalis regimine, vita sua durante, unde Congregatio Montis Ortoni initium sumpsit. Moritur autem hoc anno P. Simon die nona Martii in Montis Ortoni Ecclesia sepultus, tali Epitaphio: Ossa Rev. P. Fratris Simonis de Camerino Ordinis Erem. S. August. qui temporibus suis fuit corona Praedicatorum.
Anno sequenti Salmanticae obiit B. Joannes a S. Facundo, qui per plures annos in Missae sacrificio Christum amoto velamine specierum meruit videre, ejusque familiaritate uti, ac secretas audire, et reddere voces. Fertur autem perditae libidinis mulieris astu venenum propinantis interiisse, ac sic martyrii palmam diu desideratam obtinuisse. Clemens VIII Anno MDCIII eumdem Beatorum catalogo adscripsit, coliturque solemni festo, sacro et officio 11 Junii.
Celebrantur etiam hoc saeculo doctrina et pietate insignes, P. Petrus de Rubeis, Senensis, Thomas Spilimbergicus, Germanus, Petrus de Nizza, Alphonsus Arelatensis, Ludovicus de Assais, Jacobus de S. Maximino Galli, Salimbenus de S. Genesio, Matthaeus de Macro, et Jacobus Philippus de Villagrama eximii concionatores Itali.
Extabat inter plurimos Italos P. Paulus Lulmius Bergomas, quondam ibidem Canonicus et Juris Pontificii Professor, qui et Monasterium Romanum et Bergomense rexit multaque opera in lucem emisit, divino sale condita; quod etiam praestitit P. Nicolaus Barrianus Placentinus insignis Jurisconsultus, maxime in nata controversia contra Fratres Minores ratione precedentiae, in qua sententia fuit lata pro Ordine Augustiniano, prout ipsemet hoc latius docet, in libro quem inscripsit: Causa Vitaliana de prcecedentia Eremitarum, etc.
Obiit anno MCCCCLXXXI Monachii P. Joannes Perguer, Episcopus Beliensis, Suffraganeus Brixinensis et Frisingensis, ibique sepultus fuit ad dextrum latus chori: fuerat is olim ibidem Prior, et concionator eximius, ac de Ordine benemeritus.
Hoc eodem anno, vel saltem sub finem antecedentis misera clade, Ungaris irrumpentibus in Styriam, devastatum fuit Monasterium Furstenfeldense, ubi P. Henricum Harder professione Rottenbergensem Ungari crudeli martyrio affecerunt; P. vero Augustinum Monachiensem ibidem Priorem una cum decem aliis Fratribus tunc abduxerunt in praedam, exponentes eos ut venalia mancipia, qui postmodum, [p. 78] decimo sexto captivitatis suae die soluti, sed attriti et infecti omnes interierunt, uno Priore excepto, qui toto vitae suae tempore languidam vitam duxit.
Anno MCCCCLXXXII Monasterium Coranum in Latio, diligentia Prioris Generalis in elegantiorem formam restituitur, celebranturque Ordinis Comitia Perusii, quibus praesidente R. P. Gasparo Urbevetano prorogatur officium Ambrosio Corano.
Assumebatur tunc ex Ordine S. Augustini ad Episcopatum Nicopolensem, et suffraganeatum Olomuciensem P. Andreas Bysmanus Sacrae Theologiae Doctor ejusque Professor aliquando Tolosae, cum Provincialatum Bavariae et Austriae decennio integro gessisset, et Romam aliquoties nomine regnorum Bohemiae, Moraviae, Austriae, ac Bavariae jussus fuiset accedere. Ubi etiam summo omnium applausu postrema vice consecratus fuit gessitque infulam viginti annis et amplius, cum ante ipsum P. Guillelmus ex eodem Ordine Eremitarum eamdem fere quadraginta gestasset non poenitendo fructo, quem adhuc hodie inculcat Moravia, uti vidi in Monasterio Brunensi, gaudens illius memoriam superesse non contemnendam, ex qua collegi dudum ante illius Monasterii erectionem aliam ibidem Fratrum S. Augustini fuisse coloniam.
Anno MCCCCLXXXIV. Ad regulam S. P. Augustini accedunt Barnabitae jussu Inocentii VIII, Sacerdotum saecularium more incedunt, vivunt in communi, Apostolorum munia imitari gestiunt referuntque sua initia ad S. Barnabam; novissime tamen illorum vitam ac vivendi ritum restaurarunt D. Jacobus Antonius Morigia, aliique insignes Clerici, suaeque Congregationi S. Pauli decollati memoriam, titularem fecerunt.
Hisce etiam annis, Deo animam reddidit insignis Dei servus B. Andraeas de Monte regali, Theologus ac juris Pontif. peritissimus, qui postquam miraculorum gloria claruisset in vivis, adhuc in Ecclesia Ordinis asservatur integer, eadem veste tectus, non sine gratissimo odore et miraculorum frequentia.
Huic Beato vicina fuit B. Rita de Cassia, quae paulo post vivere desiit maximae sanctitatis praestitis indiciis, inter quae hoc singulare, quod ex vi continuae memoriae acerbissimae Passionis Dominicae, spinam exortam, in fronte extantem, ac patentem omnium oculis multis annis gestaverit, cum communicatione dolorum Dominicae Passionis non modica, quae futuram gloriam in illa operabatur.
Excellens Theologus, magnae industriae P. Joannes de Magdalena Lusitanus, Romae tunc vivebat, praebebatque talia de se virtutum ac morum exempla, ut Ulyssiponam evocatus a Joanne secundo Rege, filii Alphonsi educationi praefectus fuerit, in qua praefectura, ne aulam potius, quam scholam videretur quaerere, primam cathedram Ulyssiponae obtinuit, ab eaque nec oblatione dignitatum, nec emptione, aut ullo titulo, spatio viginti sex annorum unquam potuit avelli.
Tota etiam Anglia hisce annis celebrabat P. Guillelmum Galion, [p. 79] Nordovoglium, P. Joannem Erghon, Eboracensem et Thomam Pencketh, Waryngtoniensem, Theologos eminentissimos, concionatores celeberrimos, et Doctores eximios, quorum ingenio, ac labore universitates Angliae maxime florebant. Horum Patrum postremus, publico stipendio evocatus fuit Patavium, ut ibidem Theologiam profiteretur revocaretque nomen elanguidum illius Universitatis, quod etiam praestitit aliquot annis maxima cum laude, unde de illo scribunt Coranus, et Bergomensis, illius coetanei: Quod opera Scoti tam exacte calluerit, ut exemplaribus destructis, ac deperditis, eadem posset restituere, cum memoria sola duce, eadem frequenti auditorio dictarit, exemplaribus impressis emendatiora. Edita autem ab ipso referunt Pamphilus et Gratianus.
Anno MCCCCLXXXV Romae ex hac vita decessit, summo totius curiae luctu Rev. F. Ambrosius Coranus, postquam annis octo egregie praefuisset, praeclaraque sui ingenii monumenta reliquisset, illique in Religionis gubernaculo substituitur Vicarius Silvester de Balneorogio, qui et ipse illo anno XIII Septembris interiit. Unde, et Vicarii vices coactus fuit subire P. Anselmus de Monte-Falco, qui indicto Generali capitulo in annum sequentem Ordini plurimum profuit.
CAPUT. XXXI
De Anselmo Montis-Falconio, XXIX Generali.
[P. 79]
Senis Capitulo coacto plurium votis officium Generalis committitur P. Anselmo Montis-Falconio, ibique ordinatur commemoratio S. Augustini singulis mensibus facienda, aliaque ad divinum officium, et ad Ecclesiasticam disciplinam spectantia, emendantur.Anno MCCCCLXXXVIII sententia fuit lata inter Ordines Eremitarum et Canonicos Regulares Ulyssiponae, quae ibidem ratione praecedentiae aliquot annis fuerat agitata hoc modo, ut DD. Canonici in Processionibus et actibus publicis locum habeant, eundo tantum; inter redeundum autem ut tunc sinistrum locum habeant, et dextrum Eremitae S. Augustini.
Legatur hoc anno Eremitis S. Augustini prope Laeodium in Auroto fundus et hortus ad extructionem Monasterii suo tempore aptus, testamento Generosi ac Rev. Domini Alexandri de Serranio Cathedralis Ecclesiae ibidem Canonici, cujus legati possessionem biennio post suscepit nomine Ordinis R. P. Gerardus Hergart, Prior Aquisgrani, uti Commissarius Provincialis.
Varia etiam hisce annis Ordini Eremitarum S. Augustini per Pontificem Innocentium VIII, Sixtum IV et Alexandrum VI, conceduntur
[p. 80] privilegia, privilegiorumque participationes cum indulgentiis innumerabilibus, instantibus zelosissimis viris P. Benigno de Janua, P. Thadaeo de Hipporegio, P. Paulo de Bergamo, P. Bartholomaeo de Pallazzuolo, et P. Mariano de Genazzano, partim Congregationis Lombardiae, partim Ordinis viris eminentissimis, quae ulterius continentur in Bullario Augustiniano, et in compendio privilegiorum mendicantium.Harlemij, quod celebre est Hollandiae oppidum, circa an. MCCCCXC donatur Patribus S. Augustini templum S. Jacobi, ac piorum eleemosynis, fratrumque diligentia illud erigitur Monasterium omnibus suis officinis instructum, nunc autem funditus eversum jacet, de quo infra.
Circa idem tempus in eadem Hollandia erigebatur Monasterium Ordinis Eremitarum S. Augustini Dordraci cum Ecclesia ex fundamentis Ordini dedicata; quod etiam Monasterium haereticorum manus sensit, qui ex templo Synagogam, ex Monasterio Principis domicilium paravere, ut ipsi vidimus. Fuerat ibidem Euchusii ad occidentalem plagam Monasterium Ordinis quod sordide satis in communem urbis domum mercium conversum vidimus, non sine lachrymis, palpitante corde et cum fremitu dentium, maxime ubi Dordraci sepulchra lapidibus videremus privari, eaque prophano usui applicari; quod est in mortuos saevire.
Ordo Armenorum hisce diebus felici auspicio incepit militare sub Regula S. Augustini, ac concessione Innocentii VIII uti Constitutionibus Ordinis S. Dominici, cum prius in Armenia existentes, concessione Bonifacii IX sola regula S. Augustini usi fuissent. Subsunt etiam hi Religiosi hodie Patribus S. Dominici, quorum opera paulatim ad sui Ordini integralem subjectionem reducuntur.
Adhuc currente anno MCCCCXC Firmi in Piceno ex hac miseriarum valle, multis divinae majestatis signis, evocatus fuit Beatus Bertramus, ex generosa familia ex Hispania oriundus, postquam multis annis Eremiticam vitam egisset sub obedientia Prioris Firmani, quo tempore, nunquam aut genus, aut familiam detexerat; detexit autem virtutes sub Eremitico palliolo latitantes Deus; cum enim corpus sepulturae mandaretur Angelicus concentus palam auditus fuit.
Conventus Ordinis pro reformatione ejusdem habitus fuit Romae per Reverendissimum Patrem Anselmum anno MCCCCXCI et in eo singulis Provinciis Patres morum integritate, ac doctrina praestantes fuere assignati, qui collapsam disciplinam restituerent. In Lusitaniam et caeteras Provincias Hispaniae dimissi fuerunt P. Augustinus Interamnensis et P. Joannes Baptista, Neapolitanus, qui etiam muniti litteris Apostolicis plurimum utilitatis conscientiis afflictis contulere.
Nova fama mutatae vitae illectus, Illust. D. Fadrique, Castellae ditionis supremus Praefectus, erigit suis sumptibus Monasterium oppidi Mansillae, illudque nobili dote, pro competenti Religiosorum numero fundatum, relinquit.
[P. 81]
Excellebat hisce diebus in Italia eloquentia ac dicendi gratia fere omnes P. Marianus de Genazzano, cui tantum afficiebatur Laurentius Medices, ut in dies familiarem sibi hunc Patrem, rebusque suis gravissimis consultorem adhiberet, quare primum in Dei honorem ac deinde in gratiam hujus patris, Ordini S. Augustini magnificentissimum illud templum S. Spiritus, inter miracula Italiae merito habitum, ob architecturam mirabilem, erexit, de quo opere latius scribit Angel. Polit. lib. 4 epist. 6.Reformationi Italiae tunc operam dabat R. P. Felix Appulus, praecipue in Appulia: ubi pleraque monasteria erigebat, alia erecta dirigebat strictiori norma, non sine multorum accursu, ac bonorum plausu, et hinc adhuc hodie extat Congregatio Apuliae. Obiit autem deccennio post P. Felix magna felicitatis aeternae praebens indicia.
Italiam etiam ornabant plurimis doctisque lucubrationibus P. Joannes Bernardus Savonensis, Fortis dictus, Philippus Groppantes et Augustinus Biella cujus opus circumfertur titulo, Exempla virtutum ac vitiorum, putat etiam Pamphilus Prosam defunctorum Dies irae dies illa, etc. ab hoc Patre fuisse editam: aliorum vero scripta dicit asservari in Bibliothecis Italiae non infrequentia.
De P. Alberto Patavino sub idem tempus vivente, fertur, quod primo Hebraeus, Hebraeorum postea severissimus censor evaserit, ita ut tota Italia eumdem P. Albertum Novellum, Flagellum Hebraeorum, nuncuparet. Librum scripsit de adventu Messiae, quo ad vivum tangit nationis illius perfidiam obstinatam.
Anno MCCCCXCII Alexander VI postquam semel usus fuisset opera saecularis Presbyteri in officio Sacristiae cui hactenus ab annis ducentis deservierant continuo Fratres Ordinis Eremitarum S. Augustini, re melius considerata, motu proprio per breve Apostolicum donavit hoc officium custodiae sacrarum rerum Ordini S. Augustini perpetuo, ut esset in praemium Ordini et ad incitamentum proborum ingeniorum huc aspirantium.
Germaniae reformationi intendebant P. Simon Lindner, et P. Andraeas Proles qui praecipua fere Germaniae monasteria suae Congregationi, quam Saxonicam appellabant adjunxerunt, uti et alia ante annos circiter duodecim in Bavaria ad meliorem disciplinam reducta. Hi Patres quo liberius imperarent, exemptiones varias a Romanis Pontificibus, praecipue ab Alexandro VI a Legatis Apostolicis aliisque superioribus favore Ducum ac Principum impetrarunt, immo non diu post hunc annum Congregationem annuam Norimbergae celebrarunt; statuta diversa ab Ordinis statutis ediderunt Norimbergae impressa, et circa idem tempus ab obedientia Reverendiss. Generalis sese totaliter subduxerunt, non solum Congregationis Lombardiae Vicario sese subjicientes, utentes illorum Procuratore Curiae, facultatibus, privilegiis et indulgentiis. Sed breve Apostolicum legi Julii II anno I quo
[p. 82] eosdem Patres eximit ab omni obedientia Reverendissimi P. Generalis, subjiciendo eosdem Patres aliquot saecularibus personis, Decano Colmariensi, Praeposito S. Margaritae ac aliis.Immo Julius II Idib. Martii, Anno MDVI executionem diplomatis sui, divisionis scilicet Moguntinensi, Magdeburgensi, ac Salisburgensi Archiepiscopis committit, coepitque tunc Staupitius generalizare, suaeque Congregationis exemptae Generalem sese propalare, quae ulterius tetigi, ne quis miretur ex tali monstruoso corpore, tam infelicem partum Lutheri ortum fuisse, non ex vero capite Ordinis Eremitani, sed ex diviso ac separato corpore imperante divisim.
Vigebant interim et inter hujus Congregationis Saxonicae viri doctrina ac meritis insignes Osvaldus Norimbergensis, Michael Stiphelius, Nicolaus Bislerus, Henricus Zolter, quos reformationis zelus coeperat, quamvis omisso sale, quo condiendus erat, postea putuerit, et adhuc puteat bonorum naribus, cum vento fuerint leviores viri aliquando boni. Constantiores sese praebuerunt sub idem tempus, P. Bernardus de Laudenberg, P. Joannes de Lansheim, Wormatiensis, et P. Rogerius de Venray, a pietate, vita, conversatione, ac doctrina Pamphilo noti, quorum scripta idem commendat, et numero, ac qualitate uberrima.
Simili nota insignivit P. Antonium de Padilla Cardinalis Seripandi Magistrum, et Rodericum S. Martini Hispanos, postremo dignitatem Episcopalem Sebastiensem et (quod pluris facio) sanctitatem non vulgarem adscribendo, cujus argumenta dicit Burgis perplura edita fuisse, ideoque adhuc ibidem eumdem coli speciali sepulchro juxta sacellum SS. Crucifixi.
Anno MCCCCXCIV Joanni Senensi Rom. Pontif. Poenitentiario, Sacristae, ac Bibliothecario defuncto, succedit P. Augustinus de Civita Castelli, sui saeculi concionator celeberrimus ac Theologus eximius, quem alium S. Augustinum nominabat fere tota Italia, quemque jam in purpuratorum Patrum numerum adscribendum decreverat Alexander VI, nisi quarto post promotionem anno, eum mors sustulisset, coelesti, ut speramus, purpura insigniendum.
Praeclarae eruditionis, praecipue humanarum litterarum, vigebat eodem tempore in Anglia P. Joannes Tonneys Nordovicensis, Professor publicus Oxonii, ubi aliquando numeravit octoginta discipulos sub pollice suo formatos, tanto cum applausu illius aliarumque universitatum, ut omnium calculo Poëtarum Rhetorumque laurea meruerit coronari eoque nomine maxime dignus fuerit habitus inter suae ditionis viros.
Notissimus etiam tunc extitit tam Italis, quam exteris P. F. Aurelius Brandolinus, quem Matthias Corvinus Ungarorum Rex ad suum obsequium adscivit oratoriaeque disciplinae Budae ac Strigonii praefecit, quemque et sibi a consiliis, et suum Oratorem, ad diversos imperii
[p. 83] status esse voluit, ejusque consortio ac consolatione frequenter usus in acerbissimis humanae vitae casibus. Quos deinde idem Aurelius in compendium redegit suumque Maecenatem eorumdem tolerantiam docuit, vel posteris illos mundi lusus enarrans, ut magnos redderet cautos et pravae sortis contentos. Corvino defuncto rediit is in Italiam, ubi rursus varia opuscula edidit rarae doctrinae, e quibus eruitur verissimum esse, quod de illo scribit Pamphilus; concionatorem talem evasisse ac ita in sacrarum litterarum expositione peritum, ut parem videretur habere neminem. Clausit tandem extremum diem Romae Anno MCCCCXCVIII cum paulo ante percelebrem illam orationem de Passione Domini, coram Innocentio VIII et sacro Collegio dixisset ad palatum omnium.Inter caeteros Theologos ac verbi Dei praecones, quos produxit fertilis ingeniorum Marchia, singularem hisce annis Ordini, Italiae universae ac praecipue Mediolanensi Ecclesiae concessit P. F. Paulum a S. Genesio, qui meritis suis, suaque doctrina evectus fuit ad Episcopatum Heleneapolitanum, ad Abbatiam Cavarum, et ad Commendatarii Apostolici beneficium. Is fuit Philippo et Ludovico ducibus Mediolanensium gratissimus, eorumque concionator disertissimus. Duas illius Bibliothecas Mediolani erectas in utroque Ordinis Coenobio celebrat Pamphulus, ejusque sepulturae locum in Monasterio S. Mariae Incoronatae designat, ubi illam vidimus non ita pridem posteris solatium et exemplum.
Celebrat praefatus Pamphilus Reverendissimum D. Jacobum Perez, Hispanum, hac aetate Theologum, et in exponendis sacrae Scripturae arcanis eminentissimum, Episcopatu Christopolitano donatum; de quo hoc addam non parvae sanctitatis indicium; repertum enim fuit ante paucos annos hujus viri caput, illiusque cerebrum in cranio integrum, vivum adhuc palpitans maximo accurrentium Religiosorum Valentini monasterii stupore, acclamantium indubie divina beneficentia hoc integrum conservari, quod ita in divinis canticis enucleandis, et decantandis excelluerat, Christique incarnationem ita super omnia mysteria, etiam ultra humanum cerebrum extulerat.
Cum jam Reverendissimus P. Generalis Anselmus adversa semper affligeretur valetudine, neque posset eam operam Ordini impendere quam officium requirebat, petiit quam potuit humillime constitui Vicarium, et a S. D. N. Alexandro VI impetravit P. Marianum Genazzanensem.
CAPUT. XXXII
De P. Mariano Genazzanensi, XXX Generali.
[P. 84]
Anno MCCCCXCVII Comitiis habitis Romae, declaratus fuit Generalis Eximius P. F. Marianus de Genazzano, qui paulo ante Congregationem de Iliceto, ac deinde Ordinem universum feliciter rexerat cum titulo Vicarii, magnumque sibi nomem fecerat ob dotes non exiguas etiam sub initio omnis ferulae.Vixerunt cum hoc Generali in Congregatione Lombardica sanctitate, doctrina, ac rerum experientia viri insignes P. Bartholomaeus de Palazzuolo, P. Benignus de Genua, P. Thadaeus de Hipporegio, ac P. Paulus de Bergamo, qui suae Congregationis fuere Vicarii ac rerum Ordinis promotores maxime seduli.
Ad horum Patrum praefatique P. Magistri Mariani ferventes preces Innocentius VIII concessit, ut festa S. Pauli primi Eremitae, S. Guillelmi, S. Simpliciani, Translatio S. Monicae, Canonizatio S. Nicolai de Tolentino et alia, quae tantum in aliquibus locis Ordinis celebrabantur, possint tum in Congregatione Lombardiae, ac Iliceti, tum in aliis locis Ordinis observari sub ritu duplicis.
Eadem fere aetate ab Alexandro VI obtenta fuit communicatio privilegiorum pro Ordine S. Augustini cuicunque Ordini, loco, et personae Religiosae respective concessorum, tamquam si expresse, ac in individuo Ordini Eremitarum fuissent concessa.
Vixit adhuc hisce annis Ven. P. M. Joannes Baptista Alovisianus, Ravenna oriundus quem ferunt scripsisse accuratam Ordinis historiam, quae a multis citatur, rara ac inaudita suggerens Ordinis Eremitani incrementa. Inter quae hoc non infimum, quod recenset suo tempore extitisse in Ordine Eremitano S. Augustini monasteria circiter duo millia, initiatos ad triginta millia, Virginum loca trecenta, viros Theologica facultate claros, quique Orthodoxam fidem scriptis illustrabant, centum et amplius, sanctos ac beatos octoginta quinque. Circa haec quoque tempora, referente eodem Sabellico, peregre in Italiam delati sunt Eremitae, referentes magnum esse Eremitarum Augustinianorum numerum in Aegypto, conventusque plurimos, quorum certus non posset iniri, in tanta terrarum vastitate, numerus.
Adhuc florebat hac aetate Ordo S. Augustini in Ungaria, ubi in Capitulo Provinciali Agriae celebrato Anno MCCCCXCVII numerabat illa Provincia viginti Conventus superstites, Religiososque fere ducentos, quibus hoc ipso anno imperabat P. Matthaeus de Crisio, nunc vero in eadem Provincia immo in Regno nec superest Monasterium, nec [p. 85] extat Religiosus: hos enim Turcarum furor extinxit, illa idem partim concremavit, partim in prophanos, sordidos ac sacrilegos usus convertit.
Andraeam Proles hoc loco ponit Pamphilus, eumque infelicissimae Congregationis Saxonicae facit Authorem, ex qua postea prodiit infaustum, ac infernale illud Diaboli instrumentum, Martinus Lutherus: mihi tamen constat in illa Congregatione praecessisse Rectores P. Henricum Zolter, P. Simonem Lindtner, et quem primo hujus Congregationis Authorem facerem P. Osvaldum Norimbergensem; is enim etiam ante annum MCCCCLXXX una cum aliis Patribus nescio ambitionisne an superbiae spiritu ductis, vel zelo regularioris vitae motis, quod magis credo, varia monasteria Germaniae eaque opulentiora, ut melius disciplina conservaretur, conjunxit; eaque primo a Provincialibus, deinde a Generalibus exemit authoritate variorum legatorum in partibus Germaniae, incuria tamen vel maxima Generalium, Germaniae partes non visitantium. Magis enim hi Religiosi Principum auram reformationis harmonia delinitam venerabantur, cujus majus ab illa auxilium sperarent et sentirent. Unde eadem aura fulti, paulatim sese subduxerunt, maxime turbato saeculo bello Bohemico a Zisca excitato: sicque reformatio in deformationem incidit, non defectu boni finis, sed malorum mediorum. Laudandae interim sunt reformationes, modo fiant sub obedientia unius capitis, maxime Romae residentis, modo fiant per Religiosos intrinsece et extrinsece Religiosum habitum gerentes, modo non totaliter innitantur saecularibus Principibus; hos enim si mutari contingat, Religiosi mutantur, titubant ac facile corruunt. Verum ut ad Andream Proles revertamur, obiit is sincere Catholicus anno MDI postquam Joanni Episcopo Misnensi fuisset a consiliis secretis, Ducumque Saxoniae egisset Ecclesiastem non minus pium quam doctum. Rexit eamdem Congregationem post illius obitum P. Joannes Staupitius de quo infra latius, uti et de funestissimo partu haeresiarchae Lutheri.
Anno MCCCCXCVIII. In antiquissima Universitate Germaniae Treverensi, laurea magistrali donatus fuit Theologicamque professionem exercuit Eximius P. Mag. F. Joannes Pfaltz, qui et ad Universitatis concilia accitus, brevi in Rectorem ejusdem electus, mox ab Archiepiscopo secretae ipsius pietati fuit adhibitus, eamque urbem doctissimis, nec non disertissimis concionibus in sancta Religione et pura obedientia servavit.
In Italia etiam eminebant Ordinis personae complures, prae caeteris P. Valerius Genuensis, P. Augustinus Anconitanus, et P. Nicolaus Palmerius Siculus, quem Innocentius VIII Episcopum Ortanum renunciaverat, quoque tum ipse tum successor Alexander VI frecuenter in arduis Theologicis difficultatibus utebantur.
Eodem etiam anno vitam hanc terrenam cum coelesti commutavit [p. 86] Ven. P. Augustinus, Sacrarii Pontificii praefectus, summo totius curiae luctu, in ejusque locum sufficitur P. F. Zacharias Savonensis, qui dudum apud S. Petrum Poenitentiarii officium gesserat, postquam sacrorum Canonum acuratissimum interpretem egisset Romae, et alibi.
Vivere desierat paulo ante Reverendiss. D. Nicolaus Friesz ex Ordine Eremitarum S. Augustini ad Episcopatum Tripolitanum promotus, cui etiam ex eadem Germania familiares fuere P. Tilmannus Limperger, P. Jacobus Fedderer, et P. Joannes Scherer, hujus Religionis docti ac virtuti deditissimi viri.
Hisce Patribus coaetaneus fuit P. F. Theodoricus de Porta coeli, Saxo, D. Virginis cultui addictissimus, cujus etiam notabiles sensit favores, unde in ejusdem Deiparae laudem librum scripsit justaae magnitudinis, quem Hortulum virginitatis appellat, plenum spiritu, plenum Scripturis sacris, ac doctrina sublimi refertissimum, in quo pleraque miracula enarrat sub alieno nomine, ipsi tamen vere patefacta et circa illum divino favore peracta.
Anno MCCCCXCIX P. Jacobus a Prato, Gallus, primus Prior Monasterii juxta Laeodium Eremitis S. Augustini fundandum, locum jam alias Ordini concessum testamento D. Alexandri a Seranio, caeteris Ordinis possessionibus adnumeravit.
Viguit etiam inter primos Philosophos sublimioris Philosophiae P. Joannes Benedictus Moncetus, e Castellione Aretino oriundus, qui cum incidisset in formalitates Scoti, et in tot entia rationis distincta, contra eumdem Scotum scripsit, ejusque fundamenta satis debilia esse deduxit reali stylo et doctrina, etiam a D. Thoma dissentiente.
Hisce diebus, scribit Pontanus, Marianus a Genazzano Eremita maximo desiderio Christianorum omnium, Italiaeque praesertim totius, his in locis diem obiens, naturae concessit, dum musas Christianas colit venerabiliter, et illarum secreta per Divorum templa, perque aedium sacrorum pulpita mortalibus enucleatissime aperit.
Ab Alexandro enim Sexto ad Fridericum Regem Neapolitanum tum affinitatis ineundae, tum gravissimorum negotiorum gratia missus fuerat, eaque ad votum S. D. N. expediverat, jamque Suessam advenerat Romam rediturus, cum in febrim incidens ab eadem fere primo ictu abripitur. Motus fato tam lachrymabili canebat idem Pontanus certam fere sibi promittens in hoc viro beatitatem: Qualis Alphei liquidos ad amnes / Sive Maeandri viridante ripa / Concinit sero moriens in ipso / Funere Cygnus, / Talis ad plectrum, ad thryasos deorum / Ludit in caelo Marianus, ipsa / [p. 87] Morte victurus Marianus, ipso / Funere felix. / Ipse sis felix, faveasque nobis, / Ipse ades fessis Mariane rebus, / Tu preces audi miserorum et iras / Siste Tonantis.
De hoc Mariano praeclarissima scribunt elogia illius saeculi Scriptores. Bergomensis, inquit: Marianus, Vir Theologus praestantissimus, suo aevo Lucifer et Sol perfulgidus suis exquisitissimis declamationibus, et novo concionandi genere emicuit ac veluti alterum electionis vas mundo oblatus, tantam ingenii vim et dicendi robur de se ostendit, ut dicere ausim, neminem in hoc saeculo inveniri potuisse, qui cum eo posset comparari. Erat profecto talis ac tantus, ut nihil in eo esset ex omni politiore disciplina frustra desiderandum. Nam in suis declamationibus ita verbis lectis erat disertus et sententiosus, canora voce vultuque ac caeteris corporis motibus ad rem ita accommodatus, ut tamquam alter Demosthenes nihil ad laudis cumulum accedere posset. Deinde tanta Religionis pollebat modestia, ut potuisset cum universo terrarum orbe de omni genere laudis facile contendere. Angelus Politianus multo plura in laudem hujus P. Mariani congerit, in Theologia inquit nulli secundus, omnium, quos in Ecclesia concionatores audivimus, non prudentissimus modo, sed et facundissimus; et paulo post idem Politianus Tristano Chalco scribens non minus eleganter totum hunc Patrem describit: Verba illius electa, vocem canoram, sententias grandes, et quod maxime oratorem felicem decet, motum animorum ad nutum; aliaque quae brevitatis ergo omitto, Lectorem remittens ad scripta ejusdem.
Fuit hic Marianus viris doctissimis totius Italiae stupori immo Regibus ac Ecclesiae principibus venerationi: Florentiae ita Mediceum in sui amorem attraxerat, ut eumdem non tantum ad frequentes deambulationes adhibuerit, sed ut ab illo totus dependeret, quare ab ejusdem munificentia exstructionem illius Ecclesiae, cui vix est alia similis, etiam extra Florentiam, et restaurationem Monasterii impetravit. Romani Pontificis Alexandri VI animum ita sibi devicerat, ut is primo Generalem Ordinis voluerit esse P. Marianum, dein ad secretiora sua consilia admiserit mox ad purpuram provehendum, nisi immaturus casus acerbae mortis anno MCCCCXCIX adegisset Pontificem ad suspirium, quo absentes non redivivos requirimus.
Substituebatur interim R. P. Gratianus, Umber, Vicarius Apostolicus, quem varia Ordinis officia, et sublimis Theologica disciplina commendaverant, hoc et majori officio dignissimum.
CAPUT. XXXIII
De Gratiano Fulginate, XXXI Generali.
[P. 88]
Anno MDI Comitiis Ordinis habitis Firmi in Piceno, declaratus fuit Generalis P. Gratianus Fulginas, Umber, sub cujus regiminis initium, per P. Franciscum de Zampano Calabrum, omni pietate ac sanctitate insignem excitata fuit in Calabria Congregatio piorum Religiosorum in omni rigore, pietate, et zelo Deo famulantium, quae in brevi tantum excrevit, ut ab uno regi non potuerit, sed divisa fuerit in Calabriam citra et ultra, cui subsunt facile quadraginta Monasteria. Excitata etiam fuerunt Monasteria S. Mariae Gratiarum Eburae, et in Regno Castellae Astigitanum opera piorum civium.Anno MDIII Urbs Papiensis ejusque districtus saevissima affligebatur peste desperato etiam irritoque omni humano auxilio; unde ad Divinum conversi, deprecatorem B. Augustinum interpellant, solemni ac publico ritu, voto etiam emisso communi Senatus consulto ac plebiscito sese quotannis duodeviginti faces (tot enim sunt Consiliarii civici) albas oblaturos; quo voto videtur placatus Deus intercedente S. Augustino, nam e vestigio cessavit morbus, morbidi fuere in integrum restituti, vixque interim illa lues illas regiones ulterius invasit, prout hoc aeterno apposito monumento S. P. Q. Papiensis clarius in sua aede Senatoria expressit.
Anno MDIV Zaccharia Savonensi defuncto, in officium Sacristae Pontificis sufficitur P. F. Nicolaus Aquilensis, quem paulo post Julius II promovit ad Archiepiscopatum Dyrrachiensem, ejusque opera usus fuit in variis Legationibus, quibus obeundis erat dexterrimus.
In Hispania P. Antonius de Fuentes tanta sanctitate et doctrina dicitur inclaruisse, ut illius suasionibus Sarraceni Hispali commorantes fidem Christianam amplexi sint: qui etiam pleraque Monasteria Castellae in muris et moribus collapsa restituit, ac tandem sanctissime obiit miraculis clarus in Eremo, juxta Arenatis oppidum.
Magnum nomen istis diebus, et sibi apud Deum, et Ordini apud homines, fecit P. Martinus Ullate de Estella, Hispaniae oppido, qui cum Illustrissima esset familia consiliique Regalis Navarrae Praesidens, Ordinem S. Augustini ingressus fuit, auctaque fama et authoritate, qua antea pollebat in saecularibus, uberrimos in Ecclesia Dei fecit fructus; ejus enim intuitu cives Estellae imprimis Ecclesiam ac Monasterium S. Augustini ex primis fundamentis intra urbis moenia extruxerunt, continuisque beneficiis illud deinde prosecuti sunt.
[P. 89] Doctissimos etiam Religiosos tunc protulit Italia, Hieronymum Romanum et P. Basilium de Ripa Brixiensem concionatores eximios, quales vix habuerat Italia. P. Jacobum etiam Philippum Bergomensem, Historiographum insignem, qui septuagesimo quinto suae aetatis anno Bergomi decessit e vivis, cum prius Monasterium illud, una cum Ecclesia restituisset pristinae formae ac nitori amplissimus sumptibus. Prae caeteris tamen in omni scientiarum genere, et vitae gravitate antecelluit P. Paulus Zabarella Patavinus, quem virtus et industria evexit non solum ad Archiepiscopatum Parisiensem, sed ad admistrationem Patavinae Ecclesiae, cujus extitit Vicarius perpetuus, Academiae Procancellarius continuus et sanctissimi Clementis VII Consiliarius intimus. Illius aliorumque opera, quae extant, refert Panphilus. Obiit Zabarella Anno MDXXV eique hoc Epitaphium posuit Franciscus Savonarola: Doctus adit coelum facundo carmine Flaccus, / Et dedit Euganei lumen uterque soli. / Nomen ad aethereum Patavi lux mittit Olympum, / Romanae princeps Livius historiae. / Paulus in eloquio, Corneli, numine e coelum / Possidet; Aonias hinc sacer ambit aquas. / Quantum aliis igitur numeris aut ore soluto / Antenor debet, tam Zabarella tibi.
Anno sequenti P. Gratiano Priori Generali communem viam carnis ingresso Perusii, substituitur P. Augustinus de Interamna, qui difficillimo tempore ad Ordinis clavum admotus, fortius eundem pressit.
CAPUT. XXXIV
De P. Augustino Interamnensi, XXXII Generali.
[P. 90]
Promotus ad Generalatum Reverendus P. Augustinus, rem Ordinis ita sibi cordi duxit, ut brevi oneri succubuerit; vix enim sanum diem passus, brevi post primum regiminis annum occubuit.Illius interim tempore, Deo corda Principium dirigente; Margareta Maximiliani Imperatoris filia et uxor Philiberti Sabaudiae, extrui jubet in honerem S. Nicolai de Tollentino Monasterium celeberrimum Burgibressiae, una cum Ecclesia ubi videre est certamen inter artem, et materiam, quae nobilissima ac splendissima a nitore lapidis commendatur, cui tamen non cedit industria manus artificis ad regulam Mathematicam adstrictissima.
Docuerat tunc etiam annis fere decem in Parisina Universitate Theologiam P. Dionysius de Murcia, Hispanus qui Archiepiscopus Messanensis, et Hieronymus Patavinus qui Argolicensis urbis Episcopus in Sicilia creati fuere.
Hoc eodem anno Fratres Congregationis Saxonicae cum sese subduxissent ab obedientia Generalis, Congregationem seu Capitulum suum celebrarunt Norimbergae, cui interfuerunt sacrae Theologiae Doctores septem, constitutiones particulares ediderunt, easque typis mandavit Joannes Staupitius, Vicarius Generalis. In eadem Congregatione, cum animadverterent Patres congregati sese nullo modo, vel saltem difficulter posse carere Romana curia, ubi jam non habebant Generalem, legarunt P. Nicolaum Beslerum Vercellas ad Capitulum Congregationis Lombardicae, qui unionem cum illis Patribus talem texeret, quae non esset eorum ut subditorum, sed ut sociorum annexio, non in alium finem quam ut gauderent beneficio Procuratoris Curiae ejusdem Congregationis, quod etiam obtinuerunt: fueruntque in eorundem Patrum unionem admissi, ut constat ex litteris originalibus, quas legi in Archivio Monachiensis Coenobii, expeditis Vercellae XV Calend. Maii, a R. P. Alphonso Mussio Vicario Generali, et Praeside capituli Congregationis Lombardicae.
Vixit in eadem Congregatione Saxonica Godescalcus Hollen, natione Saxo, vir religiosus disciplinaeque amantissimus, doctrina et eloquio celebris, ut testatur Praeceptorium ab illo editum Norimbergae
[p. 91] anno MCCCCXCVII, ubi etiam suum opus quadragesimale impressit P. Reinardus a Laudenburch, Theologus praestantissimus, ac concionator disertissimus.P. quoque Ambrosius Calepinus, notissimus bonarum litterum studiosis, hisce annis edidit suum Promptuarium latinae linguae, in quo egregie ostendit, quantum tum in illa, tum in aliis idiomatibus profecerit, cum vix apicem omiserit, vix phrasim, aut dictionis vim quam non attigerit.
Sub finem hujus anni in quo versamur, Laeodiensis Coenobii structura committiturVen. P. F. Thomae Jaupenio; is etenim, cum paulo ante fundus testamento D. Alexandri Seranii in commodiorem, nec valde ab illo dissitum transmutatus fuisset, videreturque is locus ad ripam Mosae, et amoenior, et frequentiori populo expositus, ibidem prima Monasterii ac Ecclesia jecit fundamenta, Deo imprimis, Illustrissimo deinde Principe a Marca, aliisque fidelibus opitulantibus, quod describit vulgaris ac illius seculi Poëta hoc versu: ALter Tarpela JULIUS praefULget In ArCe / erarDIqUe saCra LegIa fULta basI est. / tUrba aUgUstIno statUens UbI sanCta noVeLLi / teCta LarIs JunCtIs VIrIBUS aUXit opUS.
Idem P. Prior, ut fervorem popoli excitaret, celebrem instituit ibidem confraternitatem S. Annae, cui magna pars illius civitatis nomen dedit, quaequae adhuc hodie maxima populi pietate viget, ita ut exciti cives singulis diebus Martis accurrant turmatim ad officia Ecclesiastica huic gloriosae Deiparae parenti dicata, ex evidentibus signis frequetissimis tantae pietatis sentientes effectum.
CAPUT. XXXV
De Aegidio Viterbiensi, XXXIII Generali.
[P. 92]
Anno MDVII Conventus Ordinis celebratus fuit Neapoli, ubi in Priorem Generalem creatus est Aegidius de Viterbio, trium linguarum peritia, praedicandi gloria et apud Principes singulari gratia insignis. Fuit hic Aegidius Julio II Pontifici Maximo percharus, ab eoque plurima Ordini privilegia impetravit, magno Ordinis bono.Claruit in Bohemia his annis P. Georgius, Dux de Theck, qui Ordinis S. Augustini habitum assumpserat invitis Fratribus, Ludovico, Friderico et Uldarico, quibus postea fuit dilectissimus, ob insignem pietatem singulareque virtutum exemplar, quo nobilibus omnibus plus virtute quam genere praelucebat.
Anno MDXI Obiit D. Nicolaus Archiepiscopus Dyrrachiensis, Apostolici Sacrarii Praefectus, eidemque ex Ordine substituitur Ven. P. Gabriel Anconitanus, Theologus insignis, ut praeclara testantur opuscula relicta non pauca.
Fratres quidam in Illyrico seu Dalmatia ad meliorem vitae frugem anhelantes, restaurant Monasteria illius Regionis, praecipue Lesinae, ubi sub arcta disciplina piissimam Congregationem instituerunt de Reverendi P. Generalis licentia, eamque Dalmatiae Congregationem appellarunt, estque Reverendissimo Generali ex integro submissa.
Hoc etiam anno fundatur Monasterium monialium S. Mariae de Gratia Abulense in Hispania a quibusdam nobilibus mulieribus, quae in sancta Societate ibidem vivebant absque ulla Regula et Religioso amictu, donec piis moribus, utrumque ab Episcopo impetrarunt. In hoc Monasterio vixit aliquamdiu educataque fuit B. Teresia, Ordinis Carmelitanorum restauratrix. Aedificatum etiam fuit eodem hoc anno Monasterium S. Mariae de Jesu, in Baetica Guecii a D. Teresia Enriquez, quod foecundum seminarium fuit beatarum puellarum atque in odium Christianae Religionis a Mauris anno MDLXVIII exustum et omnino deletum jacuit; nunc vero rursus assurgit.
In Regno Castellae fundata fuere monasteria Monialium S. Mariae Paradisi in oppido Chincon ab Andrea Cabrera et D. Beatrice Bovadilla Marchionibus Mogiae et Monasterium S. Crucis in civitate Rodrigana, a D. Beatrice Pacheco, quae in eodem Monasterio professa, vitam asperrimam egit, sanctissimeque obiit. In comitiis Ordinis Eremitarum Generalibus Viterbii celebratis praesedit hoc anno Cardinalis Farnesius qui postea Pontifex Maximus fuit creatus, et Paulus III appellatus.
[P. 93]
Florebant tunc temporis in Italia PP. Desiderius Parodius, Antonius Dulciatus, Philippus Mantuanus, Nicolaus Veronensis, Augustinus Fivizanus, Antonius Melius Cremonensis, et Joannes Baptista Signorinus, quorum monumenta scripta refert Panphilus. In Galia etiam Guichardus de Lessard Patritius Lugdunensis, Episcopus Hierapolitanus, et Joannes de cruce Ambianensis, quorum laudes recenset idem Pamphilus.Anno MDXII Concilium Lateranense celebrari coepit, ad quod praeter frequentes Episcopos Ordinis, Theologi plures fuere Romam evocati, nonnulli etiam Ordinis S. Augustini. Prima oratio in eodem Concilio commissa fuit Rev. P. Aegidio, Generali, ut is classicum pulsaret, omniumque animos ad recipiendum Spiritum sanctum excitaret, quae oratio a Sadoleto uti omnibus numeris absoluta commendatur.
Idem Aegidius non ita post a Leone X in Cardinalium numerum assumitur omnium applausu maximo, et ab eodem Pontifice mittitur Legatus ad Hispaniae Regem aliosque Principes, ut etiam eosdem, qua pollebat eloquentia excitaret ad bellum conjunctis viribus ineundum contra Selymum, Turcarum Imperatorem, qui victoria Persarum adepta, contra Christianum nomen, quasi radicitus illud extirpaturus insolescebat.
Eodem hoc anno MDXVII quo tantum bonum per Aegidium Cardinalem procurabatur, ex Congregatione Saxonica quae defecerat a capite Generali Ordinis S. Augustini, etiam a vera fide Catholica defecit Martinus Lutherus, merum Diaboli instrumentum, non tam ob praesumptam evidentiam veritatis Evangelicae, quam ob conceptum odium P. Joannis Techelii, Ordinis S. Dominici, qui Saxo Pyrnae natus, authoritate Leonis X Pontificias indulgentias Wittembergae depraedicabat, sese ibidem magnum ac gratum Ecclesiastem posthabitum nequaquam ferens; quae nec prima causa fuit odii, quod altiores egerat radices, Ordinis in Ordinem, ob frequentes concertationes pro suggestis ac cathedris; quae aemulationes quantum noceant, voveo ut alios doceant.
Accedebat magnum mali animi fomentum, Fredericus, Saxoniae Dux, qui cum iniquo in Romanos esset animo ob Carolum Austriacum ad Imperium promotum, venabatur ansam vindictae, unde faciles aures obgannientibus Romanae dignitati praebebat; sicque placuit Altissimo permittere unius Lutheri casum, forte ut plures ex eodem Ordine ardentius assurgerent, et magni Parentis Augustini vitam, mores ac doctrinam penitius imitarentur. Apologiam ulteriorem Ordinis nolim hic adscribere, cum pro eo eandem scripserit S. Augustinus in Psal. III Qui dicturus es mihi etc. Nec Ordini quisquam merito succenseat; bonus est Ordo, bonum est caput Ordinis, Augustinus Sanctissimus ac doctissimus, qui adhuc hodie pugnat, et pugnabit scriptis suis pro Dei Ecclesia; de hoc scribit ipse haereticus Stancarus: Plus valet
[p. 94] unus Augustinus quam centum Lutheri, ducenti Melanthones, trecenti Bullingeri, quadringenti Petri martyres, qui omnes si in mortario tunderentur, non exprimeretur una uncia verae Theologiae. Immo inter S. Augustini encomia et Lutheri infamiam magnum est chaos.DE S. AUGUSTINO CANTAT ECCLESIA
De profundis tenebrarum / Lumen mundo exit clarum, / Et scintillat hodie. / Olim quidem vas erroris, / Angustinus vas honoris / Datus est Ecclesiae. / Verbo Dei dum obedit, / Credit, sperans, et accedit / Ad Baptismi gratiam. / Quam imprimis tuebatur, / Verbis, scriptis, execratur / Erroris fallaciam. / Firmans fidem, formans mores / Legis sacra perversores / Verbi necat gladio. / Obmutescit Fortunatus, / Cedunt Manes, et Donatus, / Tantae lucis radio. / Mundus marcens et inanis, / Et doctrinis doctus vanis. / Per pestem haereticam, / Multum coepit fructum ferre, / Dum in fines orbis terrae, / Fidem sparsit unicam. / Monachalis vitae formam / Conquadravit juxta normam / Coetus Apostolici. / Sui quippe nil habebant / Tamquam suum, sed vivebant / In commune Clerici. / Sic multorum pro salute, / Diu vivens in virtute, / Tandem bona senectute, / Dormivit cum Ptribus. / In extremis nil legavit, / Qui nil suum aestimavit: / Immo totum reputavit / Commune cum Fratribus. / Salve gemma confessorum, / Lumen Christi, vox coelorum, / Tuba vitae, lux Doctorum, / Praesul beatissime. / Qui te Patrem venerantur, / Te ductore consequantur / Vitam in qua gloriantur. / Beatorum animae.
DE LUTHERO PIUS POETA
De profundis tenebrarum / Praedo surgit animarum, / Et punitur hodie. / Olim quidem vas honoris, / Luther erat, mox erroris, / Hostis inde Ecclesiae. / Verbo Dei dum vix credit, / Furit errans, et recedit / A baptismi gratia. / Quae jam prius tuebatur, / Nunc blasphemans execratur / Veritatis dogmata. / Scindens fidem, foedans mores, / Legis sacrae professores / Linguae truncat gladio. / Stant Hussitae, Anabaptistae, / Et inclamant, quis est iste, / Novus author haeresis? / Saxo mollis, et inanis, / Fores recludit profanis, / Per pestem haereticam. / Malam coepit frugem ferre, / Dum per fines suae terrae, / Seminat zizania. / Monachalis vitae formam, / Deformavit juxta normam / Coetus Diabolici. / Sui quicquid rapiebant, / Suum erat, et vivebant, / Uxorati Clerici. / Sic multorum cum ruina, / Diu vivens hac doctrina, / Morte tandem repentina, / Decidit in barathrum. / In extremis nil legavit, / Qui tunc mori non putavit, / Immo cum bene potavit, / Ore clauso crepuit. / Procul caece, dux coecorum, / Umbra foetor inferorum, / Tuba mortis, vox bellorum, / Exul perfidissime. / Qui te Patrem venerantur, / Te ductore condemnantur / Igni, in quo cruciantur / Damnatorum animae.
[p. 95]
Notavit Ezechiel casum Luciferi, Evangelistae casum Judae Coapostoli, et D. Joannes casum Antichristi, quid ni, et nos exprimamus casum Lutheri? Frater fuit in Ordine S. Augustini; sed fuit; esse desiit, ubi ex Ordine ad confusionem transiit et sic ex nobis non fuit; et vere nec tunc membrum fuit, cum recessit, nam capiti Ordinis, nec ipse nec ipsius Congregatio parebat, ut latius superius, et postea plenius deducam.Eodem hoc anno, immo eadem die, Divino miraculo Salamanticae suscepit habitum Ordinis Eremitarum S. Augustini, Beatus Thomas de Villanova, per quem Deus voluit restaurare in Ordine id quod tunc per Lutherum adimebatur, cujus etiam meritis, pro demeritis scelesti illius Apostatae videbatur ita Deus delectari, ut Religioni parceret, in illaque eodem tempore plures viros eruditione, ac pietate praestantes excitaret, qui spiritu Dei acti, ad pugnandum pro Sancta matre Ecclesia egrederentur armati doctrina, ac moribus fortissime.
In Lusitania P. Rodericus S. Crucis, vir in omni doctrinarum genere eruditus, Emmanueli Lusitaniae Regi domesticus Consiliarius, zelosissimus multum Religionem Christianam, maxime in Maurorum oppugnatione, promovit.
P. Bernardus Andraeas, Tolosanus, hac aetate in Angliam descendebat, ibique Regi Henrico author fuit, ut Defensorium contra Lutheranos errores scriberet. Is enim vel maxime excelluit in arte oratoria ac poëtica, eoque nomine Regius orator fuit declaratus, ac Regiae Bibliothecae, nec non Typographeio praefectus accuratissimus.
Dionysius Vasquez a Toleto, celeberrimus, claruit hoc saeculo in Italia, tantaeque ibidem erat famae ut a Leone X alter Dionysius Areopagita vocaretur. Missus etiam fuit hic Dionysius Carolo V Imperatori ab eodem summo Pontifice, cum hac praefatione: Mittimus tibi alterum Eliam. Mirum quomodo hic Dionysius tantum abhorruerit dignitates, ultro citroque non semel oblatas a Caesare, malens Evangelicae praedicationi, et sacrae Theologiae professioni insistere, quam magnis Ecclesiis praeesse. Illius voluptas et gloria fuit, dum Compluti doceret,
[p. 96] quadraginta Doctores Theologiae in subselliis tamquam auditores ab ejus ore pendentes, frequenter numerare. Multo etiam plures in concionibus frequentissimis, novitate expositionis litteralis, antehac non usitata in Hispaniis excitos. Obiit tandem Toleti non sine evidentibus sanctitatis signis, cum prius diem sui obitus, multis renunciasset, mansitque illi nomen, Doctoris Doctorum.In ipsa Germania ubi ecclypsim patiebatur Ordo, per ortum Lutheri, micabat eodem tempore, et doctrina, et genere et meritis insignis P. Joannes Staupitius, Congregationis Saxonicae Vicarius Generalis, qui pluribus Legationibus functus, nomine Illustrissimi Principis Salisburgensis Concilio Lateranensi interfuit cum plenaria potestate agendi ac concludendi. Lutheri ante defectum Moecenas, post haeresim infensus hostis, cujus plura extant scripta Catholica Lutheri haeresim non parum damnantia. In illius perditi Apostatae reductione, una cum Cardinale Cajetano, Augustae plurimum laboravit, at incassum, unde in Salisburgensem Archiepiscopatum concessit, ubi mox Cardinalis Archiepiscopi Consiliarium egit atque ad Abbatialem dignitatem celeberrimi monasterii S. Petri Ordinis S. Benedicti, etiam Monachorum suffragio, provectus fuit, quam laudabili officio biennio tantum rexit, corpore exutus in festo SS. Innocentium anno MDXXIV, cujus hoc extat Epitaphion:
Aspice mortalis praesentia busta jacentum, / Quid valeat fastus, divitiaeque vide. / Arida comperies exhaustis ossa medullis, / Fidere quid possis, ipse videre potes. / Quem probitas, quem cana fides, quem cinxit honestas, / Qui tenuit quicquid pagina sacra docet, / Abbas Staupitius tumulo requiescit in isto, / Sit precor huic requies in regione poli.
Huic libet adjungere P. Bartholomaeum D’Usingen, quondam Lutheri Magistrum, qui illius inter primos, et acerrimos numeratur antagonistas. Statim enim orta haeresi, librum scribit: De falsis Prophetis, tam in persona, quam in doctrina evitandis: alterum, De praedicatione Evangelii; De coelibatu Sacerdotum; De merito bonorum Operum, aliosque Lutheranae doctrinae oppositos, quos refert R. P. Gratianus, oblitus insignis operis de Missa stabilienda, quo Fratres Wittenbergenses firmavit. Hujus viri extat memoria Herbipoli cum hoc epiphonemate: Olim me Luther fit proeceptore magister, / Fit simul, et frater Religione mihi. / Deseruit sed ubi documenta fidelia, Doctor / Detexi primus, falsa docere virum.
[P. 97]
Omisit etiam Panphilus, et alii cum illo, insignem illius aetatis visum P. Augustinum Cappelmayr, cujus meminit Eckius, qui in illis turbis novae doctrinae, insignes edidit tractatus Inglostadii impressos, precipue opus eruditissimum de littera occidente et spiritu vivificante. Huic P. Augustino fidem Catholicam conservatam in sua Bavaria frequenter adscripsit Serenissimus Dux Albertus.Floruit etiam, et doctrina sua plurimum profuit Palatinatui inferiori P. Augustinus Lupff, in Academia Heidelbergensi tunc Professor, et egregius praeco verbi Divini, quo Vigilante et Latrante haeresis numquam illas ditiones invasit.
Tantundem praestitit in Dioecesi Augustana P. Joannes Cantzeler Mindelhemiensis, Episcopi Augustani Theologus, et Poenitentiarius Generalis.
Illis annis florebat P. Augustinus Marius praeclarus Theologus, Lutheri condiscipulus, qui postea creatus fuit Episcopus Saloniensis, et Illustrissimi Principis Herbipolensis suffraganeus. Ratisponae vixit, et monasterio praefuit P. Hieronymus Streitelius insignis verbi Dei praeco, plurimum laudatus a Christophoro Ostrofranco Religioso S. Emerani, ob peritiam sacrarum literarum, et historiarum veritatem; ex eodem monasterio tunc vixit et scripsit Viennae P. Stephanus Sutorinus, qui totam Austriam eloquentia sua rapuit, maxima cum laude ibidem Theologiam professus.
Agmen claudat inter coaetaneos Lutheri antagonistas, Venerabilis P. Conrardus Tregarius Helvetius, suae Provinciae Prior Provincialis, qui enascentem haeresim egregie studuit pessundare, in quem finem edidit Paradoxa centum de Ecclesiae, conciliorumque authoritate. Huic uni, adhuc hodie adscribit conservationem suam in Catholica Religione Friburgum cum vicinis oppidis. De eodem Patre hoc laudabile scribit Surius, quod sub initium Zwinglianismi, Bernae in Helvetia indicta Catholicorum cum Zwinglianis disputatione, nullus Catholicus Doctor, praeter unum F. Conrardum Trigarium ausus fuit comparere, hic uti alter Athanasius solus causam Dei, et Ecclesiae, etiam cum evidenti periculo vitae acriter defendit, ac ne tunc inter Helvetios totaliter rejiceretur effecit.
Omitto P. Magistrum F. Augustinum Auripolitanum, P. Achatium Claus, P. Petrum Stiglerum, qui omnes, omni conatu una cum aliis multis Luthero sese opposuerunt primo, ut matrem Ecclesiam tuerentur, deinde ut Ordinem S. Augustini a tali naevo haereseos, infamiaeque liberarent.
CAPUT. XXXVI
De Gabriele Veneto, XXXIV Generali.
[P. 98]
Anno Christi MDXIX Synodus Ordin. coacta est Venetiis tertio Idus Junii, ubi praesente Cardinali Aegidio electus fuit in Generalem P. Gabriel Venetus, vere industrius, et ad magna natus, prout in ipso sui regiminis initio satis declaravit egregiis suis statutis, ac ordinationibus, quibus Ordinis unionem firmavit, ac paupertatem mirabiliter fovit, commendans silentium, laneorum indumentorum usum, clausuram caeteraque ab illo introducta.Ann. MDXXII P. Philippum Aemilium de Penavillo martyrem nobis concessit, is enim Solimanno Turcarum Rege insulam Rhodi occupante, cum in eadem Insula, et civitate per septem menses obsidione durante, verbum Dei indefesse praedicasset, populumque ad tolerandam inediam, vigilias, miseriam, et labores excitasset, fortitudinis egregiae praebens exemplum, in mediis hostibus, confirmans militum animos, donec telorum vi occubuerit, constantissime perstitit.
Vixit hoc anno in Regno Castellae apud oppidum Duennas P. Gondisalvus de Barhona Religiosissimus, et inter beatos merito censendus, de quo inter alia memoratur, quod aliquoties solus horas nocte persolverit, assidentibus Angelis psallentibusque ac respondentibus, Religiosi accurentes obstupefacti prae foribus chori dulce spectaculum intuiti sunt.
Venetum etiam Monasterium hisce annis industria, labore et sumptibus Prioris Generalis Mag. Gabrielis reparatur, non minus ornate quam pretiose, quod describit amplissimis verbis Bembus lib. 6 epist.
Historiam Pannoniae, quam Austriam et Stiriam nuncupamus, scripsit hoc anno Albertus Bosteten Teutonicus, praeclara eruditione refertam, eamque Imperatori Maximiliano dedicavit, cui is eo nomine gratissimus fuit.
Ludovicus Chantereau Anno MDXXV Episcopus Matisconensis, Abbas S. Euberti, Galliae Regi Francisco Primo a Confessionibus, Ordinem plurimum exornabat, una cum R. P. Joanne Rovalt Theologo insigni, qui cum esset Ecclesiae Andegavensis Propraesul, hisce annis Episcopus Ravanensis in Britannia creatus fuit.
Aeterna memoria digni vixere hoc tempore in Ordine S. Augustini P. Angelus Mediolanensis cognomento Bellabucus, Nicolaus Romagenus, Turrinensis, Silvester Meveccius; qui omnes celeberrima opera typis mandarunt.
[P. 99]
P. Felix Pratensis genere Hebraeus Psalterium integrum, librum Job, et alios e sacra Biblia felicissime transtulit in Latinum idioma; multis annis Hebraeis Romae existentibus concionatus fuit, multarumque conversionum author, cum ita clare, ac ferventer illos confutaret ut flagellum Hebraeorum communiter diceretur.P. Ambrosium Neapolitanum virtus, et industria evexit eodem tempore ad Episcopatum Lamosensem, et ad Ecclesiae Mantuanae Propraesulatum, in qua dignitate Plato Christianus videbatur, ita docte scripsit de rebus Academicis, Lutheri haereses insigni tractatu pro missae sacrificio refutavit, et Principes plurimos in recta fide solidavit; missus quoque a Serenissimo Mantuarum Duce Clementi VII congratulatus est Pontificiae dignitatis adepte fastigium.
Mirum ac inauditum quod hic subtexam de Religioso S. Augustini apud Mauros celebrato, et hoc anno detecto. Refert Mag. Marquez Anno MDXXV primum, ac deinde multoties diversos Maurorum Satrapas justa Insulas Tenerife, ac civitatem Tagaus oriundos, dum captivi apud Christianos detinerentur, magno honore, ac reverentia prosequutos fuisse Fratres Ordinis S. Augustini, idque quia illos videbant in illo habitu, quo referebant Sanctum quemdam virum apud illos jam defunctum, superesse, ac indies miracula operari cujus relationis, nec non miraculorum fama excitati, inquit, Patres Ordinis Conventus S. Christophori in Lusitania, statuerunt eo proficisci, ac coram singula hujus viri monumenta discutere, in quem finem literas impetrarunt a Gubernatore tum captivo, ad Vicarium ibidem relictum, ut eisdem Patribus adventantibus permitteretur accessus ad hoc Sanctum corpus, et lustratio loci. Quibus habitis itineri sese commiserunt R. P. Henricus Oliverius, Prior S. Christophori, et F. Michael Vecchius, qui cum salvi, ac incolumes appulissent ad Insulas Tenerife, ac non procul a civitate Tagaust abessent, suum accessum Gubernatoris Vicario insinuarunt, a quo perbenigne habiti, ac non ita post ad inspectionem illius sancti admissi sunt. Nomen hujus sancti inquirentes, nihil aliud resciverunt, quam communi fama dici Augustinum. De obitu, modo, tempore ac loco nihil aliud obtinuerunt quam traditionem antiquam, extra hominum memoriam hunc virum ibidem semper fuisse. Notaverunt autem correspondere habitum, cingulum, caputium, rasuram, aliaque omnia veris Fratribus S. Augustini. Sacerdotem fuisse indicabat corona, et aetas quadraginta circiter annorum. Beatus vero esse colligebatur, et carnis integritate; quae post tot annorum spatia incorrupta permanserat, ac constans in pedes oculis sub apertis, coelos intuens, immo sanctitas apparebat et ex continuis illius miraculis, quae infinito audiebant; et illa coram videbant. Illis etiam adhuc singula curiosius indagantibus, locus fuit ostensus parum a tuguriolo, in quo conservabatur tale corpus, ad instar monasterii, una cum cubiculo in quo et plerique libri, quae omnia habitationi, nec non pietati illius
[p. 100] dicebantur servisse. Curaverunt autem praedicti Patres sibi de singulis testimonium authenticum, ac ita in Lusitaniam reversi fuere. Eadem de hoc beato retulerunt alii Mauri ac Christiani Anno MDXLVI et anno MDLXV.Immo recenter Anno MDCVII die 11 Maii Alvarus Ortiz Sambrana, militaris disciplinae praefectus in Insula Fortis venturae, refert pleraque miracula hujus sancti, quorum oculatus fuit testis, vidit ipse circumquaque illum Sanctum frequens noctu lumen, vidit caecis lumen restitui ab eodem beato, et audivit communi voce, et fama populum hujus patriae in omni sua necessitate solere ad hunc Beatum recurrere, ejusque gratiam demereri eleemosynis, quas primo Christianis aliquot solent offerre, quae etiam retulerunt uti verissima, tum Religiosi tum belli Duces posterioribus annis, de quibus latius ipse Marquez. Hujus autem beati nomen dicit fuisse Bartoholomaei vel Thadaei de Canaria, professum vero ex signis evidentibus dicit fuisse Ulyssipone, ac cum multis aliis descendisse in Africam Evangelii praedicandi gratia, ibique interiisse, ac justo Dei judicio ita servari in testimonium fidei, et confusionem infidelium. De hoc Beato est illud F. Cornelii epigramma: Sub Jove stat pluvio tria saecula; res miranda! / Membraque cum tunicis salva Thadaeus habet. / Dic quid erit, si non haec est Constantia vera, / Non flexisse pedem Mortis ad imperium?
Hoc eodem anno Ferdinando et Elisabetha Regnum Hispaniae gubernantibus, ac gravissimis bellis detentis, Adrianus Sextus concessit Regibus Hispaniae perpetuum magisterium Equestris Ordinis S. Jacobi de Spata, eosdem Regulae S. Augustini subijciens, quo tempore statuta Regularia fuere eidem Ordini conscripta, illudque inter alia, ut quotiescumque non fuerit Monasterium clericorum sui Ordinis, in loco residentiae quocumque Equites S. Jacobi teneantur a Fratribus Sancti Augustini habitum suscipere, apud illos novitiatum agere, profiteri, ac si intestati recesserint, sepeliri.
Anno MDXXVI Comitia Generalia Ordinis habita sunt Tarvisii, in quo Capitulo Ordo Eremitarum ostendit, quantum sibi displiceat casus Lutheri, cui tantum abfuit, ut in aliquo consentiret, quin ejusdem Apostatae haereses ibidem communi calculo damnarit, cavendo ne cui liceat libros ejusdem retinere, legere, declarare, defendere, aut de ejus opinionibus disputare; sub gravissimis poenis.
Anno sequenti Parisiis in Monasterio S. Augustini celebratum fuit Concilium Provinciale Senonense, Praesidente Antonio S. R. E. Cardinali Archiepiscopo Senonensi et Galliae Primate, cui plurimi Patres Ordinis S. Augustini interfuere, illud ipsum Concilium non parum
[p. 101] promovendo doctis disputationibus, ac votis eruditissimis ad Ecclesiae reformationem conducentibus.Anno MDXXXII Cardinalis Aegidius sexagesimo tertio suae aetatis anno, pituita subita oppressus Romae interiit, quem egregie in Elogiis suis extollit Paulus Jovius, et Arnoldus Ferronus, tanquam Italiae columen, Maronem, ac Ciceronem; immo Sadoletus eum vocabat clarissimum illius saeculi obscurascentis lumen Ecclesiae, cui etiam hoc Epitaphium posuit Janus Vitalis Panormitanus Poëta:
Ante sacrosanctos cineres bona verba viator / Dicito; divinus hic jacet Aegidius: / Qui potuit lingua humanas infectere mentes, / Et trahere haerentes fervidus ad se animos, / Quidquid pandit Arabs, divinum quidquid Erembus / Dives Arameis occulit in tabulis, / Explicuit populis; et siquid spiritus ultra / Sentit, adhuc sanctum, quod meditetur habet.
Celebrat etiam hisce saeculis Joseph Pamphilus inter praeclaros viros Religionis P. Augustinum Fogiadenum, P. Augustinum Saturnium Brixiensem, P. Valerium Bononiensem, P. Hieronymum Fulginatem, P. Bellinum de Padua, P. Nicolaum Scutellium Tridentinum, P. Marcum Bocturnium ejusque nepotem P. Anselmum Vincentinum, P. Hieronymum Plumatium, ac P. Stephanum Recanatensem, quorum scripta in omni scientiarum genere commemorat, illosque maxime Italiae profuisse asserit, prae ceteris vero Bellinum Patavinum, quod illi debeat Ecclesia Catholica martyrologium.
Anno MDXXXIII. Ex mandato sedis Apostolicae ad instantiam Regis Hispaniae, destinantur plures Patres Augustiniani in Indias, ex quibus cum multi adversa maris procella periissent, salvi appulerunt F. Franciscus a Cruce cognomento Venerabilis P. August. de Coruña, quem postea promovit Rex ad Episcopatum Popajan. Hieronimus Ximenez, Joannes de S. Romano, Joannes de Oseguera, Alphonsus de Borgia, Georgius de Avila, et alii, quorum opera Provincia nominis Jesu fuit erecta, cum septem Monasteriis, inter quae excellit Mexicanum, quod aliquot centenis millibus florenorum ex aerario regio desumptis, procurante P. Joanne de S. Romano aedificatum, non ita post centum aluit Religiosos, fuitque Principium quinquaginta Monasteriorum, et mater plurimarum paroeciarum.
Paulo ante Romae Paulo III authore sub Regula S. Augustini militare coeperunt Clerici Boni Jesu P. Hieronymo Malusello institutore, qui Ravennae et alibi collectis egregiis viris clerum restaurare studuit, cum eoque collegialiter vivendo singulorum saluti consulere, habitu omnino clericali.
[P. 102]
Eodem fere tempore, quo tantus numerus oriebatur Monasteriorum Ordinis S. Augustini in Indiis, cum notabili augmento Religiosorum in Ecclesiae vinea insigniter laborantium, novo tumultu excitato in Anglia furit Henricus VIII, et praeter plura celebriaque Monasteria omnium Ordinum, aggreditur hoc anno celebre Monasterium Eremitarum S. Augustini Londinense, in eoque R. P. Priorem una cum toto Conventu eosque quod ipsius sacrilegio, ac praetenso Pontificatui sese opponerent jubet occidi; quod etiam crudeles satellites in ipsa Ecclesia ante summum altare, orantibus Fratribus omnibus, perpetrarunt, Ecclesiae ac sacrarii praeda divites.Eodem etiam anno MDXXXIV. Moritur P. Gabriel Anconitanus, Apostolici Sacrarii praefectus, eique suflicitur ex eodem Ordine P. Alphonsus Aquilensis, quem paulo post Paulus III creavit Episcopum Bovianensem, ac deinde Archiepiscopum Amalphiensem.
Florebat istis annis in Belgio Laeodico Reverendiss. D. Petrus de Fine ex Ordine et Conventu Brugensi S. Augustini assumptus Episcopus Davensis, et Suffraganeus Laeodiensis, qui bene de Religione et Ecclesia Dei meritus, sepultus fuit ante summum altare Laeodii anno MDXXXVII.
Quo etiam anno pergebat in perfidia sua Henricus VIII, Anglicanae Ecclesiae tyrannus, sub quo passim Religiosi carceribus mancipabantur. De Joanne Stoneo Augustiniano Cantuariensi scribunt Alanus, et Surius, quod in tetro carcere vigiliis, orationibus, ac jejuniis intentus, ab Angelo confortatus fuerit, jussusque constanti animo subire martyrium, prout etiam non ita post illud constantissime subiit, exsibilans carnificum tormenta.
Sub eodem tyranno passus fuit P. Georgius a Rosa, regio sanguine oriundus, una cum socio confratre, qui cum Romani Pontificis authoritatem abjurare nollent, neque Regis praetensam Cathedram adorare, ejusque consilio parere, Martyrio sunt affecti, illudque summa animi alacritate amplexi sunt, incessanter populum a tanta vesania avertentes.
Defungebatur tunc officio, ac vita Rev. P. Gabriel Venetus, indicebanturque comitia Veronam.
Sub idem tempus invenio in Hispania obiisse virum Venerabilem P. Alphonsum Borgia, e Ducibus Gandiae oriundum, quem magis doctrina, et pietas commendavit, suaeque genti suspiciendum reddidit.
CAPUT. XXXVII
De Joanne Antonio Veronensi, XXXV Generali.
[P. 103]
Celebratis comitiis Veronae electoque P. Magistro Joanne Ant. Veronensi, qui solum septem mensibus praefuit, magnae sanctitatis, ac eruditionis viri comparuerunt, pauloque post una cum Reverendiss. Generali desierunt.Alvarus imprimis Montero, Lusitanus, Ulyssiponensis, Christianae pietatis officiis deditissimus, multis indiciis suae sanctitatis in obitu, et post illum praestitis. P. Nicolaus Tolentinus, Hispanus, Provinciae Castellae, et Conventus Salamanticensis alumnus, dum bellum in Peloponneso ageretur, et imaginem Christi circumferret, militumque animos accenderet, a Turcis captus, verberibus caesus, quatuor primis digitis sacris praecisis, ac deinde crudeli martyrio, amputatis brachiis, in frusta conscissus, laetus animam Deo reddidit. P. Ludovicus etiam de Montoya, vir moribus integerrimus Ulyssipone, postquam nomine sedis Apostolicae Provinciam illam ad justam disciplinam conduxisset, ac multis annis potentissimi Regis Sebastiani conscientiam direxisset, denique plura opera Theologica non minus docte, quam pie scripsisset, magno sui relicto desiderio expirabat, adhuc hodie miraculis celebris.
Alphonsus a Corduba Salamanticam veniens, primus hisce annis sublimem illam scholasticam Theologiam ex Galliis invexit, cathedramque Gregorii Ariminensis, quae nominalium dicitur, ipsius instintu institutam, illique collatam dudum rexit, tanto cum applausu universae Academiae, ut sui saeculi doctissimi nomen adipisceretur.
In eadem Hispania, tum Valentiae tum Ileridae eminebat omni virtutum ac scientiarum genere P. Michaël Magniches, qui postquam in praefatis locis Theologiam ac deinde Jus Canonicum professus fuisset, Ecclesiae Usellensi in Insula Sardiniae praeficitur, ubi insulam non minus, quam cathedram magno cum Ecclesiae fructu adornavit.
Non minus Galliam, ac Germaniam ornabant hoc anno praeclaris illi viri Jacobus Martinez Galliarum Regi Francisco charissimus, Joannes Beonardus Audeganus, et Joannes Hoffmeisterus, Colmariensis, praeclari suis scriptis contra Lutheri haereses evulgatis. Hoffmeisterus enim tamquam verus Anti-Lutherus Carolo Caesari, ac Ferdinando Regi concionator assiduus, fraudes haereticorum passim detexit, praecipuarum etiam civitatum Germaniae Ecclesiastem egit, omnibus comitiis imperialibus,
[p. 104] a Catholicis Principibus jussus adesse, ac Augustanam Confessionem oppugnare, prout doctissima illius scripta attestantur, maxima ex parte ab illo declamata, non sine evidentissimo vitae suae periculo.Hisce libet addere R. P. Peregrinum Nasellum Patavinum, qui eodem tempore, quadraginta et unum articulos Lutheri justo opere doctissime refutavit: quod etiam praestitit P. F. Petrus Aurelius Venetus libro suo, cui titulum praefixit soli Deo, exterminans omnia haereticorum idola.
CAPUT. XXXVIII
De Hieronymo Seripando, XXXVI Generali.
[P. 105]
Octavo quo rexerat mense, Rev. Generali Joanne Antonio moriente, comitia indicta fuere Neapolim ubi 8 Cal. Junii Generalis eligitur P. Hieronymus Seripandus, vir super omnes eximius, ob raras ingenii ac naturae dotes, quibus parem addidit industriam, qua ita apud homines profecit, ut cunctis gratus, cunctis utilis, cunctis etiam venerabilis fuerit. Hispaniam quam primum visitavit, et inde Indiarum colonias multum promovit, submissis nunc quadraginta, nunc quinquaginta, nunc centum operariis selectissimis ex gravissimorum Patrum numero, ne deessent qui panem frangerent esurientibus.Hinc non ita post, sub Indiarum Vicario P. Georgio De Avila monasteria Oquilam de Malinalco, Acumulan, et d'Epatzoyachan elegantissime fuere inter Mexicanae ditionis limites exstructa, cum decem aliis paroeciis.
Hoc etiam tempore Antonio de Mendoza ad inquirendas novas regiones, nomine Regis proficiscenti, adjuncti fuere ad consilia P. Hieronymus Ximenez, Alphonsus de Alvarado, Sebastianus de Trassiera, et Nicolaus de Perea, quorum opera detectae sunt insulae Maluccanae, in quibus Augustiniani diu soli perstiterunt Christum praedicantes, nec nisi post nonum annum hi redierunt, spirituali messe ditissimi, efformatis ac relictis aliis illius vineae cultoribus.
Hisce aliisque obsequiis Fratres S. Augustini Hispaniarum, ac Lusitaniae Regibus longe gratiores passim Monasteria impetrant, eaque exornant in utroque Regno. Joannes III Collegium S. Mariae de Gratia Conimbricae construi, dotarique mandat. Matriti Rex Philippus adhuc adolescens egregium Monasterium Ordinis S. Augustini una cum Ecclesia, sua majestate non indignum promovet, aliisque locis animum addit, ut Monasteria S. Augustini erigantur publico bono. Nec segniores in Indiis, studio Joannis Romani duo rursus Monasteria eriguntur anno MDXLI Quachinanco, et Meztitlan, cum paroeciis duodecim.
Hoc etiam anno novus surculus Regulae S. Augustini insetitur a B. Joanne Lusitano, qui hospitalibus ac infirmis addictissimus, plures sibi adscivit socios, constitutiones edidit, Ordinemque formavit,
[p. 106] postea a sancta sede approbatum, hodieque satis per Italiae ac Hispaniae oppida auctum, ac gratum ob indefessum illud obsequium, quod infirmis, ac convalescentibus impenditur magna charitate.Anno sequenti Aquilae vita defungitur B. Christiana miraculis clara, sepeliturque maximo concursu in Ecclesia S. Luciae.
Anno MDXLIII Generali Seripando ex Hispania redeunte, comitia Generalia fuere habita Romae, in quibus eidem Seripando in aliud quadriennium magistratus fuit prorogatus, actumque de novis Constitutionibus Ordini S. Augustini edendis, cui operi destinati sunt Patres ex diversis locis eruditione ac pietate insignes, B. Thomas de Villanova pro Hispanis, P. Petrus Guerente pro Gallis, ac nomine Italicae nationis P. Fabianus de Janua, Franciscus de Gambascia, et Silvester Vincentinus, quibus incumbebat easdem constitutiones in compendium redigere, ac observatu digna, necessaria, utiliaque huic saeculo seligere.
Anno MDXLIV Alphonso Aquilensi custode Sacrarii Pontificii ad meliorem vitam evocato, in ejus locum sufficitur P. Joannes Barba Neapolitanus, cui collata fuit primum sedes Episcopalis Teramensis in Aprutio, ac deinde Interamnensis in Umbria, post labores adhibitos Concilio Tridentino.
Insignem operam hisce annis Religioni praestitit P. Rogerius juvenis in Belgio, ubi hoc anno Hasseleti secundum Provincialis eligebatur: ac paulo post, dum exorto tumultu in Conventu Parisiensi, Reverendissimi Generalis Vicarius ibidem constituebatur, ubi rursus raro ingenio, solertia, ac dexteritate commotos animos composuit, unde in Belgium reversus, et tertium Provincialis electus, summa laude eandem Provinciam rexit.
Sequenti anno, in civitate Mexicana congregatis Patribus, omnium calculo defertur Vicariatus Indiarum Venerabili viro P. Joanni de Staccio, cujus diligentia fundata fuere Monasteria quatuor, ac inter alia celebre illud Civitatis Angelorum. Maximus tunc etiam fructus fiebat in Indorum conversione, ita ut uno anno recensuerit Vicarius Indiarum bis centena millia hominum fuisse baptizata, et ad Christianam Religionem reducta opera, ac diligentia FF. S. Augustini.
Odor tantae famae devenerat ad aures Regis Catholici Ferdinandi, ejusque filii Philippi tunc Principis, cujus tantus fuit erga Religionem Augustinianam zelus, et affectus, ut hoc ipso anno MDXLV Matriti regia liberalitate, ac magnificentia insigne Monasterium Ordini S. Augustini excitarit illudque in honorem sui tutelaris S. Philippi consecrari mandarit, Deum pro felici regiminis auspicio deprecaturus, sub suae aetatis initium.
Anno MDXLVII Conventus Generalis Ordinis habitus fuit Recanati, in quo rursus Seripando cura Ordinis in aliud quadriennium fuit commissa, cui etiam Romam aecedenti, tunc a Paulo III mandabatur, ut Oecumenico Concilio Tridentino, Bononiam aliquamdiu translato, assisteret.
[P. 107]
Moritur paulo post P. Joannes Hoffmeisterus pie Gunzbergae, utriusque Germaniae Vicarius Generalis, postquam Monachiensibus, Ulmensibus, Ratisponensibus, Dilinganis, Augustanis, aliisque populis longo labore verum Dei verbum depraedicasset, tanta cum laude, quanta vix ullus a saeculo.In Indiarum Vicariatu anno sequenti succedit Alphonsus a Vera cruce, Theologus, et Professor insignis, sub quo novem celeberrima eriguntur in Indiarum partibus Monasteria. Per eundem Patrem fundatur Mexiaci universitas studiorum, eamque primo regit, cathedram Theologicam primus ingreditur, Philosophicasque disciplinas omnes per Fratres Augustinianos primo adornat, maximo cum fructu novae Christianitatis.
Anno MDL Deo sic inspirante, illiusque zelo accensi aliquot Patres Augustiniani ex iisdem Indiis in Peruntinam provinciam solvunt, quorum ductorem agebat P. Andreas Salazar, adjunctis sibi P. Joanne a S. Petro, P. Andraea Ortega, et P. Hieronymo Melander Theologis eximiis, qui primi in illis locis, et Regionibus mysteria Sanctissimae Religionis praedicarunt, pluraque Monasteria construxerunt, incredibili cum fructu, millia aliquot centena Religioni Catholicae consignando.
Tam felici successu novarum coloniarum invidus humani generis hostis Diabolus, hisce annis, totidem, immo plura Monasteria destruxit in Germania, usus pro instrumento Alberto Brandeburgico, qui cum Elector, Archiepiscopus, et Cardinalis esset Moguntiae, propriam dioecesim, Trevirensem, aliasque adjunctas spoliavit, incendit, Lutherana perfidia infecit multaque Monasteria funditus destruxit.
Vixerat paulo ante in Indiis P. Nicolaus de Agreda, Vir summa Religione praeditus, sanctitate et miraculis clarus, qui reversus Pampilonam illius Coenobii Rector constitutus, diem suum obiit; cujus corpori catena ferrea infixa reperiebatur, quam multis annis secretissime, quamvis ingenti cum dolore gestaverat, editis magnae sanctitatis indiciis.
Religionem etiam in Hispania, et Germania maximopere sub idem tempus promovebat P. Joannes Munnatones, quem multa eruditione, ingenuisque moribus exornatum Carolus V sibi in concionatorem, ac filio Philippo in Praeceptorem delegit, ejusque consiliis in arduis Germaniae negotiis frequenter usus fuit, quem etiam ad Episcopatum Segobricensem denominavit.
Lubens praetereo hic P. Guillelmum Alatzhem Coloniensem, in Concilio Provinciali Coloniensi sub Adolpho Archiepiscopo ob praeclara consilia celebrem, uti et PP. Petrum Aurelium Venetum, Augustinum Musaeum, Gregorium Patavinum, Theodorum Quallia, et Joannem Augustinum Bassaninum, qui omnes editis libris magnum sibi nomen fecerunt, ut scribit Pamphilus.
[P. 108] Romanoque Pontifici Paulo tertio gratisisimi fuere.Unius adhuc P. Ambrosii Quistellis lubet meminisci, qui absente Generali Seripando, cum Vicarii titulo Italiam rexit, summa cum prudentia, quem eadem Italia concionatorem venerata est eximium, Patavium Professorem, Roma aliquot Cardinalium Magistrum, ac tandem Pontificium Theologum; quo unico aliquando sperabat Paulus III Germaniae haereses sopiendas, eoque uti Legato usus fuisset, nisi morbi acerbitas eundem jam legatum Sanctae sedis, ante abitum oppressisset.
Florentem in omni scientiarum genere huic adjungam P. Gedeonem Vaudergracht Gandensem, qui ad Laeodiensem suffraganei infulam, et ad Episcopatum Castoriensem promotus, difficillimis temporibus res Principum dexterrime composuit, frequentibus Legationibus perfunctus, cui postea munere regio, cessit celeberrima Cambronensis Abbatia in Hannonia, Ordinis Cisterciensis, in qua dum soli Deo vacaret, pie defunctus est. Complutensem Academiam, et Collegium Ordinis annis fere viginti hoc tempore rexerat Ven. P. F. Petrus de Acevedo, maxima cum laude toto tempore Theologiam professus.
Anno MDLI cum Generalis Seripandus annis duodecim Ordini praefuisset, illumque fere universum aliquoties visitasset, Neapolim ad Paulilippi Monasterium S. Mariae de Consolatione sese recepit; obfirmato animo omni valedicens officio, solique Deo statuens sibi in posterum vacare, unde indictis comitiis Ordinis sigillum, aliaque quae officium concernebant per Ven. P. Aurelium Rochensem transmisit, obtestans Patres omnes diserta oratione per viscera misericordiae, ut eundem patiantur salutis suae rationem habere ac sepositis curis respirare.
CAPUT. XXXIX
De P. Chritophoro Patavino, XXXVII Generali.
[P. 109]
Eodem anno, 16 kalendas Junii, habitis comitiis Bononiae Pater Christophorus Patavinus, vir rari ingenii, eloquentiae, ac doctrinae non minoris, sufficitur in locum Seripandi sese subducentis, sub quo Generali felicissime Ordini cuncta successere, unde regimen illi protelatum ad annos octodecim continuos, quos indefesse Ordini summa cum laude ac fructu impendit, saeculo infelicissimo ob Germanicas turbas.Hoc etiam anno prophanata, ac direpta fuere omnia Ordinis Monasteria in Palatinatu, Heidelbergae, Altfheimii, Lauringiae, Vallis speciosae, Fridburgi et his plura, quae Electore Palatino ad Lutheranam haeresim ob alias causas deficiente, illius culinae cesserunt, prout Monasterium Anglibergense, Tubingense, Islingianum, aliaque Duci Wirtenbergico, ut et is offas suas pinguiores habeat, nescio tamen an videbunt quartam generationem ex illa.
In quorum Monasteriorum vices, rursus a Divina clementia, longe plura Ordini adjunguntur, eodem fere tempore in Indiis, sub Vicariatu P. Hieronymi Ximenez, ad quas etiam colonias selecti mittuntur ex Hispaniis operarii P. Nicolaus Perea, Andreas de Muta, Joannes Perez, Joannes de Medina, Michaël de Alvarado, Didacus de Salamanca, Joannes Bapt. de Moya, Joannes a S. Romano cum viginti aliis; ex recenstis autem Patribus, plerique miraculis claruerunt, alii ad Episcopalem dignitatem evecti sunt, ac tanta gratia polluerunt, ut idiomata Othomitida, Mechoacanensia, aliaque brevi compendio didicerint, totius fere Regni Othomidarum conversione, quae prae caeteris debetur B. F. Joanni Baptista Moya, cujus vitam mirabilem, piam ac vere sanctam scripsit Medina.
In eadem India praeter Didacum Salamanca ad Episcopatum Portusdivitis evectum, et praeter Joannem de Medina ad Mechoacanensem, P. Franciscus a cruce Lusitanus, in Insula capitis viridis, Episcopus eligitur, barbarisque illis nationibus per plures annos Evangelium annunciat, de quo hoc memorabile, quod octogenarius, et Episcopus pueros, adultos, et senes quotidie Cathechismum docuerit majori consolatione, ac fructu, quam dum olim D. Thomam explicaret ex cathedra. Innocentes, inquiebat, et recti adheserunt mihi.
[P. 110]
Nec defuerunt eodem tempore amplissimo progressui PP. Peruntini, qui Limae convenientes, P. Joannem a Staccio Ordini praeficiunt, quondam Antonii de Mendoza proregis novae Hispaniae celebrem consiliarium, ac secretae pietatis praefectum, cujus industria plura excitantur inter Peruanos Coenobia.Tunc etiam P. Gaspar Cano, Lusitanus, universae insulae S. Thomae antistes praeficitur, quam barbaram paucorum annorum spatio, ita excultam reddidit, ut Religione, et pietate nulli cederent illius incolae, pietate fere omnes antecellerent.
Vigebant in Hispanensi ditione P. Ferdinandus a Castro Verde, Episcopus Gienensis, qui Carolo V multis annis a concionibus fuerat; quo etiam tempore decem Religiosi Augustiniani in sola Hispania infulas gerebant.
P. Joannes de Guevara, Burgensis, inter alios Hispanos hac aetate celebres, vigebat multiplici scientiarum cognitione eruditissimus, obtinuitque hoc ipso anno primam in universitate Salmanticensi Cathedram proprietatis, de quo traditur tantae fuisse memoriae, ut semel lecta absque ulla haesitatione recitarit.
Omnes tamen doctrina, pietate, ac morum integritate antecellebat Beatus Thomas a Villanova Archiepiscopus Valentinus, quondam in Academia Complutensi S. Th. Professor, disciplinae Regularis amantissimus: praelatorum omnium exemplar, habitum Ordinis ad finem vitae usque semper servavit; doctissimis, zelosissimisque concionibus suos instruxit; meditationibus, orationibus, et sacrarum Scripturarum lectionibus plerumque vacavit. Pauperibus ita sua distribuit, ut vix sibi in Archiepiscopatu reservaret competentia, immo ut substraheret necessaria; frequenter jejunaret, ut indigentes, et infirmos reficeret; nunquam pauperem vacuum, frequenter bene vestitum ac nummatum dimisit. Raro exemplo, anno MDLV ipsa die Nativitatis gioriosae V. Mariae, obiit adeo pauper, ut ne lectum seu culcitram propriam haberet cui incumberet; illam enim cui incubabat, pauperrimo famulo jam donaverat. Collegia duo fundavit, unum Compluti Fratritribus Eremitis, alterum Valentiae pro clericis Archiepiscopatus, in ejus funere plusquam 8500 pauperes intervenere collachrymantes. De miraculis autem infra erit dicendi locus.
Ordinem S. Pauli primi Eremitae, hoc anno MDLIII restauratum in Italia et Hispania ponit Myreus, at in Italia vix ullum hujus Ordinis extat Coenobium integrum; Anachoretarum cellulae plures, eodem fere habitu cum Patribus Augustinianis utentes, Episcopis tamen subditi, ut videre est juxta Spoletum, Fanum, Ariminum, et Florentiae montes. Plures Coenobitas, et egregie instructos alit Hispania: Germania Pannonum decem aut duodecim circiter uni Generali subdita conservat monasteria, ast in iis vix ullos Religiosos.
[P. 111]
Eodem anno Augustinianis Peruntinis praeficitur P. Andraeas de Salazar, ac postea P. Joannes a S. Petro, quorum opera Truselli ac alibi fuere erecta Coenobia ac magna pars Regni Peruntini Catholicae religioni adscripta. Mexici etiam, sub Vicariatu Jacobi de Bertavillo, et Alphonsi a Vera cruce, sex monasteria Ordini S. Augustini accessere.Anno MDLIV Rev. P. Hieronymus Seripandus qui alias quieti sese dederat, turbata civitate Neapolitana, omnium precibus Legatus illius urbis ad Carolum V transmittitur; quo in munere, et Oratorem et Catonem sese praebuit, adeoque gratu sfuit, ut a Carolo V Archiepiscopus Salernitanus non ita post designaretur; obtenta etiam confirmatione, ac consecratione a Julio III, Salernum rediit, ubi Ecclesiam ac Dioecesim antecessorum incuria incultam, summo studio ad Canones reduxit, non sine molestia, at magno fructu.
Christophoro Patavino interim Generalatus officio fungente, habebantur comitia Arimini, ac quadriennio post Venetiis, in quibus semper eidem magistratus prorogabatur, resque Ordinis non parum promovebantur.
Florebat in Hispania Fr. Alphonsus de Madrid, pietate, ac virtutibus insignis, cujus opera in Regno Castellae construebatur Monasterium Segobiense.
In Belgio magnum Consiliarium, ac Ecclesiaten multis annis agebat apud Georgium ab Austria, Laeodinensis ditionis Principem, Fr. Lambertus Methodius Sacrae Theologiae Doctor, Laeodius, cui contemporanei fuere in eodem Belgio multis nominibus commendandi P. Arnoldus Regius, Lovaniensis aliquoties Provincialis, P. Henricus a Werda Coloniensis, Adolphi Archiepischopi Coloniensis Theologus, Joannes a Juliaco Sacrae Theologiae Doctor, Coloniae Professor, et Henricus Lauvarts praeclaris Legationibus apud Principes habitis, celebris.
Anno MDLVIII grave bellum gerebat in Lutzenburgenses Rex Galliae Henricus II, Duce Guisio, qui Theonisvillam inter limites Lutzenbergenses expugnat, conventumque Ordinis S. Augustini ad urbis moenia situm dejicit. Quo in loco postmodum Rex Hispaniae recepta urbe fortissimum excitavit castrum. Hic locus quondam Provinciae Galliae a Rev. Fulvio Asculano Provinciae Belgicae fuit additus, et anno MDCXIV loco nostri Monasterii diruti, a Serenissimo Alberto, etiam me instante, alius locus designatus fuit, reditus nonnulli restituti, ac certa pecuniae summa in novum aedificium concessa: ita ut locus rursus assurgat.
Anno MDLX novo animo et novis viribus contendunt Patres Augustinienses in Indias novi Orbis, ubi praefectura donabatur P. Augustino de Coruña, qui secundo in Peruntinam Provinciam dimissus, ibidem primus Episcopus fuit Ordinatus Provinciae Popajanensis, quo in munere ita strenuum sese exhibuit, tantumque pastorali vigilantia [p. 112] effecit, ut tota Provincia verum religionis cultum agnoverit. Interfuit in Capitulo Provinciali Limae in Urbe Regia celebrato, quo tempore promovebatur P. Andraeas de Ortega, qui simili fere labore, Ordinem propagavit, Monasteriaque quatuor erexit, uti etiam anno MDLXII tria alia de la Paz, de la Plata, et Guadalupe.
Eodem anno a Pio IV in Cardinalium numerum adsciscitur D. Hieronymus Seripandus jam Archiepiscopus Salernitanus, utraque dignitate non indignus, quod uti anteacta vita, mundo Italico et Hispanico patefecerat, ita postmodum universo voluit patere: in Collegium enim Cardinalium ut intravit, statim et Theologum, et Canonistam, et Politicum ita egit, ut omnium calculo sacrosanctae Synodi Tridentinae Legatus declarari meruerit, in qua etiam dignitate, rursus pluribus Congregationibus, maxime Theologicis, ubi gravissimae materiae fidei discutiebantur, praesedit triennio integro, donec ad meliorem vitam evocatus, naturae pensum, maximo eruditissimorum virorum gemitu persolvit, sepultura donatus Tridenti in Ecclesia S. Marci, amplissimis ingenii sui relictis monumentis, quae refert Anastasis Gratiani ex Pamphilo, cum hoc Epitaphio: Si quis honos tumuli, quantum sol Lampade lustrat, / Terrarum, coelique tuum est, Seripande, sepulchrum.
Hieronymo Seripando familiares fuere, ex Ordine S. Augustini et chari Theologi P. Hieronymus Niger, Fossaninus, qui praeclarum opus edidit contra Waldenses, et aliud contra Lutheranos de Venerabili Eucharistiae Sacramento; et P. Franciscus Libertas Tarnisius, quem Roma concionantem tanto plausu excepit, quanto a multis annis neminem, cui etiam pauperes, et indigui debent Montem pietatis primo erectum per universam Italiam, ubi sine foenore mutua datur pecunia, cum ante apud Judaeos ad nummum vigesimum, pauperes gravarentur mutui usura gravissima ac intolerabili.
Supervixit etiam Cardinali, Ven. P. Fabianus Clavarius, Genuensis, saecularibus, ac Theologicis disciplinis optime instructus, qui Reipublicae suae licitam campsoriam artem scholastice explicavit, tantumque apud omnes valuit, ut ad Abbatiam S. Matthaei in illa urbe celebrem, evectus fuerit tranquilliorem vitam agens usque ad annum aetatis suae octogessimum, suis exterisque venerationi.
P. Carolum Ardier Gallum adhuc memorant hodie suggestus Galliae, declamandi gloria insignem, quo in genere excelluit apud Christianissimum Regem Henricum II a quo Episcopatu Nivernensi, et Abbatia nostrae Dominae de Leuriaco donatus fuit.
Eadem fere aetate protulit Belgium Flandricum, Brugis dissertissimum P. Jacobum Vueldium, cujus adhuc hodie extant praeclara scripta, extiteruntque praeclariora illius merita, cum Patriae intereunti [p. 113] probe consuluit, haereticisque non semel restitit, quorum tandem furori cedere jussus, ad Abbatiam S. Bertini Audomari secessit, propter Deum a patria exul, ubi etiam senio confectus sacras litteras dum profiteretur, obiit anno MDLXXX.
In eodem Belgio aliquamdiu Vicarii Generalis munus obivit eximius P. Laurentius a Villavincentio Xerecensis, Hispanus, genere nobilis, in libris Canonicis et Patrum doctrinis eruditissimus, ut testantur pleraque illius opera typis evulgata Antuerpianis, qui non parum belli tumultibus sub ipsum eorumdem exordium occurrere conatus fuit in Belgio, ad quos etiam patienter ac sapienter perferendos frecuenti exhortatione Patrum Augustinianorum animos excitavit, maxime in Capitulo Laeodiensi anno MDLXVI; quo etiam anno Provinciam ultimo visitavit, praeclaris relictis suae prudentiae monumentis; Hispaniam abituriens, ibidem in honore fuit, secretiori consilio Regio non infrequenter adhibitus, donec immature obiit, majoribus officiis obeundis non inidoneus.
Anno sequenti B. Antonius de Elvas una cum socio, Lusitani, dum peractis studiis in Gallia, ex eadem Lusitaniam cogitant, in Calvinistarum Foroneronensium manus incidunt apud Tectosagum, a quibus ad verae fidei, cucullique abjectionem incitati, fortiter resistentes, unamque Ecclesiam Romanam, extraque eam nullam esse salutem praedicantes, miserrime enecantur 17 Martii, caelestis patriae cives effecti.
Anno MDLXII e media Lusitania, ad Concilium Tridentinum evocabatur, uti alter Antilutherus Reverendissimus D. Gaspar Casalius, primum Leiriensis, ac deinde Conimbricensis Ecclesiae Episcopus, Joannis III Lusitaniae Regis consiliarius intimus; ab illo enim omnia controversa modernis haereticis doctissime fuere ventilata, ac Pio IV inscripta; illum multoties viva voce de gravissimis quaestionibus Concilium Tridentinum audivit, et sequutum est, maxime ubi saluberrima remedia animorum morbis curanda proposuit, justitiamque in quatuor membra divisam exactissime enucleavit. Quem etiam Lusitania adhuc diu postea, ubi alterum Ambrosium suscepit, eique uti Patri Patriae acclamavit.
Vitam cum morte, sequenti anno commutavit, Ven. P. B. Damianus De Udancos in monasterio oppidi de Risco, Castellae Regni, cujus tanta fuit vitae innocentia, ut integram patriam solo exemplo ad pietatem excitarit, vivus et mortuus infirmos plurimos sanitati restituit, multa etiamnum praestans accurrentibus beneficia.
Exceperat etiam paucis ab hinc annis Hispania Rev. D. Bernardum Hoiguin Episcopum Elsinensem in Hibernia, exulem a patrio solo, ob doctas, frequentes, ac pungentes conciones haereticis exhibitas, virum certe integerrimae vitae, ac in dignitate pauperem ac patientem, qui persancte obiit hoc anno Villavitiosae.
[P. 114]
In Indiae Hispaniae Regnis, obierunt sub idem tempus viri religiosissimi, ac exemplares omnibus poenitentibus P. Antonius de Roa, P. Joannes Hispalensis et P. Nicolaus de Witte, Flander, quorum operam in convertendis Indorum animis ad verum Religionis cultum, magna laude prosequitur Pamphilus, addens de P. Nicolao quod relictis paternis opibus, quae amplae erant, totum se in Indorum salutem concesserit, in administrandis Sacramentis diligentissimum praestans obsequium, de quo et alii scribunt eundem miraculis etiam hodie clarescere.Anno MDLXIV absoluto Concilio Tridentino peragitur Synodus Ordinis Mediolani, ubi rursus P. Christophoro Patavino in Magistratu continuato, Concilii Tridentini leges sancitae, et doctrina exhibita omnibus indicitur, ac ab omnibus acceptatur. Preclarae item fiunt leges Ordinis, maxime ut ignorantiae ac desidiae malis occurreretur, quas etiam ipse Generalis aliquandiu rigida ferula executioni demandavit. Caeterum Concilio Tridentino interfuere, suamque operam eidem praestitere 34 Theologi scilicet:
Hieron. Seripandus Prior Generalis, ac deinde Archiepiscopus Salernitanus et S. R. E. Cardinalis Concilii Legatus.
Rev. Joannes Xuarez Episcopus Conimb.
Rev. Joannes Barba Episcopus Interamnensis, Sacrista.
Rev. Gaspar Casalius, Lusitanus, Episcopus Leirensis.
Rev. Franciscus Richard. Burgundus, Episcopus Attreb.
Rev. Joannes de Muñatones, Episcopus Segorbricensis.
P. Christoph. Patavinus, Prior Generalis.
PP. Aurelius Patavinus et Gregorius.
PP. Paulus et Adeodatus Senenses.
P. Gabriel Anconitanus et P. Cherubinus a Cassia.
P. Aurelius a Rocha et P. Angelus Venetus.
P. Thadaeus Perusinus et P. Gaspar Syracusanus.
PP. Guillelmus Bononiensis et Ambrosius Veronensis.
PP. Marianus Feltrensis et Sebastianus Fanensis.
PP. Simon Florentinus et Simon Patavinus.
P. Joannes Baptist. Burgos, Valentinus.
P. Christophorus de Sanctotis, Burgensis.
P. Adamus Florentinus.
P. Antonius de Mondulpho.
P. Aegidius de Pesaro, Concionator Concilii.
PP. Aegidius et Andreas Volaterranus.
PP. Aurelius Coronalten. et Balthasar de Massa.
Rev. D. Joannes Jacobus Barba, Sacrarii Pontificii custos, Episcopus Interamnensis Romam tendens, gravissimo morbo in ipso itinere affectus, interiit Ocriculi, in ejusque locum officio Sacristae praeficitur P. Aegidius Pisauriensis,
[p. 115] quem etiam Pius V non ita post ad Episcopatum Nepesinum erexit, eique Scholam Cantorum Pontificiorum commisit.Anno MDLXV P. Andraeas de Urdaneta, vir navigandi arte peritus una cum P. Jacobo de Herrera, Martino de Errada, Petro de Gamboa, et Andraea de Aguirre Augustinianis, cum in Insulas Moluccas trajicerent, ad speciosam Insulam Zebu applicuerunt, indeque detectis aliis Insulis, adeptis etiam pluribus operariis ex eodem Ordine ibidem Monasteria aedificaverunt, illasque Insulas a Rege Philippo, Philippinas vocaverunt, ubi et primi, et aliquamdiu soli PP. Augustiniani Christi fidem, non sine maximo fructu ita disseminarunt, ut primis annis ad ducentena millia converterint, hodieque ad viginti usque Monasteria, una cum centum paroeciis inveniantur aedificasse. Huic spirituali messi plurimum conduxit mortui cujusdam resuscitatio, Deo sic volente, per primos hos Apostolos facta, a quo mortuo jam ante obitum baptizato populus frequentissimus intellexit, post hanc vitam baptizatis superesse jucundissimum Dei aspectum, cum summa beatitudine ac deliciis immensis, quibus se jam frui dicebat, vi et vigore fidei, ac baptismatis noviter depraedicati.
Dum novae hae coloniae Catholicae Religioni ac Regi Catholico accederent, scelerati rebellionum tumultus in Belgio oriuntur, partim ex Germaniae, partim ex Galliae vicinis locis, haeresibus subintrantibus, et quo rebellioni fortius vinculum annecteretur, a Catholica Religione deficiunt fere omnes, passim violatis, ac spoliatis templis, in quibus tumultibus, subsequentibus annis maximam cladem passi fuerunt Augustiniani in plerisque locis.
Anno MDLXVI studio, et diligentia Fratris Alphonsi de Orozco, Concionatoris Philippi Regis Hispaniarum, et antea Caesaris, erigitur Monasterium in oppido Talavera; scripsit hic Alphonsus sermone patrio quamplurima, maxime quae ad spiritualem Dei amorem possunt excitare, quae ad longum recenset Anastasis. Fuit is adeo gratus Philippo Regi, ut frequentissime sacra majestas Ven. Patris cellam accesserit, et horas integras cum illo contulerit. Plurimos Episcopatus etiam praecipuos Hispaniae oblatos recusavit, sancte vitam transigendo; immo miraculis dicitur claruisse: constat enim quod frequenter angelorum manibus Sacramento refectus, ac incredibili consolatione affectus fuerit. In hujus Patris obitu, corpore triduo integro exposito, valvis undique apertis, tantus fuit populi concursus continuo, ut Ecclesia una cum claustris, quamvis latis, non posset excipi populus, aut inde avelli ob fragrantem odorem a corpore emanantem. De hoc Alphonso bene etiam scribit Poëta Belgicus: Coesaris est aliquid, Regisque favoribus uti / Sed laus est ingens, te placuisse Deo.
[P. 116]
Hoc anno cum haereses Flandro-Galliam invasissent, ac Tornaci passim violatis Ecclesiis imagines dejicerentur, unus P. Petrus Pistorius Augustinianorum Galliae Provincialis, contra Iconoclastas ausus fuit publice agere, sacrilegia detestari, frendentibus in illum haereticis, querentibus etiam occasionem eundem occidendi, prout non semel comminati fuerunt: quibus etiam minis non obstantibus armata manu, non parvo Catholicorum numero obstrepentium haereticis seditiosis, ad suggestum fuit deductus, ac ita fidem Catholicam aliquot annis tutatus, non sine evidenti, ac quotidiano vitae periculo.Vixit atque obiit hisce annis Valentiae in Conventu Ordinis S. Augustini P. Melchior de Aracil, Latinis, Graecis, Hebraicisque litteris eruditissimus, Theologiae quondam Professor, quem viderunt varii testes orantem, ac lucidiores flammas ab ore inter orandum erumpentes, insolitoque lumine cubiculo splendente. Cujus etiam ossa pluribus annis post obitum, una cum cartilagine adhuc integra, coherebant, eaque a F. Joanne de Archero ablata, ac scalpro tacta, sanguinis copiam reddiderunt, plurimis Patribus hoc videntibus, ac stupentibus.
Anno MDLXVII in Galliae civitate Nemausiana, Monasterium S. Augustini ante annos ducentos quinguaginta ibidem pietate civium erectum, Calvinistica feritate invaditur, apprehenditurque P. Andraeas Quatiebras anno aetatis circiter trigesimo, disertus Verbi Dei declamator, Theologus, ac Episcopi assumptus coadjutor, quem impia illa turba puteo sistit, in quem paucis ante annis ultra CCCC Catholici, omnis generis, ob Religionem Romanam quam profitebantur fuere demersi, eumque huic puteo includendum minitantur, nisi mentem mutet una cum religione, quod cum fortiter negaret se facturum Christi Athleta, multaque de falsitate fidei, quam profiterentur dissereret, atque mille mortes sese malle subire, quam a vera Catholica, Apostolica Romana fide deficere, assereret, statim lictores linguam P. Andraee presciderunt una cum extremitate digitorum, et vivo pellem detraxerunt, capiteque abscisso, eum puteo concivium barbara crudelitate incluserunt.
Simile martyrium feruntur subiisse in Monte Pessulo decem Religiosi Augustiniani, inter quos recitantur Guillelmus Lugdunensis, et Augustinus Mareschaleus, eodem anno trucidati cum aliquot Confratribus.
Anno MDLXVIII Aegidius Pisaurensis, sacrarii Pontificii custos et magister Scholae cantorum vita defungitur ac in ejus locum assumitur P. Joseph Pamphilus Veronensis, cujus hic Chronicam describimus et augemus; praefuit hic sacrario Pontificio usque ad annum MDLXXIV quo sese quietis amore ad Ecclesiam Signensem ubi Episcopum agebat, recepit; ibidemque supervixit adhuc quinquennio, quo tempore otii impatiens plura edidit, quae ipse refert in fine sui Chronici.
P. Augustinum Moreschinum, P. Gabrielem Anconitanum, P. Sebastianum Broilum, P. Angelum Frerum, P. Adeodatum Senensem,
[p. 117] aliosque in Concilio Tridentino inter Augustinianos recensitos hic omitto, cum et omnes apud Pamphilum et apud Gratianum una cum pulcherrimis suis laboribus in librorum scriptione impensis, recenseantur.Vixit hoc anno Onuphrjus Panvinius, Veronensis, vir ad omnes Romanas et Ecclesiasticas antiquitates eruendas natus, nam praeclarissima industriae suae monumenta reliquit, ab eisdem authoribus recensita; multoque plura reliquisset, nisi praematura mors, juvenem vix quadragesimum annum attingentem, abstulisset. Annales Ecclesiasticos inceperat; eosdem quos postea Cardinalis Baronius prosecutus est, eodem stylo, et dicendi methodo. Sunt qui viderunt tomum primum, vel saltem magnam illius partem, paucis immutatis Onuphrii manu scriptum. Tantus hoc anno fuit zelus juvandi proximos PP. Didaci de Herrera, et Hieronimi Marini, ut sese pro mancipiis vendiderint mercatoribus Chinensibus, quo ita Regnum illud ingredi possent, ac Evangelii doctrinam disseminare, quamvis nec hac arte tunc multum potuerint proficere.
Francisci etiam Richardoti in Augustiniana Religione professi, apud Burgundos hic libet meminisci, qui non parvum nomen sibi, et suis in Belgio reliquit. Cardinali enim Granvellano in itinere Romano adjunctus, eloquentia, maturitate judicii ac ingenii hoc effecit, ut primus omnium Duaci Academia erecta, Theologiam docuerit, ubi etiam ministrum insignem ab haeresi ad Catholicam fidem primis annis conduxit, ac talem sese praestitit, ut deinde Belgico consilio praefectus fuerit ad quod etiam officium, immo ad majus, nepotem ex fratre filium evexit, dum se ad Attrebatensem residentiam, ubi Episcopus designatus fuerat, recepit, in eaque dexterrime rexit.
Pari aetate vixit P. Joannes Baptista Burgos, Valentinus, in jure Canonico non secus ac Theologica facultate peritissimus, quod publica sua professione Valentiae multis annis testatus fuit disertissimisque suis orationibus, ac votis Concilio Tridentino adhibitis.
P. F. Franciscus a Christo, Lusitanus, Sacrae Thaeologiae Doctor ejusdemque Professor in Academia Conimbricensi, eodem anno floruit, varietate linguarum ac ingenio praestantissimus, inter primos Scholasticos qui normam D. Thomae sequuti, ac Metaphysicas quaestiones subtili methodo tractarunt.
P. Rodericus Solis, Regno Castellae eruditione, ac pietate notissimus, a Pio V in Regno Valentiae, Aragoniae et Cathaloniae reformator, ac Vicarius Generalis constituitur hisce annis, quo authore omnes illae Provinciae plurimum profecerunt, seseque aliis in disciplina monastica conformarunt tanti Patris adminiculo.
Annum hunc finio cum Ven. B. Augustino Guarino, qui dum Montispessuli in Gallia Priorem ageret, illiusque universitatis Rectorem, acer fuit in defensatione fidei Catholicae, et oppugnatione haereseos, quam luem verbis et scriptis, publice ac privatim indesinenter
[p. 118] execrabatur, in frecuentibus disputationibus antagonistae convincens: quare ab iisdem tandem vinculis ligatus, gravissimisque supliciis affectus animam Deo reddidit.Cum per B. Hieronimum Aemilium circa annum Domini MDXXX inter Bergomum et Lacum Larium apud Tamaschi castrum, initium sumpsisset Congregatio Regularis clericorum, eademque, demortuo P. Hieronymo, in dies majora tum ob evidentissima miracula institutoris, tum ob egregios fructus in Ecclesia Dei, incrementa sumeret, S. D. N. Pius V hisce annis, eamdem Congregationem jam alias a Paulo III laudatam, sub Regula S. P. Augustini confirmavit, atque illam inter alios Ordines saecularium Sacerdotum ab aliis distinctam, Regulae tamen S. Augustini subditam esse voluit, uti et adhuc hodie sub illa floret, curam juventutis, tum in Collegio S. Athanasii Graecorum, tum in Collegio Clementino Romae gerens, fructu non modico.
Circa haec tempora summus Orator ac Theologus ad oras Dalmaticas et Adriaticas per omnia fere oppida celebrabatur Rev. P. Nicolaus Ambrosiades, Flaminensis, quem ob praeclara merita, et exantlatos labores Serenissimus Dux Histriae et Carinthiae, ad Episcopatum Signinum nominaverat, post designationem, tamen ad coelestem curiam ibidem majori honore, consecrandus aeterna mitra fuit evocatus, magna praebens exempla patientiae, tolerantiae, ac divinae consolationis.
Anno MDLXIX moritur Romae Rev. P. Christophorus, Prior Generalis, plenus dierum et meritorum, non sine evidentibus sanctitatis indiciis, intrepido corde, et animo proferens verba: In manus tuas Domine commendo spiritum meum, Christum crucifixum amplexando, inter ipsam expirationem, eodemque tempore Vicarius Apostolicus praeficitur P. Thadaeus Perusinus, vir in omni officii genere exercitatissimus, tunc agens Ordinis procuratorem. Quo etiam authore comitia indicuntur Perusium, in annum subsequentem.
CAPUT. XL
De P. Thadaeo Perusino, XXXVIII Generali.
[P. 119]
Comitiis coactis Perusii, omnium calculo absque ulla deliberatione, Ordini praeficitur in Generalem P. Thadaeus Perusinus, Romano Pontifici ac Cardinalium Collegio gratissimus, Ordinique ut tunc sperabatur proficuus, cujus jam fere certam fecerat in anteactis officiis spem, prout revera officio suo nullo unquam tempore defuit annis duodecim quibus praefuit; vix enim promotus, statim Italiam visitavit, et in ea non tantum Generalia Monasteria, sed et minores Conventus, quorum amplificationi, restaurationi, et restitutioni se, suaque saepius impendit. Gymnasia praecipue erexit, separataque aliquot studia Philosophicis disciplinis, multaque saluberrima praecepta studiis excitandis apta ita sancivit, ut notum sit omnibus, quo progressu.Secundo sui Magistratus anno, Italia relicta et assumpto sibi M. Spiritu Vicentino suarum peregrinationum socio, destinatis prius in Germaniam Vicario Magistro Aegidio, et in Belgium Magistro Christophoro a Sanctotisio, in Galliam, Hispaniam, et Lusitaniam perrexit, ubi non rariora sui regiminis reliquit monumenta, res Parisiensium turbatas sedavit; Hispanicas Provincias divisit, eosdemque Patres ad seriam restaurationem disciplinae excitavit. Tantumque effecit ut Salamanticae postea tot pene fuerint Magistri, quot tunc erant discipuli, idem de Valentinis, de Complutensibus, et Conimbricensibus audeo asserere.
Unicum habebat Salamantica Ludovicum Legionensem, virum Latinis, Graecis, Hebraicisque litteris instructissimum, cathedraticum: successere postmodum Mendoza, Aragonius, Antolinez, Marquez et decem alii insigniores. At ne Ludovicus ille excidat, praeter egregiam operam Reipublicae literariae impensam in cathedris, praeter scripta innumera sacram Scripturam elucidantia ab illo in publicum emissa, edidit heroicum specinem praeclarae patientiae, et magni animi indicium. Cum enim aliquorum invidia Sacrae Inquisitioni delatus fuisset, simulque constrictus, ejusdem carceribus triennium integrum detentus fuisset, tandem infracti animi vir, publico triumpho cum palma, et laurea educitur, ac veste candida in signum innocentiae amictus, praecone praeeunte deducitur, pristinisque honoribus, titulis, ac professioni Theologicae restituitur. Primam vero lectionem post tenebras,
[p. 120] ut auspicabatur, pleno consessu ad novitatem evocato, inquit: Dicebamus hesterna die. Vicarii Generalis officio, et Provincialis munere donatus, Provinciam laudabiliter rexit, arctiorisque vitae initium fecit, ac tandem obiit emeritus Anno MDXCI, die 23 August. aetat. suae 64, magno sui relicto nomine, et desiderio.Mala sorte occupaverunt Mauri in Regno Granatensi Anno MDLXX Guesixam Urbem, in qua, prae caeteris, infidelitatis tenebris omni marte, et arte sese opposuerunt Patres Eremitani. Unde majori odio in Antagonistas suos insurrexerunt Mauri rerum domini facti, et ad internecionem omnes Religiosos S. Augustini quaesiverunt, repertosque Sacerdotes fere viginti in fide baptismatis constantes, crudeliter mactarunt. Nomina aliquorum sub dubio refert P. Maigretius, sed ut audio agnomina potius fuere, veraque nomina in libro aeternae vitae asservata esse plane confido.
Anno MDLXXI Pius V antiquis Sanctorum Patrum decretis insistens rursus Ordines omnes alicui certae Regulae subjectos esse voluit, ac imprimis Regulae S. Augustini adjecit. Patres Eremitas S. Hieronymi, Fratres Joannis Dei, aliosque non paucos, quamvis a primis suis institutoribus sub hac Regula formatos.
Vivebat, illisque annis scribebat praeclara sua commentaria in Job P. Dicacus de Stunica, quae ob varietatem idiomatum ac translationum sunt utilissima ac gratissima.
Vivebat etiam P. Petrus de Rojas, Episcopus Asturicensis, ex Ordine Augustiniano assumptus, in sua dioecesi restauranda insignis. Qualem etiam se praebebat Joannes Suarez, Episcopus Conimbricensis, vir supra modum pius ac eruditus, ut ex operibus conscriptis colligitur.
Hoc eodem anno MDLXXII in Belgium immissa diabolica instrumenta, Auraici inquam milites, Mechliniam invadunt, ubi inter alia Monasterium S. Augustini aggrediuntur, spoliant, Clenodia abripiunt sacrilegi, nec his cessant, Monasterium una cum Ecclesia solo aequant, R. P. Henricum Jaupenium Priorem vinciunt, et captivum abducunt. Et non ita post, in eodem Monasterio P. Georgius Placentinus, una cum P. Marino Jansenis equuleo torquentur, fune ad collum ligato a lictoribus attrahuntur, fuissentque vere strangulati, nisi alius mitiori spiritu motus, laqueum praescidisset, martyriumque invidisset bene volentibus, beneque paratis.
Simili fere clade Patres Augustiniani, anno sequenti proscripti fuere Wesaliae, et ex Maria Valle, cum enim civitas Wesaliensis aliquot annis ante Religioni Catholicae nuncium misisset, diutius non valuit obstrepentes pati Religiosos, tamquam in ulcere suo ungues, et in domo Domini latrantes canes. Eodem morbo laborabant Hollandi, et Zelandi, unde simili sacrilegio, Monasterium Middelburgense, et Harlemiense invaserunt, anno MDLXXIV, Religiosis omnibus vel occisis, vel maxima cum infamia profugatis.
[P. 121]
Eodem anno ingenti classe ex mandato Regis Hispaniarum, ejusque consilio in Insulas Moluccas defertur P. Alphonsus Gutierrez a vera cruce [Non P. Alphonsus a Veracruce sed P. Alphonsus Alvarado cum tribus sociis ivit ad Molucas insulas. - Fr. Thirsus Lopez] una cum viginti quatuor Religiosis selectis ex Hispaniae Provinciis, ut ibidem Catholicam fidem, verumque Dei cultum disseminarent, quod quanto zelo ab iisdem Patribus praestitum fuerit, docuit effectus: nam post viginti annos ut scribit Mendozza, vix illae Insulae habuere Gentilem cum ante nullum habuissent Christianum. Quod cum primis Deo, deinde P. Alphonso tribuebant triginta annis laboranti Proreges Indiarum: unde non semel, et non unum Episcopatum eidem Patri detulerunt, quos tali renuntiavit animo, ut magnorum calculo Apostoli indiarum nomen obtinuerit. Obiit hoc anno Barchinone P. Vincentius Montagnesius Valentinus in liberalibus artibus, maxime Philosophicis eminentissimus, publicus Universitatis Valentinae Professor.Anno MDLXXIV Josepho Pamphilo Signium anhelanti, sacrarii Pontificii custodia, P. Augustino Fivizano, quem Gregorius XIII sibi a secretis Confessionibus delegerat, committitur, cui etiam non ita post commissa fuit administratio magni Xenodochii S. Spiritus Romae, ac prius Vicariatus Generalis totius Ordinis. Praeclare certo in Belgica Provincia, officio Vicarii Generalis fungebatur P. Christophorus a Sanctotis, qui hoc anno celebrat Capitulum Mechliniae, turbatisque illis temporibus praeficit P. Joannem Caesarem, virum animo et virtute insignem, vere Caesarem repraesentantem.
Instante anno Jubilaei, ut illud solennius celebraretur, ac a pluribtis Ordinis nostri religiosis tantus thesaurus exciperetur, Reverendis. P. Generalis in annum sequentem judicavit indicanda comitia Generalia. Romam, praeparaturus interim quae in totius Ordinis visitatione notaverat observatu, et correctione digna, ad medicam manum exhibendam paratissimus.
Anno itaque MDLXXV Romae Patribus congregatis, Reverendis. P. Thadaeus, de restituenda disciplina Monastica celebri oratione habita, detectisque impedimentis, remoram Ordinis profectui facientibus, postquam rursus omnium votis fuisset in Generalem confirmatus, in medium produxit eisdem malis opposita remedia, ac inprimis Religionem S. Augustini passim esse sine Constitutionibus, sine legibus, diversa apud diversos observari, exemplaria etiam antiquarum Constitutionum fere nulla superesse, eaque quae forte supererant esse confussa, et huic aetati minus commoda. Quare hoc impetravit, ut onus corrigendarum Constitutionum in illius humeros conjiceretur; in quod opus non ita post, una cum pluribus Venerabilibus patribus totus incubuit, factis interim aliquot decretis, quibus gravioribus malis mederetur.
Huic Capitulo, interfuit Mag. Petrus De Aragon in Salamantina Academia
[p. 122] Professor Ordinarius, qui postmodum edidit praeclara illa commentaria, in secumdam secundae D. Thomae, una cum eruditiss. explicatione materiae de justitia et jure, in quibus non minus Scholasticum Theologum, quam utriusque juris interpretem se praebuit, quibus sese et Ordinem non parum commendavit,Celebris ille etiam P. Michaël Salon, Ordinarius Professor Academiae Valentinae qui eodem fere tempore, et sua commentaria de justitia et jure alio tamen stilo, et non dissimili acumine evulgavit, una cum aliis ingenii sui foetibus non exiguis, diu illam Academiam doctissimis suis lectionibus ornavit usque ad aetatem decrepitam.
Hisce Patribus additus erat Pater Rodericus Chiavos Indorum apud Peruntinos diffinitor, qui pluribus annis illi nationi efferatae Evangelium praedicarat, dura quaeque perpessus, magnaque Patrum Augustinianorum operariorum frequentia conducta, quartum iter hoc anno suscepit.
Ex Italis praeclarum operam huic Capitulo, uti et aliis ante hac preestitit P. M. Aurelius Rocchensis jam senio fere confectus, consilio ac prudentia multorum annorum, ac officiorum peractorum experientia adepta insignis. Huic merito addendus est P. Augustinus Cornetanus, in celeberrimis Italiae civitatibus Theologiae Professor, ac postea Ordinis bene meritus Procurator, nulli parcens labori ac industriae.
Hoc eodem anno celebrem navigationem in Chinensem ditionem, suasu et instinctu P. Didaci de Herrera idiomatis Chinensis peritissimi, instituerat Rex Hispaniae Philippus, eumdemque Patrem una cum quadraginta Religiosis Augustinianis instructis in idiomate, Oratorem suum eidem Regi destinaverat, cum spe Evangelium ibidem disseminandi, quare omnes habitu Chinensium vestiti post Generalem confessionem impetrata benedictione sedis Apostolica navem conscendunt 13 Junii, cumque jam Insulas Philippinas attigissent, ac ad Chinenses divertere meditarentur aversa tempestate acti, in aliam Insulam barbaram deferuntur, ubi omnes a barbaris crudeliter fustibus, sagittis, ac securibus trucidantur, unico Indo a Rev. P. ex Philippinis reduce dimisso, ut is successum nuntiaret.
[Novem tantum Augustiniani viri comitabantur P. Herrera cum a barbaris trucidati sunt. Reliqui triginta et unus Mexici aeagroti remanserant. - Fr. Th. Lopez.]P. Dionysius a Sigillo tunc Perusii extremum clausit diem, postquam multis annis per Italiam pulpita, et cathedras summa cum laude rexisset, in doctrina Aegidii Romani exercitatissimus magno sui apud discipulos relicto desiderio.
Anno MDLXXVI P. Cherubinus de Cassia non vulgaris Theologus, Concilii Tridentini laboribus fractus, denunciatur et consecratur Episcopus Thelesii, ubi paucis annis sed utiliter supervixit.
Praefuit tunc etiam maxima cum laude Coloniensi Monasterio
[p. 123] Ven. P. Antonius Hinselmannus S. T. Licenciatus, concionator celeberrimus, quo non infrequenter usus fuit Catholicus illius Civitatis Magistratus, cum pro antiqua Religione continendi, ac animandi essent cives, quos ad nutum suum ducebat, ne seditione excitata Ecclesiasticos invaderent.Anno sequenti, cum a Gregorio XIII malis Germaniae pararetur remedium spirituale, et author fuisset Reverend. P. Generalis restaurandi Monasteria Germanica, mittitur in Germaniam uti Vicarius Generalis P. Augustinus de Jesu, qui omnia fere Monasteria Germaniae in saecularium potestatem redacta, partim diruta, partim oppignorata, solerti sua prudentia, ac nobili qua pollebat authoritate etiam apud magnos, redemit, Provinciis ac monasteriis utiliter consulendo, maxime Pragensi quod impensis Gregorii XIII restauravit, quamvis major pars ibidem debeatur diligentiae P. Mag. Joannis Baptistae Cristellii. In Ratisponensi Monasterio argentea vasa, calices, aliaque suppellectilia ad summam 2000 fere florenorum divendidit, praesente Nuntio Apostolico totamque summam, certis reditibus coëmendis, pro eodem Monasterio assignavit. In Hispaniam aliquot annis post revocatus, ad Archiepiscopatum Braccarensem promovetur, eique Sedi cimciter 26 annis summa cum laude praefuit, excitatis aliquot Monasteriis Ordinis, et Collegiis nationi Hybernicae, suaeque Ecclesiae clericis, quos ad politiorem literaturam, et mitiores mores diligenter redegit.
Eodem anno MDLXXVII post longam controversiam de professione, ac habitu B. Clarae de Monte-Falco, quam Patres Franciscani suae familiae, adscribebant, publicatum fuit Romae, a Congregatione Cardinalium rescriptum in favorem Ordinis S. Augustini sub hac forma ad Episcopum Spoletanum: Reverendis. Domine: controversiam quae in hoc libello continetur, S. D. N. Illustriss. Cardinalibus interpretationi decretorum Concili Tridentini praepositis, cognoscendam commisit, qui auditis saepius utriusque Ordinis Procuratoribus, et quae ab utraque parte adducebantur, mature, ac diligenter consideratis, postea rem totam ad ejus Sanctitatem retulerunt, quae etiam ex sententia ipsorum Cardinalium declaravit B. Claram a Monte-Falco esse Ordinis S. Augustini, ideoque restituendum esse corpori ejus habitum dicti Ordinis, nec non picturis et imaginibus de ea factis aptandum esse habitum, et colorem qui conveniat Ordini S. Augustini. Tua igitur amplitudo, tam in civitate Spoletana, quam in coeteris tuae dioecesis locis, haec ita exequenda sedulo curabit, et bene in Domino valebit. Romae die 17 Octobris MDLXXVII, Philipp. Boncampag. Cardin. S. Sixti.
Rursus in Belgium, quamvis invitus, adducor, ut videam gentis meae mala. Haeretici enim passim omnia invaserant loca, suoque more in vitam, famam, et bona Ecclesiasticorum debacchabantur. Brugis Religiosi omnes fuere proscripti, intra triduum solo externo habitu amicti abire sunt jussi, illo triduo exacto Monasterium nostrum
[p. 124] cessit in praedam, Ecclesia quae duplicem referebat, partim dejecta fuit, caeterum tecto spoliat, Monasterium, una domo excepta, funditus eversum. Ex eodem S. Augustini Monasteri P. Paulus Zillius exul, ut piam turbam Catholicorum ex ulantem solaretur, ad vicinam civitatem Insulensem secesserat, jamque ibi in exilio cantabat canticum Domini, concionibus suis disertissimis, proborum exilium allevians, et ecce, haeresi ibidem etiam invalescente, bonus Pater in vincula conjicitur, et ne ulterius proficiat, in vinculis enecatur. P. Nicolaus Barbantus ex eodem Brugensi Monasterio, Bergas ad Zonam abducitur captivus eodem tempore, qui simili morte in ipsis ergastulis interiit. P. M. Rogerius, juvenis vir bene meritus de Religione Catholica, decrepitus anno XCVII suae aetatis inter has angustias Brugis occubuit, uti biennio post P. Walterus Rotarius, septuagenario major delitescens.Eodem anno in Gandavensi civitate plures ex Religiosis mendicantibus in vincula conjecti, quo populo fierent detestabiliores, gravissimorum delictorum finguntur rei, prae caeteris ex Augustinianis duo, Judocus Van Dycke, Subdiaconus, et F. Nicolaus Daniel, annorum XVIII ad ignis supplicium (quamvis innocentes ut protestabantur publice et privatim) comdemnati a judice adiguntur. Quis non dicat injustum, et sacrilegum judicium, ubi viderit Ecclesiasticos judicari a judice saeculari a Magistratu Calvinistico, non audita parte, in mediis illis tumultibus, quo perfidi nomen Catholicorum, et praecipue Religiosorum, obscurare et infestum reddere nitebantur? Dixit certe Deus injustum hoc judicium, nam non ita post, Praetor ille, seu Judex, aut judicii executor, sanguine horum innocentum clamante vindictam, exulare cogitur a propriis civibus, postea apprehensus; officio et dignitate exutus, in eodem loco capite truncatur, illudque ad perpetuum exemplum, majoremque confusionem hastae imponitur spectandum.
Floruit hisce annis in Hispaniae Regnis P. Joannes Gonzalez a Mendoza, qui postquam viginti annos in Chinensi Regno, et in Indiis occidentalibus praefuisset variis officiis, eorumque gentium mores, Leges, Ceremonias, Reges, et Religionem accurate comprehendisset, eadem scriptis publicavit, scitu dignissima, tandemque ad Episcopatum Lipparensem evectus, plurimum profecit annis plurimis.
Huic Patri aetate, moribus, professione, et scientia aequalis, zelo major fuit P. Joannes de Medina, strenuus in vinea Evangelica operarius apud eosdem Indos, quem etiam renitentem Rex ad infulam celebrem nominavit, Provincialis adegit. Illam tamen adeptus, ut obedientiae satisfaceret, tamquam gregarius pastor una cum socio zelo Divini amoris accensus, totam illam regionem percurrit verbo et exemplo praedicans, infinitas animas in horreum Dominicum congregavit, nomenque sibi viri vere Apostolici promeruit.
Nec cessit eodem tempore P. Joannes de Sumarga in iisdem laboribus, annis plusquam viginti versatus, qui cupm primis annis
[p. 125] Episcopatum Nicaraguensem recusasset, jam meritis, et aetate provectior Mexicanum acceptavit, eique laudabiliter praefuit. [Joannes de Sumarga (Zumarraga) fuit ord. S. Francisci. - Fr. Th. Lopez.]Vivebat etiam tunc in Hispaniis P. Hieronymus Roman, et Joannes a S. Josepho, Lusitani, et res Ordinis nostri scribebant, antiquitatis scrutatores egregii, praeter quae P. Hieronymus nonnulla alia edidit Reipublicae Christianae proficua, quae utinam Latino idiomate extarent, ut pluribus possint esse usui.
Anno MDLXXIX miserabili clade interierunt, vel potius haereticorum insolenti malitia destructa fuere Ordini nostri Ecclesiae, ac monastenia Gandavi, et Ipris, mera in quam insolentia, et in Religionem Catholicam odio. Gandavensis enim Ecclesia demoliri debuit ob Enopolam praedivitem, qui hoc impetraverat a senatu, quo illius officina clarior redderetur; quamvis nec hac diu usus fuerit, vix enim Ecclesiam vidit dejectam, repentina morte fuit praeoccupatus, justo Dei judicio; ita quoque primus Faber qui eamdem aggressus est demoliri, ex Ecclesiae fastigio cadens, interiit, caeteris ad terrorem, non ad conversionem.
Eodem anno intercepta urbe Trajectensi ab Alexandro Parmensium Duce, post longam obsidionem, partim injuria temporum, partim conquassatione tormentorum bellicorum, partim impetu aquarum alluentium corruit Ecclesia Ordinis ejusdem oppidi, non sine gravissimo, immo irreparabili Monasterii damno.
Romae vigebat, ac inter praecipuos Philosophos Italiae locum obtinebat P. Theophilus a Vairano publicus Philosophiae Professor maximo cum plausu, et multorum nobilissimorum discipulorum frequentia, quare a Vicerege Siciliae M. Antonio Columna filii sui Ascanii Magister constitutus fuit, ut eumdem Cardinalitia dignitate mox insigniendum Philosophicis disciplinis imbueret, quod dum conaretur, Panormi obiit, morte pene repentina.
Anno sequenti, obiit P. Eugenius Pisaurensis quondam in Concilio Tridentino celebratus concionator, et Theologus, ac familiaris Cardinali Vercellensi, cujus conscientiae multis annis rationem habuerat, quemque Theologiam perfecte edocuerat. Creatus fuerat postea Episcopus Smirnensis, et Veliternorum Propraesul ubi etiam sepeliri petiit, in cathedrali Ecclesia S. Clementis, praeclara sui relicta memoria.
Eodem anno promotus est ad Episcopatum Nepesinum, et Sutrinum P. Alexius Saradella, patria Fivizanensis, Procurator Ordinis S. Augustini, et sui temporis Orator ac Concionator praecipuus Italiae, quem etiam Gregorius XIII ob egregiam eloquentiam, et agendi dexteritatem, Nuncium destinaverat Graecium ad Serenissimum Carolum Archiducem Austriae, quo dum pergeret, in itinere febri correptus, obiit in vigilia S. P. Augustini, caelestis aulae nuncius effectus.
Hoc etiam tempore et litteris et moribus clarebat
[p. 126] P. M. Constantinus a Monte S. Savini, primum Episcopus civitatis Scalae, deinde per Gregorium XIII ad Ecclesiam Cortonensem in Tuscia translatus, ubi et Provinciali Concilio, et gravissimis actionibus praesedit.Profitebatur etiam tunc Theologiam in publico Gymnasio Pisano F. Franciscus, vir summi ingenii, et in Scholasticis disciplinis exercitatissimus, Ordinique multum proficuus, ad majora procul dubio evehendus, nisi et eundum mors evexisset.
Egregiam tandem operam praestabat hisce annis Ordini P. Donatus Marrha de Benevento, in restaurando Monasterio Neapolitano, et Beneventano, quae non solum egregiis aedificiis, sed fundis et redditibus auxit, tum ex proprio patrimonio, tum ex priorum largitionibus illius opera, ac industria acquisitis.
Fuerunt hoc anno editae, ac publicatae Constitutiones Ordinis, quibus adhuc hodie utimur ab Illustrisimo Cardinali Sabello Ordinis Protectore, et a Rev. P. Generali Thadaeo Perusino, postquam a S. D. N. Gregorio XIII et a Cardinali Alciato, ac Justiniano fuissent approbatae.
Constitutionibus ut morem gereret Reverendiss. Thadaeus anno sexto a Capitulo non celebrato, Capitulum Generale indixit Romam, ibique anno sequenti Generalatui libere renunciavit, dimisso animo petens absolutionem, ut quieti cui inhiabat posset vacare Perusii, ubi aetatem produxit ad duo et amplius saecula.
[Vixit 92 annos. Vide Lanteri, Er. Sac. - Fr. Th. Lopez.]CAPUT. XLI
De Francisco Recanatensi, XXXIX Generali.
[P. 127]
Comitiis celebratis Romae Rev. P. Thadaeo renuntiante, communi suffragio electus fuit P. Mag. Franciscus Recanatensis, insignis Theologus, et integerrimae vitae vir, qui etiam Ordinem non parum ornasset, nisi paulo post promotionem, continuis infirmitatibus misere afflictus, etiam ante primum annum sui officii, obiisset.Paulo ante obierat Romae, P. Adamas Florentinus, vir humanissimus, Graecis literis, Latinis, et Hebraicis eruditus, Geographica etiam, et Mathematica scientia ornatus. Is enim comparuerat in Concilio Tridentino nomine septem Cantonum Helvetiorum Catholicorum, eorumque Oratori assistebat, et nonnunquam vices ejusdem gerebat. Residebat is postea Romae jussu Gregorii XIII ut Thalmud Hebraeorum, ejusque glossas examinaret et emendaret.
Hujus Patris discipulus fuit P. Joannes Baptista Eugubinus, qui et ipse mirabiliter, tum in Hebraica lingua, tum in sacris literis profecit, ita ut a Paulo Aretio Cardinali et Archiepiscopo Neapolitano in Praeceptorem, et Lectorem assumptus fuerit, ubi et ipse plurimos habuit discipulos non impares suo studio.
Hoc eodem anno MDLXXXI. Inter alios qui acccensi zelo procurandi proximorum salutem barbarorum fines petebant, fuit P. Thomas a Jesu, Lusitanus, quem una cum socio in Africa interceperunt barbari, Marocumque adduxerunt, ubi ambo maximis aerumnis afflicti praeclarissima patientiae opera ediderunt, scribentes consolatorias litteras liberis Confratribus, enucleantesque amarissimae Passionis Jesu Christi mysteria, quibus non secus quam alii corporali fomento pascebantur, uti deliciis, inter inediae et tormentorum mala.
Hoc eodem anno desperatis fere totius Germaniae Conventibus Ordinis S. Augustini, destinatus fuit in illas partes Exim. P. Mag. Antonius Kerbekius, Lovaniensis, qui Provincialatum gerens, singulorum ibidem monasteriorum administrationem animo vere paterno gessit, Bavariam imprimis tam in temporalibus quam in spiritualibus auxit, Confratrum suorum Augustinianorum vigorem procurans, nec cessit laboribus fere infinitis constantis animi vir, qui potuisset regnare, si voluisset alicubi adulari. Primus Seminarium Salisburgense rexit, Theologicas disciplinas ibidem professus, et ad majora provehendus,
[p. 128] eadem sic dictante conscientia reliquit, donec in inferiores partes Rhenanas evocatus, parem operam impenderet, quod et praestitit majori suo dispendio, aetate adultiore et majori labore, ex hac vita, nescio quo fato, ereptus Moguntiae.XX Septemb. ex Hispalensi nobilissimo Hispaniae emporio in Peruntinam regionem, et Philippinas Insulas solverunt viginti duo Patres Augustiniani Theologicis litteris; et peregrinis idiomatibus apprimi instructi, ingenti spe messis concepta; cui non defuit successus: quadriennio enim post nonnulli horum Patrum reduces, praeter Limense Monasterium, ibidem Collegium studiosis proprium, Chisiacci, Ychiae, Ejusgoni, Tarigae, Cotobambae, Zannae, et alibi retulerunt Monasteria Ordin. fuisse fundata, diligentia ac industria non parva P. Petri de Rojas, quondam Marchionis de Poz et P. Andreae de Aguirre.
Moritur interim Generalis Franciscus, et Ordinis regimen manet penes Procuratorem Ordinis, qui Vicarias partes, usque ad insequens Capitulum denunciandum in Majum proximum laudabiliter peregit.
CAPUT. XLII
De P. Magistro Spiritu Vicentino, XL Generali.
[P. 128]
Ingenii dotibus, animi virtutibus, et meritis omnes congregatos Patres in comitiis anni MDLXXXII superabat Eximius P. Spiritus Vicentinus, in Ordinis officiis, ac negotiis versatissimus, cujus opera in visitandis ultramontanis Provinciis maxime usus fuerat Rev. P. M. Thadaeus Perusinus, quem etiam extra Ordinis negotia, Neapolitana nobilitas delegerat, ut illorum nomine magno Melitensis militiae Magistro, adeptas victorias congratularetur: ubi ipse magnus Magister, eloquentia, dexteritate, et gratia agendi hujus Patris allectus, eundem per biennium sacris suis concionibus praefecerat, ac in comitiis generalibus Melitensium Equitum, jusserat eumdem interesse, consilium dicere, vota recensere, concludere, conclusa et stabilita pro firmiore ac saniore calculo, ad sedem Apostolicam deferre, ac confirmationem desuper impetrare.Hunc itaque Patrem adeo meritis eminentem, communi suffragio vocales omnes ad Generalis dignitatem Ordinis S. Augustini evexerunt, moxque vere benignissimum parentem, ac Moecenatem clientes senserunt, dum singula fere Monasteria lustraret, saluberrima antidota reparandae disciplinae suggerendo.
[P. 129]
Sub illius regimine magnus ille Hippolitus Aldobrandinus, postea Clemens VIII dictus Ordinis protectionem suscepit, jussu Sixti V cujus animum quamvis offensum Ordini, Reverendiss. P. Generalis placatum reddidit munificum ac beneficum. Mirum etiam in hoc Generali, quam fortiter restiterit Regularium Congregationi tunc institutae, qua videbat praesago fere oculo, Religionis mala, extra parietes Monasteriorum deferenda, magno malo, strepitu, ac infamiae nota, cum Religiosae obedientiae interitu.Convixit huic Patri Generali, Eximius P. Magister Augustinus Cornetanus Ordinis Procurator, Scholasticus insignis, ac rerum Ordinis quam maxime sollicitus, cujus operam vicariam fidam, integram, ac quietam expertus est Generalis, turbatissimis licet temporibus. Excelluerunt tunc in literis Divinis apud Hispanos, P. Ferdinandus Zarate, Osuniae Professor, Petrus de Avila, et Petrus de Malon, quorum scripta refert Anastasis.
Memorabilis futurus est omni aevo hic annus MDLXXXII, in quo Calendarium Romanum a Gregorio XIII emendatum prodiit, in cujus mutatione, et hoc memorabile pro Ordine S. Augustini quod beneficium novi epactarum cycli inventi et ad aureum numerum directi, cum accommodatione ad annuam solaris cursus magnitudinem, adscriptum fuerit Aloysio Laelio, qui illud fatebatur sese habuisse a R. P. F. Antonio Dulciato, Florentino, cujus scripta de eadem materia adhuc extabant solidissima, quorum originalia petebantur ex Romano Ordinis S. Augustini Archivio.
Simili laude celebrandi sunt PP. Hieronymus de Savona, Marcus Antonius Camos, Joannes ab Angelis, Joannes ab Annuntiatione, qui omnes Theologiam Professi praeclaros libros ediderunt aeternitate digni.
P. Ludovicus de Beja Palastrellus, publicus Academiae Bononiensis Professor, Theologus Cardinalis Palaeotti hisce annis magno honori fuit Ordini S. Augustini doctissimis suis disputationibus, ac casuum conscientiae praelectionibus coram Clero Bononiensi, cum interventu non infrequenti ipsius Archiepiscopi Cardinalis ac Legati.
Anno MDLXXXIV in Sicilia apud urbem Centorbii, divino spiritu acti duo Patres Ordinis S. Augustini bona Superiorum Facultate, in remotas ab omni populo partes recesserunt, ut soli Deo vacarent, cum non ita post adventantium sociorum importunitate victi, plures admiserunt, et primum Monasterium Centorbii aedificarunt, cui mox alia sucesserunt, nomenque suae Congregationis a primo loco sumpserunt, sub obedientia Generalis, hodieque obtinent duodecim Monasteria, plerumque gloriosissimae Virgini Mariae dedicata, praeter Recabbatense D. Antonii, Meonense D. Basilii et Melitense S. Michaëlis titulo decoratum.
Simili omnino spiritu ductus D. Camillus de Lellis, una cum Francisco Propeta,
[P. 130] Bernardino Norcino et D. Curio de Lodi, videntes magnam erga infirmos Agonizantes ubique socordiam, cum ab iisdem soleant plerique tamquam mortis vim metuentes, secedere, Ordinem novum; seu novam Clericorum congregationem erexerunt Romae anno MDLXXXIV; ejusdem approbationem a Sixto V biennio post impetrarunt sub Regula S. Augustini, sub titulo Ministrantium Infirmis: in veste parum hi Patres differunt a Clericis Societatis Jesu, nisi quod pectus gerant munitum cruce oblonga ferruginei coloris, cessitque illis primus locus juxta Collegium Capranicae titulo S. Mariae Magdalenae.Obiit etiam tunc in Polonia P. Stanislaus Jandrovius Doctor disertus Sigismundo Regi a concionibus, eumque sequutus fuit in officio Regii concionatoris ac Provincialatus P. Simon Mnisenius; cujus usque ad annum MDXCI tanta fuit eloquentia, ac doctrina, quanta a multis saeculis nulli in Regno Poloniae.
Eodem anno cum P. Generalis Magister Spiritus, Vincentiae Monasterium S. Augustini non sine maximis sumptibus reparasset, sibique idem pro quietis loco delegisset, non procul a Vicentia suae mortis praesagus interiit, Vincentiae postmodum sepultus.
Praeerat tunc cathedrae Pontificiae Sixtus V patria Picenus, cui jam olim, tum ob vicinam patriam, tum ob Religiosam professionem familiaritas fuerat cum P. M. Gregorio Petrochino Montelparensi, quem etiam promotum desiderabat, unde eumdem ex Sicilia ubi Regentis, ac concionatoris munere fungebatur Romam evocari jussit, ac in Generalibus comitiis, eumdem Generalem impetravit, immo imperavit.
CAPUT. XLIII
De P. M. Gregorio Montelparensi, XLI Generali.
[P. 130]
Ad majora adspirans Reverendiss. Elparensis, statim a promotione viam sibi ad eadem stravit, virtute justitiae, ac mansuetudinis, quae duo ita in hoc Generali eminebant, ut timeretur et amaretur ab omnibus. Italiae enim loca primo sui regiminis tempore ut decurrisset, relicto optimo sui officii odore, hortatu S. D. N. in Hispaniam contendit, ubi mox tanta quiete, tantaque industria singula composuit, ut omnium affectus in se converterit, maxime potentissimi Regis Philippi, a quo et litteris ad S. D. N. et pensione annua aliquot millium ducatuum fuit honoratus, ita ut paulo post Cardinalium collegio fuerit adscriptus.[P. 131]
Paulo ante hanc electionem, duo Religiosi Belgae Ordinis S. Augustini Fr. Gerardus Redder, clericus, et F. Henricus Zegheis, Laicus, cum ex superioris mandato de conventu in conventum progrederentur, ab haereticis Sicariis juxta sylvam Zoniacam trucidati fuere, eorumque corpora inventa quinque circiter septimanis post sacrilegum homicidium absque gravi odore, non parvam ansam praebuerunt piis Catholicis credendi et asserendi, eosdem Religiosos patienter violentas manus sensisse, ac in odium Religionis Catholicae fuisse interemptos.Solverunt etiam circa idem tempus ex Hispalensi ditione quindecim Religiosi Hispani in Indias, ductore Ven. P. Joanne ab Annunciatione, quorum opera Provincia Quitensis fide Christiana fuit imbuta, atque sex annorum spatio quatordecim Monasteria Ordini S. Augustini erecta, inter quae excellunt Quitense, Conchense, Popayanense, Riobambense et Tacongense.
Obiit Moguntiae R. P. F. Joannes Walrap, sacrae Theologiae Lector, concionator celeberrimus, olim Provincialis, postea vero Prior ibidem, maxima sanctitatis nota insignitus; a sacro, et a lachrymis in eodem nunquam abstinuit; exhorrens vitia, vitam durissimam vixit annis LV, Venerationi fuit Moguntino Electori, cui a secretis confessionibus serviebat, uti et Suffraganeo, Canonicis, et piis quibusque.
Anno sequenti cum Rex Philippus ingentem classem adversus Belgii et Angliae Haereticos rebelles pararet, zelo Religionis Catholicae accensi plures Nobiles, ac Principes viri naves conscenderunt, prae caeteris XXIII Patres Augustiniani, qui superiorum suorum impetrato consensu, huic tam sanctae intentioni pro viribus morem gerentes, socios ac spirituales exhortatores sese adjunxerunt, ac cum aliis constanter profundis maris fluctibus obruti, interierunt, non sine merito, et digno, ut speramus, praemio, cum in bello justissimo, ac cum bona intentione, pioque zelo contra haereticos ducti, obierint.
Hisce annis promovebatur ad Archiepiscopatum novi Regni Granatensis Ven. P. Joannes a Castro, concionator Philippi II disertissimus, qui multis annis aulam Regis doctissimis suis concionibus, ac consiliis direxerat, omniumque animos in se converterat.
Anno MDLXXXIX ad Regulam S. Augustini accessere Clerici Minores, qui principium habuere in civitate Neapolitana, a quodam R. P. Augustino Adornio Genuensi, cui se adjunxerunt Joannes Franciscus, et Fabricius Caraccioli, aliique viri pietate ac zelo insignes; habitu vestiuntur nigro, ac rudi, toga ac chlamyde oblonga, clericorum more, cingulo coriaceo ad instar Augustinianorum praecincti, operibus misericordiae, spiritualibus maxime sunt attenti non sine magno fructu; quo commoti Pontifices Sixtus V et Gregorius XIV eorundem vivendi modum libenter approbarunt, eisdemque privilegia concesserunt. Clemens VIII illis concessit sacellum S. Agnetis in Agone Romae
[p. 132] et Paulus V eisdem Patribus assignavit Ecclesiam S. Laurentii in Lucina, cum prius solam domum S. Mariae Majoris haberent Neapoli.Hoc etiam anno illucescente nova facie Catholicae Religionis in Belgio, coepit Capitulum Provinciale rursus celebrari, hactenus per viginti fere annos intermissum. Die itaqùe 16 Junii congregatis Patribus Lovanii Praeside R. P. Joanne Crabbio electus fuit Provincialis Belgii Ven. P. F. Henricus Jaupenius, quem alias diximus acerba tempora vidisse ac tolerasse Mechliniae, constantis, sublimis, ac modesti animi vir, sub quo non parvum incrementi sensit Ordo Augustinianus in Belgio, ad interitum alioqui prope adductus, quem fulciendo sustinuit.
Tunc etiam laudabile ast rigorosum vitae genus sub Regula S. Augustini instituit quidam P. Andraeas Diaz Hispanus, in Castellae Regno eodem habitu nigro ac forma non absimili Eremitarum, illudque Discalceatorum S. Augustini nuncupari fecit, imitari gestiens Ven. Patres Cappucinos Ordinis S. Francisci, a quibus hi Religiosi Discalceati S. Augustini, solo externi habitus colore, ac cingulo differunt, in victus austeritate, ac mortificatione fere pares.
Fautores invenit in Hispaniae Regnis non infrequentes, ac imprimis, magnum illum Theologum P. Magistrum Ludovicum Legionensem, aliosque Hispanos rigidiori vitae magis aptos, quorum opera brevi tantum hi Religiosi profecerunt, ut separatum Provincialem sub Generali obtinuerint, ejusque curae hodie habeant in sola Hispania triginta Monasteria submissa, praeter ea quae sunt novi Regni, et Insularum Philippinarum ac Indiarum, quo etiam non sine fructu penetrarunt.
Sub finem hujus anni Fratres Ordinis S. Augustini industria ac diligentia P. Henrici Jaupenii Provincialis Belgii transactione facta cum Fratribus Franciscanis tertiae Regulae, de eorundem Fratrum consensu, habito etiam assensu Archiepiscopi, Capituli, ac Magistratus civilis, ad possessionem Conventus quondam Ordinis S. Francisci Bruxellae, admissi fuerunt. Primusque post metamorphosim tam felicem Prior constitutus fuit Ven. P. Joannes Crabbius, sub quo etiam Fratres tertiae Regulae ibidem habitantes 17 Decembris habitum S. Augustini sumpserunt, ac post annum integrum deliberationis professionem in eodem Ordine S. Augustini emiserunt. Erecta fuit in eodem Monasterio Fratrum S. Augustini illustrissima illa Confraternitas S. Antonii, seu potius translata illa fuit ex urbe Dordracensi, ubi non ita pridem Catholica religio desierat, actis in exilium magnatibus, et cum illis P. Joanne Crabbio, qui memor pristinae pietatis ac venerationis S. Antonii Confraternitatem restituit, cui nomen solent dare soli viri Principes, ut Auraicus, Spinola, Buquoyus, Arschottanus, aliique non minoris familiae Duces, Comites, ac Barones, qui ut
[p. 133] in vivis fuere ac sunt Confratres, ita post obitum, suorum Confratrum memores, precibus ac largis eleemosynis Deum student placare.Anno MDXCIX Reverendiss. P. Gregorius de Montelparo, Generalis, a Sixto V 25 Decembris S. R. Eccl. Cardinalis renunciatur, maximo omnium applausu, certaque fere spe supremae dignitatis successurae, quam sibi quilibet in hoc viro spondebat, ob mite ingenium, doctrinam, et praxim non vulgarem, aliasque dotes internas ac externas, quibus hic Praelatus eminebat.
Parum ante promotionem idem Reverendiss. Generalis Monasterium Tornacense Ordinis Eremitarum S. Augustini, injuria temporum ac incuria hominum fere muris et moribus destitutum, a Provinciae Franciae superioribus rescidit, illudque Belgicae Provinciae adjecit, sub qua rursus in utroque genere restaurari coepit magna R. P. Mag. a Glano industria ac labore.
Rexit interim adhuc aliquamdiu Ordinem S. Augustini Cardinalis Montelparo, cui deinde P. Mag. Augustinus a Corneto, Ordinis Procurator Vicarius Generalis Apostolicus fuit adhibitus, quamvis et ille ante Capitulum obierit succedente in Ordinis regimine Rev. P. Augustino Fivizano.
Eodem anno, ad instantiam R. P. Thomae Gratiani, Prioris Laeodiensis, per Sereniss. Ernestum Principem Laeodiensem additum fuit Ordini S. Augustini Monasterium Bulloniense, cui etiam idem Pater primo praefuit magno illius loci bono, dum concionibus et exemplis, plantam novellam irrigaret.
Obiit etiam tunc in eodem Belgio, apud Brugenses Ven. P. Walterus Rotarius, S. T. Doctor dira perpessus ab haereticis, a quibus non semel exul, non semel vinculis, ac carceribus mancipatus, aliquoties morte intentata semivivus evaserat constanti fide, et fido animo usque in hunc annum aetatis suae septuagesimum, quo adhuc vegetus indefesse Verbum Dei, cui assueverat a teneris, depraedicabat tanto cum fructu, ut dicatur plures Catholicos conservasse, quam superessent haeretici in illa urbe ipso moriente.
Vivebat circa hoc tempus, ni fallor, Salamanticae, sanctitate et virtutibus insignis P. Franciscus a Castro, alternis diebus Lunae, scilicet Mercurii et Veneris sola aqua et pane contentus, vitam durissimam, quem aliquoties inter orationum, ac missarum solemnia viderunt Confratres e terra elevatum in aëre consistere, in quo etiam mortuo notarunt verberibus saevissimis tergum exulceratum, pelliculamque quasi glaciem perspicuam, quae supercreverat, et quod naturam excedit, post obitum multis adstantibus labia indecore hiantia contraxit, os apertum clausit, visusque fuit sensum ac motum habere, qui jam aliquot horis ante expiraverat; huic extat sepulchrum signatum cum venusto Epitaphio Salmanticae.
CAPUT. XLIV
De P. M. Andraea Fivizano, XLII Generali.
[P. 134]
Anno MDXCII Romae celebratis comitiis ad officium Generalatus assumptus fuit communi Patrum suffragio P. Mag. Andraeas Fivizanus, homo serius, maximi judicii, ac in difficultatibus imperterritus, prout toto sui officii tempore satis ostendit; incidit enim in illud tempus, quo S. D. N. Clemens VIII boni zeli Pontifex studebat Religiosos omnes ad strictiorem observantiam reducere, in quem finem bonus Pontifex, aliquot saecularium Presbyterorum, ac Praelatorum Congregationem, cui Reformationis negotium committeret, instituerat. Unde eidem Reverendiss. Generali aliter judicanti, non parvae fuere molestiae; facilius enirn putabat Religionem saltem Augustinianam ab ipsis Religiosis, quod experentia postmodum docuit, restaurandam.Illius itaque restaurationem inauguratus in Germaniae partibus, primis sui officii diebus eo destinavit Vicarium suum Ven. P. Mauritium Tertium, Parmensem, R. P. Augustini Cornetani Secretarium Congregationis Genuensium IX Vic. Generalem et optime meritum, qui etiam egregiam operam praestitit universae Germaniae Monasteriis cum primis Pragensi, Monachiensi, ac Ratisponensi, unde Serenissimis Principibus, nec non Imperatoriae Majestati gratissimus ac charissimus; multo plura praestitisset nisi mors inexpectata ante biennium muneris quod gerebat expletum, illum praeoccupasset Viepachii, ubi omnium moerore sepultus 13 Februarii anno MDXCIV.
Refert Mercurius Gallobelgicus et Genebrardus hoc anno MDXCII die 24 Decemb. Romae in Ecclesia FF. S. Augustini S. Mariae de Populo, visam fuisse imaginem B. Nicolai Tollentinatis in conspectu multorum adstantium sanguinem sudasse, forte ut sanguinem spargendum in Sabaudia, Gallia, Belgio, Germania et Ungaria hisce annis, bello maxime accenso, designaret.
Paulo ante celebratum fuerat Provinciale Capitulum Belgii, in Conventu Eremitarum S. Augustini Laeodii, et in Provincialem electus Ven. P. Mag. Joannes Baptista a Glano S. Theol. Doctor Parisiensis vir magni animi, et meriti, doctissimus aeque ac dissertissimus, et piissimus concionator, quem etiam nulla pericula, nullae haereticorum insidiae, nulli labores aut molestiae itinerum a visitatione retardarunt. Inter Aquisgranum et Trajectum a Calvinistarum militibus interceptus,
[p. 135] ac in carcerem mox abducendus Provincialis, et Laicum et coquum Conventus Laeodiensis sese finxit, sicque pro carcere aliquot verbera sclopeti ictus tolerare coactus, evasit.In eodem Belgio anno sequenti restaurari coepit Conventus Iprensis ac intra urbis moenia deduci, qui ab haereticis solo aequatus fuerat, ad urbis fossam ante collocatus: in quo opere, extremam ac praecipuam manum apposuit P. Nicolaus Silvius omnibus incolis atque accolis gratissimus. Angiae in eodem Belgio paulo post, nescio qua clade in cineres redacta fuit Ecclesia una cum Monasterio Fratrum S. Augustini, quae iterum Dei benignitate eodem fere tempore reparari coepit, ac multorum benignitate ad coronidem perducta est.
Hispaniam ornabat hisce annis P. Mag. Alphonsus a Mendoza, Salmanticae cathedrae Scoti professor ac possessor, tanto acumine, ut vix Scoto videatur cessisse: quod abunde probant illius quodlibeta edita, aliaeque Theologicae relectiones publicatae: obiit immature, cum jam Archiepiscopus Granatensis esset designatus.
Sub hoc Generali in Gallia P. F. Stephanus Rabasche, et P. M. Rogerius Gyrard pristinam Religionis faciem cum moderna considerantes satis luridam ac deturpatam, animum erexerunt; atque sub Reverendiss. Generalis, immo sub ipsa Provincialis Franciae obedientia, juxta Ordinis constitutiones ad literam vivere statuerunt, primisque annis aliquot socios, mox aliquot loca suo vivendi ritui adjunxerunt, suamque Congregationem Communitatis appellarunt, tantoque zelo, ita in pietate, scientia, ac virtutibus profecerunt, ut strictissimae disciplinae Religiosis pares censeantur; tantum etiam eorundem Patrum succrevit numerus, ut jam ultra viginti obtineant in sola Francia Monasteria, pleraque noviter erecta, alia sponte a pertaesis oblata, alia etiam a saeculari manu liberioribus Religiosis erepta, atque his Patribus communitatis uti genti facienti fructum, consignata. Utinam caetera omnia tam felici methamorphosi parerent, quod pii mecum vovent.
Non parvam ansam huic tam felici metamorphosi praebuit Ven. P. Mag. Paulus Vercellensis, qui Galliam universam summa authoritate, summa sedulitate, summa etiam fidelitate visitaverat, ac torpentes animos erexerat, ad volendum, et bene currendum in via mandatorum Dei, in qua ipse exemplo, doctrina, monitis et assidua pietate praeibat.
Cum in Germania extremum diem clausisset P. Mauritius, ne bonum semen projectum rursus extingueretur, submissus fuit ad eumdem agrum excolendum R. P. Mag. Hippolitus Ravennas, qui pro innata sua bonitate, ac clementia gratus omnibus, multum profecit triennio integro.
Majori tamen fructu, authoritate ac dignitate in Indias orientales, seu Lusitanicas dimissus fuit eodem anno Ven. P. F. Alexius de Menezes,
[p. 136] ob generis nobilitatem, doctrinae praestantiam, ac morum integritatem ex monacho Augustiniano factus Archiepiscopus Goanus; quo in officio ita sedulum ac serium sese exhibuit, ut centena aliquot millia hominum ad Dei fidem Christianam, ac Catholicam conduxerit, et in illa vacillantes continuerit. A Clemente enim VIII Romano Pontifice anno MDXCV Angalamensis Archiepiscopatus Visitator constitutus, amotis schismaticis Episcopis ac Patriarchis, eamdem primo per commissarios aggressus est, ac deinde re infecta, coram visitare decrevit, ubi Sacramenta valide conferri edocuit, schismaticos libros omnes Nestorianis erroribus refertos auferri, aut saltem expurgari mandavit, summi Pontificis authoritatem stabilivit, Dioecesanam Synodum rite celebravit, Parochos idoneos praefecit, octoginta novas paroecias instituit, seminaria erexit, tantumque ibidem praestitit (ut scribit Hayus) novem mensium spatio, in animarum salute promovenda, quantum quotquot a B. Thoma ad haec usque tempora illam sedem tenuerunt. Quae omnia integro justoque volumine descripsit P. Antonius de Govea.Eodem Archiepiscopo authore Patres Societatis permulti ad Abissinos fuerunt transmissi; P. Valerius et P. Leonardus Ordinis S. Augustini ad Insulas Socotorae, Patres Franciscani ad Regem Coulam magno animarum compendio. Consecravit etiam in Episcopum Serrae R. P. Franciscum Roz e Societate Jesu, et amplius quam cum XXX Regibus Indorum pacem iniit, nomine Regum Hispaniae, veram et amicam fraternitatem firmando, praevia semper conditione de fide Catholica amplectenda, aut saltem apud subditos suos admittenda.
Egregiam operam in Evangelica hac messe praestitit Ven. P. Blasius de S. Maria Augustinianus, qui assiduus Archiepiscopi comes, ejusdem confessionibus et consiliis praeerat, frecuenterque internuncii vices apud Dynastas illos Indorum agebat non sine fructu, in quo et partem habebat illius Patris diligentia et dexteritas non modica.
Patres Augustiniani Belgae anno MDXCV Capitulum suum Provinciale celebrabant Angiae, in quo Praeside P. Mag. a Glano, eligebatur in Provincialem P. Guillelmus Nackart, chori zelosissimus, ac indefessus Religiosus.
Apud Tolosates florebat scientia, ac ingenio P. Magister Augustinus de Trinitate, Lusitanus, Tolosanae Academiae Rector, multisque annis sacrae Theologiae Professor, qui etiam doctissima edidit commentaria in D. Thomam, et Magistrum sententiarum Theologicae facultati utilissima.
Eodem tempore apud Catalaunos, maxime Barchinonae, magnum sibi nomen fecerat P. F. Marcus Antonius de Camos Prior, ibidem docto suo opere cui titulus Regimen hominis Christiani, nec minus clarebat P. M. Hieronymus Savona tum frequentibus suis praelectionibus Scholasticis, tum insigni, qua pollebat oratoris facundia, quae
[p. 137] duo postremis annis disciplinae rigor, ac vitae integritas illustriora reddidit, hominemque doctum, ad pueritiam redegit, forte ut sic parvulus effectus intraret caelos.Eamdem Hispaniam istis annis, et vitae integritate singularis et moribus innocentissimis, frequenter etiam miraculis editis, magno Ordinis S. Augustini bono, odore sanctitatis impleverunt P. Logragnus, apud Duennates, P. Fr. Ferdinandus Porterus apud Toletanos et P. Hieronymus Ortiz apud Pintiam celebres, quorum memoria adhuc diu in terris, et ut probabili conjectura speramus in aeternum in coelis vigebit.
Circa annum MDXCVI Italiae Monasteria ac Provincias illustres reddidit D. Augustinus a Fivizano, Sanctissimo Domino Clementi VIII a Confessionibus, Apostoloci Sacrarii praefectus, ac commendator S. Spiritus, cujus Xenodochium in orbe celeberrimum aliquot annis rexit, ibidemque sepeliri voluit, discedens ex hac vita non sine opinione sanctitatis.
Successit in officio Sacristae R. P. Magister Angelus Rocca Camertinus, qui multis annis non minus docte quam diligenter Vaticanae typographiae attenderat, ibidemque sicut et antea Venetiis praeclara opera typis evulgaverat, suaque addidit postea non inconcinna, nec pauca.
Vigebat etiam P. Magister Sanctus, Ariminensis, in Scholasticis litteris eruditus, cujus opera impressum ac correctum fuit praeclarum volumen Gerardi Senensis.
Edidit tunc etiam Reverendissimus P. Generalis Officium Ordinis studio ac diligentia Mag. Sancti Savinatis emendatum, aliquot novis concessionibus Sanctissimi D. N. Clementis auctum.
Visitaverat jam secundo Ordinem in Italia Reverendiss. Generalis, nec gratus ipse, nec gratum valde officium praestiterat, ea maxime tempestate, qua nec sibi, nec suis constabat homogeneis membris Religio in Italia unde prudenter parabat Generalis sese subducere, excitabatque sibi aliquot cubicula, cum humili commoditate, Romae in loco S. Matthaei devotissimo ob situm amoenum, piumque inter S. Joannis Laterani, et D. Virginis Majoris dictae sacras aedes, quem locum sibi pro senii requie delegerat, si modo posset ibidem consistere, indicebatque Capitulum anno MDXCVII in annum sequentem paratus cedere officio, suspirans non infrequenter ad terminum impatiens morae, difficultatibus arduis tamen, ut resisteret, aptissimus.
Publicato Capitulo, dum ex Hispania abitum Romam pararet, R. P. F. Enricus Enriquez a Rege Hispaniae Osmanae Ecclesiae, ac non ita post Placentinae praeficitur, Matriti praevia sedis Apostolicae diligentia, et authoritate consecrandus. De quo Praelato, ut paucis expediam, fertur, quod magis ille mitram ac sedem Episcopalem ornarit, quam ab illis Episcopalibus signis ornatus fuerit.
CAPUT. XLV
De P. M. Alexandro Senensi, XLIII Generali.
[P. 138]
Anno MDXCVIII Capitulo Generali Romae congregato in Generalem eligitur P. Mag. Alexander Senensis, vir mitioris ingenii, in quo probitas ipsa una cum affabilitate, ac mansuetudine certabat, rigidioribus mediis ad Ordinem promovendum minus idoneus, horum itaque fluctibus cum immergeretur, adeo eadem cordi sumpsit, ut primis annis tabe, moerore, aliisque malis obrutus cesserit, et ex hac vita decesserit.Illis etenim annis et ipse Pontifex, Visitationem personalem praecipuorum Monasteriorum urbis omnium Ordinum instituerat, nec praeterire volebat Monasterium S. Augustini, prout postea nec illud praeteriit, ast inopinato, concitoque accessu, singula Religiosorum scrutatus est cubicula, longe inferiores reperiens offensionis ansas, quam sibi bonus Pontifex aliorum suggestione impresserat, quamvis et tunc non deesset Fiscalis, in lucernis scrutans Hierosolymam.
Anno etenim MDXCIX die 25 Julii publicabat S. D. N. Clemens, concepta de reformatione Ordin. S. Augustini decreta, sub gravissimis censuris, ac poenis, justa quidem, at pro illo saeculo, ac in tanta fratrum multitudine, tantumque ab illis distante, videbantur illa praeprora, et observatu impossibilia, unde nec diu in vigore illa manserunt, immo sciente, ac tacente eodem legislatore, eadem fuere neglecta, passim ad antiquum vivendi ritum cunctis redeuntibus.
Successit deinde non parva Ordinis, cujus vel maxima vis in unione, ac authoritate Monarchica capitis consistit, divisio. Idem enim Pontifex Reverendissimi Generalis authoritatem ad Congregationem aliquot Patrum redegit, voluitque duos Patres Generali adjungi in Ordinis regimine, qui Assistentes dicerentur; uno ex Italis, altero
[p. 139] ex Ultramontanis assumpto, penes quos et Ordinis Procuratorem, esset etiam votum decisivum. Tali officio ita novo fungebatur P. Mag. Jacobus Cortonensis, una cum P. M. Petro Manriquez, Hispano, et P. M. F. Joanne Plumbino, Ordin. Procuratore, at minus forte convenientes, nec utiliter, nec valde diu praefuerunt. Vita enim functo Mag. Alexandro Senensi, et hi officio defuncti substiterunt. Nec tamen desperabat S. D. N. Clemens, Zelosus Pontifex, variorum reformatorum saecularium, minus in negotiis Monasticis peritorum consilio pulsus, quin per conceptum iter mandaret procedendum. Defuncto etenim Generali, ex toto Ordine, detrectantibus fere omnibus officium capitis, tali tempore delegit in Vicarium Generalem Apostolicum Ven. P. F. Fulvium Asculanum ipso An. Jubilaei, aut sub finem antecedentis, cui nihil minus cogitanti hoc muneris imponitur, eoque fungitur magno animo, quamvis in tanta metamorphosi non satis constanti, voluisset si valuisset perumpere. Hoc tamen in ipso locum habuit, in magnis voluisse sat est. Adjuncti fuerant Assistentes R. P. M. Hippolitus Ravennas pro Italis, et pro Ultramontanis P. Mag. Augustinus de Caravajal, viri in rebus Ordinis expertissimi. Hic etenim Hispaniam ac Indias olim rexerat, ille in Galliis ac in Germania praefuerat, ac profuerat, nec tamen in isto Ordinis regimine adeo novo, ac insolito valde proficiebant.Bononiense Monasterium nescio quae tempestas invaserat, et huic sedandae totum sese Caravajal feliciter aliquot mensibus impendit, quiete imposita, animisque rursus compositis, Romam revertitur.
Cum hi fluctus Ordinis altius sese erigerent, statim sub eorumdem initium, aliquot Patres Itali, cum P. Andraea a S. Iob, et Augustino Maria, extremum quoddam reformationis genus invenerunt, vestemque fere Cappuccinorum, at atram assumpserunt, ab Hispanorum more, (de quibus supra) non absimiliter vivebant, non tamen in omnibus cum illis conveniebant, locum primum sibi delegerunt Romae apud S. Paulum della Regola, inter corii, coriariorumque foetores, nomen sibi Discalceatorum S. Augustini assumpserunt, sed ab imperio et jurisdictione Reverendissimi Generalis secesserunt, nec etiam inter suos caput, cui obtemperarent elegerunt, sed (quod miraberis Lector) Generali Carmelitarum discalceatorum aliquot annis paruerunt, donec erumpente ipsa monstrositate, et ab hujus obedientia dimissi, Vicarium Generalem suae Congregationis impetrarunt, qui tamen tunc nulli Generali, nisi forte titulo tenus subesset.
Inter hos Patres Discalceatus vix erat P. Franciscus Hametus, qui idem vivendi genus una cum P. Matthaeo in Galliam, Parisios usque perduxit, ab Italis tamen adhuc dissimile illud fingens: nam illi Reverendissimo Patri Generali parebant, nec Italis ullo modo communicabant.
[P. 140] Habuit etiam et haec violenta reformatio bonum initium in Gallia, at minime correspondentem progressum, vix enim enata, emortua jacuit, loco Parisiensi etiam nunc adempto, hodie quatuor aut quinque in universa Gallia obtinens Monasteria, vel potius tuguriola, Avenionensi excepto, tribus vel sex Fratribus referta, immo ipso primo authore P. Francisco, hodie rursus inter calceatos vivente.Eodem anno MDXCVIII quo Romae Capitulum Generale celebratum fuerat, a quo huc usque digressi fuimus, celebratum fuit in Belgio Provinciale Capitulum Bruxellis, in quo ad illius Provinciae gubernacula secundo assumptus fuit P. Henricus Jaupenius, in quo etiam crescente Provincia numero ac viris, primum publicae conclusiones Theologicae, ac Philosophicae fuerunt habitae, maximo totius aulae, civiumque applausu.
Obiit in eodem Conventu, eodemque anno Ven. P. Joannes Crabbius, Provinciae quondam administrator ac Procurator, quem ex Hollandia ob fidem Catholicam exilio pulsum, ita ingenium, doctrina, et merita extulerant, ut Parmensi Principi charissimus, ab eodem ad Philippum Hispaniarum Regem, ac a Rege ad Sixtum V Pontificem pro gravissimis Catholicae Religionis negotiis missus fuerit; cui etiam Patres omnium Ordinum mendicantium debent insigne illud Regii Seminarii beneficium, quo hodie in Belgio fruuntur, ac multo plura Ordo Augustinianus, quem singulariter promovit authoritate, consiliis, doctis disertisque concionibus, ad quas uti ad oraculum populus confluebat, suumque Oratorem podagrae doloribus praepeditum, deferri mandabant usque ad ultimam vitae diem.
Circa hoc tempus Martyrio coronatus fuit B. Augustinus de Rosario Ordinis S. Augustini professus in Lusitania, sub persecutione Maurorum Cunhalensium in Regno Cochinensi. Barbarorum enim ferias solennes Mahometo institutas blasphemiis execrandis refertas, durn detestaretur, Christi fidem, ejusque subsidium inculcando, a furore populi, pedibus ac pugnis attenitur, dumque in confessione fidei persisteret, pugientibus primum repetitis ictibus confoditur, ac deinde capite coram toto populo truncatur; tanquam Mahometi victima, truncumque corpus profundo immergitur. Christo simul cum anima reservatum.
Vivebat anno MDXCIX in Hispaniis, ex Italia redux, nobilitate, doctrina ac meritis insignis P. Petrus Manriquez Ondinis S. August. ad Episcopatum Tortosanum primum evectus, nunc Archiepiscopatu Caesaraugustano donatus; quem Canonici, Regulares, Nobiles, Cives, et quilibet aeque ut Patrem venerantur, quemque Archiepiscopalis Synodus per ipsum non ita pridem celebrata, maximo cum fructu illustrem, ac commendabilem reddidit.
Hoc anno cum in Belgio civitas Wesaliensis, pestilens alioqui Calvinistarum nidus, ab Hispanis compulsa, Catholicam Religionem,
[p. 141] ac reditum in gremium S. Romanae Ecclesiae simulasset, eo descenderunt RR. Patres P. Henricus Jaupenius Provincialis Ordinis S. Augustini una cum R. P. Thoma Gratiano, Visitatore, aliisque Religiosis, ut ejectos quondam Religiosos reducerent, novumque semen terrae hactenus incultae mandarent: sed ecce reduces ab haereticis insolentissimis vinciuntur, R. P. Provincialis una cum socio gladiis appetitur, fustibus excipitur, teterrimoque carceri Brevordii includitur, ubi et squallore, et inedia fere uterque interiisset, nisi pia manus Catholica lytrum non exiguum submisisset.Eodem anno apud Malabaricos, et Congalenses per Illustrissimum D. Alexium, placuit altissimo plura excitare miracula, tum in malignorum spiritum ejectione, tum in reproborum repressione per divini lumnis concessionem, plura etiam excitata sunt templa, ac Monasteria S. Augustini, eaque fuere bonis Patribus ac Fratribus fructum inter barbaras nationes operantibus repleta, sub ejusdem Praelati patrocinio, e quibus licuit postmodum non paruum fructum colligere, qui et hodie inde deducitur.
Felicissimus subsequitur annus Jubilaei MDC quo vir ille Dei P. F. Simon Morales in Collegio S. Augustini Conimbricae Religioso habitu donatus, et volatu albae columbae super illius humeros tunc quiescentis, magnus Dei Apostolus futurus aliquando, designatus nomine Regis Hispaniae missus fuit ad Regem Persarum, tum ut pacem inter ipsum et Christianos Reges stabiliret, tum ut eumdem Regem excitaret ad bellum Turcis inferendum.
Quod officium dum R. P. Simon gereret, talem invenit gratiam in oculis et mente Regis Persiae, ut primogenito suo filio eumdem voluerit praeesse, ejus Mathematicae, et Astrologiae disciplinae eumdem subdere; qua occasione habita idem Pater Simon, una cum his disciplinis, altiores Catholicas et Christianas instillavit, tantumque profecit ut adolescentis animum ad aliquam notitiam Christianae Religionis, et ad cultum imaginum Christi, ac gloriosissimae Virginis perduxerit; quae omnia majorem effectum habuissent, nisi paulo post vita et Parenti, et filio discipulo defecisset.
Eodem P. authore, Arabs quidam Philosophus, apud Persarum Regem non minimus, cum tota sua familia Christianam fidem suscepit, victus rationibus et disputationibus Patris F. Simonis. Cognovit ergo primum fidem Christianam non esse alienam a recta ratione, immo eidem valde conformem: unde constanti animo secutus est eumdem Patrem, ita ut nulla ratione, tentatione, aut superveniente casu potuerit dimoveri ab illa hausta Christi doctrina, quam placuit Christo non semel, sed aliquoties miraculis in eodem stabilire.
Paulo post dimittitur Ven. P. Simon a Rege Persarum, subscriptis omnibus postulatis una cum Legato ipsius Regis ad Sum. Pontif. et Regem Hispaniae, cum certa spe, post moralem hanc bonitatem, altiorem ac Christianam successuram.
[P. 142] Quo in itinere rursus P. Simon indefesse omnes societati suae adiunctos, in fidei mysteriis instruxit, ita cooperante Divina gratia, ut omnibus fuerit animus Christianam Religionem assumendi, sacrumque lavacrum acceptandi, quod etiam obtinuerunt Ormutii, ubi idem P. Simon maximo hominum concursu, eosdem baptizavit, baptizatosque secum Goam, ac deinde in Lusitaniam abduxit, tanto omnium applausu, ut jam integrum Persarum Regnum videretur fidei Christianae restitutum, quod cum adhuc non esset Deo placitum, occulto ejusdem Dei judicio inter Goam et Lusitaniam, tota haec baptizatorum plantatio, una cum Legato, ac P. Simone tempestate acti a maris fluctibus absorbentur, illudque Deo sistitur, quod magno labore fuerat acquisitum.Interim in Italia nova oritur filiorum S. Augustini adunatio PP. COLORITORUM sub Regula ejusdem magni patris Augustini, et sub ferula Reverendissimi P. Generalis, quae jam a LXX annis et amplius a F. Bernardino Rolano in citeriori Calabria originem sumpserat.
Florentiae hoc anno a D. Micheolotsi, in Ecclesia S. Spiritus Ordin. Eremit. S. August. extruitur altare majus, ornaturque Chorus: in quo opere vario lapide pretioso ad invidiam exempli, ascendentibus sumptibus ultra centum aureorum millia liberaliter profusum est.
Vivebat et scribebat in Hispaniis P. Mag. Christoph. a Fonseca eximios tractatus de Amore Dei, quibus postea alios addidit, in Evangelicas Parabolas, et Christi miracula singulari doctrina et facundia elaboratos. Quod idem praestabat P. Mag. Frater Petrus de Vega ejusdem Ordinis S. Augustini Professus, ut colligere est ex doctissimis piissimisque commentariis in septem Psalmos Poenitentiales Davidis editos tanto acumine, ut vix quidquam extet solidius, aut delicatius ad palatum doctissimorum aeque ac piissimorum. De hoc Vega bene cecinit Poëta Belgicus: Fundentem lachrymas dum scribis Vega Davidem, / Credo tuas lachrymis immaduisse genas.
In Germaniam authoritate Reverendiss. Vicarii Apostol. Mag. Fulvii descendit circa idem tempus P. Mag. F. Jacobus de Murevallium, ut in locum P. Mag. F. Joannis Mariae de Concordia iisdem Provinciis praeesset, prout actu praefuit majori temporis parte infirmitate praepeditus.
In Belgium a S. D. N. Clemente VIII transmissum fuit jubilaeum, delatumque per Rev. P. M. F. Cornelium de Bye, Sacrae Theologiae Doctorem earumdemque Provinciarum, uti boni Evangelii nuncium, caelestisque illius thesauri delatorem gratissimo applausu excepit tum Serenissimus Archidux Albertus, tum Clerus omnis, totumque Belgium.
[P. 143]
In eodem Belgio Lovanii erigebatur hoc anno apud PP. Augustinianos, authoritate Archiepiscopi Mechliniensis, celeberrima Confraternitas S. Rochi, quae paulo post a S. D. N. Clemente confirmata, ac indulgentiis condecorata mirabiliter fuit aucta, maxime circa idem tempus grassante morbo contagioso a quo civitas illa meritis B. Rochi, et intercessione hujus Confraternitatis noviter erectae miraculose fuit liberata.Apud Lutzenburgum desertum erat a Patribus Franciae Provinciae Monasterium Ordinis Teonisvillanum, quo non erat satis tutus nationi Gallicanae ob suspecta odia nationalia accessus, illudque cum omnibus suis juribus Belgicae Provinciae, a Reverend. Fulvio fuit addictum, ac paulo post restauratum.
Sub finem hujus anni, dum solveret classis Indica versus Philippinas quindecim Religiosi Ordin. S. Augustini sub ductu Eximii Patris Ferdinandi de Vegalopez, ad excolendam vineam Dominicam fuerunt transmissi, quorum opera plures coloniae in Peruntino Regno fuere erectae, ita ut illa Provincia ab aliis Indiarum potuerit, ac debuerit commode separari, hodieque obtineat 23 et amplius Monasteria.
Sub initium anni subsequentis duo Religiosi Ordin. S. August. devenerunt ad Regem Persiae, a quo etiam fuerunt in pretio habiti, maxime ob dulcem R. P. F. Simonis Morales memoriam, cum quibus etiam prefatus Rex egit de ineunda, ac continuanda familiaritate cum Illustrissimo Archiepiscopo Goano aliisque ministris regiis, per quos desiderabat sibi mitti Religiosos habitus S. Augustini, quibus prae caeteris sese affici palam indicabat.
Eodem fere tempore, quiasi divino miraculo, cogitabat Archiepisc. Goanus de instituenda rursus missione aliquorum ad eumdem Regem, cum etiam a Rege Hispaniae moneretur de eadem missione Arias Saldaina Prorex Indiarum orientalium, ita ut particularis divina inspiratio in tribus locis distinctis operaretur operariorum missionem in Persiam, qua tandem inspiratione commotus Illustriss. Alexius, cui hoc tum a Rege, tum a Prorege committebatur, huic missioni destinavit tres viros Venerabiles Ordin. Erem. S. Augustini, videlicet P. F. Hieronymum Crucium sexagesimum quintum annum agentem, virum qui totum vitae suae decursum triverat in instruendis novitiis, et infidelibus, tum in Regnis Minae, S. Thomae, et Bengalae, deinde huic socium adjunxerant P. Christophorum de S. Spiritu, patrem grevissimis officiis Ordinis assuetum, et P. Antonium de Govea sacrae Theologiae Professorem primarium Goae, qui circa initium Februarii anno MDCII itineri sese accinxerunt ad Persiae Regem, illudque maximis laboribus ac impensis multorum mensium spatio peregerunt.
In Styriae urbe Principe, Gratz vulgo nuncupata, Wolfgangus Theodoricus Archiepiscopus Salisburgensis concedit Ordini Eremitarum
[p. 144] S. Augustini Sacellum S. Pauli cum aedibus proximis, ibidemque liberalitate Sereniss. Ferdinandi Archiducis Austriae hodie Imperatoris, erigitur Coenobium, quod etiam ab eodem paulo post dotatum fuit quingentis florenis annuis, aliisque sustentandae vitae subsidiis, imperante tunc illi Provinciae Ven. viro P. Aurelio della Pergola, huic Sereniss. aliisque Austriacis Ducibus pergrato.Romae tunc vigebat P. Mag. Evangelista Bosius, Theologiae Professor eminentissimus, quam multis annis in Gymnasio publico ibidem professus fuit, nom poenitendo fructu, ex ejus enim Schola prodiere plurimi, qui postea Cardinalitiam dignitatem, et varias infulas cohonestarunut, eumque celebrem reddidere theoremata edita toto mundo illustrem.
Hoc etiam anno Reverendiss. P. Mag. Fulvius Vicarius Apost. indixit Capitulum Generale in annum sequentem Recineti medio oppido inter D. Virginem Lauretanam, et S. Nicolaum Tolentinatem celebrandum.
Belgica etiam Provincia tunc celebrabat Capitulum Lovanii majori quam unquam solennitate, certa fere tunc facta spe emergendi ex tenebris. Quatuor enim tunc Patres admittebantur ad Licentiae Lauream et in Provincialem eligebatur magnus ille inter caeteros Patres P. F. Joannes Cools, Prior Gandensis, quo authore sub Prioratu R. P. Thomae Gratiani in eodem Belgio primum inceperunt Patres Augustiniani juventuti edocendae operam praestare, aperto collegio publico Bruxellae, ejusdem Magistratus liberalitate aliqua accedente. Eamdem spartam deinde alia Monasteria Augustinianorum imitata et Ordini, et juventuti multum consuluerunt.
Florebat inter Italos hisce annis, et concionibus efformandis, eloquendisque insignis P. Magister Marianus de Pesaro Duci Urbino Theologus et Consiliarius quondam Cardinalis Montelpari socius, ad magna natus.
CAPUT. XLVI
De Hippolito Fabriano, XLIV Generali.
[P. 145]
Anno MDC Celebrta fuerunt comitia Generalia Recineti, maxima fuit Patrum frequentia, Praeside Cardin. Bandino, electusque majori suffragantium calculo, in Generalem Eximius P. Mag. Hippolitus Ravennas, qui tum in Gallia, tum in Germania ubi Vicarias vices Rever. Generalis aliquando egerat, innotuerat et novissime aliquamdiu Assistens Italiae, multorum sibi vota promeruerat, vir supra rnodum clemens ac benignus, quibus virtutibus ornatus, sexenio fere integro rexit, multumque profecit ingenito quodam animi candore.In eodem Capitulo Assistentium officio decorati fuerunt, eximii Patres P. Magister F. Nicolaus a S. Angelo, et P. Magister F. Franciscus Pereira Lusitanus, hic pro Hispanis, pro Italis alter, continatuos interim adhuc in officio Procuratoris Generalis Eximius P. M. Joanne Baptista Plumbino.
Ven. P. Mag. Augustinus de Caravagial, statim ac Asistentis officio defungebatur in Hispaniam reventens, a Rege Catholico Episcopatu Panamensi donatus fuit, in eoque adhuc feliciter vivit, magno Ecclesiae cui praeest bono.
Comparuit in hoc Capitulo Ven. P. Basilius de Carpineto, Prior Imperialis Monasterii Brunensis in Moravia, cujus Monasterii tanta est dignitas, ut Prior loci semper inter praecipus status Moraviae locum habeat, ac vocem, immo ut nonnunquam penes illum directio Consilii Statuum fuerit, quare Prior ibidem dignitate Protonotariatus Apostolici honoratur.
Sub finem hujus anni, cum gravissimae infirmitates, contagiosae quidem, ac diversae aliae invasissent Hispaniam, et maxime Regna
[P. 146] Aragoniae, Valentiae ac Cordubae viciniam, meritis B. Nicolai de Tollentino plurimi fuerunt miraculo liberati, in sola Cordubensi civitate hoc anno centum et quindecim miracula annotata, visitata et approbata per Ordinariurn Cordubensem contigere.Anno MDCIII cum gravissima, controversia dudum agitata fuisset coram sede Apostolica inter Ordinem S. Dominici, et Ordinem S. Augustini ratione habitu salbi, quem uterque Ordo inter privatos parietes suorum Monasteriorum gerit fere uniformem; contendentibus PP. Dominicanis debere admitti a PP. Augustinianis in habitu albo signum stellae, vel aliud distinctivum tandem per S. D. N. Clementem VIII 2 Octob. fuit diffinitiva sententia pronunciata, in favorem Ordinis S. Augustini, ut scilicet cum eodem habitu albo Ordo persisteret, servata utriusque Ordinis restrictione suis statutis, ac Regulis conformi. Similis controversia ratione habitus albi exorta fuerat alias circa annum Domini MCCCXXXIV sed illa aliter fuit sopita.
Eodem anno ab eodem S. D. N. beatorum catalogo adscriptus fuit B. Joannes de S. Facundo, concessumque ut non solum in Hispania, sed per totum terrarurn orbem, missa et officium divinum, de eodem Beato possit apud personas Ordinis recitari, publiceque cum aliis beatis coli. In hac autem beatificatione egregiam operam praestitit Ven. P. Magister Ludovicus de Los Rios, cujus diligentia plura hujus Beati viri fuere approbata miracula. A parentibus enim nobilibus sed sterilibus non citra miraculum ortus B. Joannes, divina inspiratione, postquam Christum vili centone amictum vidisset Ordin. S. August. susceperat, in eoque Ordin. frequentissime inter missarum sacra, cum Christo in forma pueruli apparentis egerat, conventum etiam Salamantinum maxima annona pressum diutius paverat Dei beneficio; dono prophetiae clarus, multos a morte, a periculis, et ab aeterna damnatione eripuerat, nec cessabat adhuc in dies Salmantinis, qui hunc Beatum in tutelarem patronum elegerant varia beneficia sanitatum, ac benedictionum elargiri, quod testatur Salmantica nobilissima ara erecta.
Hac Beatificatione impetrata, interim dum Patres Provinciae Castellae Canonizatione deliberant, Patres Ordini S. Augustini adjunctis sibi Nobilibus, ac proceribus Regni Valentiae de Beatificatione B. Thomae Villanovani consultantes, eamdem statuunt Romae tractandam, paucis post annis in hunc finem ex eadem Provincia delegant hoc muneris P. Joanni Beldae, cujius vigilantia processus instruuntur, caeteraque ad optatum finem necessaria adaptantur, vidi prae caeteris apud eumdem Patrem digitum annularem hujus B. Thomae, qui Romae daemonibus erat terribilis, variisque infirmitatibus curandis utilis.
Circa idem tempus Ormutii, Regis filius natu major, dudum resistentibus Patribus Augustinianis, habitum Ordinis suscepit, serio Regnum mundi spernens, totumque sese Deo consecrarns, maxima totius Regni admiratione,
[p. 147] praeclaroque exemplo, quo excitati fere duodecim praecipui nobiles ejusdem Principis, eumdem fuere sequuti ex aula mundi, ad caelestem concedentes.R. P. Alvarus de Jesu, cum percepisset circa easdem partes, sub idem tempus Hollandorum naves appulisse, portumque quendam ingressos, sedem ibidem velle figere, ac Calvinisticum virus hactenus ibidem ignotum spargere, impetrata militum manu a Rege illarum ditionum, agmen ducit, crucifixum manu sinistra, dextra gladium gestans, zelo Divino praecinctus, una cum militibus Hollandos aggreditur, illosque e finibus illis pellit, et omne commercium in posterum cum illis civibus, ac incolis illius patriae indicit praecludendum.
Sub initium hujus anni Dominica infra octavam Epiphaniae, placuit Regi Persarum Xaea Abaias in Aspam primum interesse divino officio, et Missae sacrificio in Oratorio Patrum Eremitarum S. Augustini, eoque peracto non solum facultatem fecit iisdem Fratribus erigendi Ecclesiam, ac Monasterium, pulsandi campanas, concionandi verbum Evangelii, sed in eumdem finem concessit locum, atque ex Regiae suae camerae aerario jussit Monasterium cum Ecclesia exaedificari, posteaque frequenter auxius, eosdem Patres invisit ab iisdem etiam instructus fuit in misteriis Christianae fidei, cumque eadem jam per bene calleret, profunda reverentia exteriori formans signum S. Crucis, agnoscens SS. Triadem, cum Christo incarnato ac crucifixo, maximam spem injecit mox successuri baptismatis, ac Christianae professionis, quaae tunc solus quidam vanus metus, ac temporale dispendium videbantur impedire.
Sub finem ejusdem anni idem Rex utebatur opera R. P. F. Antonii de Govea, Augustiniani, eumque una cum nobili persona, Legatum mittit ad Regem Ormuntinum, ad Soldanum, atque ad Viceregem Indiae, quod Legationis munus praedictus Pater libenter obivit, sperans amoto temporali dispendio, felicius promovendam Catholicam, ac Christianam Religionem apud Regem Persiae.
In Bohemiae Monasterio Pivoniensi, multis annis Prioratum gesserat P. Gaspar Malesius, illudque sibi commissum Monasterium a ruina extrema vindicaverat, ac juribus suis pene destitutum restituerat, acri frequenter inita disputatione contra Hussitas, quorum haeresis totam illam viciniam infecerat, dum ecce silvestri rusticorum odio circa primam noctis, coenae accumbens obverso capite vitreae fenestrae, ictu glandinis vi pulveris tormentarii emissae occiput illius transfigitur, et Fratribus nomen Jesu inculcantibus statim expirat.
Hisce etiam annis et aliquamdiu post Provinciam Rheni et Sueviae rexit cum laude non modica Ven. P. F. Joannes Georgius a Greyfenstein, Rev. P. Generalis ad vicinas Provincias etiam aliquando Commissarius, ea pietate et modestia et authoritate, qua pauci ante illum, ita ut difficillimis temporibus, sua Monasteria omnia conservarit integra, disciplina restituta,
[p. 148] auxeritque eadem, maxime tamen Obendorfiense, ubi is senio confectus aegre vivit, ad Deum frequenter anhelans, ut laborum suorum mercedem recipiat, frequens illud S. P. Augustini dictum inculcans: Hic ure, hic seca, ut in aeternum parcas.Anno sequenti celebrata sunt comitia Provincialia in Belgico oppido Tornacensi, in quibus Magistratus liberalitatem maximam sensere Patres congregati, qui unanimi consensu elegerant pro secunda vice, Ven. P. M. Joannem Baptistam a Glano Laeodium, qui etiam eidem muneri gnaviter incubuit, maxime ut serium quid aggrederentur Patres omnes, in quem etiam finem jam aetate confectus, Romam petiit, gravissimis negotiis Ordinis consulturus.
Redierat circa hoc tempus Rever. Generalis Hippolitus ex Italica visitatione, quam non minus pacifice, quam fructuose absolverat, ad palatum omnium.
Mittebatur etiam hoc anno in Germaniam P. Mag. Felix Milensius, Neapolitanus, in Congregatione Carbonaria, quam aliquando rexerat, professus; vir magnae litteraturae, vivi ingenii, zelator Ordinis, ac constantis animi, quem vel maxime postea Romae, inter acerbiores suos casus patefecit, cui hoc elogii convenit, quod ipse in suo Alphabeto P. Antonio Kerbekio apposuit. Adjunxit Ordini Conventum Seefeldensem in Tyroli, ac Ingolstadiense Collegium, una cum Monasterio Salisburgensi; multoque plura, tum his locis novellis, tum aliis potuisset impendere subsidia, nisi et Italia, et alia intercedentia mundi mala remoram injecissent, vivit interim, Calabros rexit, ac modo Neapolitanos.
Fundatio Seefeldensis sic se habet. Maximilianus Archidux Rudolphi Caesaris Frater, Magnus Teutonici Ordinis Equitum Magister, et Camera Oenipontana templum S. Osvvaldi in Villa Seefeld Patribus Augustinianis Provinciae Bavaricae concedunt. Consentit quoque Episcopus Brixinensis, et cedit Parochiam. Vigesima ergo secunda die Septembris P. Georgius Humelius Franco, primus Prior huic loco datus Fratres suos introducit in montem illum, saxis silvisque, et glacie, atque nive quasi perenni horridum, et locum natura sua ad Eeremiticam vitam, et poenitentiam accommodum. Illic vere Monachi, vere solitarii Eremitae Augustiniani sumus, nisi quod aestivo tempore ibi brevissimo, frequentes Peregrini istuc commeent ad vota solvenda, ad impetranda beneficia, et hostiam miraculosam invisendam atque adorandam. De qua ut aliquid addam, habe ex Felice Milensio historiam. Osvvaldus a Milsser loco Halae Oenipontanae proximo dictus Milserus, cum praesideret in Schlosberg, castro in finibus comitatus illius Bavariam versus, anno MCCCXXCIV communionem sacram suscepturus diebus Paschalibus in Seefeldense templum, illi vicinius ac finitimum descendens, ambiit majorem hostiam qua celebrant Sacerdotes, eamque a Presbytero requisivit. Qui vel nobilitate hominis ductus,
[p. 149] vel simplicitate propia vel potius instinctu divino, alteram pro eo, quantam postulaverat consecravit. Hanc ille ore acceptam cum lingua trajicere mirabiliter ab offenso numine coërceretur, in terrae chasma derepente hiantis, ad genua usque delabitur, dextraque sinistrum altaris labrum pro adminiculo apprehendens, novit vel inde se lapide duriorem, et si enim integra, gravis, solida mensa esset, non nihil tamen deorsum dependens, velut abominans prevaricantis manus, stigmata defossa ad hanc usque horam retinet contrectantis. Mox Sacerdos hostiam retrahens, et sanguine miraculoso affectam veluti carnem vivam morsu dentiurn sauciatam tremebundus aspiciens, veneranter servat. Tum Osvvaldo humiliato, suumque piaculum precibus expiante, famulus reversus domum, coniugi Domini sui, cunctantem virum expectanti rem adamussim narrat. Mussat hoc nuncio femina incredula, et iteranti magis perfidiosa, credam, inquit, antea ex hoc arido caudice oriri rosas; quae (mirum) dicto citius, ad illius finem excutiendam redarguendamque infidelitatem, tamquam ex virenti rosario germinare visae. Ipsa durior atque infidelior, eas irata excerpens, proterens, conculcansque furiis inde agitata amentiae per Scharniticam silvam vagabunda divino judicio periit.Salisburgensis vero sic. In aedibus Mariae Virginis in Milln, ubi quondam Collegium a Cardinale Burchardo Archiepiscopo Salisburgensi institutum fuerat, Monasterium a Wolsgango Theodorico Archiepiscopo, et Principe, pro duodenis Fratribus satis exili dotatione fundatur. Anno secundo post fabrica Principis aere ex conventione festinanter evecta est, et postmodum aucta diligentia P. Jacobi Pistorii, Prioris, qui et hoc quo scribimus anno, satis sumptuosos claustrorum ambitus adjicit, egregiique Monasterii consummationem meditatur.
Ingolstadiensis etiam locus quamvis anno posterior, quia sub eodem acquisitus est, commode subiicitur. Joannes Conradus Episcopus Eystettensis cedit nobis Sacellum Beatae Virginis propter rivulum Schutteram, beneficiique onus ad D. Mauritii transfert. Maxaemilianus Bavariae Dux Religionis, Religiosaeque disciplinae, et litterarum egregius fautor, negotium insigni studio promovit, curavitque quo in studiis fratres commode alerentur.
Assumebatur fere circa idem tempus ex Ordine Augustiniano ad Episcopatum Teramnensem P. F. Joannes Baptista Visconti, nobilis Mediolanensis postquam egregia virtutum specimina apud Congregationem Lombardicam in diversis officiis exhibuisset, novissime Mutinae, ubi Ducibus erat venerationi, eisque acceptus.
In eadem Congregatione fama sanctitatis clarescebat Cremae P. Georgius Lumiatus, qui post obitum ob majoris momenti miracula in majori coepit esse existimatione.
Martyrium subiit hisce annis ex Ordine Eremitarum P. Didacus de Ortis Hispanus apud Sundas,
[p. 150] dum sacris operam daret. Casu aliquo Sundarum Rex e vivis cessit, quod iniquius ferentes hi barbari hunc Religiosum mortem Regi procurasse allegantes, eumdem adigere volunt, ut mox defunctum revocet ad vitam, renitentem vero ferro candenti adoriuntur, maxillas perforant, catena imposita, eumque sic catenatum per urbem trahunt, donec mille maledictionibus impetitus animam exhalaret; corpus vero feris obiectum, in Coskensi Monasterio sepelitur.Gallicana etiam Provincia Franciae per Patres Communitatis Biturici Laniaci atque aliis in locis magnos progressus faciebat, jamque Reverendiss. Generali Hippolito, totique Galliae spem fecerat futurae restaurationis in tota Gallia, nec frustra: hoc enim anno ac sequentibus innumerabiles accessere ad Ordinum Augustinianum ibidem alumni, quos et doctrina et pietate sedulo instruebant.
Prae caeteris tamen Provinciis Ordin. florebat, tum doctrina, tum disciplina Hispania utraque: Lusitanica inquam, cujus Heroes et Athletas audio scripsisse D. Alexium Meneses; ac Castellana, quae adeo excreverat paucis ab hinc annis, ut dividi debuerit in Baethicam et Castellanam; divisa vero Castellana, ultra quinquaginta sibi Monasteria reservarit, inter quae eminebat numero ac virtute Salamantica, ubi praeter ducentos Ordinis Religiosos studiis deditos, plures Magistri, Professores publici, Concionatores diserti, et quod pluris facio, pietate insignes alebantur.
[Mendum hic irrepsisse putamus. Numerus Augustinianorum Salmanticensium vix unquam centum superavit. - Fr. Thirsus Lopez.]Provincialatum tunc gerebat Eximius P. Mag. Augustinus Antolinez, Vir ut scribit alter, sine fastu optimus, doctissimus Hispanorum, Professor Primarius Salamanticae, et quarto Provincialis, quemque ob praeclare facta, despectosque honores fortiter, Reverendissimi titulo insignivit Hispania.
Obierat tum etiam apud eumdem Patrem, in eodem loco Religiosus praeclari exempli, cui dum adaperto hypogeo ad sacellum S. Laurentii sepulturae locum quaerunt, invenitur Religiosus jam ante aliquot annos defunctus integro corpore ac veste, fronte hilari, quem dum penitius inspicerent qui aderant, terramque quae oculis adhaerebat amoverent, sentiunt ex oculis fluentes lachrymas, eosque notant apertos, quae res dum omnibus esset stupori, advocatis expertissimis medicis consulitur, an ulterius quid attentandum esset, quo magis Deus in sanctis suis mirabilis agnosceretur, et ecce dum manum admovent huic Religioso, latus vident apertum, ilia considerant integra suavissimum odorem spirantia, immo ex femore vivus erumpebat sanguis, unde et miraculum coepit inclamari, et de caetero hoc corpus anonymum licet, esse venerationi toti Conventui ac universitati.
[P. 151]
Profitebatur etiam tunc Salmanticae Scholasticam Theologiam P. Mag. Joannes Marquez acutissimi ingenii et maximae lectionis, in illa scientia uti et in aliis, adhuc hodie supra omnes suos coaetaneos vir sublimis, qui tantum authoritatis apud suos discipulos obtinuit Salmanticae, quantum olim Pythagoras apud suos, unde totius universitatis publico suffragio ad Cathedram vesperarum Primariam, quae inter caeteras non nisi gravissimis viris concedi solet, fuit evectus, eamque adhuc hodie, summa cum laude tuetur, studetque relinquere plures suarum virtutum aemulatores, ad justitiam erudiens multos, quod non solum Doctorem celebrem in cathedris, sed in pulpitis excellentem agat Ecclesiastem; quo nomine ad Regis aulam evocatus, aliquoties Regium egit concionatorem, quem ut aula sensit, medullam universitatis dixit adesse, illumque Joannem in cunctis appellavit.Circa idem tempus magnum sibi nomen fecit P. Mag. F. Petrus Ernestus Zonsbekius, Augustinianus natione ac professione Flandro-Gandavus, tum doctissimis lectionibus Scholasticis, tum eruditissimis ac ferventissimis concionibus, in universitate Coloniensi habitis. Vi enim ingenii, labore ac industria acquisiverat hic Religiosus sibi Germanicum idioma brevissimo temporis spatio, in eoque tantum profecerat ut inter celebres sui saeculi Oratores numeraretur. Plurimos haereticos ad agnitionem verae fidei adduxit, hocque illi solemne, ac singulare fuit, quod saepius ab haereticis ad extemporaneas conciones convocatus, easdem quamvis de difficillimis materiis prompte, ac docte peregerit. Testis posset esse suggestus summae aedis Coloniae, quem frequenter ascendens paratus de materia Evangelii, provocatione schedae coactus fuit vel de justificatione, poenitentia, purgatorio, aut de invocatione Sanctorum, totam concionem efformare, argumenta objecta solvere, Ecclesiae Catholicae doctrinam, rationibus, testimoniis SS. Patrum, et maxime Scripturis sacris fulcire, illudque ad obitum usque, quem deploravit non parum illa civitas, immo et inimici fidei.
Cum anno MDCVI magna contentio oborta fuisset inter sanctam sedem Apostolicam, cui praesidebat fel. record. Paulus V, et Serenissimam Venetorum Rempublicam, ob quam etiam publicum interdictum fuerat evulgatum cum sententia excommunicationis, plurimi Patres et Fratres Ordin. S. Augustini relicta Padua, Vicentia, Verona, Tarvisio, ac maxime Venetiis recedentes, ad S. Petri sedem Romanam accessere, etiam contra Reipub. stricta mandata, quae quilibet pro suo posse pio astu, et dissimulata veste eludebat. Judaei habitum mala sorte Florentinus quidam Pater mihi quondam familiaris sibi assumpserat, ac navi abiturienti in Romandiolae partes sese commiserat, ast praeter sannas et mille dicteria, quamdiu inter Venetorum limina haerebat, egregie vapulavit, nec ausus fuit palam profiteri,
[p. 152] quod volebat, donec postea reassumpta veste Religiosa, commutatas voces poenitentium, ac lacrymantium ob injuste illatas injurias pro solatio reciperet.Strinxit tunc calamum in proprios suos concives P. Magister Paulus Venetus Augustinianae professionis, tantoque zelo partes Pontificis ac Ecclesiae egit, ut patriae simul in aeternum valedixerit Pisano Monasterio nomen donando.
Eadem charitas alium Religiosum jam Episcopatu donatum a Repub. Veneta in Candiae Regno, a benefactoribus abstraxit, ne Deo fieret aliqua humana gratitudine, ingratus.
Anno MDCVIII. Floruit Romae istis annis Eximius P. Mag. Gregorius Nunnez Coronel, Lusitanus origine ac professione, magnus imprimis inter suos, quorum statu immutato in Gallias recessit, ac deinde Romam evocatus, etiam ibidem Theologiam multis annis professus fuit, S. D. N. Clementi VIII charus, ab eodem in Congregationis de Auxiliis secretarium, et consultorem assumptus, et in Theologorum, de qualificandis propositionibus, album adscriptus, familiaris etiam et domestici Pontificii beneficio donatus fuit. Hic Pater plenus meritis, praeter multa opera elucubrata, integerrimae vitae, a S. N. D. Paulo V Episcopatu Civitatis Castellanae et Ortensis honorabatur anno MDCVII, at eumdem omni submissione detrectavit inquiens, in tali aetate, qua sexagesimum annum attingebat, non esse tempus onera suscipiendi, at deponendi, dum ad mortis fossam transiliendam sese pararet.
Illo postmodum constanter renunciante, ac tunc operante pro Rever. P. Generali, dignitas Episcopalis eadem collata fuit Reverend. P. Mag. Hippolito Ravennati Generali, qui laudabiliter eodem officio per sexennium pene functus fuerat, qui non ita post in Ecclesia S. Augustini consecratus fuit, nec ita pridem adhuc Dei benignitate feliciter, et indefesse iisdem Ecclesiis praefuit nonagenarius.
Reverendiss. Hippolito promoto, in Vicarium Apostolicum Ordin. declaratus fuit Rev. P. Mag. Joannes Baptista de Asti Januensis, tunc temporis Regens Romani Gymnasii, inter Italiae Theologos Phoenix, cum pridie suae promotionis orationem coram S. D. N. et sacro collegio Cardinalium habuisset. Ante hanc metamorphosim celebratum fuerat Capitulum Provinciale in Belgio Mechliniae, ubi cum in Provincialem omnium calculo quaereretur Ven. P. F. Henricus Jaupenius, jam alias illo officio laudabiliter perfunctus, nulla ratione induci potuit, ut illud in se susciperet, praesentiens nihilominus constantes animos eligentium, aliquandiu delituit, inventus tandem rationes subterfugii coram omnibus edidit, inculpans senium, morbum, vires iam imminutas; maxima animi submissione ac candore deprecans omnes et singulos, ut aetati suisque malis parcerent, quod cum vix obtinuisset, R. P. F. Cornelium Lancelottum sub hujus Patris
[p. 153] pollice formatum, in quo ante aetatem elucebant varia ingenii ac virtutum semina immissa, ac jam tum Coloniae, tum Hasseleti, ubi Priorem egerat edita, Priorem Provincialem declararunt, ad voluptatem urbis Mechliniensis et Illustrissimi Archiepiscopi, quibus hujus Patris mores erant probe cogniti.In maximam spem tunc erigebantur omnium animi, Ordinem notabile aliquod incrementum facturum, et ecce illius Patris Cornelii ejusque Fratris Henrici Lancelotti diligentia et industria adhuc ante finem anni, Ordo Eremitarum S. Augustini admissus fuit tum publico Senatus consultu, tum communi plebiscito in civitatem Antuerpiensem, a qua ante annos circiter XC non Ordo, sed Ordinis quaedam separata Congregatio, Saxonica, haeresi infecta debuerat exulare. In admissionem 29 Decembris tunc consensit Capitulum Cathedralis Ecclesiae, fuit que non ita post a Magnifico ac Generoso illo magistratu concessa Patribus Augustinianis domus, habitationi aptanda, cui sub initium residentiae statim invidit Diabolus, tanquam regno suo praesentiens castrum opponendum, unde non semel auditus fuit ibidem ululatus, rugitus, et strepitus petulantis spiritus, quem oportuit benedictionibus variis, aspersionibus, et exorcismis violenter expellere.
Paulo post incidit in crudeles haereticorum manus P. F. Joannes Brantius S. T. Licentiatus dum pro Conventu Trajectensi cui praeerat, Bruxellas cogitaret, fuit is ab iisdem haereticis Bredam abductus, ac ibidem tetro carceri mancipatus cum scurris ac lixis, in quo etiam vehementer a Caco-theologis fuit exagitatus, ad disputationem potius quam ad prandium evocatus. Sperabant seductores illi hunc Patrem, rationibus, vanis promissis, miseriarumque suarum diuturnarum tolerantia fidei Catholicae renunciaturum, at evicit illos illius sobrietas, doctrina, vitae integritas ac constantia, quibus virtutibus bonus ille Pater commendatissimus restitit illis in faciem, ac evasit corpore quidem infirmatus, animo tamen fortior factus.
Sub Generalatu Reverend. P. Magistri Hippoliti circa annum MDCVI Patres Discalceati Italiae conantes assurgere, novum sibi locum Romae commodum juxta vineas Gondorum, retro S. Susannam procurarunt, ibidemque suae professioni novitiatum erexerunt, titulo S. Nicolai de Tollentino sacellum insignientes.
CAPUT. XLVII
De P. Mag. Joanne Baptista de Asti, XLV Generali.
[P. 154]
Indictis comitiis Generalibus per Reverendiss. P. M. F. Joannem Baptistam Januensem in proximum festum Pentecostes, Anno MDCVIII a congregatis Patribus, Praeside Illustriss. Cardin. Saulio, omnium suffragiis, publica voce, absque scrutinio declaratis renunciatus fuit Generalis idem Rever. P. Mag. Joannes Baptista De Asti Januensis, ex nobili familia De Albenga, multo nobilior pietate, ac eruditione, nam inter Scholasticos Theologos Ordinis S. Augustini facile principem locum obtinebat, quam Salmanticae una cum habitu hauserat, et per plura Italiae loca ad plausum omnium edocuerat.Adjunctus fuit eidem Reverendiss. Patri in officio Procuratoris Ordinis Rev. P. Mag. Guillelmus de Fulginio, qui parem operam in professione Theologica praestiterat, tum alibi, tum recenter Neapoli, quique humanitate sua, et dexteritate plurimorum animos non ignobiles sibi devicerat. Ad officium Assistentium assumpti fuerunt, pro Italis R. P. Mag. Petrus Ariminensis ex-Prior Romanus, et Reverendiss. P. Mag. Petrus Perea, Illustrissimi Card. Gymnasis familiaris ac Theologus, viri undique insignes, quorum opera Ordo universus plurimum sibi applaudebat, expectabatque redemptionem Israël.
Nec vana omnino spe, serio etenim Reverendiss. P. Generalis, uti studiosus, mentem studiis applicuit, et primo sui regiminis anno, studia Philosophica a Theologicis separavit, duoque diversa studia Philosophis erexit; Andriae unum, et in Monte S. Savini, apud Senenses alterum, cuilibet loco assignans Lectorem idoneum, cum competenti studiosorum numero, e quibus omnes sibi montes promittebant, sed promisere tantum.
Romano Gymnasio Theologico praefectus fuit vir in ea facultate eminentissimus P. Mag. F. Guillelmus Trissinas, Vicentinus, totus Metaphysicus, totus Zabarellae discipulus, totus in Metaphysices ac Theologiae doctrina singularis, attamen Catholicus, cujus extant controversiae inter D. Thomam et Aegidium Romanum subtili enodatione conciliatae, quem non poenituit me audivisse, poenituit saepius non percepisse: viva enim vox transsens, minus inhaerebat memoriae quam scripta non concessa, fecissent.
[P. 155]
Nec minus in moribus efformandis tunc proficiebat Reverendiss. Generalis; depositum enim et inventarium in conventu Romano indixerat, aliaque nonnulla moliebatur, quae constanti mente ad finem honestum perduxisset, nisi forte abitus in Hispaniam, ubi praesentia ejus requirebatur, eadem concepta praepedivisset. In Hispaniam enim proximo Octobri ab electione concessit, ibique molestiis Capitulorum Provincialium quibus praesedit, visitationibus, laboriosis itineribus, ac restaurationibus fructuosis, bienium fere impendit, et bene.Diem interim clausit extremum in Belgio Ven. P. Henricus Jaupenius, Mechliniensis, secundum Provincialis illius Provinciae, de Ordine, et maxime de Provincia illa bene meritus, multa pro Religione Catholica passus, sub quo Conventus Mechliniensis a tyrannide Calvinistica fuerat destructus, sub quo etiam una cum Ecclesia magna ex parte fuit restauratus, non solum erectis solidis muris, sed moribus firmatis apud plures subditos quorum virtutem adhuc hodie, illa Provincia sentit, non poenitendo fructu.
Absentiam Reverendiss. P. Generalis ab Italia plurimum mitigabat provida ac discreta administratio Ordinis in Italia, admodum Reveren. P. Mag. Guillelmi Fulginatis, cui Vicariatus incumbebat, quo etiam functus fuit usque ad Majum anni MDCX bonorum omnium applausu, maxime in Italia praesentium, qui dulcem ferulam simul et fortem experti fuerant, a qua etiam non ita facile, superveniente Principali, avellebantur animi singulorum.
Rursus sub finem anni MDCVIII Rev. P. Antonius de Govea una cum Dansbekio viro nobili destinatur a Rege Persiae ad S. D. N. Paulum V ut Praelatos et Monachos impetraret, tum ut ad mutua subsidia contra Turcam Principes Catholici excitarentur per summum Pastorem, et is per hos Legatos.
Postquam dictus Pater ad Regiam Catholici Regis advenisset, communi sumpto regio, plurimi Religiosi praecipue Ordin. S. Augustini in Persiam fuere transmissi, inter quos fuere caeterorum Duces P. Sebastianus a S. Petro et P. Melchior ab Angelis, Lusitani, P. Bernardus de Azevedo, et P. Didacus de Zarate, Castellani, quorum opera regiones illae egregie in fide Christiana profecerunt quamvis varia sorte, animisque Principum nonnunquam vacillantibus.
In Belgica Provincia hoc anno mutatus fuit locus Monasterii Trajectensis ad Mosam: antiquo enim loco partim injuria temporum, partim Mosae allapsu, fere diruto, absque magna spe reparationis et extra omnem spem dilatationis, imperterrito animo omnibus fere obgannientibus P. Joannes Brantius illis annis Prior habito consensu Capituli Provincialis et Ordinarii, impetrato alio loco vacuo, coëmptis etiam aliquot adjunctis aedibus una cum omnibus Religiosis, supellectile, ac defunctorum ossibus migravit ad Ecclesiam S. Mariae ad littus,
[p. 156] ubi tum ex eleemosynis, tum ex pretio divenditi Monasterii, domum unicam exiguam satis excitavit, successoribus locum, et ansam aedificii laborum, ac curarum relinquens amplissimum.Apud Lusitanos celebrato Capitulo Provinciali, Patres vocales non fuere passi lucernam sub modio, sed P. Mag. Franciscum Pereira, quondam Assistentem Hispaniae, et S. D N. Pauli V concionatorem, quamvis gravioribus officiis assuetum, suae Provinciae Provincialem declararunt, ad quod officium idem Pater adhuc in aetate, quae laborem patiebatur sese submissit, eoque ita provide ac strenue functus fuit, ut non ita post ad illius Regni Episcopatum celebrem promotus fuerit, quem adhuc hodie feliciter dirigit.
Secundo anno Regiminis reverendiss. P. Joannis Baptistae De Asti ex hac miseriarum valle ad caelestem illam patriam evocabatur Ven. P. F. Guillelmus da Tarsi Eremita Augustinianus Calaber, mirae sanctitatis Religiosus Sacerdos, et miraculorum gloria insignis, cujus fama cum jam aliquam partem Italiae, maxime Siciliam, et Regnum Neapolitanum pervasisset, ad humilem locum Cotronensem sese recepit, ubi aedificato sibi suisque Religiosis fere decem, quorum curam gerebat, coenobio et Ecclesia, accurrentes caecos illuminavit, surdis auditum, mutis loquelam, claudis gressum, et desperatis ab omni humana medicorum manu incolumitatem restituit, futura denique plurima spiritu Prophetiae praedixit. Multa audio eumdem Patrem Beatum miracula post obitum edidisse, et adhuc hodie, totius Regni beneficio, edere, quae voveo ut edantur.
Circa Majum anni MDCX revertebatur in Italiam Reverendiss. P. Generalis de Asti, ubi caeterum suae visitationis decurrebat, non sine fructu ac spe ad altiora conscendendi.
Octavo Calendas Maii ab Hollandis mare Indicum depraedantibus jam alias praeda factus Sacerdos Ordinis S. Augustini (Ildefonsus ab aliquibus nuncupatus) post dura tormenta, ac longam inediam orationi intentus, suae professionis ac fidei viris, victoriam impetravit apud Manilliam, qua habita, tantum tyranni illum possidentes ex acerbati fuerunt, ut eumdem rabie acti jugularint inter preces et divinas laudes.
Eodem fere tempore ponitur Martyrium P. F. Raphaëlis de Matre Dei, quem Jori juxta Malaccam in Provincia Sundae pro fide Christiana interemptum fuisse narrant relationes Persicae illius anni.
Aliquot annis ante tres Religiosi Ordin. S. August. in Gallia a Calvinistis trucidati sunt: fide enim data, sub certis pactis Genuensem civitatem in Tolosana Provincia sibi tradi petierant; illamque ab agnis impetraverant, uti et Monasterium S. Augustini quod in illa civitate satis munitum, primum impetum illorum potuisset sustinere. Sed fide Calvinistica, Monasterium spoliarunt, P. F. Nicolaum de Clero, et P. F. Raimundum Clarac, ex eodem Monasterio extractos in
[p. 157] profundum puteum praecipitarunt, et suffocarunt, P. F. Mirosolium S. T. Doctorem infami laqueo strangularunt. Alium vero ex eodem Conventu Baccalaureum praecisa lingua, mamillis ac membris genitalibus crudeliter exanimarunt. Prout hujus crudelitatis testes ampliores citantur, fide dignissimi Patres P. Mag. Joannes Puteanus S. T. Doctor, et P. Mag. Cosmas Pelapratanus, qui aliquoties Provincialatum Provinciae Tolosanae laudabiliter gesserunt, et Academiam Tolosanam, simul cum Carducensi doctissimis suis lectionibus multis annis evexerunt, summo cum fructu, Scholasticis exercitiis intentissimi, in quibus palmam illius Provinciae obtinuere, tanto cum nomine Ordinis S. Augustini, ut adhuc hodie altero illorum defuncto, eadem cathedra ad Augustinianum, tamquam in litteris successorem devenerit.In Belgio celebrabatur hoc anno MDCX Capitulum Provinciale Brugis Flandrorum, ubi in Provincialem electus fuit R. P. Thomas Gratianus Ordinis ac honoris Dei zelantissimus; restauravit enim is Monasterium Bruxellense egregiis aedificiis, auxit reditibus, liberavit gravibus debitorum oneribus. Rexerat ante Monasterium Laeodiense, in eoque non parum profecerat, uti et in Tornacensi, acquisiverat etiam Ordini Monasterium Bulloniense, totamque Provinciam difficillimis temporibus, consilio, ac propria praesentia plurimum promoverat, maximumque specimem praebuerat boni regiminis futuri in Provincialatus officio, quare et merito idem, eidem Patri fuit delatus. Sedulus postea fuit in promovenda disciplina Monastica; quam Coloniae et alibi nondum satis integram, fundavit. Studiis, bonisque litteris pro virili suo consuluit, plures quam unquam alias, ad eadem promovit. Nec defuit ipse studio, praecipue historico in quo accuratus, fidelis, ac continuus fuit, prout plenius colliget, qui Anastasim illius legerit, fidem facient omnia Belgica archivia, immo ego ipse, qui Belgica fere omnia hic apposita a bono hoc Patre obtinui. Illius tempore coepit Collegium Lovaniense Ordinis nostri inter caetera paedagogia humanioribus litteris destinata adnumerari, illas publice profiteri habita tum civitatis, tum universitatis facultate. Excitavit etiam frequenter aliorum Patrum demissiores animos ad similem professionem rite suscipiendam, experientia sciens, quantum ipse simili officio Bruxelis, ubi primum ante decennium Scholis initium fecerat, profecisset, totius Ordinis bono.
Et ne aliquid videar omittere quod ad decorem, et gloriam S. P. Augustini facit, eorum saltem quae mihi perspecta sunt, interim dum de Lovaniensi Academia ago, addam praeclarum illud, et maxima commendatione dignum illius universitatis, immo totius dioecesis Mechliniensis erga S. P. Augustini venerationem votum, quo circa haec tempora Eximius et Rev. Dom. Joannes Jansonius collegii Pontificii Praeses, Sacrae Theologiae Professor et Decanus S. Petri, impetravit a S. Sede Apostolica, ut tum illi Universitati, tum cujuslibet praefatae
[p. 158] dioecesis Presbyteris, liceat officium proprium, prout fratres Eremitae illud recitant, in festo S. Augustini, nec non in octava recitare, quod ut diligentius fieret in aede principali Lovanii, idem D. Jansonius, certam constituit Dominis Canonicis, necnon Capellanis perpetuam portionem.Madriti istis annis ex hac vita decessit P. Franciscus a Castro Verde, vere aeterna memoria dignus, concionator Regum Hispaniae, ad invidiam exempli, cui non semel, sed saepius tum ab ipsis Regibus, tum a tota Hispania acclamatum fuit: Regis concionator et Rex concionatorum; in facundia erat Chrysostomus, in libertate dicendi agebat Ambrosium, in doctrina videbatur Augustinus, in humilitate et modestia alter Hieronymus, in refutandis honoribus, ac dignitatibus plusquam S. Bernardus, quintum enim recusaverat Episcopatum, nec hos solum, sed superfluas alias omnes commoditates, ut verum ageret concionatorem Evangelicum cum Joanne Bapt. ante Reges et praesides, denudata fronte agens vocem clamantis in deserto Poenitentiam.
Anno MDCXI. Occubuit praeclarum illud Lusitaniae lumen, ex Ordin. Augustiniano desumptum, ac in Metropolitanae Braccharensis Ecclesiae candelabro elevatum, Illustriss. inquam D. Augustinus de Jesu primas totius Lusitaniae, qui aliquot lustris illi Ecclesiae ita praefuerat, ut videretur eamdem potius instituisse, quam restituisse, Seminariis, Monasteriis, Collegiis, Hospitalibus, aliisque fundationibus de novo erectis, nec internis tantum, sed externis miseris, exulibus ac profligatis Hibernis.
Evocatus tunc fuit ex Indiis D. Alexius de Meneses, Indiarum orientalium Pro-Rex, et Archiepiscopus Goanus, de quo superius egimus, quem constat inter barbaros plurimis annis vixisse, et feras illas nationes, ad veram Christi Ecclesiam adduxisse, multaque miracula perpetrasse, et sua manu aliquot centena millia, et inter ea, aliquot reges, regumque filios baptizasse, ita ut de illo merito dictum fuerit, quod a D. Thomae Apostoli temporibus nullus ibi majorem fructum in animarum salute promovenda fecerit. Sedecim enim annis Archiepiscopum Goanum gessit, ex his triennio Proregem Indiae egit, bis Hollandiae praedones, satis magno numero Malacam et Mosambequium invadentes armata manu rejecit: Piperis Reginam, aliosque infideles Reges superavit, schismaticum Babyloniae Patriarcham a Malabaricis Regnis pro capite Ecclesiae agnitum exclusit, Malabaricos omnes una cum Davide Patriarcha Armeniae, et sex Episcopos eorumque subditos ad veram fidem Catholicam reduxit. Quadraginta et amplius Paroecias suis sumptibus uti et Monasteria plurima, erexit ac fundavit. Haec omnia ut sedulo curaret, aliquoties evidentissimo sese vitae periculo exposuit, non faciens animam suam pretiosiorem seipso, maxime in civitate Parumensi cum per medios
[p. 159] trium millium conjuratorum gladios districtos Archidiaconum omnibus charissimum officio privavit, cum publice Sacramenta Confirmationis ritu Catholico contulit, et perfidam Nestorii haeresim, cui barbara illa gens assueverat, solenni ritu detestatus fuit.His itaque meritis uti spoliis ab impio Tyranno inferni onustus, bonus hic Praelatus redux in Hispaniam, primum ad sedem Braccarensem, quae totius Hispaniae, vel ad minus Lusitaniae est primaria Metropolis, fuit evectus: deinde biennio integro Regnum Lusitaniae illius fidei fuit commissum, in quibus officiis non minus quam ante in Indiis magna viri pietas, rara prudentia, liberalitas summa, aliaeque virtutes tanquam in idea speciosa emicuere raro exemplo.
Et quia in Lusitania versamur, hic eadem opera libet meminisci eminentissimi illius Theologi, quem adhuc veneratur et suspicit illud Regnum, P. Mag. Fatris Aegidii de Praesentatione cathedram vesperarum ibidem, jam usque emeritam lauream obtinentis, cujus ea est doctrinae sublimitas, ut semper R. P. Francisco Suarez e Societate Jesu in eadem universitate Professori par habita fuerit. Audivi ipse quondam R. P. Suarez hujus Patris Aegidii laudes depraedicantem tam alte, ut assereret, hunc unicum se habuisse in studiis suis excitatorem, nec se novisse hodie excitatiorem Theologum, cujus elogii veritas colligitur ex editis operibus Scholasticis de visione beatifica ab hoc eodem P. Aegidio, in quibus lumen aliquod, supra commune lumen Theologicum praebetur intellectui, futurae visionis lucida species.
In Valentina universitate pari fere merito ac doctrina docuerat F. Mag. Michaël de Salon, cui jam emerito militi ac Duci Theologicae militiae in eadem professione successit P. Mag. Sebastianus Garzias, et ipse antecessori suo acumine, ac docendi methodo non impar.
Eodem anno MDCXII in quo haeremus, scio Religiosum ex Ordine S. Augustini, magnis arduisque negotiis Reipub. Catholicae, ex commissione sedis Apostolicae non parvam operam praestitisse, dum Legationibus variis ad Electores Ecclesiasticos, et ad alios Imperii Principes fungeretur, et comitiis imperialibus Francofurti adesset, dum nomine ejusdem sedis, plerasque Abbatias Ordinis Praemonstratensis visitavit, aliisque officiis bene meritus fuit, magna Ordinis S. Augustini aestimatione.
Scio etiam tum hoc, tum antecedentibus et subsequentibus aliquot annis ex Ordin. Eremit. S. Augustini varios Religiosos, a Provinciali Belgicae Provinciae ad spiritualem messem Hollandiae, Zelandiae et Frisiae dimissos fuisse, ac diu inter haereticos dissimulata veste degisse, concionibus, sacrificiis, et Sacramentorum administrationibus intentos, spretis periculis, laboribus, et ludibriis haereticorum, quibus ad singula momenta paratos se praebebant. Vidi ego ibidem tantum confratrum nostrorum zelum, et tantum saecularium ad res sacras in
[p. 160] occulto concursum, ut putarem rediisse SS. Apostolorum prima illa saecula, et primitivam Ecclesiae faciem. Laniones, bibliopolas, coriarios, tinctores, milites, ac nobiles plerique sese mentiebantur Religiosi Sacerdotes, nec mentiebantur, carnem enim mactabant spiritu, codices Evangelicos circumgestabant, pellem suam pro fraterna salute exponebant, colore fidei suos tingebant, pro vera Christi Ecclesia decertabant, et veram nobilitatem Catholicam profitebantur comptis moribus syncerae pietatis, ac integrae fidei.Eodem anno remissus fuit in Persiam a S. D. N. Paulo V. Pater F. Antonius de Govea Augustinianus cum potestate legati a latere, primum a Rege Hispaniae Episcopatu Chinensi donatus, consecratione obtenta Ulyssipone in feriis Natalitiis, magna illius populi voluptate. Penetravit hic bonus infidelium Apostolus cum syneremitis usque ad Regnum Bombarecae, et Christianos S. Joannis.
Circa idem tempus P. F. Petrus Perea quondam Hispaniae Assistens comsecratus fuit Madriti Episcopus Ariquippensis in Regno Peruntino, qui locus ibidem non ignobilis, magnum sentit instructionis ac boni regiminis ab hoc Patre etiamnum beneficiurn.
Obiit etiam hoc anno in Belgica Provincia Ven. P. F. Joannes Cools ob praeclaram in dicendo facundiam ac facilitatem qua viginti et amplius annis, tum Gandavi, tum Bruxellae ad palatum omnium, Ecclesiastem egerat, Cicero Teutonicus appellatus: Gandensis Monasterii Eremit. Prior, ac sedulus restaurator, omnis fortunae hominibus gratissimus, e Monasterio Middelburgensi ejectus ab haereticorum rabie totum sese ad Monasterii Gandensis restaurationem convertit: cum enim illud funditus una cum Ecclesia haereticorum sacrilega insolentia periisset, bonorum civium liberali manu, et industria hujus Patris in meliorem formam omnia fuere restituta. Hujus etiam Patris beneficio habet illud Monasterium Gandense Scholas humaniores una cum seminario, ex quo Ordini copiosa redundat utilitas, magnus civium favor, et magna apud Deum paratur gloria.
In eadem Provincia anno sequenti III nonas Februarii decessit e vivis magno suorum et totius urbis Laeodiensis luctu P. Mag. F. Joannes Baptista a Glano S. T. D. Parisiensis, vir doctissimus ac disertissimus, quem Laeodium multis annis, Tornacum, Dionantum, Antuerpia et Bruxella ex sacro pulpito dicentem obstupuit, magnoque honore prosequuta fuit; fuerat is quondam a Rege Galliae Henrico tertio, ad Sixtum V una cum Duce Luxenburgico destinatus, ut pro-Rege peroraret, fuerat magnus Catholici foederis tempore obsidionis Parisinae Consiliarius, ac Laeodiensis postmodum cleri Theologus.
Pari Ordinis universi luctu et moerore obiit Romae Cardinalis Gregorius Petrochinus a Montelparo Ordinis S. Augustini alumnus ac quondam Generalis, qui post multa beneficia praestita animam Deo,
[p. 160] corpus B. Augustino ac S. Monicae commendavit, ante cujus aram sepeliri voluit.Celebrem scriptorem ac professorem Scholasticae Theologiae P. Joannem Zapata, Augustinianum, Indum origine, hoc anno Vallisoleti docuisse audio, ibidemque edidisse commentaria in I part. S. Thomae, postquam duodecim annis in Academia mexicana magno applausu Theologiam praelegisset.
Salamanticae in eadem Hispania clarent doctrina et professione Theologica Ven. Patres Mag. F. Basilius de Leon et P. Franciscus de Cornejo, multis nominibus commendandi, ob aetatem integram Theologico studio ejusque professioni impensam, efformatosque viros non paucos. Regit hic cathedram Durandi, ille Scoti, quas illa universitas exercitii gratia habet celebres, nec defuit R. P. Mag. Basilius calamo quem colligo non minus doctum quam disertum ex pluribus operibus moralibus, sacra Scriptura, ac conceptibus refertissimis, quo referat etiam stylo ac virtute patruum Aloisium de Leon, cujus alias dotes tetigimus.
Ejusdem nationis ac habitus viri eodem anno MDCXIII ex Regia urbe Aspami mittuntur Persarum Regis Legati ad Regem Hispaniae, antiquum initum foedus firmaturi, novumque inituri, P. Melchior ab Angelis et P. Bernardus de Azevedo, quos rursum Hispaniarum Rex remisit, Persamque non nihil turbatum placare studuit prout praefati Patres ejusdem animum sedavere.
In Belgio celebrantur 25 Aprilis comitia Provincialia Hasseleti, in quibus majori suffragio renunciabatur Provinciae Praeeses Ven. P. M. F. Nicolaus Stassart, Laeodius, vir singulari modestia ac humanitate praeditus, quem etiam facundia concionum, ac solertia agendi in Prioratibus Laeodiensi ac Tornacensi multum commendaverat.
Offerebatur in iisdem comitiis Ordini nova colonia Herendallii, sexto lapide ab Antuerpia, cujus oppidi cives Scholas decreverant erigendas, easque Patribus Augustinianis committendas. Rejiciebatur autem hoc munus agendi eum illius oppidi viris in Ven. P. F. Comelium Lancelottum Priorem Antuerpiensem, et in Priorem Bruxellensem, quorum opera non ita post Festum S. Augustini, conventum fuit cum Magistratu, electus et acceptatus locus Monasterio aedificando non incommodus. Loco autem datus fuit primus Prior Ven. P. F. Guillelmus Deniis, quem audio plurimum profecisse in muris ac moribus erigendis, totius Campiniae commodo.
Cum jam alias confraternitati Corrigiatorum quae apud Patres Eremitanos est solemnis, sanctissimi Pontifices plures indulgentias concessissent, S. D. N. Paulus V easdem ad certam formam reduxit, ac cultui hujus confraternitatis addixit quartam Dominicam; quam cum experientia doceret in aliquibus locis praepeditam, hoc anno, 13 Junii, concessit Confraternitati aliquam ex Dominicis indeterminatam,
[p. 161] pro loci commoditate, ut in eadem fideles supplicationi intersint, et plenariam indulgentiam consequantur.Discessit ex hac vita Romae circa idem tempus Eximius P. Mag. Joannes Baptista a Plumbino, in Scholastica, ac scripturali Theologia versatissimus, quam in publico Gymnasio Romanae Sapientiae multis annis exposuit. Unde etiam a S. D. N. Clemente VIII inter Theologos consultores S. Officii Congregationis de Auxiliis, et inter examinatores Episcoporum adscitus fuit. Idem tantum in idiomate Hebreo profecerat, ut aliquot annis Hebraeorum concionibus diebus Sabbathinis fuerit praefectus. Ordinis etiam Procuratorem Generalem plusquam decennio egerat, non infelici negotiorum promotione.
Conventum Romanum aedificiis ac restaurationibus ornaverat aliquot annis ante Eximius P. Mag. Joannes Baptista Gori Romanus, cujus et oeconomiam senserant, praeter Romanam Provinciam pleraque Italiae Monasteria, in quibus etiam Ecclesiastem egerat non vulgarem, quod indicat quadragesimale editum, jamque quarto recusum. A simili labore, et industria mihi commendandus esset P. Mag. Spiritus Mediolanensis, quo authore et Provincia illa, et Monasterium Mediolanense ad eam formam, in qua nunc omnibus Monasteriis eminet, surrexit, ad cujus obitum tota Lombardia suspiraverat.
Mediolanum etiam tunc et adhuc modo ornat Exim. P. Mag. Aloysius Bariola, in sacris Canonibus versatissimus, Archiepiscopalis Theologus Mediolani, ibidem sacrae Poenitentiariae Praefectus, ac Inquisitionis consultor eruditissimus, quem suspicit ac veneratur civitas Mediolanensis uti virum ad majora, meritis suis hoc exigentibus, evehendum.
Anno MDCXIV Indictis comitiis Generalibus Romam per Rev. P. Mag. Joannem Baptistam De Asti, non parva fuit Religiosorum accurrentium, ac praetendentium frecuentia, non parum etiam commoti diversorum animi, diversa sentientes; maxime ubi Cardin. Saulius Capituli Praesidens, infecta electione, certis de causis, domum se recepit: attamen e vestigio a S. D. N. Paulo V substituto adm. Illustrissimo Domino Scipione Cobellutio tunc Brevium Praefecto, nunc S. R. E. Cardinali Amplissimo, sedatis motibus pacifice juxta Ordin. constitutiones ac sacros Canones reassumpta electione, canonice electus fuit in Priorem Generalem Ven. P. Mag. Nicolaus a S. Angelo, quondam in diversis officiis Ordinis exercitatissimus, et novissime Italiae Assistentis officio functus, praeter omnem illius, et forte aliorum spem atque opinionem.
CAPUT. XLVIII
De P. M. F. Nicolao a S. Angelo, XLVI Generali.
[P. 163]
Postquam R. P. M. F. Nicolaus a S. Angelo taliter assumptus fuit, ratus sibi a Domino Deo hoc contigisse, sategit omnibus viribus officio suo satisfacere; primis enim annis Italiae visitationi sese accinxit, ac morbi conscius rigorosissima decreta pro restauratione disciplinae edidit, eaquae sub censuris ac poenis gravissimis demandavit observanda: nec omnino in earumdem executione remissus fuit, quamvis id quod voluit non semper potuerit assequi. Inculpata tamen illius vita, mores incomptiores, nulla in homine ambitio, sincera intentio, bona consilia, constans sententia, longa experientia, et singularis illius pietas, satis actiones omnes illius promoverunt, vitia retardarunt, ac virtutes excitarunt.Mutata fuit tum in hoc Capitulo, tum in sequentibus nonnihil ratio, modusque electionis, nam ubi hactenus adhibebatur scriba, qui petitorum nomina singulis describeret, jam quilibet jubebatur propria manu eligendum, seu electum scribere quam Bullam in variis Provinciis, ob alia inconvenientia, constat non fuisse acceptatam.
Primum etiam de Conventu Romano ejusque familia sollicitus, Reverendiss. Pater, huic Monasterio praefecit Rever. P. M. Fulgentium a Monte in Georgio, quem etiam ubi comperit frugi esse, ac in temporalibus, non secus atque in spiritualibus proficere, seduloque rem Monasterii ac Ecclesiae promovere, toto sexennio praeter morem in officio reliquit.
In eodem Generali Capitulo ad Assistentis officium promoti fuere RR. PP. Mag. P. F. Joannes Vincentius Spinola Genuensis, et P. M. Alphonsus Nungues Castellanus, pro Ultramontana natione, ambo viri graves doctrina ac pietate illustres.
[P. 164]
Procuratoris Generalis locum obtinuit R. P. Mag. F. Laurentius Emporiensis, vir si quis alius, et hoc et majori officio dignus. Praeter Theologicam Scholasticam quam multis annis, et novissirne Romae professus fuerat, singularem notavi in bono Patre vitae rigorem, atque agendi dexteritatem, sublimi ingenio conjunctam.Cessit tunc officio Procuratoris, R. P. Mag. Guillelmus a Fulginio, quod sexennio praecedenti praeclare egerat, vicesque Reverendiss. Generalis una subierat, adeo humaniter, benigne, diligenter ac fideliter, ut vix habuerit, vel forte habiturus sit parem, quod cum a plerisque notaretur, ac nimium externo Zephyro promoveretur, plus fuit incommodo, quam commodo; magisque forte profuisset, si solos Religiosos, quorum animis non carebat, adhibuisset. Roma tamen non cessit, sed in publico collegio Sapientiae sacras litteras cum laude exposuit, aliquot Cardinalium Theologicis consiliis occupatus.
Inter Calabros apud oppidum Lacense vivere desiit inter mortales F. Bernardus Bergomensis Ordin. S. Augustini Discalceatorum Laicus ipsa Vigilia S. Michaëlis, cujus vita fuerat innocentissima signis ac prodigiis referta, de quo hoc fertur, quod pridie obitus caelestem musicam audiverit, ac in ipso transitu S. Augustinum cum B. Monica obvios senserit, quod ipse flexis genibus moriens sine ullo strepitu adstantibus indicabat.
In Belgio, hoc eodem anno Ordinis nostri colonia deducta fuit Diestium, maxime incitante civium animos, Principisque Auraici mentem R. P. F. Cornelio Lancilotto, Priore Antuerpiensi, ac P. Priore Bruxellensi, quorum opera impetratus fuit consensus conventumque de pactis circa juventutis instructionem; primumque huic loco assignatus fuit Provisor, ac Promotor P. Joannes Brantius, tunc adhuc Prior Trajectensis, hisce laboribus et arduis initiis judicatus non inutilis.
Eodem anno per R. P. Priorem Antuerpiensem praefatum jacta fuere fundamenta Ecclesiae Antuerpiae, sedulo aedificium promovente Magistratu illius urbis Amplissimo, prae caeteris tamen D. Henrico Vander Goes mercatore, cujus opibus, etiam ad aliquot millia aureorum profusis maximum cepit illa Ecclesia incrementum, ita ut triennio post, ad perfectionem deducta consecrationem obtinuerit.
Sub idem tempus a P. Priore Bruxellensi jacta fuere fundamenta Scholarum ad fluvium Sennam incredibilibus curis et expensis, tum ipsius tum bonorum virorum industria procuratis, ad illam commoditatem ac splendorem, quo pauca videntur in Ordine aedificia.
Ipso festo S. Matris Annae ex hac vita decessit, Bruxellae, Rev. P. Mag. Cornelius de Bye, qui pro Ordinis ac vere fidei propagatione laboraverat XXII annis in Occidentalibus Indiis, rarus in idiomate Chichemecano, ac Ottomitico, ex quorum gente centum et sexaginta hominum millia baptizaverat, ac in fide instruxerat, ut certissima illius continebant testimonia. Vicariatum Generalem Belgii, allarumque
[p. 165] Provinciarum multis annis gesserat, solaque sua umbra plurimum ibidem profecerat, ob animi candorem, zelum, et externos ritus. Principibus, aliisque viris charissimus, suisque Confratribus, benignus bene currentibus, ac volentibus proficuus extabit illius memoria fere in singulis Monasterijs maxime Bruxellis.Imperabat tunc Belgicae Augustinianorum Provinciae Eximius P. M. F. Nicolaus Stassart, qui aeque strenuum sese praebuit in procurando loco Insulensi, cujus urbis Magistratum, tandem sub finem anni eo perduxit, ut in admissionem Ordinis S. Augustini intra urbis suae moenia consenserit, etiam adhuc durante lite pro fundo ac domo, quondam legata: de qua inferius anno MDCXIX.
Majori adhuc liberalitate excepit Serenissimus Dux Ferdinandus Princeps et Episcopus Laeodiensis Ordinem S. Augustini in oppidum suum Huyense, ut constat ex litteris expeditis 24 octobris hoc ipso anno approbatis a Dominis Capituli, Gubernatore ac Consulibus dicti oppidi, ad instantiam R. P. F. Georgii Maigretii, cujus etiam industria ab eodem Serenissimo Principe impetrata fuit unio Parochialis Ecclesiae S. Georgii ibidem, cum omnibus annexis beneficiis, fructibus, ac proventibus, cum onere docendi juventutem, prout non ita post, ludus litterarius ibidem apertus fuit frequenti discipulorum concursu. Datusque fuit, et huic loco primus Prior idem P. Mag. Georgius Maigretius qui anno MDCXVIII fabricam non exiguam pro Religiosorum receptione aggressus fuit, eodem Serenissimo eamdem promovente, primumque lapidem jaciente.
Eodem adhuc anno, fertili pro Augustiniana Religione, Magistratus Boviniensis petiit operam Patrum Augustinianorum, in suo licet exiguo oppidulo, eamque obtinuit suae juventuti, assignando Religiosis pro prima habitatione sacellum et hospitale conjunctum, certamque sustentationis annonam. Quod pium ipsorum votum probavit sub idem tempus Episc. Namurcensis, Patriae illius saeculare Concilium, Principem referens auctoritatem.
In Lusitania officium Proregis gesserat Illustrissimus Dom. F. Alexius de Meneses biennio, jubeturque Regi Hispaniarum adesse, ac ejusdem Lusitanici Regni coram Rege Praesidem agere, quo jam absens imperare pergeret, quae praesens perficere non potuisset.
Captus fuit hoc anno propriis Sultani Maxinanensis manibus Ven. P. F. Guillelmus a S. Augustino Lusitanus, ac crudeliter verbis, verberibusque exceptus ob Cristianae fidei nomen, habitumque religiosum, quem gerebat; postea vero dimissus a Sultano, sine dubio data opera, versus Babyloniam ab iisdem Sultani mulitibus inter Aspamum et Babyloniam vulneratus constanter occubuit, editis adhuc ante obitum praeclarae sanctitatis indiciis.
Decessit etiam hoc anno e vivis Hispali Ven. P. Mag. Petrus a Vailderama suae quondam Provinciae Praeses Provincialis, S. T. D. hujus saeculis
[p. 166] concionator celeberrimus Hispania, quem et extra Hispaniam commendant editae conciones quadragesimam, anni Dominicas, et festa, tum in Italicum, tum in Gallicum, aliaque idiomata translatae. Exaedificavit etiam is aliquot monasteria in Hispania Betica, sumptibus amplissimis, sua opera et industria acquisitis.Floruit tunc adhuc Ulyssipone R. P. M. F. Emanuel de conceptione Religiosus omni genere doctrinae ac virtutum refertus, Lusitaniae Provinciae quae in Ordini S. Augustini una est ex optime morigeratis quondam Provincialis, ac Regius concionator, cujus diligentia in lucem prodierunt conciones celeberrimi viri Didaci de Payva.
Floruit etiam in Gallijs Exim. P. Mag. F. Rogerius Gyrard, Conventus Eremitarum S. P. Augustini Parisiensis Vicarius et Visitator Generalis, quem a secretis Confessionibus ac piis consiliis sibi delegit Serenissima Regina Franciae, qui etiam, uti bene meritus de illa corona, donatus fuit Prioratu beneficiario Domus Dei montis Morillensis, quo adhuc gaudet manens Aulae Regiae in veneratione Parisiis.
Gandavi Fiandrorum Ecclesia Ordinis sub initium irrumpentis haeresis dejecta, diligentia R. P. Joannis Cools reaedificata ast non nisi hoc anno ad finem perducta sub R. P. Henrico Lancilotto, consecrata fuit a Rever. D. Vander Burcht Gandensium tunc Episcopo solennesque fuere gratiae redditae Deo imprimis, tum Magistratui, tum civibus, quorum liberalitate ad illum splendorem Ecclesia fuerat restituta.
Antequam annum hunc MDCXIV finiam, juvabit hic meminisci egregiae liberalitatis Reverendiss. Domini, Fratris Angeli a Rocca erga Conventum S. Augustini Romanum, cui quidem ante plures annos legaverat, ac donatione inter vivos facta obtulerat suam Bibliothecam Angelicam, et numero librorum ac varietate refertissimam, immo vere Angelicam. Sed eamdem ante hunc annum, nunquam actu consignaverat, prout in gratiam Reverendis P. Mag. Nicolai Generalis, sui conterranei, hoc anno praestitit actualem librorum traditionem.
Adaptavit etiam praefatus Praelatus juxta Bibliothecam, non ita post, cubicula, certumque Bibliothecario constituit laborum suorum praemium perpetuum, voluitque eumdem Bibliothecarium ex Ordine S. Augustini assumi, tum per Sacrarii Pontificii custodem, tum per Reverendiss. Generalem pro tempore, reservato sibi hoc jure vita durante, unde primum huic Bibliothecae praefectum nominavit Reverendum P. Mag. Fulgentium a Monte in Georgio, tunc Romani coenobii Priorem vigilantem.
Sub finem an. MDCXVI ipsa S. Andreae die sacra P. Nicolaus a S. Augustino, Indus origine, et P. Nicolaus de Mello Lusitanus, praefati P. a S. Augustino Magister, et Baptista, post quatuordecim annos, quibus partim in Insula Soloxicana, partim in Mosco, partim etiam in Lina, teterrimis carceribus detenti, et tantum non evecti fuerant, e vinculis in publicum producuntur nudi, ad mandatum Ducis Basilii
[p. 167] Huysoleae, jubenturque de novo baptizari schismaticorum ritu, aut illa die extremum supplicium subire, pyris, bustis, ignibusque jam coram paratis: quod ultimum cum unanimi ac constanti voce hi viri invicti eligerent, parati potius centies milliesque mori, quam semel impio ritu foedari, jubet sceleratus judex, hos Patres ad invicem separari, ac relicto paulisper P. Nicolao de Mello, alterius regeneratore, ac seniore, in acerbissima frigoris aura, alterum P. Nicolaum a S. Augustini in vicinam carnificinam deducunt, ubi rursus, et scorpiones, et ungulas, crates, pectines, et rotas mox subeundas, ostentant, nisi ejurata fide Papistica, Schismaticorum adhaereat erroribus hoc ut evincerent, P. Nicolaum de Mello, quem summi facere eum sciebant, mentiuntur jam defecisse a sua fide, et morem gessisse Ruthenensium doctrinae; at cum e contra, majori fide et ardore assurgeret; P. Nicolaus a S. Augustino, unum Deum, unum Baptisma, unam Fidem, Catholicam Apostolicam ac Romanam absque cessatione inclamans; novo mandato Ducis Moscoviae ad P. Mello reducitur; atque in illius praesentia, post extremum vale, ac verba dulcia, capite truncatur, truncatumque caput Duci defertur, et nova illius rabie, una cum corpore, sanguine adhuc calido magnis molossis discerpendum objicitur. Ubi rursus placuit altissimo, novo miraculo, servum suum cohonestare, canes enim quantus humani cruoris avidi naturalis suae feritatis obliti, a carnibus hujus martyris et a linctu sanguinis abstinuerunt, quod, cum pii aliqui miraculo, impii, caeci, ac obstinati vilitati Christianorum adscriberent, perstiterunt alii blasphemantes in Christianae ac Catholicae legis cultores, quos ita abominabiles depredicabant, ut ne a canibus quidem attrectari mererentur, quasi illi nauseantes, tales carnes praedae expositas reliquissent.Piis interim mercatorum precibus P. Nicolaus a Mello, a frigore quo rigebat, liberatur, et ad carcerem reducitur, in quo fere anno integro retinetur, gemitibus ac suspiriis vitam transigens, dolens sese viduum relictum in hac lachrymarum valle socio non invidebat felicitatem adeptam, sed sibi illam ademptam amare continuo deplorabat. Sentiebat tamen interiorem frequenter consolationem, memor illius dicti Xysti martyris, B. Laurentio, sperans majora sibi pro Christi fide illiusque gloria servari certamina, quorum praesagus animus orationi, ac meditationi vacabat, offerens Deo vitam suam, si illa esset placita. Quibus officiis dum intenderet pius Pater, moritur Dux Basilius, et a successore Demetrio II ad instantiam Reginae Marinae ac Joannis Martini P. Nicolaus vinculis eximitur. Libertati vero jam restitutus ad primum redit obsequium B. Nicolaus, celebrat, Sacramenta administrat, fideles instruit, viresque suas reparat, paratque ad majora supplicia subeunda. Adscripsit tunc illum Patrem suae familiae Regina Marina, eumque voluit tum suae, tum suarum Domicellarurn praeesse pietati, in quo officio P. Nicolaus et strenuum ac proficuum
[p. 168] sese exhibuit. Domicellam Barbaram Mosqui inter caeteras aetate jam gravem, ita ad divinum amorem inflammavit, ut jam mundo valedicens, hujus Patris obedientiae sese submiserit, pro Christi fide parata mori cum illo, toties, quoties; assidue deprecans, ut sibi talis ansa offerretur quae vota, non frustranea Deus passus fuit, nec eadem diu distulit. Cum enim illa in urbem Astracam Moscoviae ultimam demigrasset una cum Regina, ac P. Nicolao, Regina omnibus suis spoliatur facultatibus. Pater vero Nicolaus, et Domicella Barbara Mosqui ad ignem damnantur, ad quem etiam non ita post adducti, gloriosissime vitam finierunt, frendentibus ac tabescentibus infidelibus ad tantam Religiosi jam fere exanimis (ob carcerem quindecim annorum et aetatem LXV) constantiam.Vigebat et Deo commissoque sibi gregi zelose inserviebat tunc temporis in eadem aut saltem in vicina Indiae orientalis parte R. P. F. Sebastianus a S. Petro, Episcopus Maliaporensis, ex Ordine Augustiniano, paulo ante horum athletarum certamen, assumptus, qui etiam hujus Martyrii sufficiens testis, illud idem ad Illustrissimum Alexium de Menezes Concilii Lusitaniae tunc Praesidem perscripsit, addens et sibi et plurimis aliis Augustinianis ibidem haerentibus animum esse ad Martyrii coronam adipiscendam, nec defuturos officio Sacerdotali ac Pastorali se, suosque, donec ad praefatum bravium pertingant.
Pluribus describit horum Beatorum Martyrium R. P. Georgius Maigretius, eodemque contextu refert Martyrium R. P. F. Remigii Simonis Galli, quem e ducatu Barensi, et ex oppido Salmenensi oriundum facit. Hic cum Sacrae theologiae Bacalaureus, et Conventus Giroroetensis concionatorem ageret, facturus satis suo quod gerebat officio, acriter ex suggestu egit in haereticos, suorumque dictorum coactus rationem reddere, et eos qui contradicunt arguere, multo durius eosdem perstrinxit, donec irretitis illis, ad publicum certamen fidei contra quendam Joan. Bapt. Chattelet subversorem provocatus, descendit: quem ut devicit, Catholicorum ac bonorum omnium applausu non modico, tale malorum in se concitavit odium, quale nec domi, nec foris potuit evitare, quo accensi aliquot consanguinei Chattelet devicti, victorem non patientes, eum vulneribus opprimunt, ac impissimis gladiis perimunt.
Eodem anno MDCXV, Florentiae ex hac vita decessit Eximius P. Mag. F. Leonardus Cocqueus Aurelius, qui post Theologica studia absoluta Parisiis, ibidem Doctorali laurea insignitus, eamdem aliquamdiu professus fuit, raro acumine, ac soliditate mirabili: unde Romam tamquam ad caput Ecclesiae, sublime membrum evocatus, ibidem publicum Professoris munus magno nomine exercuit, donec in Confessarium ac Consiliarium Magnae Ducissae Etruriae assumeretur, quo in officio, licet gravi, omni modestia, ac submissione semper vixit inter suos Religiosos, verus Religiosus, totus in studiis sepultus, sine otio,
[p. 169] sine fastullo. Doctissimas edidit lucubrationes quibus insolentiam Mornaei, Calvinistarum in Gallia coryphaei non parum repressit. Magno Britaniae Regi, Ecclesiae statum perperan tractanti, non minus docte quam modeste respondit, et D. P. Agustini opera de Civitate Dei, ita commentatus est, ut criticus quidam, quamvis in omnibus S. Augustini inveniens aliquid quod sugillet, dicat: Hos libros ita fuisse illustratos a doctissimo Leonardo Cocqueo, (addam ego F. Eremita Augustiniano) ut jam sit facilius ei tenebras offundere, quam novam lucem afferre. Graecis ac Hebraicis litteris fuit instructissimus, ita ut eadem idiomata ad familiarem sermonem posset adhibere, multo perfectius quam ipsi naturales Graeci. Interfui ego cum in publica disputatione, insignis Theologus, Graecus natione, argumenta aliquot Graece proponeret, quibus ex tempore, eodem sermone promptissimo, per P. Mag. Cocqueum, ad semihoram, producto hinc inde sermone respondebatur disertissime. Scholasticam interim Theologiam aequali, si non majori perfectione calluit, quare aliquot Capitulis Generalibus circulo praefuit, doctissimisque viris accurrentibus, opponentibus, dubitantibus ac praesentibus integre semper satisfecit, ad plausum et stuporem omnium, tantum enim in tali homine, quem natura nonnihil deformaverat, nullus credebat latere.Virtutum suarum exemplar reliquit Florentiae, Eximius P. Mag. Stephanum Arbinot, a teneris annis sub ipsius Patris pollice formatum Religiosum, qui quamvis in Scholasticis, Graecis, Hebraicis et Latinis litteris Magistro ac Preceptore suo sit longe inferior, in concionibus et in praxi nullo modo tanto viro cedit, immo eumdem in his multis parasangis antecellit. Natione Gallus, Italicum idioma habet ad nutum, et ad numerum. Praeter Ordin. officia Prioratus, Provincialatus, aliaque, quae cum laude gessit, Magnum adhuc hodie Magnae Ducissae agit Eleemosynarium, saepius Consiliarium, ac ad varios Principes nonnunquam Legatum. Illius Patris beneficam manum sensit, et loquitur Infirmaria Florentini coenobii uti et Bibliotheca sui Moecenatis, et nutriti Josephi opulentiam.
Post obitum Admodum Reverendi P. Mag. Cocquei eadem Serenisimae Magnae Etruriae ascivit sibi confessorem ex eodem Ordin. S. Augustini Patrem Guillelmum Burdigalemsem Gallum, multis virtutibus, singulari tamen modestia ac innocentia decoratum virum. Immo praeter hunc in suum obsequium, pro Theologicis difficultatibus evocari jussit Lugduno Ven. P. Mag. F. Joannem Comitem, omni certe comitate ac benignitate ornatum, per quem et tantae Principis gratia, adhuc hodie servatur Ordini Augustiniano integra.
In Belgio cui Illustrissimus Ambrosius Spinola, paulo ante antiquum Haereticorum asylum Wesaliam vicinasque oras in Catholicorum potestatem redegisset, R. P. Provincialis Augustinianorum in illas partes deputavit virum Ordin. qui tum Wesaliense, tum Mariae
[p. 170] Vallense Monast. restauraret, occupantem eadem loca ejiceret, Eclesiam multis annis clausam, ac in lignile, hordidosque usus conversam pristino decori restitueret. Quod etiam hoc anno exequutioni mandatum fuisse constat; ipsa enim S. Matthiae sacra, violenti manu zelosorum militum Hispanorum, jumentorum stabula in ipso Eccles atrio aclimine sacrilege aedificata, fuere destructa, ac sacrum in Ecclesia celebratum praesentibus supremis Exercitus Ducibus, non paucis. Tunc cessere occupatrices Virgines, seu potius matrimoniorum expectatrices feminae, Monasterio jam dudum occupato: fenestrae Ecclesiae quarum nulla remanserat, de novo fuere paratae, rursumque divinum officium aucto Religiosorum numero fuit celebratum.In eodem Belgio, favore ejusdem Illustrissimi Ambrosii Marchionis Spinolae, Patres Augustiniani fuere admissi ad oppidum Tenense, illis concredito negotio Scholarum cum publico magistratus stipendio, quo juventus exercitaretur, pauloque post consensu Illustrissimi Archiepisc. Capituli ac Magistratus, iisdem Patribus, cum pleno jure assignatum fuit sacellum S. Barbarae, circa quod Monasterium cum collegio erigi coepit, non parva diligentia P. Rumoldi Croonen ibidem Prioris.
Eodem anno Eremitae aliquot Flandriae juxta Casseletum, austeram vitam agentes, non modicam sentiebant cum Ordinario suo difficultatem, eo quod is Religiosis imperare, eos visitare, corrigere, ac totaliter sibi subjicere niteretur, quare P. Antonius Thuan illorum tunc superior Romam contendens, ab eadem curia impetrat; primo, sui instituti approbationem sub Regula S. Agustini; deinde exemptionem sui Coenobii ab Ordinario, ac tandem Bullam Apostolicam, qua R. P. Provinciali Belgicae Provinciae Ordinis Eremitarum S. Augustini deinceps futuris temporibus, plenario jure subjiciantur praedicti Eremitae S. Antonii, non secus atque alij Conventus suae Provinciae, salvis tamen ejusdem instituti Constitutionibus et Apostolicis indultis.
Anno MDCXVI, in Belgio celebratum fuit maxima solemnitate et Religiosorum frequentia Capitulum Provinciale Bruxellense, liberalitate civium non modica; ad octiduum integrum, Concionibus, aliisque Scholasticis exercitiis habitis, maximo cum applausu Illustrissimi Nuncii Apostolici ac Reverendissimi Archiepiscopi qui tum solemnitatem supplicationis, tum alias Ecclesiasticas actiones, sua presentia aliquoties cohonestarunt. Eligebatur tunc majori suffragantium voto in Provincialem Ven. P. F. Augustinus Theodori, S. T. Doctor, inter Scholasticos non minimus, qui multis annis Lovaniensi Monasterio, scholarumque exercitiis ibidem praefuerat. Notavi in hoc Capitulo raram hoc saeculo, priscorum tamen aetate familiarem aliquot Patrum, animi demissionem; cum enim tres Patres prima fronte ad Provincialis officium secretis suffragiis renunciarentur, nec ullus illorum sufficientia suffragia numerasset pro electione Canonica, duo ex electis prostrati, Patres omnes deprecati fuerunt, ut alio sua consilia verterent,
[p. 171] incusavit unus aetatem sibi minorem esse quam Ordinis constitutiones admittant, seque pro tunc inhabilem; alter Ecclesiae ac Coenobii Antuerpiensis fabricam aggressus, graviora allegavit sibi imminentia onera, quae nec paterentur dilationem, nec ad tanti officii molem concederent attentionem unde votantium animi omnes in tertium alioqui dignum fuere conversi.Occurrit etiam hoc anno nobis celebratu dignissimum Martyrium R. P. F. Christophori Dixen, nobile Constobel apud Anglos familia oriundi, is enim cum Salamanticae in Theologicis studiis magnam suae aetatis partem transegisset, saepiusque interim Divino nutu monitus, ad faciendum fructum inter suos, cui videbatur aptus, ob ingenii ac judicii maturitatem, morumque ac generis notabilitatem, et eminentem gratiam; in Angliam bona suorum superiorum venia trajecit, diuque latuit, nec suis quidem cognitus, magno animarum fructu, pro Sacerdote tamen semel, atque iterum inventus, nec plane pro tali Religioso habitus, exilio quidem mulctatus fuit: ad quod decretum quamvis nec semper cesserit patria, cessit tamen quarto in Galliam profligatus, suorumque favore servatus. Ast animus nobilis, a nobiliore virtute excitatus ad desideratum bravium anhelans, cedere nesciens, postquam septies, a judicibus Religionis fuisset apprehensus, in Angliae urbem praecipuam Londinensem rediit, ac rursus sex mensibus integris pii Sacerdotis, Religiosique officio functus fuit, donec perfidi famuli indicio proditus, octava vice reus sistitur, illiusque constans animus nobili Martyrio, per infame laquei beneficium Londini mense Novembris coronatur.
Versabatur circa eadem tempora in Anglia Ven. P. Augustinus a matre Dei, inter Discalceatos Hispaniae olim professus, mihique tum Romae, tum Bruxellae familiaris aliquando, quem absque gravi litteratura audivi introiisse in potentias Domini, tantumque sua simplici profecisse pietate, ut frecuentia ac evidentia ibidem patrarit miracula. Non ita pridem referebat vir fide dignus, oculatus testis, se vidisse puerum ad Londinensis portus oram, in aquas incidisse, hunc Religiosum forte fortuna circa ripam obambulasse, motumque misericordia illum calceatum ac vestitum maris fluctus calcasse, puerumque jam diu immersum exemisse salvum ac incolumem; quod quamvis alii praestigiis tribuerent, inquiebat ille, nos Catholici, apud quos patebat hujus Religiosi innocens vita, illud opus Divino adscribebamus officio, illiusque Patris favori, hoc nos debere fatebamur, subterfugiente interim Religioso illo accursum infinitae multitudinis: quem ut amplius evaderet, ad annum integrum sese occultavit, donec emortua hujus novitatis esset fama. Simili fere sanctitate ac miraculorum gloria illustrem habent hi Patres Discalceati Religiosum conversum in Sicilia, qui a paucis annis fato concessit.
Et quia RR. PP. Discalceatorum Ordinis S. Augustini hic fit mentio, [p. 172] addam illud de ipsis, quodhoc anno MDCXVII videantur nonnihil animum sumpsisse; seseque velle ac posee erigere, qui hactenus satis jacebant. Assumptis etenim aliquot viris Lusitanis Sacrae Theologiae professoribus circa hoc tempus, locum S. Pauli de Regula deserentes in urbe, ad aliam commodiorem juxta S. Athanasii aedem sacram migrarunt, coëmpto palatio deserto, et nondum exaedificato Illust. Familiae Ursinorum; cui adjunxerunt sacellum titulo S. Antonii quo in loco paulo post vidi numerosam juventutem, illisque vovi Religiosam perfectionem ex animo, quo et ipsi sub tanto Patre Augustino, aliquid dignum charta, aeternaque memoria moliantur.
Dignus interim memoria occurrit transitus ex hac vita Ven. Patris F. Alipii Siculi sub finem hujus anni MDCXVI Neapoli; ubi is Pater sub Patrum Discalceatorum arctissima disciplina vixerat maxima sanctitatis opinione, qualem etiam reliquerant paulo ante Ven. P. Jacobus a S. Felice in castro S. Angeli Vascinelli sepultus, et P. Joannes Paulus a S. Nicolao Genuae reconditus, quorum corpora in hodiernum die feruntur integra, gratum odorem spirantia non sine aeternae felicitatis indiciis pluribus, ut a Patribus ejusdem Congreg. Discalceatorum percepi.
Eodem anno rursus nobis occurrit Martyrium R. P. F. Ferdinandi a S. Joseph apud Japponios pro Christi fide occumbentis 26 Maii. Cum enim aliquot diebus ante Dynasta Ormuriensis regiae aulae jussu intercepisset Religiosum ex familia S. Francisci, P. F. Petrum de Ascensione, et paulo post Patrem Societatis Jesu dimisso laico, eosque in fide constantes extremos affecisset supplicio, spargereturque Sacerclotes omnes vel interfectos, vel a fide Christiana defecisse nec audere amplius quemquam comparere, illaque astutia paganorum animos a fide Christiana omnino deterruissent: Divino sine dubio spiritu acti duo Religiosi spontanee comparuerunt, unus ex Dominicana familia, alter ex Augustiniana, de quo hic agimus, et publice inceperunt Christianam Religionem profiteri, sacrificare, baptizare, ac Christum depredicare, publice monstrantes nondum spiritum esse extinctum aut semen defecisse; unde subito apprehensi, postquam fere bis mille neophytos baptizassent juxta Nangasiaquensibus, eodem mortis genere, quo alii duo plectuntur. Accurrentibus vero Ormutiensibus ac Nangasiaquensibus, ut corpora sepulturae mandarentur, juventur omnia quatuor corpora in profundum pelagi dimitti gravibus admotis saxis, prous paritum fuit. Lictores corpus P. F. Petri una cum corpore P. F. Fernandini Augustiniani, corpus Patris Dominicani una cum corpore Patris Societatis colligarunt, ea sic divisa, ac unita in locum triginta cubitorum profunditatis immerserunt, at quaerentibus eadem multis diebus post Christianis, magno zelo, rnagnaque diligentia, neophyti Nangiasquenses piscationi dediti, cistam notarunt mari supernatantem unam, in illaque corpus RR. Patrum Petri et Ferdinandi Augustiniani sanum ac integrum repererunt, quae honorifico loco asservantes, [p. 173] de plurimorum consilio humo mandarunt, placuitque altissimo, vel ut devotioni fidelium praecipue matronae cujusdam nobilissime satisfaceret, vel ut alios excitaret, eadem corpora non paucis miraculis illustrare: multis enim diebus locus ille, ubi haec duo corpora asservabantur, totus lucidus apparuit, videbanturque noctibus integris infinita circa illum locum lumina ad instar lampadum ac taedarum exultantia, et assurgentia, gratissimumque odorem, qui etiam de die conservabatur, reddentia; quo miraculo plures ad Christianam religionem fuere exciti, plures etiam neophyti in fide confirmati, per haec lumina coelestia, deficientibus luminibus doctrinae, per homines impeditos alioquin depredicandae, aequum certe videbatur, ut Deus aliam consolationem, aliamque lucem praeberet, sedentibus in tenebris infidelitatis et maestitiae.
Hoc etiam anno Laurea Doctorali insignitus fuit in celeberrima universitate et Theologica facultate, Eximius P. Mag. F. Henricus Lancellottus, Mechliniensis, magni zeli et salis doctrinalis vir, quod abunde testantur illius scripta contra haereticos edita, in quibus non minus est pietatem, quam doctrinam cernere. Probavit haec eadem Hollandia ac Zelandia aliquioties, quando inter maxima pericula carceris ac infamiae non parvae, per longum tempus, in saeculari habitu inter haereticos conversatus fuit, nocte dieque sacris officiis, concionibus, ac Sacramentis intentus. Tandem illius zelum ac salem loquuntur adhuc hodie monasteria Ordinis pleraque in Belgio, quorum disciplinam acriter tutatus fuit, vel potius urbes ipsae in quibus Monasteria sita sunt, ut Bruxella, Antuerpia, Gandavum, Hasseletum, Treveri, quorum populum sale puro suae doctrinae frecuenter condivit, suis suorumque Religiosorum probis moribus ad virtutes incitavit, ita ut merito Rabbi: id est magni Magistri nomen obtinuerit.
Venetiis novi hisce annis Ven. P. F. Paulinum Berti Ordinis S. Augustini ex Congregatione Lombardica, virum eminentem in praxi judiciaria Ecclesiasticorum, quam videtur et ipse inter suos exercuisse probe, ac docte Regulares omnes eamdem docuisse, preclaro illo suo tomo, qui quartum Regularium efficit, praeter quem edidit idem Pater integrum opus Tostati Abulensis Episcopi, in qua, et in sanctis Patribus, et in Scriptura sacra, patefecit sese versatissimum.
Annus MDCXVIII feliciori nobis sydere affulsit eo quod hoc anno gloriosus ille Beatus Thomas de Villanova quondam Frater habitus Ordinis S. Augustini et Archiepiscopus Valentinus ad apotheosim devenerit S. R. Ecclesiae calculo: nam diligentia P. Joannis Beldae procuratoris hujus Canonizationis ultra triginta illius miracula bene, et rite probata fuere per beatum hunc virum in vita illius facta, ac post illam, meritis illius obtenta; inter quae duorum puerorum est resuscitatio, caecorum, claudorum ac infirmorum restitutio, et quia pleraque in eleemosynarum distributione fuere perpetrata, hinc magni Eleemosynarii cognomentum meruit obtinere. [P. 174] Concessum itaque fuit, ut annua illius memoria agatur die XVIII Septemb. A S. D. N. Paaulo V, et paulo post ab eodem, ut in Regno Hispaniae celebretur illius festivitas de communi confessoris ac Pontif. quam postea S. D. N. Gregorius XV extendit ad Religiosos per universum terrarum orbem, speramusque brevi hanc facultatem ad omnes transituram.
Hoc etiam anno die 3 Septemb. consecrata fuit Ecclesia Ordinis Eremitarum S. Augustini Antuerpiensis, de novo extructa, ad invidiam exempli, diligentia Rev. P. M. Fratris Cornellii Lancilotti, ex meris bonorum virorum eleemosynis, in quorum elargitione praeter Seren. Principes, ac Magistratum illius Urbis amplissimum, liberaliorem sese ostendit prudentia ac pietate ornatissimus D. Henricus Vander Goes, qui mercator optimus temporales dedit divitias, ut consequeretur aeternas haereditates.
Romae etiam sub finem anni MDCXVIII locum impetraverunt Patres Augustiniani Discalceati Hispaniae in platea S. Trinitatis de Monte, quae ad aedes sacras S. Mariae majoris tendit, ubi paulo post sacellum in honorem S. Guillelmi sibi adaptarunt, molientes majus edificium quo Romanam curiam magis exornent quo etiam per suos, eadem magis possint frui, suorumque superiorum mentem propius intelligere, eique promptius obsequi.
Ipsa die D. Thomae, Graecii consecratus fuit in Episcopum Segniensem Ven. P. Mag. Joannis Baptista Agatitius omnium civium voto a pluribus annis ad eamdem dignitatem Sereniss. Archiduci Ferdinando, uti Styriae ac Carinthiae Principi commendatus, cum prius et Fluminis Liburnensis, et Graeciensis, ac Furstenfeldensis Conventus Ordinis Eremitarum S. Augustini Priorem egisset.
Anno sequenti omnia Monasteria Bohemiae, ac Moraviae in praedam cessere Calvinistis, qui dum partibus Frederici Palatini studerent, primum bona Ecclesiarum ac Monasteriorum rapuerunt. Monasterium Bifoniense integrum a Comitissa de Suamberg fuit occupatum una cum supellectile universa. Melnikium civium Melnikensium voluntati fuit traditum, vineaeque ac agri inter cives fuere distributi. Praga militum tabernae monasterium S. Thomae assignaverat, Religiosis passim dimissis, vel ad tyrannidem haereticorum damnatis, quibus in miseriis tamen plures sese prebuerunt constantes, malentes mori millies, quam semel foedari.
Sub idem tempus cum Provincia Ordinis Bavarica triennio integro magnam passa fuisset cladem, quippe divisa fere ab Ordine, et constituta sub saeculari regimine externarum personarum divisis etiam inter se Conventibus separatione eorum qui extra temporalem ditionem Bavaricam situm habebant, ab iis, qui inter Bavariae limites continerentur, dispersis insuper plenisque Religiosis; ex commissione Rev. P. Mag. Nicolai a S. Angelo, eadem fuit restituta in pristinum statum, [p. 175] opera ac diligentia aliquot Patrum Belgarum, quorum hoc unicum fuit studium Novitiatum, atque Seminarium erigere, cum bonis litteris seriam pietatem, ferventem charitatem, orationes frequentes, meditationes, abstinentias, mortificationes, vigilias, aliaque Religiosorum exercitia (sine quibus torpescit animus quamvis probus) introducere. In hunc finem prima extirpanda erat proprietas, proprium commodum, voluntas carnis, socordia, diffidentia, inveteratus abusus aliaque mala hujus saeculi, quibus semel remotis, eadem Provincia Deo Duce incepit florere, ac in utroque genere una cum spirituali, temporalem fructum facere.
Hoc enim eodem anno, coepit reparari Ecclesia Ordinis Augustini Monachiensis, et duorum annorum spatio, ad eum splendorem perducta fuit, quem in paucis Ecclesiis Ordinis nostri, etiam intra Italiam, Hispaniam vidi inesse, excedentibus sumptibus viginti millia florenorum, in quo opere, tum in morum reformatione non parum insudavit Ven. P. Jordanus Deglerus, Religiosus diligens, zelosus, ac disertus, bene meritus ibidem Prior. Nec minorem Divinam benedictionem sensere iisdem annis, ejusdem districtus Monasteria, quae sub proprietate sordida gemebant, lacera ac debitorum pondere fere opressa, nunc autem undique resarciuntur ac gravi creditorum jugo eximuntur, vixique hodie est Monasterium, quod non aliquam et insignem moliatur fabricam.
Capitulum etiam Provinciale Belgicae Provincae, hoc anno habitum fuit Gandavi, ac in Provincialem electus R. P. F. Joannes Augemius, qui non parum laboravit et multis annis in restitutione disciplinae monasterii Coloniensis non sine fructu.
Et vita et officio pie defungebatur Rev. D. Angelus Rocca, Sacrari, Apostolici Praefectus, Episcopus Tagastensis, postquam plurimis annis laudabiliter huic officio praefuisset maxima sedulitate, ita ut nunquam in otio, sed semper in studiorum negotiis versatus, semper meditationi, orationi, ac pie observationi intentissimus vixerit. Quare infirmitate detentus nihil magis deplorabat, quam inutile otium, quamvis nec hoc inutile fuisse dixerim, cum utilissima mortis memoria, utilissima ante actorum annorum recordatione in amaritudine animae, dies ac noctes aliquot impenderit, non sine Divinae predestinationis signis evidentibus.
Nec multo post, absque longa deliberatione, ad officium Sacristae evocatus fuit Rev. P. Magister Asti Januensis, qui post sexenium Generalatus, ad quietem Genuensis coenobii sese receperat, hoc munere a S. D. N. Paulo V et universa Romana curia habitus dignissimus Romam itaque ut venisset, et habitu Praelati fuit donatus, et Episcopatu Tagastensi, consecratione accepta per manus Cardinalis Mellini Dominica infra octavam Ascensionis.
Circa initium anni MDCXX celebratur Capitulum Generale Romae, [p. 176] ad quod fere omnium Provinciarum Patres insolita diligentia accurrerunt, hoc fere ordine, ac Provinciarum numero. Primum locum obtinuit Provincia Romana, secundum Provincia Lombardica, III Marchiae, IV Franciae, V Castellae, VI Beticae, successit Aragoniae et Cataloniae, post illam Lusitanica cum Vicaniatu Indiae orientalis ac deinde Marchiae Tavisinae, Tolosae et Aquitaniae, Coloniae seu Flandriae, Romandiolae, Provincia Provinciae, Bavariae, Terrae Laboris, Narbonae ac Burgundiae, Sicilia, Pisana, Senarum, Terrae Sanctae, Calabriae, Poloniae, Rheni et Sueviae, Ungariae, Angliae, Hyberniae, quae rursus enata comparuit, Saxoniae, Sardiniae, Peruntina, Insularum Philippinarum, Mechoacanensis, Del Quitto, Styriae et Carinthiae, Bohemiae ac Moraviae, post quas Provincias locum habuit Provincia Discalceatorum Hispaniae, ac deinde Discalceatorum Galliae. Inter Congregationes hic fuit Ordo habitus. Precedentiam habuit Lombardica, cujus procuratorem vidi praesentern in Diffinitorio, at non votantem. Illam mitior congregatio subsecuta est Illicetana, deinde Carbonaria, Perusina, Genuensis, Montis Ortoni, Dulcetana, Calabriae ultra, Calabriae citra, Dalmatiae, et Centum urbium. Nomina autem vota ferentium ad aeternam memoriam hic libuit attexere.
Primum suffragium tulit Illustrissimus ac Reverendissimus Dominus Cardinalis Antonius Saulius Collegii Cardinalium Decanus, et Ordinis S. Augustini Protector, per speciale breve Sanctissimi Domini nostri Pauli V hujus Capituli presidens nomine sedis Apostolicae pridie electionis declaratus.
Reverendiss. P. Mag. Frater Nicolaus a S. Angelo, Generalis absolutus
Admodum R. P. Mag. F. Laurentius Emporiensis, Procurator Ordinis
Adm. R. P. Mag. F. Vincentius Spinola, Assistens Italiae
Adm. R. P. Mag. F. Alphonsus Nungius, Assistens Hispaniae
Adm. R. P. Mag. F. Guillelmus Fulginas, Procurator Ordinis absolutus
Pro Provincia Romana
Rev. P. Mag. F. Jacobus Cornetanus Diffinitor
Rev. P. Mag. F. Hieronymus Getti Provincialis Romanus
Rev. P. Mag. F. Andreas a Balneoregio Discretus
Pro Provincia Lombardiae
Rev. P. Mag. F. Paulus a S. Angelo Diffinitor
Rev. P. Mag. F. Thadaeus Mediolanensis Provincialis
Rev. P. Mag. F. Zacarias Mediolanensis Discretus
[P. 177]
Pro Provincia MarchiaeRev. P. Mag. Frater Fulgentius a Monte in Georgio Diffinitor et Prior Romanus
Rev. P. Mag. Frater Joan. Thomas D’asculo Provincialis
Rev. P. Mag. Frater Guillelmus a Mattelica Discretus et Regens Recineti
Pro Provincia Franciae
R. P. Mag. F. Thomas Gaudier Diffinitor, Doctor Sorbonicus
R. P. Mag. F. Joannes Legear, Provincialis, Doctor Sorbonicus
R. P. Mag. F. Thomas Ravexelle Doctor Sorbonicus et Regens Parisiensis
Pro Provincia Castellae
R. P. Mag. F. Petrus de Ribadeneira, Doctor Salamanticensis
R. P. Mag. F. Eugenius Gomez, Discretus
Pro Provincia Beticae
R. P. Mag. F. Martinus de Leon Diffìnitor
R. P. Mag. F. Petrus de Cardenas Discretus
Pro Provincia Aragoniae, Val. et Cataloniae
R. P. Mag. F. Joannes Belda Diffinitor
R. P. Mag. F. Petrus de Majajo, Discretus
Pro Provincia Lusitaniae
R. P. Mag. F. Petrus de S. Maria, Doctor Conimbricensis
R. P. Mag. F. Fulgentius de Alegria, Discretus
Pro Provincia Venetiarum
R. P. Mag. F. Leonardus Occa, Diffinitor
R. P. Mag. F. Fulgentius Venetus, Provincialis
Pro Provincia Tolosana
R. P. Mag. F. Andreas Gelsiminus Cortonensis, Discretus et Regens Patavinus
R. P. Mag. F. Joannes Comes, Doctor Sorbonicus
Pro Provincia Belgica
R. P. Mag. F. Nicolaus Crusenius Diffinitor et Doctor Papiensis
R. P. Mag. F. Georgius Maigretius Discretus, et Doctor Lovaniensis
[P. 178]
Pro Provincia RomandiolaeR. P. Mag. F. Aegidus Gothardus, Ariminensis Diffinitor
R. P. Mag. F. Camilus Bononiensis Provincialis
R. P. Mag. F. Paulus Fraxinellus, Bononiensis Doctor et Professor publicus
Pro Provincia Umbriae
R. P. Mag. F. Aurelius Pergulensis, Diffinitor
R. P. Mag. F. Christophorus Perusinus Provincialis
R. P. Mag. F. Christophorus a Balneoregio Discretus, sed morte praeventus
Pro Provincia Provinciae
R. P. Mag. F. Joannes Gerardus Avenionensis, Diffinitor
R. P. Mag. F. Joannes Franciscus Barralis, Nicensis Provincialis
R. P. Mag. F. Joannis Riyod, Discretus
Pro Provincia Bavariae
R. P. Mag. F. Joannes Maria Concordiensis, ex dispensatione Pontificis Diffinitor
R. P. Bac. F. Guillelmus Schräll Monacensis Provincialis
R. P. Bac. F. Jacobus Pistorius, Prior Salisburgensis Discretus
Pro Provincia Neapolitana
R. P. Mag. F. Joannes Agustinus Ariminensis, Difffinitor
R. P. Mag. F. Augustinus a Campania, Provincialis
R. P. Mag. F. Hippolitus Finalensis, Discretus ac Regens Neapoli
Pro Provincia Narbonae
R. P. Mag. F. Octavius Manfridus Lugdunensis, Diffinitor
R. P. Bacc. F. Joannes Rabud, Discretus
Pro Provincia Siciliae
R. P. Mag. F. Augustinus a Naro, Diffinitor
R. P. Mag. F. Antonius, Gallianensis, Provincialis
R. P. Bacc. F. Joananes Carinensis, Discretus
Pro Provincia Pisana
R. P. Mag. F. Franciscus Vecchius Diffinitor et Regens Romanus
R. P. Mag. F. Stephanus Arbinot, Florentinus Provincialis
R. P. Mag. F. Theodosius Florentinus, Discretus
[P. 179]
Pro Provincia SenarumR. P. Mag. F. Joannes Baptista Ilciniensis, Diffinitor
R. P. Mag. F. Leander Ilciniensis Provincialis
R. P. Mag. F. Simeon Anconitanus, Discretus
Pro Provincia Terrae Sanctae
R. P. Mag. F. Adeodatus a Candia, Graecus Diffinitor
R. P. Bacc. F. Dionysius Redimentis Graecus Discretus
Pro Provincia Apuliae
R. P. Mag. F. Josephus Barulensis, Diffinitor
R. P. Mag. F. Aloxius, Fivizanus Provincialis
R. P. Mag. F. Raphael Cursinus, Discretus
Pro Provincia Apruntina
R. P. Bacc. F. Joannes Baptista Teramanus, Diffinitor
R. P. Bacc. F. Josephus Vaslensis, Provincialis
R. P. Bacc. F. Agustinus Torteretanus, Discretus
Pro Provincia Calabriae
R. P. Mag. F. Dominicus a Catanzaro, Diffinitor
R. P. Bacc. F. Augustinus a Belloforri, Diffinitor
R. P. Bacc. F. Joannes Baptista a Paula, Discretus
Pro Provincia Poloniae
R. P. Bacc. F. Hyacinthus Varsoviensis, Diffinitor
R. P. Bacc. F. Theophilus Gravoniensis, Discretus
Pro Provincia Rheni et Sueviae
R. P. Bacc. F. Cornelius Curtius Bruxellensis, Diffinitor
R. P. F. Simon Dollingerus, Discretus
Pro Provincia Hyberniae
R. P. F. Nicolaus a S. Patritio Diffinitor
Pro Provincia Sardiniae
R. P. Mag. F. Gregorius Nunnius Coronel, S. D. N. Theologus, Diffinitor
R. P. Mag. F. Antonius Aversanus, Provincialis
R. P. Bacc. F. Thadaeus Aversanus, Discretus
[P. 180]
Pro Provincia MexicanaR. P. Mag. F. Bernardus de Brizuoela, Diffinitor
R. P. Mag. F. Antonius de Salazar, Discretus
Pro Provincia Peruntina
R. P. F. Franciscus de Castro, Diffinitor
R. P. F. Lopes de Aguilar, Discretus
Pro Provincia Insularum Philippinarum
R. P. F. Didacus de Casado, Diffinitor
R. P. Mag. F. Alphonsus de Castro, Indus, Discretus
Pro Provincia Mechiocana
R. P. Mag. F. Petrus de Zamudio, Diffinitor
R. P. Mag. F. Franciscus de Cerventes, Discretus
Pro Provincia Quitensi
R. P. Mag. F. Laurentius de Rufas, Diffinitor
R. P. Mag. F. Petrus de Fuentes, Discretus
Pro Provincia novi Regni
R. P. Mag. F. Petrus de Corciado, Diffinitor
R. P. F. Joannes Brison, Avenionensis
Pro Provincia Styriae et Carintiae
R. P. Bacc. F. Valerianus, Fluminensis, Diffinitor
R. P. Mag. F. Evangelista, Fluminensis, Provincialis
R. P. Bacc. F. Simplicianus Fluminensis, Discretus.
Pro Provincia Austriae et Bohemiae
R. P. Bacc. F. Aurelius Troilus, Fluminensis
R. P. Mag. F. Andreas Rufus, Discretus
Pro Provincia Discalceat. Hispaniae
R. P. F. Gabriel a Conceptione, Diffinitor
R. P. F. Christophorus ab Angelis, Discretus
Pro Congregatione Illicetana
R. P. Bacc. F. Richardus Illicetanus Diffinitor
R. P. Bacc. F. Desiderius, Illicetanus Vicarius Generalis
R. P. Mag. F. Agapitus Simonius Senensis, Discretus
[P. 181]
Pro Congregatione CarbonariaeR. P. Mag. F. Felix Milensius, Diffinitor.
R. P. Bacc. F. Petrus Paulus Neapolitanus, Vicarius Generalis
R. P. Mag. F. Matthaeus Neapolitanus, Discretus
Pro Congregatione Perusina
R. P. Mag. F. Augustinus a S. Felice, Diffinitor
R. P. Bacc. F. Thadaeus Fulginas, Vicarius Generalis
R. P. Mag. F. Innocentius Perusinus, Discretus
Pro Congregatione Ianuensis
R. P. Mag. F. Fulgentius Parmensis, Diffinitor
R. P. Bacc. F. Archangelus Aliprandus de Monte Regali, Vicarius Generalis
R. P. Bacc. F. Cyprianus Florentinus
Pro Congregatione Dulceti
R. P. Mag. F. Augustinus Patavinus, Diffinitor
R. P. F. Vincentius Sagatus, Vicarius Generalis
R. P. F. Evangelista Patavinus, Discretus
Pro Congregatione Dulceti
R. P. Bacc. F. Joannes Jacobus a Troja, Diffinitor
R. P. F. Spiritus Asculanus, Vicarius Generalis
R. P. Mag. F. Archangelus Cortonensis, Discretus
Pro Provincia Calabriae ultra
R. P. F. Franciscus D'Ardore, Diffinitor
R. P. F. Salvator a Cassomenardo, Vicarius Generalis
R. P. F. Angelus Aulus, Discretus
Pro Congregatione Calabriae citra
R. P. Mag. F. Petrus Paulus Pergulensis, Diffinitor
R. P. F. Daniel Consentinus, Vicarius Generalis
R. P. F. Petrus de Apriliano, Discretus
Pro Congregatione Dalmatiae
R. P. F. Simplicianus Patavinus, Diffinitor
R. P. F. Joannes Farensis, Vicarius Generalis
R. P. F. Marcus Furensis, Discretus
[P. 182]
Pro Congregatione Centum UrbiumR. P. Mag. Philippus Regalbutensis, Diffinitor
R. P. F. Michaël a S. Philippo, Vicarius Generalis v. p.
R. P. Mag. F. Christophorus a Marino, Discretus
Pro Congregatione Discalceatorum Galliae
R. P. F. Alexander a S. Felicitate, Diffinitor
R. P. F. Spiritus a Virgine Maria, Discretus
Priores Capituli Generalis
R. P. Mag. F. Jacobus a S. Natolia, et
R. P. Mag. F. Laurentius Ravennas
CAPUT. XLIX
De P. Mag. F. Fulgentio a Monte in Georgio, XLVII Generali.
[P. 182]
Cum numerus centum, et quatuor, supra viginti Patrum vocalium esset coadunatus pro electione Reverendissimi P. Generalis, Preside Illust. Cardin. Saulio Ordin. Protectore, major suffragantium numerus, secretis suffragiis elegit canonice Rev. et eximium P. Mag. Fulgentium a Monte in Georgio. Conventus Romani tunc Priorem, virum humanissimum, doctissimum, ac Ordinis zelatorem egregium. Praeter Regentis, ac Concionatoris offliciurn in plerisque celebrioribus cathedris ac pulpitis cum honore ac laude hactenus per hunc Patrem peractum, Marchiae Provincialatum fere totius Ordinis maximum ac difficillimum ob frequentem Conventuum numerum, gesserat, et novissime Conventus Romani Priorem sexennio integro.In eodem capitulo Assistentium munere donati fuere R. P. Mag. Jacobus de Corneto, bene de Religione meritus multis annis, et P. Mag. Alphonsus a Castro Indus natione.
Ad Procuratoris Ordinis officium reassumptus fuit Eximius P. Mag. Frater Guillelmus Fulginas, qui ante sexennium eodem officio laudabiliter defunctus fuerat, et jam vacaverat, ut tanto ferventius assurgeret. Insignem operam huic Capitulo contulerunt Eximii PP. Regentes Italiae, qui juxta antiquam Ordin. consuetudinem docte conclusiones exposuerunt, easdem diserte non minus quam solide defenserunt. Emicuit tamen inter caeteros Exim. P. Mag. F. Andraeas Cortonensis Patavini Gymnasij tunc Regens, quem et ingenium, et labor assiduus super alios attollit.
Nec defuerunt suggestui Patres Concionatores, quos in hoc Capitulo
[p. 183] audivi, eosque cum celebrioribus Italiae ausim comparare. Ex quibus extabant Eximius P. Mag. Hieronymus Ghetti, Exim. P. Mag. Jacobus a S. Natolia, Exim. P. Mag. Aegidius Gotthardus, Exim. P. Mag. Adeodatus de Candia, Exim. P. Mag. Octavius Manfredi, et quem paulo ante a Scholastica Theologia non satis laudavi, Eximius P. Mag. Andraeas Cortonensis, viri omni exceptione majores.Et quia de vivis professoribus sacrae Theologiae nobis est sermo, omittere non valeo, praecipuarum universitatum Italiae professores publicos, ac imprimis in universitate Pisana R. P. M. Aegidium Pistoja, in Bononiensi R. P. Mag. Paulum Fraxinellum, in Patavina P. Mag. Innocentium, in Papiensi R. P. Mag. Michaëlem Angelum Giusium, ac in aliis pluris alios qui quotidianis suis lectionibus, disputationibus atque exercitiis Rempublicam Christianam erudiunt, atque Ordinem S. Augustini ornant.
Dimissis itaque Diffinitoribus in pauciores Patres res Ordinis fuere rejectae, sederuntque ad Ordin. negotia pertractanda, cum Rev. P. Generali, Procuratore Ordinis, et PP. Assistentibus, Exi. P. Mag. Octavius Manfredi Diffinitor Narbonensis, et P. Mag. Comes Diffìnitor Provinciae Tolosanae et Provinciae Belgicae, a quibus observatu dignis productis et ventilatis eadem ad observantiam constitutionum fuere delata: illas enim a Rev. P. Generali observari omnes petierunt, earumque observantiam executioni demandari, supersedendo pro nunc aliis decretis.
Communi etiam Patrum deputatorum voto P. Provinciali Franciae imponebatur ut quantum possibile foret se, suosque Conventus ad normam Patrum de communitate redigeret, ut sic seposita ulteriori separatione maneret unum ovile et unus pastor, quod ipse Provincialis in se suscepit omni submissione, ac ideo certe laude dignus.
Primo caelo temperato Rever. Pater Generalis igne Religionis accensus, longioris morae impatiens, oves suas coram visurus Neapolim progressus fuit, serioque animum disciplinae monasticae restituendae applicavit, Praedecessoris sui, ordinisque statutis insistens.
Sub medium mensis Octobris magno totius Aulae Pontificiae et Ordin. Augustini luctu, ex hoc mundo evocabatur ad coelestem patriam Reverend. D. Joannes Baptista D'Asti paucibus mensibus ante, ad officium Sacristae promotus. Illoque officio tunc dignus habitus fuit Sanctiss. Domini Nostri calculo Rev. P. Mag. Joannes Vincentius Spinola Genuensis, qui et tunc antecessoris suissocium, ac amicum, aliasque Ordin. S. Augustini Assistentem, Lombardicae Provinciae Provincialem, ac Priorem Romanum laudabiliter egerat, a quo etiam adhuc hodie hoc agitur, ut Ordin. decor coram Sancta Sede servetur. Audio extare Reverend. D'Asti commentaria Scholastica in 4 libros sententiarum, quae utinam praelum brevi videant.
Cum Neapoli existens Reverendiss. P. statu Germaniae circa partes Rheni ac Sueviae, ob tumultus bellicos penitus emorientem invadisset,
[p. 184] magnamque spem injecisset redemptionis non minus velox quam victoriosus progressus Marchionis Spinolae, quo presentius consuleretur intereuntibus, nec non de novo resurgentibus monasteriis, eidem tractui prefecit, cum titulo Commissarii ac Visitatoris, Eximium P. Mag. F. Henricum Lancilotum Belgam, ut is eo zelo ac sale quo hactenus Beligum, easdem partes condiret, prout fecit, potuissetque plura nisi mala sors, mali Mansfeldici illas partes invasisset, fugatis plerisque Monachis, occisis aliis, iter omne praecludentibus. Celebravit interim Capitulum Herbipoli, et magna molitur.Vacabat interim Romae sedes Apostolica per obitum S. D. N. Pauli anno subsequenti, 28 Januarii, decedentis, ac rursus eandem paucissimis diebus post conscendit Gregorius XV Ordini D. Augustini prae caeteris maxime addictus, prout hoc singulare beneficium paulo post promotionem Ordini impensum manifestum reddebat. Cum enim S. D. N. Paulus V omnes indulgentias ac privilegia Confraternitatis Ordinis cincturatorum vel invalidasset vel eadem ad pauca aliqua puncta reduxisset, jamque talis Confraternitas, parva spirituali dote fundata pene interiisset, idem S. D. N. Gregorius eidem Confraternitati confirmavit omnes indulgentias, privilegia et indulta per quoscunque Romanos Pontifices antecessores suos concessa, eaque quatenus opus fuit de novo concessit, illamque gratiam perpetuo voluit valituram.
Hoc tempore cum in restauratione Provinciae Bavaricae, quae inter Germaniae Provincias non incelebris est, non sine fructu aliquandiu laboratum esset, visum fuit R. P. Magistro F. Nicolao Crusenio Capitulum Provinciale nomine ac vice R. P. M. Fulgentii Generalis indicere, ac celebrare, et hactenus non satis usitatam electionem omnium votis aggredi. Convocatis ergo Patribus ad Coenobium Seemanshausense, oratione praehabita caeterisque pro more ceremoniis, in Provincialem electus est R. Adm. Pater Eleutherius Agricola, vir prudens, vigilans, et regularum monasticarum rigidus examinator atque exactor; singulis Prioribus demandatum est, ut juxta Constitutiones sese, moresque suos, et Fratrum vitam studeant componere, et procedere in posterum juxta Ordinis generalia statuta, quantum et ubi fieri potest ac debet.
Romam reversus Reverendissimus Pater Generalis ex Visitatione Regni Neapolitani, quamvis multis incommodis affectus, tamen sese ad reliquum Italiae iter accinxit, ac imprimis ex speciali mandato S. D. N. Fratrum Discalceatorum Italiae, qui jam multis annis ferulam Generalium subterfugerant, et adhuc eandem minus patiebantur, omni adhibita diligentia visitavit, eosque suo imperio subjecit. Quod idem, eadem solertia praestitit in Conventu S. Mariae de populo, quod Congregationi Lombardicae subditum, non minus Visitationem Rev. Generalis, prout tota illa Congregatio aliquot jam annis fecerat, detrectabat.
Ejusdem Reverendissimi P. Generalis opera ac industria reducta
[p. 185] est ad unionem Congregatio Coloritatum, in Regno Neapolitano, quae hactenus solo nomine parebat. Nunc vero per R. P. Mag. Dominicum de Cantanzuro visitata ac celebrato Capitulo ad instar aliarum Congregrationum integraliter subjecta fuit, magna in posterum animarum quiete, quae in unione crescit, prout in divisione dissolvitur.Hoc ipso anno in Vigilia Assumptionis gloriosiss. Virginis Mariae, assumptus fuit ad coelestem illam beatitudinem, Venerabilis P. F. Joannes a S. Guillelmo, a monte Cassiano oriundus, cum prius hunc diem sui obitus multis ante indicasset. Vixerat enim is durissime multis annis in maritimis oris Senensium, ubi aedificato Coenobio Tirlensi, ac eremitorio, quo saepius sese recipiebat, Vultus Sancti, plures ad spiritualem vitam recte instituendam instruxerat verbo et exemplo. Verbo celebres Italiae urbes suis concionibus spiritu plenis excitaverat. Exemplo mundum universum erudiit, Regnum caelorum vim pati.
Continuo cilicio et ferreis catenis, pungentibus etiam aculeis rigidissimis usus fuit ad nudam carnem, semel in die solis cibis quadragesimalibus vescebatur, alternis vero diebus ab omni cibo et potu abstinebat, sabbatum in solo pane et aqua transigens; nunquam vestem deposuit semel assumptam, nunquam corpus super culcitram, sed super nudam tabulam reposuit, media nocte semper surrexit, caeterum noctis orationi, meditationi, ac disciplinis impendens. Unde, infinitis miraculis meruit a Deo honorari, infinitos a daemonibus obsessos liberavit, infirmos plurimos, inter hos Principes aliquot, sanitati restituit, tres mortuos ferebatur ad vitam revocasse, e quibus unum sibi ad famulitium, seu sodalitium assumpserat. Futura etiam non pauca, divina revelatione cognita, diversis praedixit. Immo post obitum a miraculorum patratione non destitit, neque adhuc desistit. Cum enim ad castrum Batigniano, dioecesis Grosetanae rogatu Patrum Discalceatorum Ordinis S. Augustini evocatus esset, ut ibidem erutis fundamentis ad Monasterii aedificium, primam petram collocaret, suamque benedictionem erecta cruce impertiretur, parva infirmitate correptus, plurimis sanctitatis indiciis editis, feliciter ad Dominum migravit exhortationi intentus. Reserato vero corpore per Anatomicos mandante Dioecesano, nullum cor in corpore repertum fuit, sed illud cum anima ad coelum videbatur migrasse. Chirurgus etiam peracto opere examinis intestinorum, cum lintea aliquot et chartam ad detergendas manus assumpsisset, illaque igni comburenda adjecisset, nullo modo eadem comburi potuere, at intacta ac illaesa a vi ignis, resiliere, hodieque in miraculi testimonium asservantur. Denique manente adhuc cadavere super terram, aliquot claudi gressum rectum recepere ex illius contactu; prout etiam alii infirmi morborum suorum sublevamen sensere, maxime quando beatum hoc corpus, jussu Rev. P. Generalis delatum fuit ad Monasterium Tirlense, quod beatus hic Joannes vivens incoluerat.
[P. 186]
Insignem operam Reverendiss. P. Generalis, peractis aestivis caloribus impendit Provinciae Venetae, quae ob Rempublicam illam plus satis proprii regiminis, aliquantulum difficilior, vix externos patiebatur in officio; ubi tum hae, tum majora ad decorem Ordinis S. Augustini maxime conducentia dexterrime composuit.Antequam iter hoc ingrederetur, supplici prece Reverendiss. Pater institerat apud S. D. N. ut Canonizationem B. Thomae a Villanova obtineret, nec in vanum. Sacra enim Congregatio Rituum, talem decretum edidit die 6 Decemb. Discussa diligenter, et mature perpensa de mandato S. D. N. in ordine ad Canonizationem causa B. Thomae a Villanova, Ordinis S. Augustini, Archiepiscopi Valentini, Congregatio sacrorum Rituum pluribus desuper habitis sessionibus, Ill. Card. Mellino referente censuit tuto posse S. D. N. quandocunque sibi libuerit ad solemnem ejusdem B. Thomae Canonizationem juxta S. R. E. ritum, et sacrorum Canonum dispositionem devenire, eumque diffinire Sanctum cum Deo regnantem, atque universali Ecclesia proponere colendum, et venerandum, etc.
Hoc etiam decreto obtento idem S. D. N. declaravit sese Deo favente, et vita superstite hujus sancti Canonizationem, non ita post velle aggredi, quod ut fiat, vovet Hispania, vovet Ordo Augustinianus, vovet orbis fere universus.
Hoc eodem anno die 26 Octobris ad instantiam RR. Patrum Thomae Gratiani, et Cornelii Lancillotti, Ordo Eremitarum S. Augustini fuit admissus ad civitatem et Universitatem Duacensem, coëmpta haereditate Monasterio ac Collegio propria, per Nob. D. Joannem Cousin, et fundatione aliquali facta pro Religiosis VII, a Nobili Dom. De Change, Eccl. Cathedralis Tornacensis Canonicis, viris de Religione Christiana et Ordine nostro benemeritis.
Fuere etiam hoc anno post victoriam Pragensem monasteria Ordinis, non ita pridem deperdita, Ordini restituta, ac liberalitate Invictissimi Caesaris damnum aliquo modo compensatum ex bonis rebellium; ita ut insigni memoria folium fuerit inversum et cantatum. Tustensi Monasterio omnia ac singula bona Primatis at 16 millia florenorum, fuere assignata. Venditis bonis Suambergensium Bifoniensi Monasterio aliquot millia cessere. Immo, justo Dei judicio, restitutis Religiosisis ac Parochis, haereticorum ministri, ac scelerata faex fuit dimissa ac rursus antiquae religioni Catholicae paroeciarum administratio commissa.
Non procul a Bifonia, in vico Proseberg sub temporali Dominio Generos. D. Burchardi Gothnis multis annis parochum egerat, Ven. P. Thomas Sonnereyter, Ordinis S. Augustini professus Badae, qui a militibus dum podagrae doloribus lecto defixus consistere non posset, in propriis aedibus flammis fuit comsumptus, illis etenim thesauro Ecclesiae inhiantibus; ignis cubiculo in quo decumbebat fuit admotus,
[p. 187] miserque Dei Sacerdos semiustus ad vicinum Rev. D. Praelatum Archidiaconum Joannem Flaxium delatus, apud quem tandem post aliquot dierum cruciatus immensos, post integram suorum peccatorum expiationem, ac omnium Sacramentorum susceptionem pie obiit.Non possum hic, dum in Bohemia versor, non meminisci diligentiae industriaeque Rev. Adm. P. Mag. F. Joannis Baptistae Cristellii, Protonotarii Apostolici, et per Bohemiam Austriamque Prioris Provincialis, qui multis magnisque laboribus suis, et Rudolphi II Imperatoris ope Ecclesiam, Monasteriumque Pragense, hinc vetustate atque injuria temporum caducum, illinc Ziscano furore pessumdatum, in pristinum decorem restituit, novoque splendore adornavit.
Eodem anno MDCXXI ad meliorem vitam concessit Neapoli soror Elisabeth, quae multis annis sub obedientia PP. S. Augustini ibidem vixerat in maxima vitae innocentia et austeritate, ita ut septimanatim quinque diebus integris ab omni cibo abstineret, in hujus Religiosae funere postquam corpus ad plures dies populo fuisset relictum, plurima placuit altissimo miracula edere, ac testari singulariter Deo fuisse dilectam.
Sub initium alterius anni in Gallia noviter erecta fuit, aut saltem de novo restituta Congregatio Eremitarum S. Pauli primi Eremitae, illaque ex mandato S. D. N. curae ac directioni Reverendis. P. Generalis fuit commissa, a quo etiam eadem Congregatio, leges ac statuta suscepit, juxta quae morem gerere conveniens erit.
Nec ita post idem Rev. P. Generalis de bono Germaniae sollicitus, ut caeterum Germaniae in integrum restitueretur, comrnissa Rheni ac Sueviae, Provincia fidis viris, impetrata etiam disciplina in Bavaria, ejusdem Patris Commissarii opera, qua in Bavaria feliciter usus fuerat, uti statuit in Provinciis Bohemiae Austriae, ac Styro-Carinthiae, ut eaedem ad rectam Constitutionum observantiam reducantur. Quare earumdem Provinciarum Visitationem nec non reductionem sub initium anni MDCXXI praefato Patri committit, qui etiam primo commodo assumptis aliquot ex Bavariae Provincia Religiosis, praefatas Provincias ingreditur, ubi adhuc pro virili studet juniores in probis moribus, et litteris educare, vota essentialia ad amussim introducere, Capitula Provincialia celebrare, spiritualia ac temporalia bona deperdita recuperare faxit Deus ut proprio voto ac zelo, fructus expectati ac desiderati emanent.
Stato tempore post Pascha celebratur Capitulum Provinciale in Belgio apud Angienses, quod oppidum periculis itinerum minus subjacet, in Provinciae meditullio, situ non ignobili. In his comitiis Praeeside Adm. Rev. P. Mag. F. Cornelio Lancillotto, in Provincialem plurimorum suffragio asciscitur Exim. P. Mag. Georgius Maigretius, Doctor Universitatis Lovaniensis, qui praeter bonas ingenii, exercitii, ac experientiae dotes,
[p. 188] praeclaraque merita erga Ordinem S. Augustini, hisce civilibus bellis minus periclitabitur; inimicorum enim Regii nominis non tam facile fìet praeda, cum et habitatione, et natione Laeodius, sicque neutralis immunitate gaudebit, ab illo nihil non solatii, nihil non promotionis expectat illa provincia, cui spei jam certam fidem fecit in Conventuum quibus praefuit erectionibus ac directionibus. Utinam Deus nostra vota secundet.Vigent ac florent interim in illa Belgica Provincia, etiam crudelibus bellis misere afflicta litterae, in quibus merito laurea donandi mihi obveniunt RR. Patres, P. Nicasius Baxius, P. Melchior a Daelhem, P. Prosper Stellartius, P. Reinerus Martinus Trajectensis aliique, quorum scriptis, ac eruditis lectionibus, comoediis aliisque Scholarum exercitationibus jam ab annis aliquot usus fuit Ordo, juventus, ac Belgium fere universum. Nec mihi omittendus P. Michaël Paludanus, qui et ante annum vigesimum Philosophiam, et ante vigesimum quintum Theologiam ita tenaciter hausit, ac ita eas facultates penetravit, ut earumdem in celeberrimis oppidis, etiam coram frequenti auditorio, professorem summo cum applausu egerit, de quo non infrequenter, cum sub mea esset ferula, mihi ipse dixi: Quis puer iste erit? Dialecticam edidit, quae publice in Scholis praelegitur, et jam Doctoralem lauream in celebri Lovaniensi universitate consecutus est, facitque sibi viam ad majora.
Extendit certe illa Provincia sub optimis directoribus alas et volitat, protrudit colonias: atque non ita pridem audio Teneramundanos cives PP. Augustinianis locum, et parvam commoditatem parasse, ut ipsorum quoque juventuti consulatur. Huic coloniae scio admodum R. P. Joannem Brantium, similibus initiis, ad perfringendas difficultates quibus illa abundant, aptissimum, illius enim cor accensum ac ardens charitate ac zelo proximi, omnia suffert, omnia sustinet, omnia promovet. Utinam plures tales Ordo haberet ubique certe pulverem excuteret, et vigilaret.
XX Octobris immatura morte nobis ereptus est, coelo, ut speramus, receptus Rev. atque Eximius P. Cornelius Lancillottus, vir integerrimae vitae, probatae pietatis, et rarae doctrinae; reliquitque magnum sui apud omnes desiderium, postquam innumeros paene ad Religionem recepisset, studia insigniter promovisset, Antuerpiae Ecclesiam, et alibi Monasteria erexisset, Belgicamque Provinciam optime administrasset.
********************************************************************