NOTA: Ea desumimus ex codice membranaceo, qui in Ordinis archivo asservatur sub titulo: "Capitula Generalia antiqua ab anno 1274 ad an. 1339 seu Registrum Capitulorum Generalium, et Provintialium Romanae Provintiae". Registrum hoc, "Magistro Philippo Vicecomite, Mediolanensi, Ordinis Generali, e tenebris erutum et in hanc formam redactum anno Domini 1652", ut legitur in fronte primi ex quatuor foliis preliminaribus membranaceis (plura alia chartacea alba praecedunt), est codex, ex quo saeculo XVIII aliqua excerpsit Garampi, quae inter ejusdem chartas in Archivo Vaticano asservatas consuluit doctissimus Denifle, codicem ipsum deperditum existimans (Cfr. Chartularium Univ. Paris., tom. II, p. 12). Codex hic, anno 1300 inceptus, constat foliis 62 (cm. 26½ x 19½) et usque ad annum 1303 accurate ac nitidis charecteribus est scriptus; deinceps scriptoris, vel scriptorum, manus difficilior lectu evadit. Duas codex habet partes omnino distinctas, quarum prima incipit: "Registrum Capitulorum provincialium Romane provincie. In Nomine domini Amen. Anno domini Millesimo CCC Mense Iunii. In festo Apostolorum Petri et Pauli. Hoc est Registrum ordinatum et Renovatum et Rescriptum pro nostra Romana provincia Ordinis fratrum heremitarum Sancti Augustini de omnibus Diffinitionibus Communibus, et specialibus et de Collectis et actis et ordinationibus diversorum Capitulorum provincialium dicte provincie; et hec scripta sunt ad perpetuam rei memoriam et ad certitudinem fratrum presentium et ad Recordationem sive memoriam futurorum. Tempore domini pape Bonifatii pp. VIII pontificatus ejusdem Summi pontificis anno sexto. Et tempore Generalatus fratris Francissci, lectoris, de Monte Rubiano, venerabilis patris Generalis prioris. Et tempore provincialatus fratris Francissci, lectoris, de Roma, venerabilis provincialis prioris prenominate provincie et ordinis". Secunda vero ita: "Registrum diffinitionum Capitulorum Generalium pro Romana Provincia scriptum. In nomine domini Amen. Anno nativitatis ejusdem Millesimo CCC. Hoc est Registrum pro Romana provincia Diffinitionum Capitulorum Generalium ordinis fratrum Heremitarum Sancti Augustini. Incipiendo a Generali Capitulo Paduano, quo tunc fuit ordinatum quod de triennio in triennium fieret et celebraretur Capitulum Generale; prius celebrabatur annuatim per biennium Capitulum Generale et in triennio vocabatur Capitulum Generalissimum, et tunc congregabantur fratres ultramontani, in Generalibus aliis duobus Capitulis non conveniebant nisi fratres de Ytalia tantum". Duplex Registri titulus et Capitulorum inscriptiones usque ad annum 1303 rubris characteribus distinguuntur et folia primae partis aliam numerationem recentiorem ex utraque parte habent, et sic septuaginta septem paginae numerantur in 38 foliis, omissa ex errore pagina 30. Paginae 19, 73 et 77 albae sunt. Capitula Provincialia ab anno 1301 ad 1314 in codice desunt, et aliqua repetita inveniuntur, quare recte fol. 23 quidam notavit: "Vide folium 26 in quo leguntur magis distincte Capitula eadem ab anno 1321, unde tria folia sequentia, videlicet, 23, 24 et 25 sunt inutilia". Inter Capitula Provincialia leguntur etiam notitiae occurrentium Capitulorum Generalium, sed usque ad an. 1300 tantummodo. Eas, utpote venerandae antiquitatis, hic ne pereant colligimus. De definitionibus Capitulorum Generalium alibi loquermur. Capitula haec uti jacent paucis tantum adnotatis edimus, ampliora studia sapientibus et eruditis relinquentes. Hic obiter notatum volumus primum scriptorem hujus Codicis anno 1300 nec documenta anno 1274 antiquiora, nec definitiones Capitulorum Generalium anno 1281 anteriores habuisse; aliter ab illis suum Registrum incepisset. Ex quo apparet difficillimum fore antiquiora Ordinis documenta reperire.

[1274] Eodem anno fratres nostri redierunt, et in mense Octubris, in festo Sancti Luce Evangeliste, celebraverunt Generalissimum Capitulum in loco novo in Castro Molarie tunc accepto. In presentia Reverendi Patris et domini protectoris nostri Ordinis domini Riccardi de Anibaldensibus, Sancti Angeli Diaconi Cardinalis; et tunc complevit officium Generalatus frater Clemens de Auximo, et renuntiavit, qui fuerat tunc Generalis prior quinque (1) annis, et tantum plus sicut est a Pentecoste Mense Madii usque ad Mesem Octubris. In predicto festo Beati Luce. Et tunc electus fuit Generalis prior Venerabilis frater Francisscus de Regio, lector, in presentia domini R[iccardi] Card. predicti. Et tunc fuerunt duo diffinitores pro ista nostra Romana provincia, videlicet, frater Franciscus Romanus de Mercato et frater Matheus de Viterbio, qui tunc erat factus per Cardinalem prior novus de Molaria. Et tunc fuerunt similiter duo discreti pro dicta provincia, scilicet, frater Symeon de Corneto, prior de Centumcellis, et frater Phylippus de Montelupone, et tunc fuit factus provincialis prior Romane provincie frater Paulus de Perusio per Cardinalem in eodem Capitulo. Item Visitatores speciales electi fuerunt ibidem pro provincia Romana Frater Donatus de Spoleto et frater Vitalis de Egubio.

(1) Heic invenitur verbum ex parte abrasum, quod legi non potest: putamus, ex historia, legendum esse quinque.

In nomine domini Amen (2). Eodem anno domini M CC Septuagesimo quarto. Mense Novembris. In festo Omnium Sanctorum. Indictione secunda. Celebratum fuit Provinciale Capitulum Romane provincie in Castro Corneti. Et fuit ibidem frater Franciscus de Regio, Generalis prior novus, et frater Paulus de Perusio, Provincialis tunc factus per Cardinalem nostrum dominum R[iccardum]. Et diffinitores fuerunt IIIIor electi in eodem provinciali capitulo, scilicet, frater Symeon de Corneto, tunc factus per Cardinalem prior in loco predicto Cornetano et frater Franciscus de Mercato, Romanus, frater Nichola (sic) Romanus de Cerinis et frater Matheus de Viterbio. Tunc enim renovati fuerunt omnes, priores et alii omnes offitiales ordinis nostri. Et electi fuerunt pro predicta provincia ut irent ad Capitulum Generale sequens pro Diffinitore frater Nichola (sic), Romanus, et frater Nichola (sic) de Maliano pro Discreto ejusdem provincie. Item diffinimus quod futurum provinciale Capitulum celebretur in loco de Centumcellis. In Octava Beati Martini.

(2) In margine sinistra legitur: "Capitulum provinciale de Corneto, primum M CC LXXIIII".

In nomine domini Amen. Anno domini M CC LXXV. Mense Octubris. In festo Beati Luce Evangeliste. Indictione tertia. Celebratum fuit Generale Capitulum Molarie in presentia domini Riccardi Cardinalis protectoris Ordinis nostri. Et fuerunt ibi facte multe diffinitiones et Constitutiones renovate (3). Et fuit ibi Discretus pro provincia Romana frater Nichola de Maliano. Et factus fuit ibi provincialis prior Romane provincie Frater Iohannes Pocalana, de Cremona, de provincia Lombardie.

(3) Ante magnam Ordinis unionem Ordo S. Augustini et singulae Eremitarum Congregationes proprias Constitutiones habebant, ut ex Ordinis Bullario constat. Quaenam Constitutiones tempore Unionis fuerint

Item eodem anno Mense Novembris. In Octava Sancti Martini. Celebratum fuit provinciale Capitulum in Heremo Sancte trinitatis de Centumcellis. Et tunc electi fuerunt IIIIor diffinitores ejusdem Capituli, scilicet frater Leonardus de Viterbio, lector novus (4), frater Phylippus de Montelupone, frater Nicholaus de Maliano et frater Augustinus de Castro plebis. Et provincialis prior fuit ibi frater Iohannes Pocalana, de Cremona, senex. Visitatores speciales et Generales fuerunt frater Iacobus de Buella, prior tunc Sancte Marie de populo, et frater Nichola de Maliano. Et Diffinitor fuit factus ibi pro Generali Capitulo futuro frater Leonardus de Viterbio, lector tunc novus, et pro Discreto sotio suo fuit factus frater Augustinus Seneca, de Urbeveteri (5). Diffinimus quod frater Leonardus de Viterbio, lector, legat in Conventu de Molaria. Item diffinimus quod futurum et sequens Provinciale Capitulum nostrum in loco Heremi Sancte trinitatis de Montecimino in festo Beati Luce evangeliste celebretur.

(4) Ni fallimur a studio parisiensi tunc temporis reversus; siquidem, ut videbimus, jam antea Parisiis Ordo noster studentes habebat.

(5) Notandum est Provinciam Romanam ad Capitula Generalia, ad quae fratres itali tantum conveniebant, nonnisi duos Capitulares mittere, scilicet, Diffinitorem et Discretum, dum ad Capitula Generalissima mittit tres (Diffinitorem et duos Discretos) et aliquando etiam quatuor (duos diffinitores et duos Discretos), ut apparet ex Capitulo Generalissimo Molariae celebrato anno 1274.

In nomine domini Amen. Anno domini Millesimo CC LXX VII Mense Septembris. In festo Sancti Michaelis. Celebratum fuit Generalissimum Capitulum Viterbii, tunc ibidem Romana Ecclesia pastore vacante. Iterum fuit electus pro alio triennio futuro venerabilis pater frater Franciscus de Regio, lector. Et Diffinitor unus pro provincia Romana fuit Frater Leonardus, lector, de Viterbio in eodem Generali Capitulo. Et duo Discreti pro dicta provincia, inter quos fuit Frater Agura, provincialis prior, et frater Matheus de Viterbio. Item Provincialis Prior Romane provincie tunc fuit factus in dicto Capitulo Generali frater Leonardus de Viterbio, lector. Et Prior Viterbiensis in Curia frater Iacobus de Buella, lomhardus. Et Prior in Conventu Sancte Marie de populo de Urbe fuit factus frater Matheus de Viterbio (6). Item diffinimus quod sequens Generale Capitulum in Conventu nostri ordinis de Arimino celebretur.

(6) Hinc apparet consuetudinem antiquissimam in Ordine fuisse eo anno quo Capitulum Generale celebratur in ipso Capitulo Provinciales eligere et insigniorum Conventuum Priores.

Item eodem anno Mense Octubris. In festo Beati Luce, Celebratum fuit in loco Nepesino Provinciale Capitulum Romane provincie. Et fuit ibi frater Franciscus de Regio, Generalis Prior. Et Provincialis novus factus in Generalissimo Capitulo Viterbii, frater Leonardus de Viterbio, lector. Diffinitores IIIIor electi fuerunt, scilicet, frater Franciscus de Mercato, Romanus, frater Petrus de Maliano, frater Augustinus de Castro plebis et frater Guido de Mutina, lombardus, tunc prior de Centumcellis. Et postea compromissum factum fuit in Generalem Priorem de Visitatoribus faciendis provinciae et de uno diffinitore et uno Discreto Capituli Generalis futuri pro dicta provincia. Qui Generalis prior elegit in Visitatores Romane provincie Religiosos viros fratrem Clementem de Auximo (7) et fratrem Iacobum de Perusio, Sacerdotem. Item pro Diffinitore elegit fratrem Leonardum predictum, provincialem novum et pro Discreto sotio suo ejusdem provincie elegit fratrem Andream Nepesinum, tunc predicti loci priorem (8). Item diffinimus quod sequens Provinciale Capitulum in loco nostri Ordinis de Centurncellis in Nativitate Beate Marie virginis post Generale Capitulum de Arimino celebretur.

(7) Adhuc lex nulla existebat, quae Priorem Generalem ab officio absolutum, ut erat hoc tempore Beatus Clemens de Auximo, quodlibet officium Generalatu inferius hahere prohiberet.

(8) Notandum quod antiquis temporibus in Diffinitores Capituli Generalis poterant eligi etiam Provinciales Provinciarum; sed aliquando ad Capitula Generalia non mittebantur, ut infra videri poterit.

Item eodem anno predicto, Mense Septembris, in Nativitate Beate Marie virginis celebratum fuit Capitulum provinciale in Heremo Sancte Trinitatis de Centumcellis. Et fuit ibi frater Iohannes de Tuderto, provincialis novus. Et tunc more solito electi fuerunt IIIIor Diffinitores, videlicet, frater Nichola de Maliano, frater Guido de Urbeveteri, frater Iacobus de Columpna, studens parisiensis (9), et frater Matheus de Viterbio, tunc prior Romanus. Item electi fuerunt in eodem Capitulo duo Visitatores, scilicet frater Leonardus de Viterbio, lector, et frater Iacobus Guidalocte de Urbeveteri, Viterbii tunc predicator. Item electi fuerunt unus Diffinitor et unus Discretus pro Generali Capitulo proximo peruscino (sic), scilicet, frater Iohannes de Ciciliano, vel de Tuderto, provincialis prior, et sotius Discretus ejusdem Capituli fuit frater Matheus de felicibus, Romanus. Item diffinimus quod Sequens Capitulum provinciale in Conventu nostro de Perusio statim post Capitulum Generale, ibidem faciendum in die Sancto Pentecostes, celebretur.

(9) Prima vice occurrit expresse titulus hic: "studens parisiensis"; sed, ut infra videbimus, aliquando "studentes parisienses" nuncupantur lectores novi, id est, studentes, qui studiis absolutis a studio Parisiensi revocabantur et ad Lectoratum promovebantur. Studia theologica Parisiis quinque annis absolvebantur; igitur frater Iacobus de Columna, qui anno 1278 in Italiam redux definitor Provinciae fuit electus, saltem anno 1273 Parisiis studiorum causa jam degebat.

Item eodem anno et mense et loco celebratum fuit Provinciale Capitulum Et fuit factum compromissum in voluntate fratris Francisci, Generalis prioris, qui elegit IIIIor Diffinitores, scilicet, fratrem Leonardum, lectorem de Viterbio, fratrem Matheum Romanum, fratrem Paulum, peruscinum priorem, et fratrem Augustinum Senecam, Urbevetanum. Item Visitatores fecit fratrem Phylippum de Montelupone et fratrem Andream de Nepe. Item pro futuro Capitulo Generalissimo Paduano pro dicta Romana provincia fecit (Discretos) fratrem Leonardum, lectorem, et fratrem Phylippum de Montelupone. Diffinitorem eligendum reservavit sibi, scilicet, prope Capitulum Generale: fecit fratrem Egidium Romanum, Baccellarium parisiensem (10). Item frater Iacobus de Orto tunc electus fuit ut iret ad studium parisius, qui successit in gratia studii predicti fratri Pauluctio, Romano, de Turre Comitis, qui recesserat ab Ordine. Item in eodem Capitulo electi fuerunt duo studentes expensis et provisione integra librorum Conventus de perusio, sicut prior dictus et conventus petiit pro quolibet, scilicet, frater Francisscus et frater Donatus, peruscini studentes, pro conventu peruscino. Item frater Orlandinus de perusio fuit ibidem electus quod iret ad studium parisius pro Romana provincia, et quod haberet provisionem integre et expensarum quinque annorum et librorum. Et ivit parisius ad studium cum aliis studentibus supradictis. Et habuit pro provisione annuali pro primo anno XX flor. auri. Sed quia male se gessit in dicto studio, et recessit ab ordine, conversa est illa provisio tota integre dictis duobus studentibus peruscinis, videlicet, fratri Francisco et fratri Donato pro IIIIor annis aliis et in provisione librorum tota sicut ille habere debebat. Et tunc Conventus peruscinus non dedit eisdem nisi pro una provisione unius studentis inter ambos prenominatos studentes. Item Diffinimus quod fratribus redeuntibus de Capitulo Generali futuro Paduano Provinciale Capitulum nostre Romane provincie in festo Beati Luce Evangeliste in Heremo sive loco Sancti Martini de Campiano debeat celebrari.

(10) Quando Egidius Romanus studiorum causa Parisios petivit? Fert traditio eum D. Thomae Aquinatis auditorem fuisse; quod evenire potuit tempore, quo D. Thomas secundo Parisiis, docuit, nempe annis 1269 1271; non vero annis 1256-1260, quibus antea ibidem docuerat, quia Ordo noster nonnisi anno 1260 domum pro studentibus Parisiis fundavit. Sed de Egidio alias redibit sermo.

In nomine domini Amen. (11). Anno domini Millesimo CC LXXXI Mense Augusti. Celebratum fuit Generalissimum Capitulum Padue. In Assumptione Beate Marie virginis. Et iverunt ad dictum Capitulum pro Diffinitore Romane provincie frater Egidius Romanus, Baccellarius parisiensis, et pro discreto eiusdem provincie frater Leonardus de Viterbio, lector. Discretus alius non ivit, quia infìrmus remansit in Urbeveteri, scilicet, frater Phylippus de Montelupone (12). Et frater Francisscus de Regio iterum pro alio triennio electus est. Et Lune factus est Provincialis novus pro Romana provincia frater Phylippus de Montelupone. Et tunc ordinate fuerunt plures diffinitiones (13) in dicto Capitulo Generali, que requirantur in alio Sexterno in principio Sexterni. Item diffinimus quod futurum Generalissimum sive Generale Capitulum in loco Romane Curie usque ad tres annos in die Sancto Pentecostes celebretur (14).

(11) Cfr. Cod. Archivi Ordinis Cc 19, fol. 2v.

(12) Provincialis Provinciae Romanae tunc erat frater Ioannes de Tuderto, Lector, in capitulo Generali Perusino pro secundo anno in munere Provincialis confirmatus (Vide supra pag. 229), qui tamen Generalissimo Capitulo Paduano non interfuit nec tamquam Definitor, nec tamquam Discretus.

(13) Definitiones istas nunc primum cum aliis in lucem editas videas p. 249 et seq. hujus voluminis.

(14) Inter definitiones ipsius Capituli ultima est haec, diversis tamen verbis expressa, ut suo loco videri potest.

Item eodem anno supradicto, Mense Octubris sequente, in loco Sancti Martini de Campiano, Celebratum fuit provinciale Capitulum nostre Romane provincie. Et fuit ibi provincialis novus frater Phylippus de Montelupone. Et frater Egidius Romanus, bacellarius parisiensis. Et frater Leonardus, lector, qui tunc reversi fuerunt de Capitulo Generali. Et tunc rediit de parisius frater Bernardinus de Urbeveteri, lector novus. Et tunc electi fuerunt IIIIor Difinitores, scilicet, frater Franciscus de Mercato, Romanus, frater Petrus de Maliano, frater Bernardinus, lector, de Urbeveteri, et frater Benvenutus de Civitella, sive de perusio. Visitatores predicte provincie facti fuerunt frater Bernardinus Urbevetanus, lector, et frater Ioannes de Veccosis Romanus (15). Item in eodem Capitulo provinciali imposita fuit et ordinata Maxima Collecta pro tribus studentibus, sive lectoribus novis, videlicet, pro fratre Bernardino, fratre Iacobo de Columpna, Romano, et fratre Iacobo de Viterbio, pro quolibet preditorum provisio integra librorum, sicut preordinatum fuit in Capitulo Generali Paduano; et pro quolibet expense redditus eorum de parisius, scilicet, X floreni auri pro quolibet (16). Summa florenorum dicte collecte predictorum lectorum est et capit CC. LXX florenos, sine aliis expensis provincie et studentis parisiensis et aliorum. Et ob hanc causam dicte pecunie imponende fuit turbatio magna et controversia in predicto Capitulo ad faciendum diffinitores tantum et pro electione futuri studentis. Diffinimus quod frater Petrus de Roma vadat parisius pro studente Romane provincie quinque annorum, et succedat in provisione expensarum et librorum fratri Bernardino et fratri Iacobo de Roma, lectoribus (17). Item diffinimus, quod sequens provinciale Capitulum in loco Corano nostre provincie a sequente festo primo Pentecostes usque ad aliud Pentecosten secundum Mense Madii celebretur.

(15) Tractu temporis munera Definitoris et Visitatoris facta sunt incompatibilia, quae antiquitus, ut hic apparet, talia non erant. Tandem munus Visitatorum Provincialium ad finem saeculi XVIII jam in desuetudinem abierat, et loco Visitatorum Provincialium duo alii Definitores numero Definitorum fuerunt additi, ita ut Definitores essent sex: nunc sex vel quatuor tantum sunt Provinciarum Definitores, juxta Provinciarum consuetudinem, sublatis semper Visitatoribus Provincialibus.

(16) Videas hic comprobatum, quod jam notavimus, lectores, scilicet, novos studentes appellari. De his tribus studentibus mentio fit in una ex definitionibus Capituli Generalis Paduani ejusdem anni 1281. Fr. Bernardinus de Urbeveteri, primus ex tribus hisce lectoribus novis, hoc eodem anno a Studio Parisiensi reversus et nominatus Definitor et Visitator Provincialis, Parisios iverat, et idem dicas de Fr. Iacobo de Columna, ante annum 1274, ut ex citata definitione Capituli Paduani et serie Capitulorum Provinciae Romanae aperte deducitur. Fr. Iacobus de Columna, studens parisiensis, jam anno 1278 (cf. pag. 229) factus fuerat etiam Definitor Provincialis, absolutis, ut supponitur, studiis quinque annorum; ex quo deducimus ipsum Parisiis fuisse saltem ab anno 1279. Insuper ante annum 1274 Provincia Romana in Capitulo Tuscanellae celebrato jam decreverat (et in Capitulo Generali Paduano fuit confirmatum), ut provisio annualis tam expensarum quinque annorum, quam librorum unius studentis parisiensis dividerentur inter duos, scilicet, inter Bernardinum de Urbeveteri et Iacobum de Columna: quis igitur erat studens parisiensis pro Provincia Romana, cuius loco hi alii duo successerunt? Suspicamur illum fuisse Fr. Leonardum de Viterbio, qui anno 1275 dicitur lector novus et factus fuit Definitor Provincialis et Definitor Generalis pro Capitulo Generali proximo, atque tamquam lector locatus in conventu Molariae: hac in hypothesi ipse Parisiis moratus fuerat a quinque saltem annis antequam illi succederent fratres Bernardinus de Urbeveteri et Iacobus de Roma, id est ab anno circiter 1268.

(17) Igitur Fr. Bernardinus, qui ante 1274 Parisios missus fuerat et nonnisi anno 1281 in Italiam rediit, septem annis Parisiis commoratus est.

In nomine domini Amen. Anno domini Millesimo CC LXXXIII. Mense Madii, in die Sancto Pentecostes, celebratum fuit Provinciale Capitulum Core. Et fuit ibi Vicarius fratris F[rancisci], Generalis prioris, frater Iuvenalis, lector, de Narnia (18). Et fratres dicte provincie Romane compromiserunt in Venerabilem virum fratrem Egidium Romanum, Baccellarium parisiensem, unanimiter et concorditer de futuro eligendo priore privinciali et Diffinitoribus et Visitatoribus, et de omnibus aliis fiendis in dicto Capitulo. Qui frater Egidius auctoritate dicti compromisi elegit fratrem Iacobum de Roma, lectorem novum, in Provincialem Priorem Romane provincie. Et in Diffinitores elegit fratrem Iacobum de Viterbio, lectorem novum, fratrem Matheum de Roma, fratrem Matheum de Maliano et fratrem Petrum de Massaria Urbevetanum. Visitatores elegit Religiosos viros fratrem Paulum de Perusio et fratrem Franciscum de Roma. Diffinitor pro Generali Capitulo futuro fuit factus frater Nicolaus de Maliano, et Discreti duo fuerunt facti pro eodem Capitulo Generali scilicet, frater Egidius Romanus, Baccellarius, et Prior provincialis. Item diffinimus quod sequens Capitulum provinciale in loco nostro de Genatiano ab isto festo Sancti Luce usque ad aliud predictum festum Sancti Luce futurum Mense Octubris post Generale Capitulum celebretur.

(18) Hic est ille qui anno 1285 Parisiis emit tamquam Vicarius Prioris Generalis Ordinis, Clementis ab Auximo, locum appellatum in Cardineto: domum acquisivit in emphyteusim ab abbate et canonicis S. Victoris, quamdam partem terrae a Capitulo Parisiensi, pariter in emphyteusim, et jus emphyteutium in aliam partem terrae emit a quadam vidua, Agnete nuncupata, quae fuerat cujusdam Auberti uxor, dominium directum agnoscens abbatis, et canonicorum S. Victoris (Vid. Empoli, Honorii IV const. I, II et III, pp. 154-160). Igitur nostrates hoc tempore e loco extra muros ante portam de Montmartre (Mons Martyrum), a Ioanne Eugubino pro Ordine anno 1259 empto (Vid. p. 238 huius voluminis), ad hunc locum transierunt, ubi tamen paucos annos remanserunt. Per id temporis, ni fallimur, Egidius Romanus Parisios jam redierat ad Magisterium recipiendum.

In nomine domini Amen. Anno domini M CC Octuagesimo quinto, Mense Madii, in die Sancto Pentecostes, celebratum fuit provinciale Capitulum in loco de Tuscanella (19). Et Vicarius Venerabilis fratris C[lementis], Generalis Prioris, fuit ibi frater Egidius Romanus, Baccellarius (20). Et omnes fratres Capituli provincialis unanimiter fecerunt cornpromissum in eumdem de omnibus offitialibus fiendis et ordinandis in dicto Capitulo. Qui auctoritate sua et dicti compromissi elegit in provincialem Priorem Romane provincie fratrem Matheum de felicibus, Romanum. Item IIIIor Diffinitores fecit, videlicet, fratrem Iacobum de Viterbio, fratrem Bernardinum de Urbeveteri, fratrem Danielem de Roma et fratrem Franciscum de Perusio, lectores. Item Visitatores Romanae provincie fecit fratrem Jacobum de Orto, lectorem, et fratrem P. de Maliano. Item tunc reversi fuerunt hii IIIIor lectores novi de parisius, frater Daniel de Roma, frater Iacobus de Orto, frater Franciscus et frater Donatus de Perusio (21). Item diffinimus quod futurum Capitulum provinciale Mense Madii in die Sancto Pentecostes in Conventu de Castro plebis celebretur.

(19) Quo anno fuit celebratum primum Capitulum Tuscanellae? Ex hoc Registro non apparet aperte; putamus tamen illud fuisse celebratum anno 1273, eo scilicet anno quo probabiliter, iuxta superius notata, Parisios missi fuerunt Fratres Bernardinus de Urbeveteri et Iacobus Columna.

(20) Aegidius Romanus in hoc Registro appellatur prima vice Baccellarius parisiensis quando a Priore Generali Ordinis, Francisco de Regio, tamquam compromissario Patrum Capituli Provincialis Perusini an. 1279, eligitur Diffinitor Provinciae Romanae pro Capitulo Generali Paduano anni 1281 (Vid. pag. 280 huius vol.). Eodem titulo honoratus deinceps assistit omnibus Capitulis sive Generalibus totius Ordinis, sive Provincialibus suae Romanae Provinciae usque ad hoc Capitulum Tuscanellae anno 1285 mense Maio celebratum. Sustineri igitur non potest opinio nostratis P. Mattioli, qui Aegidium putat magistrali laurea Parisiis an. 1281 decoratum (Cfr. Studio Critico sopra Egidio Romano Colonna, Roma, 1896, p. 13). Sequenti Capitulo Provinciali mense Maio an. 1286 celebratum Aegidius non adest; quia, uti credimus, tempore vacationum anni praecedentis Parisios reversus fuerat Magisterium recepturus. Sed de hoc alias. Notandum interea Aegidium Romanum maxima jam tunc potitum esse fiducia sive penes Priores Generales Ordinis, sive penes Provinciae Romanae electores: hi semel, bis et etiam ter, tribus scilicet continuis capitulis, res Provinciae in libera Aegidii posuerunt potestate.

(21) De nostro Iacobo Ortano, qui Parisios missus fuerat anno 1279 (Vid. p. 230 huius vol.) unde nunc cum aliis in Italiam redit, haec inter alia scribit Denifle: "In Actis Ord. Erem. S. Augustini primo nominatur (Iacobus de Orto) ad an. 1290 kal. Augusti" (Chartular. Univ. Paris., II, p. 106), et sese refert ad chartas Garanipi; ex quo apparet excerpta nostri Codicis, quae fecit Garampi esse incompleta. De Fr. Daniele de Roma hucusque in hoc Registro non occurrit mentio; sed de hoc mirari non debemus, quia horum Capitulorum Provincialium acta de mittendis Parisios usque ad an. 1279 nihil habent. Capitulum in quo primum electi nominantur, ut Parisios eant causa studii est Capitulum Perusinum anni citati 1279, et qui primo designatur est Iacobus de Orto. Constat tamen ex dictis plures antea Parisios fuisse missos.

In nomine domini Amen. Anno domini Millesimo CC Octuagesimo Septimo. Mense Madii. In die Sancto Pentecostes. Celebratum fuit Generale Capitulum Florentie, et remansit in officio pro alio triennio frater Clemens, Prior Generalis noster. Et fuerunt ibi ordinate bone diffinitiones, que requirantur in alio Sexterno diffinitionum Capitulorum Generalium (22). Item fuerunt ibi pro nostra Romana provincia frater Ioannes de Castello, Diffinitor, et frater Matheus Romanus, provincialis prior, et frater Nicola (sic) de Maliano, Discretus. Item diffinimus quod sequens Capitulum Generale in die Sancto pentecostes in Alamannia in conventu de Ratispona usque ad tres annos celebretur (23).

(22) Vide illas infra ubi definitiones Capitulorum Generalium eduntur.

(23) Haec est ultima definitio, aliis verbis expressa, Capituli Generalis Urbeveteri celebrati anno 1284, ut supra (pag. 254) videri potest.

Item eodem anno, Mense Iunii, in Nativitate Beati Iohannis Baptiste celebratum fuit Capitulum provinciale Romane provincie in loco de Maliano redeuntibus fratribus de Capitulo Generali. Et Provincialis prior fuit factus per electionem scrutinii Frater Masseus, lector, de Spoleto. Et per electionem similiter fuerunt IIIIor Diffinitores facti frater Franciscus de Roma, frater Iacobus de perusio, frater Deodatus de Urbeveteri et frater Angelus Viterbiensis de Burgolongo. Et Vicarius fuit in dicto Capitulo Generalis prioris, fratris Clementis, frater Philippus de Montelupone. Item facti fuerunt per electionem Visitatores Romane provincie frater Nicola (sic) de Maliano et frater Petrus de Corneto, tunc Prior Peruscinus (sic) factus ibidem. Item facti fuerunt similiter per electionem primi procuratores sive Camerarii Romane provincie frater Nichola de Maliano et frater Petrus de Corneto, predictus (24). Item diffinimus quod frater Iohannes Gentilis, Romanus, sit studens pro provincia nostra parisius et succedat fratri Petro de Roma, studenti, quem ex nunc de dicto studio parisiensi revocamus, in provisione expensarum quinque annorum et provisione librorum integre (25). Item diffinimus quod frater Petrus de Clusio sit studens pro provincia in studio Generali Paduano. Item diffinimus quod frater Alexander de Viterbio sit studens pro provincia in studio Florentino (26). Item diffinimus quod frater Iohannes de Orto sit studens pro provincia in studio Bononiensi. Item diffinimus quod frater Ranuctius de Viterbio sit studens pro provincia in studio Neapolitano. Item diffinimus quod futurum provinciale Capitulum celebretur in die Sancto Pentecostes in loco sive Heremo Sancti Nicholai de Stricto.

(24) Litteris rubris statim adjungitur: "Primi procuratores facti in provincia". Hoc munus juxta Constitutiones veteres in Capitulo Provinciali providendum erat: "Eodem modo post praedictos (Visitatores) volumus unum vel duos fratres procuratores in qualibet provincia eligi, ad quorum manus omnia bona communitatis ipsius provinciae debeant pervenire" (Cap. XXXII, ed. Venet., fol. 29v).

(25) Fr. Petrus de Roma Parisios missus fuerat anno 1281 (Cfr. pag. 245) et absolutis studiis quinque annorum a Provincia revocatur. In Capitulo Provinciali sequenti, e Studio Parisiensi iam reversus et lector nominatus, eligitur Definitor Provincialis.

(26) Inter quatuor studia ex definitione Capituli Generalis Florentini an. 1287 in Italia statuenda, studium Florentinum non nominatur. Forsitan a B. Clemente erectum fuit loco studii statuendi in Curia Romana, quae illis temporibus non adeo fixam sedem habebat.

In nomine domini Amen. Anno domini Millesimo CC LXXXVIII Mense Madii in die Sancto Pentecostes, celebratum fuit Capitulum provinciale Romane provincie in loco Sancti Nicholai de Stricto. Vicarius Generalis prioris, fratris Clementis, fuit missus de Roma frater Iohannes de Castello, lector primus in Curia. Et tunc fuit electus provincialis prior per modum scrutinii frater Matheus de Fellis. Item per eumdem modum electi fuerunt IIIIor Diffinitores ejusdem Capituli, scilicet, frater Iacobus de Roma, lector, tunc prior Sancti Triphonis, frater Petrus de Roma, lector novus, tunc rediens de Parisius, frater Petrus de Bassano et frater Petrus de Pontetremulo. Item similiter electi fuerunt duo Visitatores, similiter et procuratores sive Camerarii, sicut primi, frater Franciscus, lector, de Perusio et frater Franciscus de Mercato, Romanus. Item coram istis offitialibus et toto Capitulo similiter congregato reddiderunt rationem Fr. Nicola (sic) de Maliano et frater Petrus de Corneto, primi procuratores, provincie, de Collecta provincie et de libris fratrum defunctorum. Et receperunt centum quinquaginta florenos auri de libris venditis bone memorie fratris Phylippi de Montelupone; duas partes pecunie predicte habuit provincia et tertiam partem habuit conventus Sancti Triphonis sicut fuit diffinitum (27). Et reddita ratione de Introitibus et expensis, fuerunt omnes contenti; et tunc superfuerunt XVIII floren. auri, de quibus habuit pro expensis itineris de parisius frater Petrus de Roma, lector, X florenos; et Vicarius habuit alios VIII florenos residuos pro expensis suis de Roma usque ad locum Capituli de Stricto. Et tunc fuit summa quingentorum florenorum de auro. Et scripta rationis reddite Introituum et expensarum et Collecte totius remanserunt apud fratrem N. de Maliano, procuratorem dicte provincie, de voluntate fratris Petri de Corneto. Item hec Collecta fuit imposita in dicto Capitulo provinciali de Stricto. Pro loco novo Parisiensi de Cardineto LXXVII floreni et IIIIor turonenses grossi (28). Pro fratre Egidio Romano, Doctore Sacre theologie, XXX floren. de auro. Pro fratre Iacobo Viterbiensi, Baccellario parisiensi, VIII floren. auri (29). Pro fratre Iohanne Gentili, Romano, Studente pro provincia nostra, XX flor. aureos (sic). Pro fratre Iuvenali Urbevetano, studente parisius de gratia, V flor. (30). Pro fratribus Francisco et Donato, lectoribus peruscinis (sic), presentibus, pro provisione librorum, XL flor. Pro scolis gramaticalibus faciendis hoc anno, XIII flor. Pro provisione indumenti et pro cera et cartis fratris M. de Fellis, provincialis novi, VII flor. Summa totius supradicte Collecte Romane provincie est et capit CC flor. et IIIIor turon. gross. Item diffininmus quod sequens provinciale Capitulum in die Sancto Pentecostes in loco Tegularii celebretur.

(27) Fr. Philippus de Montelupone, qui nomine R.mi P. Clementis ab Auximo praecedenti Capitulo Provinciali praefuerat, tamquam unus e praecipuis Provinciae Patribus ex his Actis apparet; fuit enim bis Provinciae Definitor (1275 et 1286), semel Visitator Provincialis a R.mo P. Francisco de Regio, Patrum electorum compromissario, an. 1279 nominatus, bis etiam Discretus Provinciae pro Capitulis Generalibus Molariae (1274) et Paduae (1281) celebratis, atque semel Provincialis Prior in ipso Capitulo Paduano nominatus: fuit etiam semel, una cum Vicario Prioris Generalis, compromissarius electorum Capituli Provincialis (1286). Heic prima vice nominatur in his actis conventus S. Triphonis de Urbe, cui tertia pars pretii librorum defuncti fratris Philippi de Montelupone auctoritate Capituli Provincialis adscribitur. Ecclesia parochialis S. Triphonis, a qua conventus nomen accepit, Ordini fuit concessa ab Honorio IV mense Februario anni 1286 et paulo ante conventus erectio locum habere debuit; scopus enim Honorii in hujus ecclesiae cessione fuit, inter alia, ne novam ecclesiam Ordo construeret prope ipsam parochiam juxta voluntatem Aegidii de Lufredis, civis Romani, qui quasdam domos pro construendis ibidem ecclesia et claustro Ordini donaverat (Cfr. Bullarium Ordinis, pag. 161). Forsitan frater Philippus de Montelupone huic conventui adfiliatus fuerat, et ab eodem aliquid pro libris emendis acceperat; nam defunctorum libri, quos a Provincia habuerant ad Provinciam revertebantur (Cfr. cap. XIV Constitutionum veterum, ed. Venet. fol. 21v, ubi tamen sermo est de lectoribus, sed ob paritatem rationis idem servari poterat quoad alios).

(28) Cfr. pag. 246 hujus voluminis, nota 4. Ad pretii solutionem, quod pro hujus loci emptione datum fuit, B. Clemens ab Auximo forsitan ad totum Ordinem litteras dedit, ut singulae Provineiae ad id concurrerent; in commune namque bonum omnium Provinciarum Conventus Parisiensis fundatus fuerat et nunc in melius mutabatur. Pretium a fratre Iuvenali de Narnia solutum tam Capitulo Parisiensi, quam Abbati et Canonicis S. Victoris, expressum reperitur in instrumentis insertis in Bullis Honorii IV ibidem citatis; sed instrumentum emptionis juris emphyteutici viduae Agnetis et pretii eidem soluti nondum editum vidimus. Denifle post transcriptionem ex quodam apographo coaevo instrumenti venditionis Capituli Parisiensis ait: "In arch. nat. Paris., 1. c. (L. 921), exstant insuper quatuor chartae originales (tres earum an. 1285, mens. Novembris, et una an. 1286, Januar. 3) tractantes de peciis terrae et quadam domo in Cardineto et in vico S. Victoris, quas abbas et conventus S. Victoris fratri Iuvenali de Narnia ‘ad opus ipsorum fratrum Parisius studentium et usus totius Ordinis’ sub certis conditionibus vendiderunt. Tres harum chartarum inveniuntur etiam insertae epistolis Honorii IV" (Chartular..., I, pag. 637). Ex Chartis his epistolis insertis duae habent datam mensis Novembris 1285, sed charta Capituli Parisiensis, eadem omnino ac illa quam loco citato exhibet Denifle, habet datam ejusdem anni "in festo beati Augustini episcopi" (28 Augusti); unde assertio Denifle quod tres earum habeant datam Mensis Novembris vera non est. Igitur examinandae iterum veniunt illae chartae et videndum utrum inter eas reperiatur quae continet contractum emptionis venditionis .juris emphyteutici inter Agnetem, viduam Auberti, et fratrem Iuvenalem de Narnia initum, et utrum sit aliqua alia de eodem argumento adhuc prorsus incognita.

(29) Quando factus fuit Baccellarius Parisiensis ? Anno 1281, absolutis studiis theologicis saltem per quinquennium Parisiis, in Italiam reversus est et dicitur lector novus (Vid. pag. 246 hujus voluminis); anno 1283 fuit factus Definitor Provinciae a compromissario fratre Aegidio Romano (ibid., pag. 247), itemque anno 1285 in Capitulo Provinciali secundo Tuscanellae mense Majo celebratum. Igitur inter mensem Majum anni 1285 et eumdem mensem anni 1288 Parisios rediit; et Baccellarius effectus est initio saltem cursus scholastici 1287-1288, id est, mense Octobris anni 1287.

(30) Cfr. definitionem primam Capituli Generalis anno 1284 Urbeveteri celebrati (pag. 251 hujus vol.); ex qua deducitur fratrem Iuvenalem de Urbeveteri tanquam studentem de gratia Parisios missum fuisse ante mensem Majum anni 1284; hoc etiam ex eo confirmatur quod, in Italiam redux, in Capitulo Provinciali sequente (Iun. 1289), Definitor Provinciae fuit nominatus, in quo etiam dicitur lector novus (Vide infra). Parisios igitur missus fuerat saltem anno 1283.

In nomine domini Amen. Anno ejusdem M CC LXXX VIIII. Mense Iunii in die Sancto Pentecostes, celebratum fuit provinciale Capitulum Romane provincie in Heremo, sive loco Tegularii, in dictione et comitatu peruscino. Et fuit ibi Vicarius fratris C[lementis], Generalis prioris, frater Iohannes de Castello, lector in Curia, et electi fuerunt tunc IIIIor Diffinitores, scilicet, frater Iuvenalis de Urbeveteri, lector novus, frater Paulus de Perusio, frater Petrus de Sancta Agnete, Rornanus, et frater Bartholus de Castroplebis. Visitatores fuerunt frater Nicola de Maliano et frater P. de Bassano. Procuratores facti fuerunt frater Augustinus de Urbeveteri, predicator, et frater Petrus de Corneto. Item de voluntate et nominatione Venerabilis patris fratris Clementis, Generalis Prioris, fratres omnes dicte provincie electores unanimiter et concorditer elegerunt in provincialem priorem memorate provincie fratrem Petrum de Roma, lectorem tunc Neapolitanum (31), in studio Generali. Et missa fuit sibi electio per fratrem Bartholum de Corciano et sotium, expensis provincie, et noluit consentire nec recipere dictum honus (sic) offitii provincialatus. Et tunc Generalis predictus persentiens commisit dictam electionem IIIIor Diffinitoribus suprascriptis in Urbeveteri congregandis, eis prenominando fratrem Bernardinum, lectorem, Urbevetanum, tunc Vicarium dicti Generalis prioris in duabus provinciis Tusscie (sic) cum sotio suo alio, fratre Thoma de firmo, lectore, Vicario et Visitatore (32). Et frater Bernardinus recepit dictum offitium provincialatus. Et quia frater P. de Roma tunc provincialis electus erat, fratres electores elegerunt in Diffinitorem Capituli Generalis dictum fratrem P. Et quia non recepit provincialatum, nolens dimittere studium Neapolitanum, successit sibi in dicto offitio Diffinitoris frater Bernardinus, Prior Provincialis, ut iret in Alamanniam ad Capitulum Generale sequens Ratispone celebrandum (33). Et tunc duo Discreti alii Electores fuerunt electi ibidem frater Iacobus de orto, lector, et frater Franciscus de Mercato, Prior Romanus (34). Item scripta Collecte eiusdem Capituli provincialis Omnium Introituum et Expensarum habuit frater Augustinus de Urbeveteri, predicator, procurator provincie, quia frater Petrus de Corneto, ejus sotius, de mandato fratris C[lementis], Generalis Prioris, ivit ad provinciam Regni ad predicandum Crucem contra Saracenos pro Succursu terre sancte (35). Et in reddito ejusdem simul reddiderunt rationem de Introitibus et Expensis predicti procuratores, sive Camararii, frater Augustinus et frater Petrus predictus, in Capitulo de Centumcellis in kalendis Augusti. Et idcirco hic non scripsi Collectam nec registravi, quia scripta a fratre Augustino predicto habere non potui. Item diffinimus quod futurum Provinciale Capitulum Romane provincie fratribus redeuntibus de Capitulo Generali in loco de Centumcellis celebretur.

(31) Cfr. quae de Petro de Roma supra diximus.

(32) Quaenam erant tunc temporis duae Provinciae Tusciae? Ni fallimur erant Provinciae Pisarum et Senarum, quae longo tempore exstiterunt. Ex earum reliquiis nova Provincia Etruriae formata est.

(33) Fr. Bernardinus proinde in utroque munere, nempe, Provincialis et Definitoris Generalis, surrogatus fuit fratri Petro de Roma, qui electioni de se factae noluit consentire. Heic nota tum Petrum de Roma, tum Bernardinum de Urbeveteri fuisse electoribus indicatos a B. Clemente ad munus Provincialatus. Initio saeculi XVII Decreto S. Visitationis Apostolicae (1 Aprilis 1601) fuit statutum: "Che li Presidenti deputati non possino essere eletti Provinciali, ne sia lecito al Generale, o Vicario Generale Apostolico di poterne nominare al Provincialato, ne per Diffinitore, o Discreto, li quali si doveranno eleggere canonicamente nel Capitolo Provinciale da quelli che di ragione hanno la voce attiva senza nominare alcuno, di modo che l’elezione sia libera e non ristretta a persona alcuna". Deinceps decreto S. Congr. Ep. et Regularium (15 Aprilis 1628) jubente Urbano VIII hujusmodi commendationes vocalibus alicujus Provinciae pro assequendo officium Provincialis vel aliud quodcumque nisi re proposita et discussa in Congregatione Generali prohibitae fuerunt sub poena excommunicationis ipso facto incurrenda, suspensionis ab officio et privationis vocis activae et passivae contra Priorem Generalem, Assistentes et Procuratorem Generalem qui id facere auderent; sed hoc decretum per aliud ejusdem S. Congregationis (11 Martii 1639) ad instantiam Procuratoris Generalis Ordinis revocatum fuit, quia in maximum ejusdem Ordinis detrimentum retorquebatur (Vide haec documenta in foliis Lugduni 1680 impressis sub titulo: Constitutiones Apostolicae ad Ordinem FF. Eremit. S. P. Augustini spectantes, quae post impressionem Bullarii ejusdem Ordinis vel repertae, vel editae fuerunt). Ni fallimur, hodie hujusmodi commendationes dummodo sint mera consilia, quae libertatem electorum non laedant, non videntur amplius prohibitae.

(34) Cujus conventus? Tunc jam duo conventus Romae exstabant, S. Mariae, videlicet, de Populo et S. Triphonis; sed de secundo conventu agi infra suis locis videbimus.

(35) Facultas concessa Priori Generali et viginti fratribus Ordinis a Nicolao IV praedicandi Crucem in tota Italia (Ianuar. 1290) posterior est huic mandato B. Clementis ab Auximo fratri Petro de Corneto facto praedicandi Crucem in Provincia Regni, ni fallimur, Neapolitani.

electorum predicti Capituli remansit in dicto offitio pro alio triennio. Et pro provincia Romana fuit ibi frater Bernardinus, provincialis et Diffinitor, et Disscretus (sic) unus frater Franciscus, Prior Conventus Sancti Triphonis de Urbe (36). Et fuit ibi similiter frater Egidius Romanus Sacre Theologie doctor, habens vocem electionis, et omnia sicut Unus Diffinitorum Provincie ordinis (37). Et multe diffinitiones bone et utiles ordinate ibi fuerunt, que requirantur in alio Sexterno Diffinitionum, et Comunes pro Comunitate Ordinis, et speciales pro Romana provincia nostra, et singularium fratrum similiter (38). Et diffinitum fuit ibidem quod sequens Generale Capitulum in Conventu de Senis celebraretur (39).

(36) In Capitulo Provinciali Tegularii celebrato, praeter fratrem Bernardinum provincialem et Diffinitorem, duo Discreti electi fuerant, nempe, Fr. Iacobus de Orto, lector, et Fr. Franciscus de Marcato, Prior Romanus, conventus scilicet S. Triphonis, ut heic apparet; cur autem Fr. Iacobus de Orto Capitulo Generali Ratisponensi non interfuerit ignoramus.

(37) De voto lectorum in Capitulis Provincialibus Constitutiones Ratisponenses loquuntur, sed de voto Magistrorum in Capitulis Genaralibus nullam mentionem habent. Qua igitur ratione Aegidius Romanus Capitulo Generali interfuit et quidem tamquam Definitor? Fortasse quia Iacobus de Orto renunciaverit et in locum ejus fuerit electus? vel quia B. Clemens de Auximo eum ad Capitulum Generale vocaverit et Definitorium Generale eum admiserit? Nihil constat.

(38) Vide illas in hoc ipso fasciculo nunc primum ex integro editas.

(39) Vide definitionem ultimam Capiluli Generalis Ratisponensis.

In Nomine domini Amen. Anno ejusdem Millesimo CC Nonagesimo fratribus redeuntibus de Alamannia, de Capitulo Generali Ratisponensi. Celebratum fuit provinciale Capitulum Romane provincie in kalendis Mensis Angusti, in festo Sancti Petri de Advincula (sic), in loco Sancte Sivere (sic) de Centumcellis (40). Vicarius Venerabilis patris fratris Clementis, prioris Generalis, fuit ibi frater Malachias de Marchia, qui tunc morabatur in Curia. Et unanimiter et concorditer alta voce per divinam inspirationem fratres electores dicti Capituli elegerunt in Provincialem priorem fratrem Paulum de perusio, absentem. Et tunc electi fuerunt IIIIor Diffinitores, videlicet, frater Iacobus de Orto, frater Donatus de perusio, lectores, et duo alii priores, frater Franciscus de Mercato, Prior Romanus, et frater Symon de Viterbio, Prior montis Raccanensis. Item Visitatores electi fuerunt frater Matheus de Maliano et frater Petrus de Corneto. Item Procuratores provincie electi fuerunt frater Petrus de Corneto et frater Bartholomeus de Viterbio, predicatores. Item hec est Collecta provincie in eodem Capitulo ordinata et imposta per Vicarium et predictos Diffinitores. Inprimis, pro fratre Egidio Romano, Magistro nostro, pro sua provisione de gratia ordinata annuali, X flor. auri. Item pro fratre Iohanne Gentilis, Romano, studente provincie nostre parisius, XX flor. auri. Item pro provisione ejusdem studentis pro libris emendis, X flor. auri. Item pro Scolis Gramaticalibus faciendis hoc anno XIII flor. auri. Item pro provisione Indumenti et calciamentorum, et pro Cera et cartis emendis fratris Pauli, novi provincialis prioris, VII flor. Item pro omnibus Baccellariis parisiensibus comuniter, sicut diffinitum fuit in Capitulo Generali, II flor. (41). Item pro advocatis et procuratoribus Romane Curie comuniter et sotiis Generalis prioris, IIIIor flor. Item pro fratre Bernardino, lectore, de Urbeveteri, olim provinciali preterito, quando ivit ad Generale Capitulum de Ratispona pro Diffinitore provincie, pro expensis factis in eundo et redeundo, VIIII flor. auri. Et ante receperat, quando ivit ad Capitulum predictum de Collecta provincie, X flor. auri. Item pro fratre Francisco Romano, priore Sancti Triphonis de Urbe, pro expensis suis quando ivit ad dictum Capitulum Generale pro Discreto provincie prelibate, XIIII flor. de auro. Et antequam iret receperat, de Collecta anni preteriti, V florenos aureos. Summa expensarum predictorum duorum fratrum redeuntium de alamannia est et capit XXXVIII flor. Quibibet eorum habuit et recepit XIX flor. de auro. Item pro expensis factis in infirmitate fratris Bernardini, tunc provincialis, quando rediit de Capitulo Ratisponensi, restituantur (sic) Conventui Viterbiensi de bonis provincie unus flor. cum dimidio. Item pro labore sive salario fratris Angeli de pisscina (sic), Romani, quia legit Gramaticam scolaribus provincie in loco Sancte Marie de populo II flor., quia prius non receperat nisi duos florenos tantum a fratre Bernardino, provinciali preterito, et debebat habere IIIIor pro provisione sua integra predicti studii. Summa omnium debitorum et expensarum et totius collecte supradicte nostre Romane provincie est et capit nonaginta et II flor. et dimidium de auro. Hec est Distributio et Divisio Tallie vel Collecte facta per conventus et loca predicte provincie (42).

Quilibet Istorum VIII locorum de tertio gradu solvat hoc anno II florenos de auro tantum (45).

Summa totius distributionis et divisionis predicte Collecte est et capit Nonaginta et IIIIor flor. Diffinimns quod in quolibet Conventu seu loco nostre Romane provincie, ubi est aliquis frater sciens cantum, prior teneatur eum ponere ad docendum alios nesscientes (sic) fideliter et debeat incipere docere a principio XLe usque ad festum Beati Iohannis. Et si prior neglexerit hoc facere suspendatur ab offitio prioratus, et comedat IIIItis et VItis feriis panem et aquam quamdiu mandatum neglexerit. Et frater qui non obedierit priori in isto offitio sibi commisso careat voce per quinquennium. Si vero fratrem scientem cantum non habuerit, ipse prior docere debeat, si tantum sciat; si contrafecerit eamdem penam incurrat. Diffinimus et ordinamus quod fratres nostre provincie, qui ante unum annum elapsum post eorum apostasiam primam sive secundam ad ordinem redierint, quod vocem rehabeant electionis quam perdiderant. Diffinimus et ordinamus quod nullus frater portet pro cingulo cordulam ad modum Minorum fratrum, aut Cingulum cum mappis, aut cingulum de serico, aut Bursam, aut cirothecas (sic), aut muscum, aut pater noster de ambra vel cristallo. Quod si quis contrafecerit per priorem suum talia auferantur, et imponant ei penitentiam trium dierum in gravioribus culpis. Diffinimus quod de possessionibus vendendis provideatur fratri Francisco Romano, de Monte, studenti in Curia pro libris emendis in XXXta florenis de auro (46). Diffinimus quod in camera quam fecit fieri frater Egidius, Magister noster, in Dormitorio Sancte Marie de populo, nullus jacere debeat nisi de licentia Generalis prioris. Et si prior permiserit quod aliquis in ea jaceat, volumus quod subjaceat penitentie trium dierum in pane et aqua pro qualibet vice infra X dies. Diffinimus quod lictere papales ad nostram provinciam pertinentes reducantur ad Conventum nostrum de Viterbio, et ibi in aliquo loco tuto, arca vel scrineo reponantur et conserventur sub duabus clavibus, cum hoc ex diffinitione Capituli Generalis quelibet provincia facere teneatur, et hoc facere teneatur per procuratores provincia infra festum Beati Michaelis, alioquin eos vestimentorum provisione privamus (47). Diffinimus quod pro Scolis Gramaticalibus ponantur in Collecta provincie XX lib. pp.rum (paparum?) (48), de quibus X libras habere volumus scolas vel Magistrum de Campiano, et X libras alias Magistrum de Centumcellis. Diffinimus quod locus noviter capiatur in Civitate Sutrina, et omnia bona loci nostri de Nepe, tam mobilia quam immobilia, ad nostrum ordinem de jure pertinentia, cedant in utilitatem predicti loci de Sutrio. Et frater P. de Maliano sit procurator ad capiendum predictum locum et priores Romani teneantur eum facere assotiari in tali nogotio secundum beneplacitum suum (49). Cum locus noster de Orto sit in magna depressione et penuria, propter que ordini nostro non modicum vituperium accrescit ratione magnorum prelatorum curialium et magnorum Baronum militum Romanorum ad quos dicti loci notitia pervenit, cum fecerunt inde transitum, Nos ordini nostro et dicto loco compatientes, Diffinimus quod de possessionibus vendendis Romane provincie dicto loco Ortano in quinquaginta florenis aur. provideatur pro una domo emenda. Necnon et supplicamus venerabili patri priori Generali quatinus hanc nostram diffinitionem ratificet et confirmet. Hii sunt Scolares studentes per nos nominati et electi ad studia Generalia, scilicet, frater Guiductius de Centumcellis, quem ponimus Colonie (50); frater Ranuccettus do Viterbio, quem ponimus ad sui petitionem in studio Romane Curie et removemus de Neapoli; frater Guiductius de Urbeveteri, quem ponimus Neapoli. Cum Prior et Conventus de Corneto petiverint quod Frater Guiductius de Centumcellis mittatur ad aliquod studium Generale, et promiserint sibi dare annuatim tres florenos auri usque ad quinquennium. Ideo, quia elegimus ipsum ad studium Generale, predictam petitionem admictimus, ratificamus, roboramus et confirmamus. Item cum Prior et omnes fratres de locis Centumcellarum animi pietate commoti petiverint quod ordinaremus et diffiniremus quod frater Guiductius ejusdem terre haberet annuatim usque ad quinquennium in subsidium sui studii Sex florenos de auro. Ideo eorum petitionem admictimus, ratificamus et confirmamus. Item diffinimus et mandamus quod futurum provinciale Capitulum nostrum in festo Beati Luce Evangeliste sequentis alterius anni in loco nostri ordinis de Balneoregio celebretur (51).

(40) Primum Capitulum Provinciale Centumcellis fuit celebratum in heremo Sancte Trinitatis anno 1275, et secundum in eodem heremo anno 1278, ut suo loco vidimus (Cfr. pp. 227 et 229 huius voluminis); tertium autem calebratur in loco Sanctae Saverae. Hinc apparet hoc tempore Centumvellis diversos adhuc fuisse heremos, in quibus fratres Ordinis degabant.

(41) Definitio, quae citatur, jubet ut quaelibet Provincia favore Bachalaureorum Parisiensium solvat XX solidos turonensium, qui in collecta Provinciae Romanae aequivalent duobus florenis aureis, valor igitur floreni aurei arat decem solidorum turonensium: quod etiam comprobatur ex sequenti collecta pro sociis Ganeralis Prioris, in qua ponuntur quatuor floreni, dum Capitulum Generale Ratisponense jubet ut quaelibet Provincia Ordinis ex hoc capite solvat quadraginta solidos turonensium. Sed quinam erat valor librae turonensis? Ex provisione favore studentis Parisiensis in Constitutionibus Ratisponensibus decreta, quam alibi citamus, et ex collectis Provinciae Romanae evidenter apparet libram turonensem aequipollere uni floreno auri.

(42) Hac occasione exhibetur catalogus Conventuum, quos tunc temporis habebat provincia Romana.

(43) Conventus Romanus, ut ex hoc ipso Capitulo apparet, et etiam ex praecedentibus constat, erat duplex S. Mariae, nempe, de Populo et S. Triphonis; qui tamen, quoad Provinciae collectam, pro uno computabantur, ut alio loco videbimus.

(44) Scilicet, Sancti Martini de Campiano, in quo Capitulum Provinciale calebratum fuit anno 1281 (Vide p. 245 huius voluminis).

(45) In praecedenti conventuum enumeratione desunt conventus S. Nicolai de Stricto, in quo Capitulum Provinciale fuit celebratum anno 1288 (Vid. p. 271 huius vol.), et Conventus Montis Raccanensis, cujus Prior, Frater Symon de Viterbio, in praesenti Capitulo Provinciali electus fuit Definitor Provinciae. Igitur Provincia Romana habebat hoc anno viginti quatuor saltem conventus. De Conventibus hic in codice isto nominatis vide Torelli, Secoli Agostiniani, tom. V, pagg. 94-96, ubi, eorum oblitus quae antea dixerat (pagg. 14 et 50), per errorem asserit de conventibus Tuscanensi et Castroplebano non haberi notitias antiquiores hoc anno 1290, neque de conventu S. Martini de Campiano antiquiores anno 1289. Similiter ad an. 1277 (tom. IV) nihil ait de Capitulo Provinciali Provinciae Romanae celebrato in Conventu Nepesino, quamvis codicem nostrum noverit, ac de eodem conventu, loco prius citato, etiam affirmat non haberi notitias vetustiores anno 1290; quod ex dictis verum non est.

(46) Ex definitionibus Capituli Genaralis Ratisponensis constat fuisse vendendas possessiones Conventus Centumcellarum.

(47) Conventus igitur Viterbiensis fuit locus in quo antiquitus reperiebatur archivum Provinciae Romanae. Esset proinde maximi momenti non solum pro historia ejusdem Provinciae, sed etiam totius Ordinis, huius archivi documenta invenire et axaminare.

(48) Ita legendum videtur hoc verbum. Librae istae XX aequivalent, ut infra videbimus, XIII florenis aureis.

(49) Sicuti jam notavit Torelli (tom. V, pag. 95) et inferius patebit, neque conventus Sutrinus fundatus fuit, neque Nepesinus derelictus. Qua de causa definitio haec effectu caruerit, ignoratur.

(50) Hoc est primum Studium Generale Ordinis quod extra Italiam erectum in his Actis apparet.

(51) Ut suo loco videbimus sequens Provinciale Capitulum, quod Balneoregii celebrandum fuerat, alibi celebratum fuit.

In nomine domini Amen. Anno ejusdem Millesimo CC Nonagesimo primo. Mense Aprilis VIII die. Intrante tunc in dominica de Passione. Obiit Pater noster Sanctus frater Clemens (52), Prior Generalis ordinis nostri, in Urbeveteri, Romana Curia ibidem existente, et confluentibus dominis Cardinalibus ad sepulchrum ejus. Et tunc remansit Vicarius totius Ordinis, et Generalis administrator, secundum diffinitionem Capituli Generalis, sive constitutionem dicti Ordinis, frater Paulus de Perusio, tunc provincialis Prior Romane provincie (53).

(52) Notitiam hanc, inter Acta Capitulorum Provinciae Romanae insertam, vulgamus uti jacet, licet ad eadem Acta Capitularia non pertineat. Cfr. fol. 6, vel pag. 11 eiusdem codicis.

(53) Constitutiones Ratisponenses haec ajebant: "Statuimus quod quandocumque decedere priorem ganeralem contingat ad priorem provincialem provinciae in qua dacesserit usque ad proximum sequens generale capitulum, quod erit et celebrabitur in fine novem mensium, si terminus genaralis capituli celabrandi citius non occurrat, a die mortis ipsius ganeralis prioris, cura et administratio ordinis devolvatur" (Cap. XL, ed. Venet. 1508, fol. 35v). Constitutiones autem istae approbatae fuerunt in Capitulo Generali Ratisponensi, ad quod abs dubio raferuntur Acta haec Capitulorum Romanae Provinciae dum dicunt Fr. Paulum de Perusio, Provincialem, remansisse Vicarium Genaralem totius Ordinis "secundum diffinitionem Capituli Ganeralis"; nam in praecedentibus Capitulis Genaralibus, uti vidimus, non invenitur hujusmodi definitio. Nisi dicamus Acta referri ad aliquod Capitulum Generale Capitulo Patavino (1281) antiquius, cuius definitiones ad nos non pervenerunt; quod tamen non videtur verisimile. Ad ea quae heic dicuntur non animadvertit noster Torelli ad annum 1297, n. 29 nam asserit ignorari an Frater Paulus da Perusio fuerit nominatus Vicarius Ordinis a fratribus, vel a Romano Pontifice (Vid. Secoli Agostiniani, tom. V, pag. 129), dum ex dictis constat Vicarium Ordinis evasisse ministerio legis, nempe, quia Provincialis erat Provinciae in qua naturae concessit B. Clemens.

Item eodem anno. Mense Septembris. In dedicatione Basilice Sancti Michaelis Archangeli. Frater Paulus Provincialis et Vicarius Ordinis fecit Congregationem Diffinitorum preteriti anni et capituli provincialis de Centumcellis ad faciendum Electores futuri Generalis Prioris, scilicet Diffinitorem et Discretum (55), in presentia fratris Egidii, Magistri et Doctoris nostri (56). Et Diffinitores congregati fuerunt hii (sic), scilicet, frater Iacobus de Orto, tunc Baccellarius in studio Neapolitano, et venit cum eo frater Symon de Viterbio, studens ejus, alius Diffinitor, et frater Donatus de perusio, lector, et frater Franciscus de mercato, prior tunc Sancti Triphonis de Urbe. Qui omnes IIIIor Diffinitores predicti compromiserunt in fratrem Egidium supradictum Magistrum presentem, et recipientem compromissum, ut eligeret offitiales sive Electores futuri Capituli Generalis, Rome in Sancta Maria de populo ratione Romane Curie celebrandi in Epiphania domini Mense Ianuario. Qui recepto compromisso predictorum provincialis prioris et Diffinitorum nominavit et elegit statim in Diffinitorem Capituli Generalis fratrem Iohannem Gentilis, Romanum, lectorem novum presentem et recipientem mandatum. Et in disscretum (sic) elegit fratrem Iacobum de Roma, lectorem, quem tunc duorum locorum de Roma fecit novum priorem. Et dixit postea frater Egidius, Magister noster: frater Paulus provincialis prior veniet illuc Iure suo pro Discreto ejusdem Capituli Generalis celebrandi (57). Et tunc ibidem frater Paulus, Generalis administrator, de consilio fratris Egidii, Magistri, et aliorum Discretorum fratrum, Auctoritate Apostolici privilegii novi a domino Nicholao PP. IIIIto sibi et ordini nostro indulti de instituendis XXXta Predicatoribus per Universum ordinem (58), elegit et fecit Duos Predicatores ad predicandum Crucem in tota Romana provincia Religiosos viros fratrem Iohannem de Tuderto, tunc Priorem Viterbiensem, et fratrem Petrum de Corneto, tunc Visitatorem Romane provincie et Procuratorem. Et receperunt Privilegia nova ibidem pro passagio (sic) Generali Ultramarino contra dampnatos Saracenos, et Licteras plures obedientie et mandati. Hec sunt debita et Expense imponende in Collocta Romane provincie per dictos Vicarium et Diffinitores. Imprimis pro Expensis duorum privilegiorum (59), ad predicandum Crucem, in provincia Romana predicta turonenses Grossos de argento XXXVIII. Pro Scolis Gramaticalibus nuper faciendis XX lib. paparum, vel XIII florenos de auro (60). Pro provisione annuali fratris Aegidii, Magistri nostri, X florenos auri. Pro fratre Iacobo Viterbiensi, Baccellario parisiensi, pro anno preterito et futuro, XVI florenos de auro. Pro Generali Priore futuro et sotiis ejus et advocatis et procuratoribus Romane Curie, IIIIor florenos. Pro omnibus Baccellariis parisiensibus comuniter, II florenos de auro. Pro Indumento, et Calciamentis, et Cera et cartis provincialis futuri, VII florenos. Pro Expensis factis infra provinciam Visitatorum, scilicet, fratris Mathei de Maliano et fratris Petri de Corneto, quando visitaverunt modo provinciam Romanam, I flor. cum dimidio. Pro Expensis fratris Iacobi de Orto, lectoris, presentis diffinitoris, quando venit nuper de Neapoli de mandato ordinis ad faciendum Electores futuri Capituli Generalis, II flor. Pro Expensis fratris Symonis de Viterbio in reversione de Neapoli pro eodem facto, I flor. Pro Expensis fratris Francisci de Roma quando venit Viterbium pro eodem facto, V turon. gross. Pro Expensis fratris Donati, lectoris, quando venit de perusio viterbium pro eodem facto, IIIIor turonen. gross. Pro Expensis fratris Egidii Romani, Doctoris nostri presentis in reversione de parisius, X flor. auri. Pro Expensis faciendis fratris Pauli, provincialis prioris et Generalis administratoris, II flor.

Pro provisione annuali fratris Iohannis Gentilis, Romani, lectoris novi, pro quinto anno XX flor. Pro provisione sua integra librorum predicti novi lectoris presentis, fratris Iohannis Gentilis, LXXXta flor. Pro Expensis itineris de parisius in eundo et redeundo, sicut gratiose consuetum est in provincia, X flor. (61). Pro expensis factis fratris Clementis, olim Prioris Generalis, tempore sue infirmitatis et mortis, restituantur conventui Sancti Triphonis de Urbe, quia expendit pro eodem, II flor. et VII s. provisinorum (62). Summa omnium debitorum et Expensarum Romanae provincie est et capit Centum Octuaginta VI florenos. Hec est Distributio et Divisio Collecte dicte provincie ordinate in Congregatione viterbii. In festo Sancti Angeli de Mense Septembris. In presentia Fratris Egidii, Magistri nostri, et fratris Pauli, Vicarii Generalis et provincialis prioris, et Diffinitorum suprascriptorum et procuratorum smemorate provincie Romane.

Summa predicte divisionis et distributionis Collecte est et capit C Octuaginta VI florenos auri.

(54) Sequens inscriptio litteris rubris habetur in margine: "Hec Congragatio facta fuit primo in Conventu nostro viterbiensi". Fallitur hic etiam noster Torelli dum putat congregationem hanc fuisse adunatam praesertim ad eligendos 30 praedicatores ad praedicandam Crucem (Ibid., n. 30); nam ex Actis ipsis patebit alium fuisse scopum praecipuum et necessarium hujus Congregationis.

(55) In Capitulo Provinciali Centumcellis celebrato electi non fuerant, quia ante Capitulum Generale aliud provinciale celebrari debebat Balneoregii, in quo fuissent electi; sed occurrente antea morte B. Clementis, Prioris Generalis, necessarium fuit definitorium Provinciae convocare ad hanc electionem faciandam, juxta Constitutiones Ordinis, quae cap. XL sic ajebant: "Et idem prior provincialis (provinciae in qua Generalis obiit) per universas Ordinis provincias statim per suas littaras obitum dicti generalis notificare curabit, praecipiens eisdem termino eis supradictorum novem mensium assignato et (ut) in loco et tempore statuto et prefixo ad memoratum generale capitulum celebrandum debeant omnes qui electi fuerint ad prefatum capitulum sine prolongatione tamporis convenire. Provincialibus prioribus nihilominus iniungens, ut quilibet ex eis, convocatis diffinitoribus proximi praeteriti provincialis capituli sue provincie una cum eis eligat diffinitores et discretos, si electi non fuerint, qui ad ipsum generale capitulum veniant ad terminum prenotatum" (Edit. Venet. 1508, fol. 35v).

(56) Igitur post Capitulum Generale Ratisponense Aegidius Romanus rursus in Italiam reversus est.

(57) Constitutiones Ratisponenses jam expresse dicebant: "Ad generale Capitulum provincialis Prior cum duobus fratribus vadat, et ex eis tribus unus sit diffinitor et alii discreti" (Cap. XXXII,. ed. Venet. 1508, fol. 27v).

(58) Privilegium hoc in Bullario ordinis non reperitur; sed videri potest apud Torelli, Secoli Agostiniani, t. V, p. 120, col. 2.

(59) Id est, duorum exemplarium privilegii. In litteris privilegii Ordinis haec leguntur: "Denique discretionem tuam volumus providere, ut singuli Fratres, quos ad officium saepedictum elegeris, tam praesentium, quam aliarum Litterarum nostrarum, quae christicolis omnibus diriguntur sub manu publica, vel saltem sub tuo sigillo copiam habeant, quam inspiciendo frequenter de iis quae agenda committuntur eisdem reddantur plenius informati" (Ibid. fol. 123, vol. 1).

(60) Igitur viginti librae istae aequipollebant, ut supra notavimus, tredecim florenis aureis.

(61) In margine ejusdem scriptoris manu scriptum legitur: "Nota. Summa predicti lectoris CLXXXX flor.". Quod verum est si omnibus ejus expensis heic adnotatis addantur LXXX floreni quatuor priorum annorum, quibus Parisiis moratus fuit et quo missus fuerat anno 1287 (Vid. pag. 271 hujus voluminis). Hinc apparent expensae Provinciae Romanae pro unoquoque ex studentibus quos Parisios mittebat.

(62) Verbum hoc, aliquarum litterarum contractione exaratum, juxta morem scriptoris ita videtur legendum. De hujus monetae valore alias redibit sermo.

(63) Post verbum hoc recentiori manu scriptum legitur: "Soriañ." (fol. 7 vel pag. 13). Ad idem verbum fol. 1v recentiori item manu annotatum reperitur in margine: "Suriani".

(64) In hoc Conventuum catalogo prima vice fit mentio loci de Aquapendente; sed in collectae distributione non considerantur conventus S. Nicolai de Stricto, S. Martini de Campiano et Montis Raccanensis. Conventus S. Martini de Campiano vivente adhuc B. Clemente de Auximo venditus fuerat quibusdam monialibus Ordinis, ut deinceps videbimus. Locus etiam Montis Raccanensis probabililer, ut ex definitionibus Capituli Generalis Ratisponensis eruitur, venditus etiam fuarat. De conventu S. Nicolai de Stricto iterum redit mentio in collecta Provinciae ab anno 1293, ut suo loco etiam videbimus.

In Nomine domini Amen. Anno eiusdem M CC Nonagesimo II Mense Ianuario. In Epiphania domini, celebratum fuit Generale Capitulum Rome (65), in Conventu Sancte Marie de populo, tunc in urbe Curia residente. Et electus fuit per formam scrutinii privati Frater Egidius Romanus, Sacre Theologie Doctor sive profexor (sic), in Generalem Priorem Ordinis fratrum Heremitarum Sancti Augustini, unanimiter et concorditer. Et fuerunt ibi tres Electores pro nostra Romana provincia, scilicet, Frater Paulus de Perusio, Provincialis Prior, et Vicarius Ordinis (66), et Frater Iohannes Gentilis, Romanus, Diffinitor. Et frater Iacobus de Roma, lector, et tunc duorum locorum de Urbe Prior. Et tunc facte fuerunt bone et utiles Diffinitiones, sicut moris est in ordine, in Capitulis Generalibus, que Diffinitiones, et Constitutionum Ordinis Correctiones, requirantur in alio Sexterno Diffinitionum Capitulorum Generalium, in hoc Registro simul posito (67). Diffinimus, quod sequens Generale Capitulum, in Conventu de Senis, in die Sancto Pentecostes, ad tres annos Mense Madii celebretur (68).

(65) In praecedenti Capitulo Generali definitum fuerat, ut sequens Generale Capitulum Senis celebraretur (vid. pag. 297 huius voluminis); cur autem non Senis, sed Romae fuerit celebratum nos latet. Forsitan id evenerit de mandato vel licentia Summi Pontificis; nam Aegidius Romanus, ut vidimus iam (pag. 323), tamquam compromissarius Provincialis et Difinitorum Provinciae Romanae elegit officiales Capituli Generalis, "Romae in Sancta Maria de Populo ratione Romanae curiae calebrandi"; quibus verbis id insinuari videtur.

(66) Neque ad haec attendit Torelli cum Fr. Paulum de Parusio ad finem anni 1291 (Loc. cit., fol. 130, col. 2) mortuum dicit Urbeveteri eodem anno. Quando Fr. Paulus, qui Capitulo Generali Romano tamquam Provincialis et Vicarius Ordinis anno 1292 interfuit, revera obierit, res est nobis incerta, putamus tamen mense Maio anni 1294 adhuc in vivis fuisse, nam in Capitulo Provinciali hujus anni, ut suo loco videbimus, de eo fit mentio, quin addatur quidquam quod indicet eum e vivis jam excessisse; hoc autem, adjunctis, ut plurimum, post nomen personae verbis "bonae memoriae", codicis scriptor notare solet, cum aliqua de causa defunctos memorat (Vid., ex. gr., pag. 271 ubi loquitur de Fr. Philippo da Montelupone). Hic Fr. Paulus de Perusio jam anno 1274 in Capitulo Generalissimo Molariae celebrato factus fuerat Provinciae Romanae Provincialis a Card. Protectore Richardo de Anibaldensibus (Vid. pag, 226 hujus vol.); anno 1279 erat conventus perusini prior et electus fuit Provinciae definitor; anno 1283 fuit electus ab Aegidio Romano ejusdem Provinciae visitator (Vid. pag. 247); anno 1289 electus fuit Definitor Provinciae (pag. 273) et anno sequenti 1290, licet absens, per divinam inspirationem electus fuit Prior Provincialis suae Provinciae Romanae, cujus muneris ratione, ob mortem B. Clementis intra eamdem Provinciam defuncti, evasit, juxta Constitutiones Ratisponanses, Vicarius et Administrator Ordinis usqua ad Capitulum Generale, quod convocavit et celebravit Romae infra novem menses a morte Prioris Generalis, ut in iisdem Constitutionibus est statutum. De eo ante Capitulum Genaralissimum Molariae nihil, quod sciamus, scripto constat.

(67) En cur in eodem codice reperiantur nunc Acta Capitulorum Provinciae Romanae et Definitiones Capitulorum Generalium, licet enim in principio duo codices separati essent, non multo post in codicem unicum compacta fuerunt, in quo post annum 1303 ab aliis scriptoribus utrumque opus prosequutum fuit cum omisionibus quas alibi notavimus (Vid. pagg. 225 et 249 hujus vol. in notis).

(68) Cfr. definitionem ultimam Capituli Genaralis Romani anni citati 1292.

Item eodem anno, mense et loco post Capitulum Generale, statim celebratum fuit Capitulum Provinciale Romane provincie. Et fratres Electores dicte provincie compromiserunt in Venerabilem Virum et Patrem Fratrem Egidium, Priorem Generalem ordinis nostri. De Provinciali et de Diffinitoribus, Visitatoribus et Procuratoribus provincie eligendis, et de aliis omnibus, sicut placeret sibi. Qui recepto compromisso statim elegit et confirmavit in provincialem priorem nostre provincie fratrem Iohannem Gentilis, Romanum, lectorem. Et IIIIor Diffinitores fecit, scilicet, fratrem Juvenalem Urbevetanum, fratrem Petrum Clusinum, lectores (70), fratrem Iohannem de Vecçosis, Romanum Discretum, et fratrem Gregorium de Maliano, priorem eiusdem terre et loci. Visitatores fecit fratres Iohannem de Vecçosis et fratrem Bonifatium de Perusio. Item Procuratores provincie Romane confirmavit, scilicet, fratrem Gregorium de Maliano, et fratrem Petrum de Corneto. Diffinimus et ordinamus quod frater Franciscus de Monte, Romanus, studens in Curia, vadat parisius ad studendum, et succedat fratri Iohanni Gentilis lectori novo, qui reversus est, in provisione Expensarum trium annorum, et in provisione librorum integre, et sit studens pro provincia nostra Romana (71). Diffinimus quod Breviarium novum, quod remansit provincie, olim fratris Iacobi Guidalocte, fratri Constantino, studenti parisius in subsidium sui studii gratiose concedimus. Diffinimus quod Alexander de Viterbio, studens parisius (72), de Biblia provincie vendenda, olim fratris Iacobi Guidalocte defuncti, in subsidium sui studii X. flor. percipiat frater P. Germanus eius pro eo. Diffinimus quod frater Iuvenalis de Urbeveteri, lector, pro expensis itineris de parisius, sicut fuit diffinitum in Capitulo provinciali in loco Tegularii celebrato (73), de Biblia predicta vendenda predicti fratris Iacobi de Guidalocte de Urbeveteri in loco peruscino sepulti (74), X. flor. de auro habeat et percipiat. Diffinimus, ordinamus et mandamus quod Collecta, imposita in Congregatione Vicarii Generalis et Diffinitorum preteritorum Viterbii facta et ordinata in festo Angelorum de Septembri, quod (sic) solvatur integre in proximo sancto festo Pentecostes procuratoribus nostre provincie, videlicet, fratri Gregorio de Maliano et fratri Petro de Corneto. Et ipsam Collectam approbamus, ratificamus, roboramus et confirmamus. Item diffinimus quod futurum provinciale Capitulum in Conventu Urbevetano in die Sancto Pentecostes, ab isto proximo Pentecoste usque ad aliud sequens Mense Madii celebretur.

(69) Id est, in Conventu S. Mariae de Populo, mense Ianuario anni 1292 post Capitulum Generale in eodem conventu habitum. Capitulum Provinciae Romanae debuisset calebrari anno 1291 mense Octobris in conventu Balneoregii iuxta definitionem capituli praecedentis (vid. p. 301 huius vol.); sed cum Provincialis Provinciae evasisset Vicarius et Administrator Ordinis, qui simul Provinciam et Ordinem gubarnare dabebat, et Capitulum Generale celebrari nequiret nisi in fine novem mensium a morte Prioris Genaralis B. Clementis, die 7 Aprilis eiusdem anni 1291 defuncti, hinc necessarium fuit diferre celebrationem Capituli Provincialis post Capitulum Generale; locus etiam capiluli celebrandi mutatus evasit ob dispositionem constitutionum Ordinis quae sic aiebant: "Capitulum provinciale provinciae, in qua celebrabitur capitulum generale, immediate eodem anno in eodem loco ad vitandum discursum celebretur" (Cap. XXXII, ed. venet. 1508, fol. 30v). Fundamento igitur carent quae noster Torelli scribit (tom. V, fol. 129, n. 5) ac si verum Capitulum Provinciale celebratum non asset.

(70) Ex his duobus lectoribus Frater Iuvenalis Urbevetanus studia theologica Parisiis tamquam studens de gratia perfecerat (vid. p. 272 huius vol.); sed Frater Petrus Clusinus iisdem studiis vacaverat in Studio Generali Paduano, ad quod missus fuerat anno 1287 (vid. p. 271), et est primus Lector Provinciae Romanae, qui ex illo Generali Studio exivit.

(71) Igitur Frater Franciscus de Monte nonnisi tribus annis Parisiis studere debebat. Qua de causa? Quia in Studio Curiae, e quo Parisios missus fuit, biennio studiis theologicis iam vacaverat, et suo tempore videvimus eum post triennium a Studio Parisiensi reversum et Lectoris novi titulo decoratum. Hinc eruitur studia theologica in Studiis Generalibus Ordinis perfecta ab Universitate Parisiensi fuisse recognita.

(72) Anno 1287 in Studio Generali Florentino locatus fuerat (vid. pag. 271 huius vol.); sed anno 1290 iam, ni fallimur, Parisiis degebat, quo anno Capitulum Generale Ratisponense favore eius et Constantini de Urbeveteri decrevit, ut de possessionibus vendendis in Romana Provincia provideretur eis in provisione librorum integre (pag. 295). Anno 1293 una cum praefato Constantino a Studio Parisiensi iam redierat, dicitur lector novus et electus fuit Provinciae Definitor. Videas, igitur, confirmatum quod in fine praecedentis notae diximus.

(73) De hac re mentio fiebat sine dubio in collecta imposita in hoc Capitulo, quam scriptor codicis in Actis non registravit, quia scripta haec ab Augustino de Urbeveteri, procuratore Provinciae et socio Fratris Petri de Corneto, habere non potuit (vid. pag. 274).

(74) Religiosus hic, de quo in hac et duobus praecedentibus definitionibus fit mentio, erat praedicator, et anno 1278 fuit nominatus Visitator Provinciae una cum Fratre Leonardo de Viterbio, lectore (pag. 229). Ex hac definitione erui posse videtur eum vita functum esse ante Capitulum citatum (1289), quo favore Fratris Iuvenalis de Urbeveteri, lectoris tunc novi, similis definitio facta fuit. Notandum ex his tribus definitionibus praecipuos praedicatorum libros illis temporibus fuisse Breviarium et Bibliam.

De secunda Congregatione facta Viterbii (75) pro Collecta provincie ordinanda

In Nomine Domini Amen. Anno eiusdem Millesimo CC LXXXXII Mense Octubris in festo Apostolorum Symonis et Iude. Hec est secunda collecta imposita Viterbii in secunda congregatione ibidem ordinata per Venerabilem virum Fratrem Iohannem Gentilis, Romanum, lectorem et provincialem priorem nostre Romane provincie, et per Diffinitores preteriti Capituli provincialis de Urbe, scilicet, per fratrem Iuvenalem de Urbeveteri et fratrem Petrum de Clusio, lectores, et per fratres Gregorium de Maliano, diffinitorem, et Petrum de Corneto, Romane provincie Procuratores. In primis pro Venerabili Doctore fratre Egidio et priore Generali nostro, pro sua provisione annuali et expensis factis, XX flor. Pro fratre Iacobo Viterbiensi, Baccellario parisiensi, pro ordinata provisione sua, VIII flor. Pro provisione fratris Francisci de Monte, studentis provincie parisius, pro Expensis primi anni, XX flor. auri. Pro omnibus fratribus Baccellariis parisiensibus communiter, II flor. de auro. Pro advocatis et procuratoribus Romane curie, IIIIor flor. aureos. Pro Scolis Gramaticalibus faciendis hoc anno in provincia nostra, XIII flor. auri. Pro provisione Indumentorum, et Calciamentorum, et cera, et cartis emendis provincialis prioris presentis, VII flor. Pro Expensis Visitatorum provincie nostre presentis anni, II flor. Pro fratre Dominico de Castroplebis, studente, pro anno preterito et futuro, XII flor. Pro Scolis Gramaticalibus de Castroplebis anno preterito factis, restituantur IIIIor flor. et II turonenses. Pro Scolis Gramaticalibus olim in loco de Cora factis, restituantur IIIIor flor. et II turonenses. Pro Medicina et Infirmitate provincialis prioris ante Congregationem istam, II flor. Pro infirmitate provincialis prioris immediate post Congregationem Viterbii, II flor. Pro Indumentis fratris Petructii de perusio, Conversi provincialis prioris, II flor. Pro fratre Petro de Clusio, lectore Tuscanensi, pro aliqua provisione librorum IIIIor flor. (76). Pro Expensis infirmitatis fratris Petri de Corneto, quando vocatus fuit ad dictam Congregationem, I flor. Pro Expensis fratris Gregorii, quando vocatus venit de Maliano, II turonenses. Pro Expensis infirmitatis fratris Muctii de Viterbio, quando ivit pro Collecta per provinciam, II turonenses. Pro Expensis fratris Rainaldi de perusio, quando ivit cum fratre P. de Corneto per provinciam ad predicandam Crucem, II turonenses. Summa omnium debitorum et Expensarum suprascriptarum est et capit C et VIII flor. Hec est Distributio et divisio Collecte facta et ordinata in Congregatione Viterbiensi secunda per conventus et loca Nostre Romane provincie, in festo Apostolorum Symonis et Iude.

Summa istius divisionis Collecte sive Distributionis Romane provincie, facta per Conventus et loca, est et capit Centum et VIII flor. auri et I turon. gross. Et facta fuit tunc per fratrem Iohannem Gentilis, lectorem et provincialem priorem, et per tres Diffinitores presentes (77), scilicet, per Fratres Iuvenalem de Urbeveteri et Petrum de Clusio, lectores, et per fratrem Gregorium de Maliano, eiusdem terre tunc priorem.

(75) Prima celebrata fuerat mense Septembris anni 1291 a Vicario et Administratore Ordinis; Provinciae Romanae Provinciali, Fratre Paulo de Perusio (vid. pag. 323).

(76) Hic lector, ut supra vidimus, non studuerat Parisiis, sed in Studio Generali Patavino; et Constitutiones Ratisponenses, quod alias notavimus (vid. p. 293, not. 1), de provisione per libris emendis favore illorum qui Parisiis ad lectoratum promovebantur aperte loquuntur, de provisione vero lectorum, qui alibi sua studia absolverunt, nihil dicunt: hinc necessitas ut Capitulum Provinciale aliquid definiret favore huius lectoris.

(77) In principio Congragationis nominatur atiam quartus, scilicet, Frater Petrus de Corneto; sed licet vocatus fuit, ob infirmitatem tamen, de qua supra in Collecta ipsa fit sermo, eidem Congregationi adesse non potuit.

In nomine Domini Amen. Anno eiusdem Millesimo CC Nonagesimo tertio. Mense Madii. In die Sancto Pentecostes. Celebratum fuit provinciale Capitulum in Urbeveteri. Et fuit ibi tunc Vicarius Ven. Patris fratris Egidii, Generalis Prioris, frater Matheus de Follis (78) de Camerino. Et tunc unanimiter et concorditer Fratres electores Romane provincie elegerunt eumdem M. de Follis in provincialem priorem dicte provincie, quia lictere Generalis prioris continebant, quod si contingat eumdem suum Vicarium ad provincialatus officium eligi, quod ipsa electio sit confirmatio (79). Et tunc de omnibus aliis offitialibus compromiserunt in eum eligendis. Et ipse statim recepto compromisso elegit IIIIor Diffinitores, Fratrem Iohannem Gentilis de Roma, fratrem Donatum de Perusio, fratrem Alexandrum de Viterbio et fratrem Constantinum de Urbeveteri, lectores duos primos antiquos, et duos ultimos lectores novos. Item Eadem Auctoritate compromissi fecit duos Visitatores, fratrem Iacobum de Roma, lectorem, et Fratrem Petrum de Corneto. Item Procuratores Romane provincie fecit Fratrem Petrum de Corneto et Fratrem Angelum de Castroplebis. Hee sunt Diffinitiones provincialis Capituli Urbevetani Romane provincie. In primis Diffinimus et mandamus, quod Priores qui receperunt aliquod mandatum a provinciali vel a Visitatoribus de solvendo alicui fratri pro Vestimentis et Calciamentis, seu infirmitate, quod ipse prior sive successor eius usque ad festum Beate Marie de Mense Augusto omnino dicto fratri ipsam quantitatem debeat satisfacere; quod si non fecerint dictum priorem post elapsum terminum, eum ex nunc ab executione sui prioratus suspendimus donec dicto fratri de ipsa quantitate fuerit satisfactum. Si vero preceptum non habuit, committimus provinciali. Diffinimus quod si aliquis frater exivit ordinem animi levitate, et sine scandalo interiori et exteriori, Dispensamus cum eo in voce, dummodo sua apostasia evidenter appareat quod non fuerit infra annum (80). Diffinimus et mandamus quod quicumque frater deinceps in nostra provincia venerit ad capitulum provinciale et non sit Canonice et secundum formam Ordinis electus, careat voce tunc, et postea per tres annos alios, et eadem pena censemus puniri qui huius electionem acceptaverit et confirmaverit. Diffinimus et mandamus quod Priores fratres laicos legere non permittant, sicut est in nostris Constitutionibus ordinatum (81), Et Prior qui contrafecerit per mensem a prioratus officio sit suspensus. Et si ipse frater laicus post inhibitionem Prioris presumpserit legere, sibi libros quos habet, omnino auferat. Item Diffinimus et mandamus, quod questa que est inter Conventum Urbevetanum et locum novum de Aquapendente, dividatur et determinetur in scriptis per fratrem Bernardinum, lectorem, de Urbeveteri, et per fratrem Iohannem Çaffonis, dicti loci priorem. Diffinimus quod locus heremi de Montemartha (82) resumatur, si Comites dabunt fratribus pacificam possessionem cum Domino Episcopo Tudertino et cum clerico, qui est beneficiatus ibidem, et hoc procurent fratres Urbevetani. Diffinimus et Ordinamus quod Religiosi viri frater Alexander de Viterbio et frater Constantinus de Urbeveteri, lectores novi, quilibet eorum habeat a provincia pro expensis suis de veniendo de parisius X flor. de auro et V flor. alios de provisione librorum, et annuatim, donec compleatur tota eorum provisio, quilibet eorum habeat X flor. aureos. Diffinimus quod frater Iohannes de Orto, lector novus (83), cum sit multum pauper in libris, habeat a provincia X flor. hoc anno. Diffinimus quod frater Petrus de Clusio, lector, habeat a provincia hoc anno X flor. de auro, cum ipse habuerit anno preterito a predicta provincia IIIIor flor. de auro. Diffinimus et Ordinamus et Gratiose concedimus quod frater Iacobus de Viterbio, nuper factus et licentiatus doctor in Sacra Theologia Parisius, habeat a provincia pro adiutorio sui principii et sui studii quinquaginta florenos auri. Ita tamen quod hoc anno presenti habeat medietatem et aliam medietatem in anno futuro (84). Diffinimus et Ordinamus et Mandamus quod Nullus frater presumat petere, maxime tempore indumentorum, in questa alterius loci, quia inde multae turbationes sunt exortae, et apud seculares de hoc fratres nostri fuerunt infames. Qui vero contrafecerit ex nunc usque ad triennium voce privamus. Et prior fratribus quos pro questa miserit Omnia Castra et Villas, in quibus questuare debent, in scriptis debeat assignare (85). Diffinimus et mandamus quod Conventus peruscinus reddat fratribus loci de Tegulario X lib. Cortonensium de Residuo XX lib. quas dare debuerunt de mandato Prioris provincialis. Diffinimus et mandamus quod Conventus Urbevetanus solvat fratri Petro, lectori, de Roma, provisionem integram, secundum et quantum est consuetum in nostra provincia, pro anno plus quam perfecto quo legit ibidem. Diffinimus et mandamus quod reddantur Conventui de Viterbio a provincia nostra X lib. paparum, quas expendit in congregatione ibidem facta pro utilitate ipsius memorate provincie. Suffragia Missarum, tam pro vivis, quam pro defunctis, in dicto Capitulo provinciali Urbevetano fuerunt XXIIIIor. Hec est Collecta imposita et ordinata in eodem provinciali Capitulo, pro variis debitis provincie, et Expensis. Pro fratre Egidio Magistro, et Generali priore, pro provisione sua annuali, X flor. de auro. Pro fratre Iacobo de Viterbio, Magistro nostro novo, pro provisione sua annuali, VIII flor. auri. Pro fratre Francisco Romano de Monte, studente Parisius pro provincia, pro provisiono annuali, XX flor. Pro eodem fratre Francisco studente pro provisione librorum, XX flor. Pro omnibus Baccellariis parisiensibus comuniter, II flor. auri. Pro Advocatis et Procuratoribus Romane Curie, IIIIor flor. Pro provisione indumenti, et aliis Expensis faciendis, provincialis Prioris, VII flor. Pro Scolis Gramaticabibus hoc anno faciendis in provincia, XX lib. paparum, vel XIII flor. Pro Expensis Visitatorum presentis anni infra provinciam faciendis, II flor. Pro fratre Dominico de Castroplebis, studente Parisius de gratia (86), VI flor. Pro restitutione Collecte non solute anno preterito loci Centumcellarum, quia venditus fuit, XII flor. Pro fratre Iacobo de Viterbio, Magistro nostro, pro Expensis promotionis Magisterii sui, hoc anno XXV flor. Pro fratre Alexandro de Viterbio, lectore novo, pro Expensis itineris de Parisius et pro provisione librorum, XV flor. Pro fratre Constantino de Urbeveteri, lectore novo, pro Redditu (sic) suo et pro libris, XV flor. Pro fratre Petro de Clusio, lectore, pro auxilio librorum emendorum, VI flor. auri. Pro fratre Iohanne de Orto, lectore, pro aliqua provisione librorum, X flor. Pro Expensis patris nostri Generalis Prioris de Roma usque Reate factis, III flor. aur. Restituantur fratri Augustino (87), procuratori Ordinis in Curia, quos dedit famulo qui venit cum licteris suis ad capitulum, XII sol. provisinorum. Pro Expensis fratris M. de follis, Vicarii Generalis prioris, et duorum fratrum qui iverunt ad provinciam Marcie Anchonitane, pro eo ducendo ad Capitulum provinciale Urbevetanum, XIIII turon. gross. Summa omnium debitorum et Expensarum predictorum, memorati Capituli, est et capit Centum et Octuaginta flor. Hec est distributio et divisio Collecte predicte provincie, facta per Conventus et loca, in dicto Capitulo provinciali in Urbeveteri celebrato.

Summa predicte divisionis Collecte presentis Capituli Romane provincie est et capit Centum LXXXta IIIIor (88) flor. de auro. Et commissa fuit hec distributio per Vicarium seu provincialem et Diffinitores Capituli Fratribus Matheo de Maliano et Gregorio de Maliano, et fratribus Petro Palumbo, Cornetano, et Petro de Corneto, procuratori Provincie. Tunc enim facta fuit ultimo haec Diffinitio, scripta inferius, per Vicarium seu provincialem priorem et per Diffinitores eiusdem Capituli. Que talis est. Diffinimus, volumus, et mandamus, quod quilibet prior provincie solvat Collectam, suo loco impositam et ordinatam, usque ad Dominica (sic) quinquagesime, fratri Petro de Corneto sive sotio suo. Quod si non fecerit, ex nunc pro ex tunc, ab offitio sui prioratus absolvimus. Et fratres loci ad alterius prioris electionem procedant (89), cum eidem non debeant obedire cum salute. Diffinimus, quod sequens Capitulum provinciale, Mense Martii, in festo Sancti Urbani pape, vel Sancte Marie Iacobi, in loco de Verulis celebretur.

(78) Religiosus hic anno 1276 iam fuerat Provinciae Romanae Visitator (vid. pag. 228 huius vol.) et anno 1288 eiusdem Prior Provincialis (vid. pag. 271). Torelli ad hunc annum 1288, n. 7 (tom. V, fol. 76, col. 1), loco verbi follis legit collis, et quaestionem movet an verbum hoc designet nomen familiae, vel patriae; sed codex ibi quoad litteram f clarus est et clarior adhuc in collecta capituli illius anni (fol. 4v), et abs dubio de follis est nomen familiae. Idem Torelli ad hunc annum 1293 bene legit nomen familiae huius religiosi, et hac occasione notat, ex verbis de Camerino, Fr. Mattheum ad provinciam Marchiae Anconitanae pertinuisse, quia conventus de Camerino semper ad illam pertinuit, ac eodem tempore obsarvat conventum hunc antiquiorem esse anno 1293 (Ibid., fol. 146, n. 4). Quod Frater Mattheus de Follis fuerit Provinciae Marchiae Anconitanae alumnus ex collecta capituli huius an. 1293 suspicari licet, at ex collecta capituli sequentis, ubi sermo est de expensis pro reditu eius "ad provinciam suam Marcie Anconetane", ut videbimus, evidenter constat; argumentum tamen a Torelli deductum ex verbis de Camerino ad probandum P. Mattheum de Follis fuisse filium conventus illius loci, atque proinde etiam Provinciae Marchiae Anconitanae, ad quam conventus ille semper pertinuit, non est apodicticum; quia potest etiam designare locum nativitatis eiusdem religiosi. In hypothesi vero, aliovalde probabili, quod illa verba designent conventum filiationis, huius conventus existentia anterior esset capitulo Provinciae Romanae an. 1276, in quo cum Fr. Andrea de Auximo nominatus fuit eiusdem Provinciae Visitator "Frater Matheus de Camerino de Follis"; et cum antequam munera huius generis obire possent religiosi necesse erat ut triennium saltem a professione fuisset elapsum, arguere liceret conventum eumdem extitisse iam saltem anno 1272.

(79) Tunc temporis non erat adhuc prohibita in Ordine electio Vicarii Prioris Generalis, seu Presidentis Capituli, in Provincialem Provinciae cuius Capitulo praesidebat; prohibitio haec facta fuit decreto S. Visitationis Apostolicae 1 Aprilis 1601 quod alias citavimus (vid. pag. 273 huius vol. in nota 3). Confirmatio Provincialis electi ad Priorem Genaralem spectabat iuxta Constitutiones Ordinis, in quibus haec leguntur: "Quam (electionem Provincialis) si prior generalis praesens fuerit, et eam canonice et de persona idonea celebratam invenerit, confirmabit, alioquin ad eum pro confirmatione mittatur" (Cap. XXXII, ed. Venet. 1508, fol. 29).

(80) Ita scilicet quod ab eius reditu ad Ordinem annus iam fuerit transactus; Constitutiones enim aiebant: "Voce careat (apostata), donec post annum et non ante fuerit cum eodem per generale sive provinciale capitulum dispensatum" (Cap. XLVI, ed. Venet. 1558, fol. 38).

(81) En dispositio: "Ipsis quoque fratribus laycis inhibemus, ut nisi psalterium legere sciverint in eo vel in libro alio legere non praesumant. Et si quis contrafecerit, pro qualibat vice tres dies in pane et aqua ieiunare cogatur. Et qui aliquem docuerit legere eamdem penitentiam portet" (Cap. II, ed. Venet. 1558, fol. 18).

(82) De hoc loco nunc prima vice occurrit mentio in his Actis, et ex verbo "resumatur" eruitur pertinuisse antea ad Provinciam Romanam; sed de hoc loco aliae notitiae desiderantur.

(83) Hic anno 1287 ad Studium Bononiense missus fuerat (vid. pag. 271 huius vol.) et ibidem ad lectoratum promotus videtur; nam si Parisiis promotus fuisset non esset "multum pauper in libris", ut heic dicitur, sed habuisset a Provincia provisionem librorum sicut alii studentes parisienses; de provisione vero librorum favore studentium aliorum Studiorum Generalium iam notavimus antiquas Constitutiones Ordinis silere.

(84) Cfr. Quae de Iacobo Viterbiensi notavimus pag. 272, nota 2. Quando fuit ad Magisterium licentiatus? In Congregatione Provinciali Viterbii habita anno 1292 mense Octobris adhuc vocatur "Baccellarius" in collecta Provinciae, et anno 1293 mense Maio, quo Capitulum hoc Provinciale fuit celebratum, dicitur "nuper factus et licentiatus doctor"; igitur initio cursus scolastici an. 1292-1293, id est, mense Octobris vel Novembris 1292, fuit ad Magisterium promotus, septennio transacto postquam Parisios redierat, si, ut putamas, anno 1285 cum Aegidio Romano illuc rediit. Breviori ergo tempore quam iste Bachalaureus licentiandus evasit, fortasse ob privilegia favore nostrorum studentium parisiensium ab ipso Aegidio obtenta.

(85) Haec facile intelligentur si memoria recolatur tunc temporis conventus Ordinis ex eleemosynis in propria cujusque regione emendicatis vitam tolerasse.

(86) De provisione studentium Parisiis de gratia Constitutiones Ordinis veteres nihil ajebant, nisi quod possent illuc mitti expensis respectivi conventus et de speciali licentia Generalis; et quamvis Provincia Romana suis studentibus de gratia auxilium ferebat, sed non ita abundanter providebat eis ac studentibus qui de jure Parisios mittebat, ut ex hac ipsa Collecta apparet, comparatione instituta inter Fratrem Franciscum de Monte et Fratrem Dominicum de Castroplebis.

(87) Nempe, de Monte Rubiano, lectori, qui a Capitulo Generali Ratisponensi Procurator in Curia fuerat nominatus (Vid. pag. 296 huius voluminis).

(88) In distributione Collectae sermo fit de florenis, de turonensibus grossis, et de venetis; atque Collecta, eo modo distributa quo supra videri potest inter conventus et loca, pertingit summam 184 florenorum. Supposito, igitur, ut alias diximus, quod decem turonenses grossi aequipolleant uni floreno, computo facto deducitur quod tredecim veneti essent fere aequales decem turonensibus grossis vel uni floreno auri.

(89) De jure fratrum conventus ad electionem Prioris jam alibi transcripsimus quae veteres Ordinis Constitutiones disponebant (Vid. pag. 276, nota 1).

In Nomine Domini Amen. Anno eiusdem Millesimo CC Nonagesimo quarto, Mense Martii. In festo Sancti Urbani pape, vel in festo sollempni Sancte Marie Iacobi. Celebratum fuit Verulis Provinciale Capitulum Romane Provincie. Et fuit ibi Vicarius fratris Egidii, Generalis Prioris, Religiosus vir frater Robertus de Monte Rubiano, lector in Curia (90). Et electus fuit in eodem Capitulo, in provincialem Priorem, frater Iacobus de Roma (91), lector, qui erat tunc Prior Sancti Triphonis. Et electi fuerunt IIIIor Diffinitores, videlicet, frater Bernardinus, lector, de Urbeveteri, frater Petrus de Clusio, lector in Castroplebis, frater Iacobus Cerinus, prior Sancte Marie de populo, et frater Petrus de Corneto, Discretus Cornetanus. Visitatores provincie electi fuerunt Religiosi viri frater Iuvenalis de Urbeveteri, lector, et frater Alexander de Viterbio, lector. Procuratores Romane provincie confirmati fuerunt frater Angelus de plebe (92), et frater Petrus de Corneto. Item tunc electi fuerunt III fratres Electores, qui irent ad Capitulum Generale pro nostra Romana provincia, scilicet, frater Iacobus, lector, de Roma, electus provincialis prior, sit diffinitor Capituli Generalis Senensis pro provincia. Disscreti duo alii electi fuerunt frater Franciscus de Monte, lector novus, qui tunc revertetur (93), et frater Petrus de Corneto, qui erunt in dicto Capitulo Generali pro nostra Romana provincia. Hee sunt Diffinitiones facte et ordinate in dicto Capitulo Verulano per Vicarium et Diffinitores predicte Romane provincie. Inprimis Diffinimus et mandamus, ut lectores quibus deputati sunt studentes, solliciti sint ad lectiones continuas, et sermones, et predicationes, secundum formam constitutionum nostrarum. Contrafacientes vero ex nunc provisionibus et pitantiis privamus, et Mandamus ut in suis conventibus a prioribus sicut ceteri fratres tractentur. Priores autem dictam diffinitionem non servantes a priore provinciali quam cito sibi constiterit graviter puniantur, et ex nunc privamus eos voce in futuro Provinciali Capitulo. Diffinimus et mandamus, quod Prior et fratres loci de Tuscanella debeant solvere fratribus studentibus dicte terre, videlicet, fratribus Vannuctio et Petructio, provisionem duorum annorum preteritorum, eis a dicto loco ordinatam, usque ad festum Sancti Martini. Quod si contempserint hoc facere, ex nunc priorem ab offitio prioratus absolvimus, et conventus totus IIIIa et VIa feria in pane tantum et aqua ieiunet, usque ad impletionem mandati. Diffinimus, quod Sygillum Prioris Provincialis nostre Romane provincie penitus renovetur. Diffinimus, ut Diffinitio facta in Capitulo provinciali Urbevetano, de provisione concessa fratribus Alexandro de Viterbio et Constantino de Urbeveteri, lectoribus, in sua firmitate permaneat (94). Diffinimus et mandamus, quod cum fratres loci de Tibure promiserint dare duos florenos annuatim fratri Johanni Gentilis, lectori existenti provinciali pro suo studio, et fratres loci de Genatiano totidem, quod dicti fratres et loca sint a dicta promissione absoluti, cum talis exactio, quam predictus frater Iohannes fecit, fuerit contra nostri ordinis instituta, et fratres predictorum duorum locorum petierunt instanter a predicto honere (sic) duorum florenorum absolvi. Diffinimus, ut fratres qui equitaverint cum debita licentia secundum formam Ordinis, ad locum ordinis infra terram existentem, in equis accedere non audeant. Item fratres quacumque ex causa de loco ad locum vadunt, ad locum ordinis prius vadant, quam domum alicuius mulieris intrent, secularem vel religiosam. Contrafacientes vero, penam gravis culpe, a provinciali vel a Visitatoribus, portare cogantur. Diffinimus et mandamus, ut ubicumque frater M. de follis, olim provincialis, fecit excommunicationem de non eundo ad Monasteria monialium, vel ad domos Bighinarum, vel de loquendo eisdem, suam optineat (sic) roboris firmitatem, et ipsam excommunicationem presenti diffinitione confirmamus. Diffinimus et mandamus quod Nullus prior post tres dies teneat subditum alienum in suo conventu, nisi pro valde notabili casu, qui toti conventui pateat. Et ideo volumus, ut quilibet Prior portet familiam sui conventus in scriptis, ita scilicet ut videat qui sui subditi sint, et fratrem qui per nostras diffinitiones amotus est post tres dies in conventu suo non teneat, sub pena gravioris culpe per mensem. Diffinimus, ut si qui fratres positi sunt pro prioribus in aliquo conventu et renuntiare vellent, nihilominus volumus ut in illo conventu in quo Priores assignati sunt, conventualiter maneant. Diffinimus, volumus et mandamus, ut semper fratribus euntibus per provinciam lictere petantur, et secundum causas in licteris expressas, ita dimictantur in ipsis conventibus permanere. Prior autem qui hoc mandatum servare contempserit in fratribus, ad suum conventum declinantibus, in futuro provinciali capitulo careat voce. Diffinimus et mandamus, quod fratres Bernardinus de Urbeveteri et Augustinus Seneca provideant loco de Aquapendente de competenti questa de questis circumadiacentibus, et decentibus, accipiendo de questa loci de Campiano (95), et hoc fiat ante festum Beati Iohannis Baptiste, et illi loco in scriptis assignent. Diffinimus et mandamus, quod frater Petrus de Maliano dividat questam inter Conventus Romanos et locum de Nepe, et similiter dividat inter locum de Montecimino questam, et hoc facere teneatur ante Nativitatem Beati Iohannis Baptiste. Diffinimus, quod loco novo de Cerqueto provideatur de circa (96), competenti per fratrem B[envenutum] de perusio et per fratrem B[artholum] de plebe. Diffinimus et mandamus, quod frater Andreas de Maliano debeat succedere et succedat fratri Francisco de Monte, Romano, in studio parisiensi pro provincia in provisione integra unius studentis. Diffinimus et mandamus, quod frater Iohannes Testa, romanus, succedat fratri Guidoni de Centumcellis quando revocabitur et revertetur de Studio Generali Neapolitano. Diffinimus et mandamus, quod frater Gregorius de Urbeveteri succedat in studio Curie fratri Francisco Monaldi (97), Urbevetano, pro provincia nostra supradicta. Hee sunt Debita et Expense Romane provincie, imponende in Collecta in eodem Capitulo Verulano per fratrem R. Vicarium supradictum, et per Diffinitores predictos. Pro fratre Egidio, Doctore nostro, pro provisione sua annuali, X flor. auri. Pro fratre Iacobo, Magistro nostro, de Viterbio, pro provisione sua annuali, VIII flor. Item pro eodem fratre Iacobo, doctore Sacre Theologie, pro gratia promotionis Magisterii sui XXV flor. Pro fratre Iacobo de Orto, Baccellario parisiensi (98), VIII flor. de auro. Pro fratre Francisco Romano, de Monte, studente provincie parisius, pro provisione Expensarum XX flor. Item pro eodem fratre Francisco predicto, pro provisione librorum, XX flor. Pro fratre Alexandro de Viterbio, pro provisione librorum ordinata, X flor. de auro. Pro fratre Constantino de Urbeveteri pro provisione librorum similiter, X flor auri. Pro fratre Dominico de Castroplebis, studente Parisius de Gratia, VI flor. auri. Pro fratre Petro de Clusio, lectore plebano, pro aliqua provisione librorum, V flor. Pro Scolis Gramaticalibus faciendis hoc anno, XIII flor. Pro Indumentis et calciamentis, et Cera et cartis emendis provincialis Prioris, VII flor. Pro Expensis Visitatorum presentis anni, II flor. Pro Baccellariis parisiensibus communiter, II flor. Pro Advocatis et Procuratoribus Romane Curie IIIIor flor. Pro cursore qui iturus est Parisius pro confirmatione electi provincialis nostri, III flor. (99). Pro expensis factis in egritudine fratris M. de follis, olim provincialis, restituantur (sic) Conventibus de Roma I flor. Pro Expensis factis fratris Iacobi de Roma, lectoris, tunc visitatoris provincie, factis de Viterbio usque perusium ad Romanam Curiam cum fratre Iacobo de Viterbio (100), quia frater P. de Corneto, alius visitator, remansit Viterbii, pro utilitate Romane provincie, restituantur sibi III flor. de auro. Pro Expensis olim factis in Conventu Viterbiensi in Congregatione facta per fratrem Paulum provincialem et vicarium et per Diffinitores tunc preteritos in presentia fratris Egidii Magistri nostri, restituantur III flor. Pro Expensis olim factis in Conventu perusino, in infirmitate fratris M. de follis, provincialis prioris preteriti, restituantur predicto conventui de peruscio III flor. Item pro expensis factis infra provinciam de loco ad locum a fratre M. de foblis, olim provincialis, restituantur sibi modo XXXVIIII solidi provisinorum (101), qui sunt valoris I floreni de auro et III turonensium gross. et I Veneti de argento, sicut in scriptis reddidit rationem predictus provincialis Prior. Item pro expensis Redditus (sic) sui, faciendis usque ad provinciam suam Marcie Anconitane, fratris M. (102), II flor. Pro Cathena ferrea Carceris Urbevetani conventus aptata. Et pro copiis Instrumentorum loci de Campiano (103), restituantur eidem loco de Urbeveteri I flor. Pro expensis fratris Ruberti, lectoris peruscini in Curia, Vicarii Prioris Generalis, VII flor. auri. Summa omnium debitorum et expensarum suprascriptarum est et capit Centum et Septuaginta IIIIor florenorum aureorum et III turonensium gross. et dimid. Hec est divisio et partitio Collecte per Conventus et loca, facta et ordinata per Vicarium et Diffinitores.

(90) Torelli ad hunc annum 1294 (tom. V, p. 161) eum dicit lectorem in Studio Generali Romano; sed Curia, ut infra videbimus, tunc erat Perusii, et in Collecta dicitur Fr. Robertus lector perusinus in Curia.

(91) Dubium movet Torelli (ibid.) an hic Iacobus de Roma sit idem ac ille qui anno 1283 fuit ab Aegidio Romano tanquam electorum compromissario electus Provinciae Romanae Provincialis (vid. pag. 247 huius vol.), vel agatur de Fr. Ioanne Sassi, de quo serius se loquuturum promittit, atque existimat agi de primo. Nobis ratio dubitandi non adest; agitur certe de Iacobo Columna, Romano, lectore, qui a. 1278 electus fuit Provinciae Definitor (p. 229), est unus e tribus lectoribus novis pro quibus anno 1281 imposita fuit maxima collecta (p. 246) et de quo sermo est in una ex definitionibus Capituli Generalis Paduani (p. 250), qui Generali Capitulo Urbevetano tanquam Discretus Provinciae anno 1284 interfuit (p. 247), qui anno 1288 erat Prior S. Triphonis de Urbe et iterum electus fuit Provinciae Definitor, qui anno 1291 electus fuit Discretus pro futuro Capitulo Generali Romano et duorum locorum de Urbe Prior (p. 323) et Capitulo revera interfuit (p. 339), quique anno 1293 electus fuit Provinciae Visitator. Neque alius Iacobus de Roma praeter hunc hisce annis in Actis Capitulorum apparet. Iacobus autem Saxi, ut suo tempore videbimus, nonnisi anno 1314 fuit Parisios missus tamquam studens pro Romana Provincia (V. Codicis, p. 45), et forsitan hoc anno 1295 adhuc ordinem nostrum ingressus non fuerat. Prima vice, ut etiam videbimus, Provincialis Romanae Provinciae electus apparet anno 1322, postquam anno praecedenti Definitoris Provincialis munere functus fuerat (Cod. pagg. 47 et 48, ac 52 et 53).

(92) Id est, de Castroplebis (Vid. p. 343 huius voluminis).

(93) En confirmatum quod p. 340, nota 3, de hoc studente et de Studiis Generalibus Ordinis.

(94) Quae contineantur illa definitione, vid. pag. 344.

(95) Qui venditus iam fuerat.

(96) Id est, questa, ut inferius videbimus. Conventus Cerqueti Provinciae Romanae adquisitus fuit inter mensem Maium 1293, quo praecedens Capitulum fuit celebratum, et mensem Martium an. 1294.

(97) De hoc studente, qui ab Studio Curiae iam revocatur, prima vice nunc occurrit mentio in hisce Actis: fortasse illuc missus fuit anno 1289 a Capitulo Tegularii celebrato, cuius Acta completa ad nos non pervenerunt (vid. pag. 274).

(98) Nunc primum studiorum causa apparet in collecta Provinciae Romanae Frater Iacobus de Orto. Parisios missus fuerat tanquam studens de gratia anno 1279 (vid. p. 230), inde reversus est lector novus et factus fuit Provinciae visitator anno 1285 (vid. p. 248), anno 1286 fuit electus Definitor Provincialis (vid. p. 249), et anno 1289 Discretus pro Capitulo Generali Ratisponensi (vid. p. 274), cui tamen (causam ignoramus) non interfuit (vid. p. 297); anno 1290 iterum electus fuit Definitor provincialis (p. 298) et anno 1291 residebat tanquam Bachalaureus, seu lector principalis, in Studio Neapolitano, e quo vocatus fuit ad Congregationem Definitorum Viterbii habitam a P. Paulo de Perusio pro electione Officialium futuri Capituli Generalis Romani (vid. p. 323 et 324). Quando Parisios rediit et Bachalaureus parisiensis effectus est? Cum in praecedenti Capitulo Provinciali 1293 nihil hac de re habeatur, dicendum est Iacobum Ortanum initio anni scolastici 1293-1294 Parisiis iam fuisse et tunc saltem ad Bachalaureatum fuisse promotum.

(99) Hinc deducitur tunc temporis Aegidium Romanum, Priorem Generalem Ordinis, Parisiis fuisse. A quo tempore et qua de causa illic erat? Anno 1293 mense Aprili, quo Rex Francorum, "ob favorem potissimum dilecti et familiaris nostri (sunt verba Regis) fratris Egidii Romani eiusdem Ordinis (S. Augutini), sacrae pagine professoris", Ordini nostro concessit conventum Fratrum Saccorum, Aegidius ipse ibi erat et ab ipsis Saccitis personaliter conventum accepit (vide Torelli, tom. V, ad an. 1293, pp. 147 et 148; Denifle, II, pp. 61-63 et Mattioli, opere citato, pp. 19 et 79-82). Praecipua itineris causa haec nobis fuisse videtur, adquisitio, nempe, magni conventus Parisiensis. Tempus, quo iter illud aggressus est, putamus fuisse palio post eius electionem in Generalem Ordinis; nam, praeterquam id erui videtur ex litteris nominationis vicarii Capituli Provincialis anni sequentis, quibus decrevit, ut si Vicarius eius eligeretur Provincialis, ipsa electio haberetur tamquam confirmatio (vid. p. 343), quae in Aegidii absentia difficilis evasisset, ex historia constat ipsum die 28 Septembris anni 1292 Cadurci una cum Priore Conventus illius civitatis quoddam publicum instrumentum signasse (vide Torelli ad hunc an. 1292, n. 9, tom. V, p. 133). Probabiliter itineris comites habuit Iacobum Ortanum, ad Bachalaureatus munus promovendum, et Fratrem Franciscum de Monte, Romanum, in studentem parisiensem electum in Capitulo Romano anni 1292 (vid. p. 340 huius vol.).

(100) Igitur Iacobus Viterbiensis perfectis actis Magistralibus Parisiis rursus in Italiam redierat.

(101) Ex declaratione sequenti et ex summa Collectae apparet valor solidorum provisinorum relate ad florenum: triginta solidi provisinorum fere aequivalent uni floreno.

(102) Id est, fratris Matthei de Follis de Camerino, de quo diximus pag. 343, nota 2.

(103) Constat proinde fratres Conventus Urbevetani partem habuisse in alienatione seu venditione Conventus S. Martini de Campiano.

In Nomine domini Amen. Anno domini M CC LXXXX V Mense Madii. In die Sancto Pontecostes. Celebratum fuit Generale Capitulum Senis. Et electus fuit ibi unanimiter et concorditer in Generalem Priorem ordinis nostri Frater Symon de Pistorio. Et fuerunt ibi pro Provincia nostra Romana XXXta fratres, de mandato ordinis (104), inter quos fuerunt tres electores, scilicet, frater Iacobus de Roma, provincialis prior, pro Diffinitore. Et duo fratres alii Disscreti, scilicet, frater Franciscus Romanus, lector novus, tunc de parisius reversus, et frater Petrus de Corneto, tunc Procurator provincie predicte. Et fuit tunc ibi Venerabilis Pater frater Egidius Romanus, olim Generalis prior preteritus, et nunc factus Archiepiscopus Bituricensis novus, et fecit Generales disputationes de quolibet (105). Et frater P[etrus], lector de Roma, substinuit. Et tunc postea ivit ad Archiepiscopatum suum primo. Item in eodem Capitulo fuit frater Angelus de Camerino, Sacre Theologie nouus profexor, sive Magister (106), et fecit ibi similiter Generales disputationes de quolibet, et sub eo substinuit frater Gregorinus, lucanus lector (107). Item fuerunt ibi facte et ordinate multe et utiles Diffinitiones, et comunes et speciales pro nostra Romana provincia, que requirantur in alio Sexterno Diffnitionum Capitulorum Generalium. Item fuit ibi Debitum ordinis (108) assignatum CCCC et III flor. de auro, de quibus quelibet provincia ordinis nostri solvat XXIIIIor florenos infra duos annos futuros. Item fuit ibi summa Missarum Ordinata pro Cardinalibus et aliis Prelatis mundi, tam pro vivis quam Defunctis Benefactoribus ordinis LXXXta. singulariter, et nominaliter et comuniter. Item fuit ibidem Diffinitum, quod futurum Generale capitulum, usque ad tres annos, Mediolani celebraretur.

(104) Hoc mandatum abs dubio fuerit impositum ab Aegidio Priore Generali Ordinis; sed quinam fuerint, praeter electores et Petrum de Roma heic nominatos, alii viginti sex religiosi Provinciae Romanae, qui huic Generali Capitulo interfuerunt, res est ignota.

(105) En origo disputationum generalium, quae Capitulorum Generalium occasione in Ordine fieri solebant, quarum auctor ipse est Aegidius Romanus. Simul cum disputationibus theologicis et philosophicis sermones ad populum habebantur diversis diebus, quibus Capitulum perdurabat, et eodem tempore, ut ex Constitutionibus Ratisponensibus (sicut iam vidimus pag. 275, nota 2) constat, examinabantur qui promovebantur ad officium lectorum in Ordine. Et en etiam rationes, quibus motus Aegidius tot religiosos Provinciae Romanae, optime sibi notos, ad hoc Generale Capitulum miserit; alii enim argumenta contra defendentes proponere, alii praedicare, alii examinatorum munere fungi, alii forsitan examen lectorum subire debebant.

(106) En alius S. Theologiae Doctor seu Magister, Provinciae Marciae Anconitanae filius, de quo notitias anteriores in his Actis Capitulorum non habentur. Si verba "de Camerino" conventum filiationis designant, ut est valde probabile, en aliud argumentum antiquitatis conventus Ordinis in illa civitate. Cum loqueremur de Mattheo de Follis de Camerino (vid. p. 343, nota 2) diximus, si verba praedicta conventum filiationis significant, conventum illum extitisse saltem ab anno 1272; nunc vero ex Magistro Angelo de Camerino pari probabilitate ad eamdem fere antiquitatem illius conventus assurgimus, quia, ut ex magisterio Iacobi de Viterbio apparet, nonnisi post viginti annos a studiis in Studio Generali inceptis ad magisterium perveniebatur, et antequam ad Studia Generalia mitterentur, transacto novitiatu, saltem per biennium studiis grammaticalibus et logicalibus incumbere debebant studentes, ac proinde detractis ab anno 1294 viginti tribus annis habemus annum 1271, quo iam extitisset praefatus conventus. Lanteri, in Additamentis ad Crusenii Monasticon, de hoc conventu non loquitur nisi in catalogo coenobiorum Ordinis ab anno 1350 ad annum 1400, ubi ait: "Conv. Camerini (di Camerino) tit. S. Augustini in Piceno extabat an. 1389" (Vid. p. 360 cit. op. Vallisoleti, 1890).

(107) De hoc Gregorino, lectore, nullas alias habemus notitias. Interea nota conventum Lucanum, qui fundatus creditur anno 729, hoc tempore domum studiorum fuisse, ni fallimur, Provinciae Pisanae. Ex verbis "lucanus lector" fortasse, noster Torelli asserit hunc Gregorinum, quem ob erroneam lectionem codicis Gregorium appellat, filium fuisse conventus lucani (tom. IV, pag. 516), quod tamen indubium certe non est; nam alias ex. gr. vidimus Petrum de Roma, Provinciae Romanae alumnum, lectorem Neapolitanum nuncupari (vid. pag. 273 huius vol.), quia in illo Studio munus lectoris exercebat.

(108) De hoc Ordinis debito aliqua coniectabimus in notis ad Acta huius Capituli Generalis.

Capitulum Provinciale de Monteflascone (109)

Item eodem anno (1295), Mense Iunii. In festo Sancti Barnabe apostoli. In loco de Monteflascone, celebratum fuit provinciale Capitulum Romane provincie. Et fuit ibi Vicarius Venerabilis fratris Symonis de Pistorio, Generalis prioris novi, Frater Petrus de Roma, lector tunc qui primus fuerat in Curia. Et fuit ibi electus in Provincialem priorem Romane provincie, unanimiter et concorditer per formam scrutinii privati, frater Petrus de Clusio, lector de Castroplebis. Item per eumdem modum electi fuerunt IIIIor Diffinitores, frater Guido de Centumcellis, lector Cornetanus novus (110), frater Iohannes, lector Ortanus (111), frater Iohannes de Vecçosis, Disscretus Romanus, et frater Iohannes de Sancto Marco, Disscretus peruscinus. Item frater Symon Generalis prior, eundo ad Curiam pro confirmatione sui officii, una cum fratre Angelo de Camerino, Magistro posito in Curia, in principio dicti Capituli provincialis, statim confirmavit predictum fratrem Petrum, provincialem electum in eodem loco, qui predictus provincialis confirmatus statim intravit cum Diffinitoribus supradictis ad expeditionem. Et Generalis similiter voluit, quod frater P. de Roma, Vicarius eiusdem, staret cum predictis, sicut prius fuerat, ad terminandum predictum Capitulum (112). Visitatores provincie fuerunt facti per compromissum publicum in fratrem P de Roma, Vicarium factum, qui statim pronuntiavit et confirmavit Religiosos Viros fratrem Iacobum, Sacerdotem Antiquum de Perusio, et fratrem Gregorium de Maliano, tunc priorem. Procuratores Romane provincie confirmati alta voce fuerunt frater Angelus de Castroplebis et frater Petrus de Corneto. Item hee sunt Diffinitiones facte in predicto Capitulo per Vicarium, et provincialem priorem novum et per Diffinitores suprascriptos. In primis, Diffinimus, quod Prior provincialis debeat visitare totam provinciam, ita quod ipsa visitatio sit perfecta ante tertium mensem, precedentem futurum provinciale Capitulum. Quod si secus fecerit privamus eum voce in sequenti capitulo, et etiam provisione sibi concessa. Illud idem Diffinimus et Volumus de Visitatoribus, ita dumtaxat, quod eorum Visitatio sit perfecta per mensem ante Capitulum provinciale. Item Diffinimus et precipimus, quantum districte possumus, fratri Iohanni Vecçoso, et Priori de Stricto, cuilibet in integrum, quod debeant recuperare libros et omnia bona Sancti Nicholai de Stricto, que sunt alienata per quamcumque personam, et a quacumque persona possint exigere dicta bona, sive clerico, sive laico, sive fratre nostro. Diffinimus, quod Provincialis prior summa cum diligentia debeat inquirere de omnibus rebus mobilibus alienatis, que fuerunt quondam locorum de Centumcellis, et alienata illicite corrigat, et illicite alienata restitui faciat locis predictis (113). Si quid autem in dicta inquisitione invenerit quod auctoritatem sui offitii excedat, Volumus quod in tali casu a priore Generali requirat iudicium ut opportet. Diffinimus, quod Prior provincialis in sua visitatione de Predicatoribus spetialem faciat inquisitionem, et quos sufficientes invenerit approbet, insufficientes vero suo officio privet. Diffinimus, quod Prior provincialis faciat vendi si qua bona inveniantur de patrimonio fr. P[etri] de Monte Cococçone (114), et de pretio recepto satisfaciat plenarie Valorem unius Breviarii fratri Augustino Senece. Residuum vero det Conventui Viterbiensi, qui eum genuit in Christo. Diffinimus, quod Prior provincialis debeat inquirere de Bonis Apostatarum sollicite, fideliter et diligenter. Diffinimus, quod Castrum de Ciffina (?) concedatur ex nunc pro questa loco Corano (115). Diffinimus, quod Provincialis prior cum omni diligentia debeat inquirere et investigare de Bonis fratrum decedentium et qui iam in preterito decesserunt. Et si inventus fuerit aliquis frater qui suggesserit alicui fratri decedenti, quod Bona spectantia ad Comunitatem provincie dimiserit alicui fratri, vel loco spetiali, puniatur secundum voluntatem provincialis, et tale relictum penitus annullamus. Et si pro tempore futuro hoc simile inveniatur, talem fratrem suadentem voce. privamus per quinquennium. Et si prior fuerit sit absolutus ipso facto ab officio prioratus, et si lector fuerit provisione careat illo anno. Diffinimus, quod frater qui movetur de loco ad locum intra festum Beati Michaelis et Omnium Sanctorum, recipiat indumentum a loco unde movetur. Et ista Diffinitio valeat pro tempore preterito et futuro. Diffinimus, quod loca que debent providere alicui fratri in suttellaribus (subtalaribus) solvant pro pari quolibet III turon. Diffinimus, quod frater Petrus Iacobe (sic) de perusio et frater Andreas de Maliano stent pro studentibus de gratia in Romana Curia, cum hoc fiat de conscientia et mandato Venerabilis patris fratris S., Generalis Prioris. Diffinimus, quod loca et Priores solvant pecuniam impositam pro Satisfactione Infirmitatum, Vestium, calceorum, seu pro quacumque alia causa, ipsis fratribus, aut quibus ipsi commiserint, infra festum Resurrectionis. Sin autem ipsi priores, ipso facto, sint ab executione officii susspensi. Diffinimus, quod redeuntibus fratribus studentibus sive lectoribus de parisius nulla fiat gratia pro expensis, ut actenus fieri consuevit. De gratia X florenorum quam petit pro expensis suis frater Francisscus Romanus, lector novus, relinquimus Patri nostro priori Generali. Diffinimus, quod frater Petrus Palumbus, nuper factus Vicarius per nos in loco Montisflasconis, sit procurator ad causandum pro locis provincie et Patrimonii, in Generali et in speciali, omnium fratrum, locorum, et causarum, in Curia domini Capitanei, tam in spiritualibus, quam in temporalibus (116). Diffinimus, quod Collecta Romane provincie solvatur usque ad kalendas martii. Et omnes Priores teneantur mictere vel portare supradictis Procuratoribus provincie in dicto termino. Quod si contrafecerint, ipso facto sint a prioratus officio absoluti. Diffinimus, quod quilibet Prior in provinciali Capitulo debeat ad minus unum novitium assignare, et studeant ut melius poterunt recipere suffficientem, vel sufficientes, ut vere Religionis filii, quia talis negligentia et ommissio redundat in ordinis nostri et provincie destructionem. Volumus et sancimus, quod quicumque contrafecerit, sit ineligibilis ad omnem curam animarum per triennium et in provinciali capitulo careat voce (117). Diffinimus, quod Provincialis Prior cogat priorem Molarie, ut recolligat quamdam planetam, que subpignorata fuit tempore Prioratus fratris Stephani de Cora. Hec sunt Debita et Expense imponenda in Collecta eiusdem provincie per Vicarium, per provincialem et Diffinitores capituli, qui commiserunt auctoritatem suam de predicta Collecta imponenda et distribuenda Dissctetis viris fratri Bernardino, lectori, fratri Iacobo Cerino de Roma, fratri Petro de Corneto, fratri Benvenuto de perusio, fratri Angelo de Castroplebis et fratri Petro Palumbo, Cornetano. Pro fratre Iacobo Viterbiensi, Magistro nostro parisiensi, pro sua provisione annuali VIII flor. Pro fratre Iacobo Ortano, Baccellario parisiensi, VIII flor. Pro fratre Francisco Romano, lectore novo, pro provisione librorum suorum modo complenda, XL flor. Pro eodem fratre Francisco lectore, pro Expensis reversionis sue de Parisius, sicut usque modo fuit consuetum, X flor. Pro Provisione annuali nuper modo incepta, fratris Iohannis Testalata (118), studentis provincie Parisius, XX flor. Pro Indumento et Calciamentis, et Cera et Cartis provincialis prioris fratris P. de Clusio, VII flor. Pro fratre Alexandro lectore de Viterbio, X flor. pro provisione librorum. Pro fratre Constantino lettore de Urbeveteri, X flor. pro provisione librorum. Pro fratre Dominico de Castroplebis, lectore nuper reverso de Parisius (119), pro libris, VI flor. auri. Pro Debito ordinis assignato in Generali Capitulo Senensi hoc anno XII flor. de auro. Pro Indumentis Generalis prioris, et fratrum sotiorum suorum hoc anno, IIIIor flor. de auro. Pro Expensis Visitatorum presentis anni, infra provinciam faciendis, I flor. Pro Expensis Generalis prioris nuper faciendis usque Ananiam ad Curiam, IIIIor flor. Pro Scholis in provincia faciendis hoc anno, X lib. paparum (120), et sunt valoris VI flor. et II turon. et dimid. Pro Restitutione Expensarum fratrum de Corpore Capituli Generalis Senensis, et sotiorum suorum multorum, V flor. et IIII turon. gross., et dimid. Pro Restitutione Expensarum olim factarum in Congregatione viterbii facta, III flor. Pro Restitutione Expensarum olim factarum in egritudine fratris M. de follis in conventu peruscino, III flor. minus II turon., quia hoc anno preterito de IIIIor turonensibus solvendis, non solvit conventus peruscinus nisi duos turonenses grossos tantum. Summa Istorum debitorum suprascriptorum est et capit C. quinquaginta novem flor. Est Minor Collecta hoc anno presenti quam anno preterito C XXV turon. gross., qui capiunt flor. de auro XI (121). Hec est partitio et Divisio Collecte Romane provincie, per Conventus et loca ordinata.

(109) Codicis fol. 11v vel pag. 22.

(110), Hic est, ni fallimur, Guiductius ille de Centumcellis qui anno 1290 missus fuit ad Studium Coloniense (Vid. pag. 301 hujus voluminis).

(111) Cfr. quae de eo diximus pag. 344, nota 4.

(112) Hucusque in omnibus Capitulis Provincialibus vidimus Definitorium Capituli Provincialis ingressos fuisse tantummodo Vicarium Generalis et Definitores noviter electos; nunc vero, praeter eos, illud etiam ingreditur Provincialis electus et confirmatus a Priori Generali, qui tamen Generalis adhuc in officio Generalatus confirmatus non fuerat a S. Sede. Advertit Codicis scriptor Generalem voluisse, ut Vicarius ejus, non obstante praesentia Provincialis electi et confirmati, Definitorium Capituli ingrederetur, sicut prius, ad terminandum Capitulum; ex quo videtur aliquod dubium hac de re fuisse exortum. Quomodo haec omnia explicantur? Ad Generalem quod attinet, Ordini nostro ante Unionem aliarum Congregationum Alexander IV iam concesserat "quod idem Prior, cum unanimiter et concorditer electus fuerit, libere administret, dummodo nihil de bonis ecclesiasticis alienet, donec petendi et obtinendi confirmationem a Nobis, vel a dilecto filio nostro R. Sancti Angeli Diacono Cardinali vice nostra habuerit facultatem" (Cfr. Bullam Solet annuere Sedes (16 iul. 1255) in Bullario Ordinis, pag. 15, col. 1). Igitur confirmatio Provincialis a Generali facta ante confirmationem suae electionis a S. Sede obtentam legitima prorsus erat. Definitorium vero Capituli Provincialis iuxta veteres Constitutiones efformabant Vicarius Generalis cum novis Definitoribus, sic enim aiunt: "Quo facto (electis nempe Provinciali et Defìnitoribus) discreti omnes litteras quas a suis conventibus tulerunt vicario et diffinitoribus assignent. Deinde vicarius teneat capitulum de culpis ... omnes culpae omnium reducantur in scriptis, ut tam super culpis quam super litteris porrectis et aliis omnibus quae proposita fuerint diffinitores ipsi cum vicario deliberent atque diffiniant quicquid secundum Deum servata forma regulae et constitutionum ad bonum statum ordinis et conservationem universitatis viderint expedire" (Cap. XXXII ed. Venet. 1508, fol. 29). Aliquando tamen loquuntur de Vicario vel Provinciali, ut, ex. gr., in fine eiusdem capituli: "Postquam vero, inquiunt, diffinitores cum provinciali vel vicario deliberaverint super omnibus diligenter congregabunt capitulum et legentur publice coram eis quaecumque fuerint diffinita" (Ibid. fol. 28 et 30). In Actis Capitulorum Romanae Provinciae sermo est, ut scimus, de collecta "ordinata et imposita per Vicarium et predictos Diffinitores" (Vide pag. 298), de quadam definitione facta "per Vicarium seu provincialem priorem et per Diffinitores eiusdem Capituli (pag. 347), atque de definitionibus factis "per Vicarium et Diffinitores predicte Romane provincie" (pag. 363); sed citata pag. 347 Vicarius seu Provincialis est una sola persona, nempe, Mattheus ille de Follis de Camerino, Vicarius Generalis Aegidii Romani in Capitulo Urbevetano an. 1293, in quo Vicarius ipse electus fuit Provincialis et electio habita uti confirmatio ex dispositione praefati Aegidii. Videretur igitur verba illa Constitutionum "cum provinciali vel vicario" intelligenda esse de una eademque persona, quae simul sit Vicarius Generalis et Provincialis electus. Quaenam ergo fuerit ratio, qua Ven. Simon de Pistorio, Prior Generalis, voluit ut Vicarius eius, non obstante praesentia Provincialis electi et confirmati, Definitorium ingrederetur? Manifesta nobis ratio est, quia Constitutiones Ordinis semper loquuntur de Vicario Generali in agendis a principio usque ad finem in Capitulo Provinciali. Potius quaestio moveri poterat de ipso Provinciali, licet confirmato, cum Constitutiones non videantur loqui nisi de quinque personis Definitorium Capituli Provincialis constituentibus, vicario, nempe, et quatuor Definitoribus; sed si Provincialis, confirmatus, rationabiliter Definitorium Capituli ingrediebatur, non tamen ab eo erat excludendus Vicarius Generalis, qui usque ad finem Capituli actis capitularibus praesidebat.

(113) Igitur non omnia loca Centumcellarum vendita fuerunt. Serius videbimus Conventum Ordinis iterum fuisse ibi constitutum.

(114) Frater iste ab Ordine apostatavit et secum tulit Breviarium Fratris Augustini Senecae, ut infra videbimus in definitionibus Capituli Provincialis an. 1297.

(115) Nomen castri in duobus vel tribus penultimis litteris ob atramentum evanidum clare legi non potest; de quo autem castro agatur hodie penitus ignoramus.

(116) Civitatis, ni fallimur, Viterbiensis.

(117) Cum igitur viginti duo essent conventus Romanae Provinciae, conventibus Romanis pro uno computatis, viginti duo saltem novitii quolibet anno, iuxta definitionem istam, debebant admitti; unde aliquid coniectari licet circa numerum fratrum huius Provinciae hisce temporibus.

(118) Ni fallimur iste est ille Ioannes Testa, qui anno praecedenti locatus fuerat in Studio Generali Neapolitano (Vide pag. 365) et cui anno sequenti, ut videbimus, in annua provisione successerunt fratres Laurentius et Bartholomeus de Viterbio.

(119) Quando Parisios iverat Fr. Dominicus? De eo prima vice occurrit mentio in collecta Provinciae an. 1292 et imponuntur eius favore "pro anno preterito et futuro XII floreni" (Vid. pag. 341), putamus autem eum Parisios missum fuisse a Capitulo Tegularii celebrato mense Iunio anni 1289.

(120) Alias vidimus (Cfr. pag. 324, nota 4) XX e libris istis aequipollere XIII florenis. Varius igitur fuit valor huius monetae.

(121) Igitur hoc anno florenus valebat plusquam undecim turonenses, dum, ut alias vidimus (Cfr. pag. 298, nota 4), anno 1290 non valebat nisi decem.

In Nomine domini Amen. Anno eiusdem Millesimo CC Nonagesimo sexto. Mense Iunii. In dedicatione Basilice Sancte Trinitatis de Viterbio, scilicet, prima Dominica predicti Mensis. Celebratum fuit Capitulum provinciale Romane provincie. Et fuit tunc ibi Vicarius fratris Symonis, Prioris Generalis, frater Bernardinus, lector, de Urbeveteri. Et electus fuit in Provincialem priorem, per formam scrutinii, frater Petrus de Roma, lector. Et tunc fuerunt scrutatores (122) electi tres fratres, scilicet, frater Gregorius de Maliano, frater Iohannes de Sancto Marco, peruscinus, et frater Petrus de Corneto. Item tum electi fuerunt IIIIor Diffinitores, videlicet, frater Francisscus Romanus, Baccellarius (123) in studio Romane Curie, frater Symon, lector de Viterbio, frater Dominicus, lector, de Castroplebis, et frater Augustinus de Urbeveteri, Predicator. Visitatores electi fuerunt eiusdem provincie frater Iohannes de Orto, lector, et frater Iacobus de Corneto. Procuratores predicte provincie confirmati fuerunt, scilicet, frater Angelus de Castroplebis et frater Petus de Corneto. Correctores (124) predicti Capituli facti fuerunt frater Bonifatius de perusio, et frater Petrus de Corneto. Hee sunt Diffinitiones facte in presenti Capitulo per Vicarium Generalis Prioris, et per Diffinitores. Diffinimus, quod provisio annualis, que debebatur fratri Iohanni Testalata, Romano, studenti parisius pro provincia nostra, sit in potestate Venerabilis viri fratris Iacobi Magistri in Sacra pagina, ut ipse dictam provisionem possit concedere fratri Laurentio vel fratri Bartholomeo de Viterbio; vel etiam ambobus simul, sicut sue Discretioni videbitur spedire, hinc ad IIIIor annos continuos (125) Diffinimus et Restituimus voces omnibus illis qui ordinem exierunt propter simplicem apostasiam, dummodo post redditum per annum in ordine Religiose fuerint conversati (126). Item, cum diffinitio quedam facta fuerit in Capitulo Generali, Ratispone celebrato, in hunc modum: Diffinimus ut fratres, qui cupiunt habere aliquos prioratus, vel aliqua offitia ordinis, vel ire ad studia pro provincia, vel de gratia, nullam licteram ab aliqua persona extranea, ecclesiastica vel seculari, per se vel per aliquam personam, rogatoriam debeat procurare mictendam Generali priori, vel alicui offitiali ordinis, seu ad aliqua Capitula, nec etiam preces aliquas; qui autem contrafecerit, careat voce per .quinquennium, et sibi talis licentia eundi ad studium denegetur, nec ad prioratum assumatur (127). Et etiam cum ista Diffinitio fuerit confirmata in Capitulo Generali Romano (128), Nos volumus et diffinimus, quod ad probationem huiusmodi litterarum, vel precum procurationis, sufficiat solum si ille pro quo rogatur, vel lictere mictuntur, acceptaverit prioratum, vel studium, vel gratiam aliquam, pro quo, vel pro qua, tales lictere misse fuerint, vel tales preces interpositae fuerint. Diffinimus, quod Omnia quecumque bona fratrum defunctorum, sive in libris, sive in pecunia remanserint, devolvantur ad loca, que ipsos gonuerunt in Christo, ubicumque decedant, deductis tamen expensis factis in infirmitate et exequiis, si contingat ipsos decedere extra dicta loca. Nec volumus quod ista diffinitio se extendat ad libros lectorum, quos habuerunt a provincia. Bona vero fratrum qui fuerunt recepti in alia provincia, sint illius loci in quo decedunt (129). Diffinimus et Committimus provinciali Priori Romane provincie de aliis locis capiendis, quod ipse auctoritate Vicarii et diffinitorum Provincialis capituli faciat secundum quod sue discretioni videbitur expedire. Diffinimus et Commictimus fratri Petro de Clusio, lectori, quod possit locum capere, in Civitate Clusina (130). Et volumus quod prior Castriplebis teneatur sibi sotium assignare secundum voluntatem suam, quando ad dictum locum procurandum voluerit dirigere gressus suos. Diffinimus quod frater Petrus de Roma, lector, habeat de bonis fratrum defunctorum, que pervenerint ad manus fratris Petri de Clusio, lectoris, hoc anno, unum flor. de auro. Diffinimus, quod cum habeamus licteras a patre nostro Generali preceptorias, quod loco Urbevetano provideatur pro eo quod fuit gravatus in Collecte persolutione duobus annis, quando dicta terra fuit sub interdicto (131), ac etiam quando conventus fuit inde expulsus (132), quod provideatur dicto conventui in IIIIor florenis de auro secundum proportionem, qua fuit provisum loco peruscino, quando fuit in simili casu. Et pro illo tempore quando conventus fratrum fuit inde expulsus de illo loco, sublevetur a collecta in X florenis de auro. Diffinimus, cum diffinitio facta in Capitulo Generali Ratispone celebrato dicat, quod Nullus frater fiat compater sine licentia provincialis prioris (133). Et quicumque contrafecerit careat voce per quinquennium, etiam volumus quod provincialis diligenter inquirat in provincia, et si aliquem vel aliquos invenerit contrafecisse vel contrafacientem, ipsum vel ipsos privet voce per quinquennium, sicut continetur in dicta diffinitione capituli Generalis. Diffinimus et volumus, quod quicumque frater in offitio prioratus, vel in aliquo offitio existens, fuerit per nos a suo offitio absolutus, vel denominatus absolutus, si humiliter et devote dictam absolutionem non acceptaverit, vel de ipsa absolutione contendere ausus fuerit, per duos menses pena gravioris culpe subiaceat, et tamquam inobediens nostre religionis habeatur, et ad omnem curam animarum ineligibilis habeatur, donec per patrem nostrum Generalem cum eo fuerit misericorditer dispensatum. Diffinimus et ordinamus quod quicumque frater fuerit ad aliquem prioratum, vel aliud offitium nominatus, et ipse, non statim venerit humiliter et devote ad dicti offitii confirmationem recipiendam, nisi iustam habens excusationem, quod simili modo per duos rnenses pene gravioris culpe debeat omnimode subiacere. Item, cum ordinatum fuerit in Capitulo Verulis celebrato, quod frater Benvenutus de perusio et frater Bartholus de Castroplebis providerent loco de Cerqueto de competenti questa (134), et non fuerit declaratum de qua questa debent accipere, Diffinimus et ordinamus quod dictus frater B. ita provideat loco Cerquetano de questa peruscina, quod non accipiat de Comitatu Urbevetano. Diffinimus, quod Nullus prior retineat subditum alterius ultra tres dies. Qui contra fecerit penam gravioris culpe sustineat per VIII dies. Diffinimus, quod Frater Anibaldus de perusio succedat fratri Francissco de Urbeveteri pro studente provincie in studio Curie (135). Hec sunt Debita et expense imponende in Collecta eiusdem provincie Romane. Pro fratre Iacobo de Viterbio Magistro nostro, pro sua provisione annuali, VIII florenos de auro. Pro eodem sicut serviunt cetere provincie ordinis unum florenum. Pro studente provincie parisius, quos dabit frater I[acobus], Magister, secundum diffinitionem nuper factam XX florenos. Pro Debito ordinis assignato in Generali Capitulo Senensi, nunc complendo, XII florenos. Pro Indumento Generalis prioris et sotiorum sicut serviunt cetere provincie ordinis, V florenos. Pro Expensis Generalis prioris factis infra provinciam II florenos minus XX denarii provisinorum. Pro Scolis Gramaticalibus faciendis hoc anno in provincia, XII florenos. Pro Indumento et calciamentis, et Cera et cartis, provincialis prioris, emendis, VII florenos. Pro fratre Alexandro de Viterbio, lectore, XIIII florenos, scilicet, X pro anno presenti et IIIIor pro preterito anno, quia non habuit. Pro fratre Constantino de Urbeveteri, lectore, pro provisione librorum, X florenos. Restituantur fratri Petro de Clusio, ratione sue infirmitatis preterite XVIII turonen. gross. et I venet. Restituantur fratri Bernardino, lectori et Vicario Capituli, VI turon. gross. quando misit nuntios ad Generalem (136). Restituantur fratri Petro de Roma, lectori, pro expensis quando ivit Ananiam, I floren. Restituantur fratri Iacobo de Roma, lectori, quos debebat habere a provincia, I floren. et II turon. gross. Restituantur Conventui Romano, scilicet, Sancti Triphonis XX sol. provisinorum, quos dedit pro equis quando Generalis ivit Ananiam. Restituantur Conventui Urbevetano, ratione Interdicti, XIIII flor. auri. Summa totius Collecte presentis est et capit C et undecim florenos auri et VI turonenses cum dimidio.

(122) Nunc prima vice in hisce Actis fit expressa mentio scrutatorum; sed scrutatores tam in electione Provincialis quam Generalis, iuxta Constitutiones veteres, debent adhiberi. Cfr. cap. XXXII et XXXIX in principio, ed. Venet. 1508, fol. 29 et 34v•

(123) Id est, lector secundus, nam primus erat Magister Angelus de Camerino, uterque a Capitulo Generali Senensi nominatus (Vide pag. 372).

(124) Prima etiam vice in his Actis Capitulorum Provinciae Romanae nunc apparent nominati correctores, quorum officium in Constitutionibus, ubi tamen sermo est de Capitulo Generali, ita describitur: "Dum ergo diffinitionibus insistitur generalis unum, aut duos fratses, quos correctores vocamus, viros discretos instituat, qui negligentes die noctuque in ecclesia et ubique sollicitent, et inquietos in capitulo increpent et emendent et eisdem omnes humiliter obediant salvo generalis et diffinitorum mandato" (Cfr. cap. XXXIX, ed. Venet. 1508, fol. 34).

(125) Ex hac definitione deducitur Ioannem Testalata Parisiis non perseverasse, qua tamen de causa id factum fuerit ignoramus.

(126) Cfr. quae diximus pag. 344, nota 1.

(127) Verba quae characteribus italicis imprimi fecimus in definitione Capituli Generalis Ratisponensis, alibi a nobis ex isto ipso codice edita (Vid. pag. 294), non leguntur.

(128) De hac confirmatione ne verbum quidem reperitur in definitionibus editis huius Capituli Generalis Romani (Vid. pag. 337 et 338). Ex dictis dubium exoritur circa integritatem definitionum editarum Capitulorum Generalium Ratisponensis et Romani. Et ad Ratisponense quod attinet, post Capitulum Mediolanense (1298) videbimus aliam definitionem eiusdem Capituli Ratisponensis, quae inter iam editas non continetur. Cum tamen nullum alium codicem habeamus, qui horum Capitulorum definitiones contineat, de earum textu nihil aliud dicere possumus.

(129) Hinc eruitur exfiliationem ex propria provincia et adfiliationem in alia iam illis temporibus fuisse admissam, quamvis de hoc in veteribus Constitntionibus Ratisponensibus expressa dispositio non habeatur.

(130) Commissio haec effectum non habuit. Interea nota Fr. Petrum e civitate natali denominari de Clusio, quamvis in civitate clusina conventus Ordinis non esset, cuius filius esse posset.

(131) Urbs vetus Sede vacante post mortem Nicolai IV (1294) a S. Collegio S. R. E. Cardinalium supposita fuit ecclesiastico interdicto ob usurpationem quorumdam castrorum ad dominium S. Sedis pertinentium et ab eo fuit absoluta a Bonifacio VIII anno 1296 (Cfr. Codice Diplomatico della Città di Orvieto... di Luigi Fumi, Firenze 1884, pag. 353-358).

(132) Haec nostrorum expulsio signum est, ni fallimur, eorum fidelitatis erga Sanctam Sedem; quod in maximam eorumdem laudem vertitur.

(133) In definitione Capituli Ratisponensis haec verba non leguntur, sed ista: "cum licentia, vel sine licentia" (Vid. pag. 295), quae important absolutam prohibitionem.

(134) Cfr. pag. 365 et videas hic confirmatum quod illic, nota 2, diximus de significatione verbi circa, scilicet, quod idem ibi sit ac questa.

(135) Quando in Studio Curiae fuerat locatus Frater Franciscus de Urbeveteri? Forsitan anno 1289 mense Iunio in Capitulo Tegularii celebrato, cuius integra Acta desiderantur; nam neque ante, neque post hoc capitulum legimus in hisce Actis usque nunc nomen huius Francisci.

(136) Pro confirmatione, ni fallimur, electi Provincialis Fr. Petri de Roma, qui et ipse illuc ivit, ut ex sequentibus patet.

In Nomine domini Amen. Anno domini Millesimo CC Nonagesimo VII Mense Iunii. In Nativitate Beati Iohannis Baptiste, celebratum fuit Provinciale Capitulum Romane provincie, ordinis Fratrum Heremitarum Sancti Augustini, in Conventu seu loco Sancti Marci de Corneto. Et Comune Castri Cornetani dedit Capitulo predicto, pro Expensis, Centum florenos aureos. Et erat Valoris floren. XI turon. gross. pro quolibet, et plus (138). Et fuit ibi Vicarius fratris Symonis, Generalis prioris, Frater Bernardinus, lector, de Urbeveteri. Et electus fuit in eodem Capitulo in provincialem priorem Frater B. predictus, Vicarius Generalis prioris. Et electi fuerunt IIIIor Diffinitores eiusdem Capituli, scilicet, frater Constantinus de Urbeveteri, lector, Frater Guido de Centumcellis, lector Cornetanus, Frater Stephanus de Agone, Romanus, et frater Egidius peruscinus, predicatores, et tunc ambo priores. Visitatoros electi fuerunt in eodem Capitulo Frater Petrus de Clusio, lector, et Frater Ranuctius de Viterbio. Procuratores provincie electi fuemunt fratres Petrus de Pontetremulo et Bartholus de Plebe. Correctores eiusdem Capituli fuerunt tunc frater Guido de Urbeveteri et Frater Adrianus de Roma. Item electi fuerunt duo fratres Electores qui deberent ire ad Capitulum Generale cebebrandum Mediolani pro provincia nostra, videlicet, Frater Francisscus Romanus, lector in Curia, pro Diffinitore, et frater Petrus Romanus, lector, pro Discreto. Provincialis vero ibit iure suo, et sicut Disscretus predicte provincie erit ibi ad eligendum. Hec sunt Diffinitiones facte in predicto Capitulo Provinciali in loco Corneti celebrato. In primis, Fratrem Francisscum de Urbeveteri a studio Curie revocamus, cum steterit ibi ultra quinque annos (139). Diffinimus quod Scole Gramaticales fiant Perusii, Viterbii et Rome, vel in aliquo locorum propinquiorum, sicut prioribus Romanis videbitur expedire. Ad Scolas de perusio ibunt scolares perusini et de Castroplebis. Ad Scolas de Viterbio ibunt scolares Viterbienses, de Corneto, de Tuscanella, de Monteflascone, de Urbeveteri et de Aquapendente. Ceteri vadant ad Scolas de Roma, sicut videbitur Prioribus Romanis (140). Item cum Frater Petrus de Monte (141) exiverit de ordine, et portaverit Breviarium fratris Augustini Senece, et Breviarium fuerit XVI floren. valoris, Diffinimus quod de Bonis eius, si qua (sic) bona inveniantur, dentur loco Urbevetano sexdecim floreni et hoc maxime obligamus quoddam territorium, quod vocatur poppa de Marta in tenuta Corneti (142). Diffinimus, quod frater Petrus de Tusscanella habeat tres florenos a loco dicte terre, quos expendit hoc anno Neapoli in sua infirmitate, ac etiam totum illud quod promissum fuit ei per fratres et Conventum dicti loci (143). Diffinimus quod Prior provincialis debeat ponere duos vel tres vel plures fratres ydoneos in provincia nostra, qui sint Magistri novitiorum. Item cum Constitutio nostri ordinis dicat, quod predicare verbum dei non permictatur nisi viris providis et sufficientis licterature, et quod per priorem provincialem et Diffinitores Capituli provincialis duobus lectoribus iniungatur, ut eos qui predicare debent examinent, et non aliis commictatur. Et si quis sine auctoritate huiusmodi presumpserit predicare pro qualibet vice predicans in una ebdomada in medio refectorii super nudam terram sedens in pane et aqua, sine ulla misericordia, secunda, IIIIa et VIa feria reficiatur (144). Diffinimus quod hec constitutio observetur, et ad predictorum examinationem ponimus fratrem Francisscum de Roma et fratrem Constantinum, lectores. Hanc autem Diffinitionem nolumus ad lectores extendi, nec ad antiquos predicatores, quibus autem licentiam predicandi concedimus sine examinatione et sunt hii (145): Frater Stephanus de Agone, Romanus, Frater Iacobus de parione, frater Phylippus Barbacus, Frater Angelus de Pisscina, Romani, Frater Petrus de Corneto, Frater Petrus de Gallesio, Frater Gregorius de Maliano. Viterbienses sunt hii: Frater Petrus de Pontetremulo, Frater Ranuctius et frater Iacobus. Urbevetani sunt isti: Fr. Augustinus, frater Guido, frater P. Bovis, frater Nicholaus Rubeus et frater Guiductius. Peruscini sunt isti: Frater Andreas de Clusio, frater Bonifatius, frater Michael et frater Egidius; frater Bartholus de Castroplebis, et frater Phylippus de Plagario, et frater Antonius de Marcia (146). Diffinimus quod prior provincialis inquirat diligenter de Bonis loci Centumcellarum, et reddantur tres libre Ugolino provinciali famulo fratrum, qui stetit ibi cum fratre Rollando de Viterbio. Diffinimus quod nullus Prior recipiat aliquem ad ordinem qui non sit de sua questa malitiose. Si quis autem receperit ipsum receptio talis non valeat, et ipse prior absolvatur ab offitio prioratus. Diffinimus, quod omnia quecumque Bona fratrum defunctorum nostre provincie, sive in libris, sive in pecunia remanserint, devolvantur ad loca unde traxerint originem, si ibi est locus, sin autem ad locum propinquiorem, deductis tamen expensis in infirmitate et exequiis factis, si contingat ipsos decedere extra dicta loca. Nec volumus quod ista Diffinitio se extendat ad libros lectorum, quos habuerunt a provincia. Bona vero fratrum qui fuerunt recepti in alia provincia, sint illius loci in quo decedunt. Bona vero illorum qui recepti fuerunt in Campiano devolvantur ad locum Urbevetanum; quecumque vero bona sunt in libris ac vestes illorum qui ibi decedunt (147). Diffinimus quod Penitentie imposite per Visitatores preteritos, videlicet, per Fratrem Symonem de Viterbio et per fratrem Ioannem de Orto, lectores, quod ducantur ad executionem, et quod Prior provincialis teneatur facere adimplere diligenter. Diffinimus quod Bona et libri, qui remanserunt fratris Iacobi de Corneto (148), bone memorie, sint eiusdem loci de Corneto, ita quod non possint vendi nec alienari, sed sint ad communem usum fratmum dicti loci. Diffinimus, quod de hiis que dicta sunt contra Fratrem Symonem de Viterbio et contra fratrem Alexandrum de Viterbio, lectores, quod provincialis prior debeat inquirere diligenter, et penitentiam cum consilio Diffinitorum debeat provincialis eisdem assignare. Diffinimus et dispensamus in voce cum fratribus Gregorio et Alexandructio Urbevetanis, quam perdiderunt propter eorum apostasiam quam incurrerunt. Diffinimus, quod si qua (sic) adhuc fienda essent vel corrigenda, addenda, complenda, vel diminuenda nobis reservamus, tempus nobis non prescribendo. Diffinimus, quod sequens Capitulum provinciale fiat postquam reversi fuerint fratres qui ibunt Mediolanum ad Capitulum Generale, et fiat in loco Montiscimini, si fieri poterit comode, sin autem fiat in loco peruscino, in festo Sancti Luce Evangeliste.

(137) Primum ibidem celebratum fuit an. 1274. Vide p. 226.

(138) Varium fuisse valorem turonensium iam notavimus. In margine litteris rubris scriptum legitur: "Nota de C. flor. de auro datis Capitulo".

(139) Cfr. quae de eo notavimus ad aliam definitionem praecedentis Capituli Provincialis.

(140) Igitur tribus in conventibus Provincia Romana scholas grammaticales habebat.

(141) De hoc Petro de Monte Cococçone non habemus nisi has notitias, suae, nempe, defectionis ab Ordine et furti ab eo commissi.

(142) Quodnam hodie sit hoc territorium ignoramus.

(143) Petrus de Tuscanella videtur esse ille, qui in una ex definitionibus Capituli Provincialis Verulani dicitur Petructius (Vid. pag. 364). Ex his definitionibus, nempe, huius Capituli et Capituli Verulani, colligas hunc Petrum una cum Fr. Vannuctio, item de Tuscanella, studentem pro suo conventu fuisse saltem ab anno 1292 in Studio Neapolitano. De duobus istis studentibus in Generali Capitulo Mediolanensi an. 1298 fit sermo, ut videbimus, sed qui in Capitulo Provinciali Verulano dicitur Vannunctius (Ioannunctius) in Capitulo Generali vocatur Ioannes, quod videtur esse verum eius nomen.

(144) Cfr. Constitutiones Ratisponenses, cap. XXXVI circa finem (in edit. Venet. 1508, fol. 33). Modum constituendi praedicatores et confessores nobis a Bonifacio VIII praescriptus (Const. Inter solicitudines, 12 Febr. 1302) vide in Bullario Ordinis pag. 51, et recole Tridentinas et posteriores RR. Pontificum dispositiones.

(145) In margine notatur recentiori manu praedicatores istos esse viginti duos. De aliquibus in his Actis nulla alia occurrit mentio.

(146) In hoc elencho Praedicatorum, quos Capitulum appellat antiquos, inter Urbevetanos primo loco ponitur Frater Augustinus, quem saepius in his Actis vidimus nominatum et cognominatum Senecam. Torelli, dum ad annum 1276, n. 7 (tom. IV, pag. 795), notitiam praebet electionis Augustini in Definitorem Romanae Provinciae manifesto errore eum dicit Romanum, cum sit Urbevetanus; in ipsa enim electione sic appellatur: "Frater Augustinus de Urbeveteri, dictus Seneca" (Vid. pag. 227), et anno praecedenti 1275, cum nominatus fuit Discretus Provinciae pro futuro Capitulo Generali Tudertino, expresse iam vocatus fuerat Frater Augustinus Seneca, de Urbeveteri (Ibid.). Similiter, anno 1279 Franciscus Regiensis, Generalis Prior et compromissarius, inter Definitores Provinciae Romanae eligit "Fratrem Augustinum Senecam, Urbevetanum" (pag. 230), anno 1284 Aegidius Romanus visitatorem Prov. Romanae cum Iacobo de Viterbio nominat "Fratrem Augustinum de Urbeveteri, praedicatorem" (pag. 248), et ad idem munus anno 1286 Horadinus de Narnia elegit "Fratrem Augustinum Senecam, de Urbeveteri" (pag. 249); de Urbeveteri dicitur ac predicator cum anno 1289 electus fuit Procurator Provinciae (pag. 273 et 274) ac anno 1296 iterum Provinciae Definitor; et licet aliquando nominetur quin de eius patria fiat mentio, ut cum ei committitur anno 1294 providere de questa competenti conventui Aquaependentis (pag. 365), aut sermo fit anno 1295 in Capitulo Generali Senensi de commissione quam a B. Clemente habuerat quoad conventum S. Martini de Campiano (pag. 372), vel etiam de eius Breviario in definitionibus Capitulorum Provincialium an. 1295 et 1297, numquam tamen dicitur Romanus. In eumdem errorem cecidit Gandolfus (Dominicus Antonius) in sua Dissertatione historica de ducentis celeberrimis Augustinianis scriptoribus, etc. pag. 79 (Romae, 1704) et novum addidit cum asseruit Augustinum Senecam inter Germanos floruisse ab anno 1276 usque ad annum 1295 (ibid., pag. 80), quos errores a citato Gandolfo Lanteri etiam ebibit (Cfr. Postrema saecula sex etc. I, pag. 73). Quo tempore noster Augustinus Seneca obierit ignoramus. In his Actis post hunc annum 1297 numquam citatur.

(147) Sic scriptum legitur in codice, sed sensus horum verborum incompletus manet; post "illorum" legendum forsitan: "sint loci ubi decedunt".

(148) In praecedenti Capitulo Provinciali (1296) eum vidimus electum Provinciae Visitatorem.

Item eodem anno mense Octubris, post festum Sancti Luce Frater Bernardinus, prior provincialis Romane provincie, fecit congregationem Diffinitorum preteritorum, ad locandum lectores, et ad imponendam Collectam sive ordinandam, quia in capitulo diminute fecerant, et aliquas Diffinitiones et Correctiones in Conventu Viterbiensi fecerunt, sicut inferius continetur. In primis Diffinimus, quod ponantur XII floreni in Collecta, pro illis fratribus electoribus qui ibunt ad Capitulum Generale, ita quod IIIIor habeant pro unoquoque et unum pro Converso sotio provincialis prioris. Item habeat frater Stephanus, diffinitor, IIIIor turonenses pro expensis de Roma usque viterbium. Diffinimus, quod nullus Prior, cum non conveniat honori suo, quod idem sit venditor et emptor rerum sui conventus sive loci, quia in hoc videtur aliqua fraus commicti. Diffinimus, quod fratem Guido de Centumcellis, Diffinitor, legat in loco Tusscane (sio) pro lectore. Diffinimus, quod frater Alexander de Viterbio legat in loco Corneti pro lectore. Diffinimus, quod frater Symon de Viterbio, legat in loco viterbii pro lectore. Diffinimus, quod frater Constantinus de Urbeveteri, Diffinitor, legat in Urbeveteri pro lectore. Diffinimus, quod frater Iohannes de Orto legat in loco Ortano pro lectore. Diffinimus, quod frater Iuvenalis de Urbeveteri legat peruscii pro lectore. Item Diffinimus, et Confirmamus illud, quod fecit prior provincialis de fratre Francisco, lectore, de Perusio, quod legeret in loco de Castroplebis pro lectore. Hec sunt debita Romane provincie imponenda in presenti Collecta facienda. Pro fratre Jacobo de Viterbio, Magistro nostro, VIII floren. de auro pro sua provisione annuali. Pro eodem fratre I. Magistro, sicut faciunt alie provincie ordinis I floren. Pro fratre Alexandro lectore de Viterbio X flor. pro libris emendis. Pro fratre Constantino lectore de Urbeveteri X flor. pro libris emendis. Pro Scolis Gramaticalibus faciendis hoc anno in provincia nostra XII floren. Pro indumento et calceamentis, et Cera et cartis pro priore provinciali XIIII floren. Pro Generali priore et sotiis suis, sicut provident omnes alie provincie ordinis, V floren. Pro Diffinittore et Disscreto, et Provinciali priore, qui debent ire Mediolanum ad capitulum Generale XII floren. Pro fratre, vel Converso, vel famulo, quem ducet provincialis secum ad capitulum I floren. Pro fratre studente parisiensi, vel fratribus, pro provincia nostra XX foren. de auro. Item restituantur loco urbevetano XI libre et V sol. pro expensis factis pro Priore Generali et provinciali, et expensis factis in infirmitate fratris Stephani de Senis, Sotii (150) Prioris Generalis, valoris sunt IIII floren. de auro. Restituantur fratri Stephano, priori Sancte Marie de populo, pro adjutorio expensarum suarum factarum de Roma usque viterbium, quando venit ad predictam Congregationem, IIIIor turon. gross. Summa istorum debitorum et expensarum provincie Romane est et capit Nonaginta et VII florenorum aureorum et IIIIor turonensium grossorum. Hec est Distributio et Divisio Collecte per Conventus et loca Romane provincie, ordinata et facta viterbii in Congregatione per fratrem Bernardinum, provincialem priorem, et per Diffinitores.

(149) In codice post verbum vice legitur iterum verbum facta. Secunda vice facta fuerat an 1292 (pag. 349).

(150) Licet in his Actis in Collecta saepius de sociis Prioris Generalis sit sermo, horum sociorum nomina hucusque non vidimus expressa: hic est primus qui proprio nomine designatur.

In Nomine domini Amen. Anno domini Millesimo CC LXXXX VIII Mense Madii. In die Sancto Pentecostes. Celebratum fuit Capitulum Generale Mediolani. Et tunc primo per privilegium domini Bonifatii PP. VIII, concessum ordini nostro, renunciavit Sygillum offitii Generalatus in manibus Diffinitorum et Disscretorum eiusdem Capituli, Frater Symon, tunc Generalis prior, et predicti dictam Refutationem et Renunciationem, ad petitionem eius (152), acceptaverunt. Et tunc iverunt simul frater Francisscus, lector, de Roma, Diffinitor, et frater Petrus, lector, de Roma, Disscretus, Electores Romane provincie, in eodem Generali Capitulo. Et frater Iacobus, lector, de Roma, una cum predictis ivit ad memoratum Capitulum celebrandum (153). Item Frater Bernardinus, provincialis prior, ivit ad capitulum predictum cum pluribus fratribus peruscinis, et aliis (154), et reliquit Vicarium suum in provincia fratrem Bonifatium de perusio, priorem montisflasconis. Et tunc electus fuit unanimiter et concorditer, in Priorem Generalem ordinis nostri, Frater Augustinus de Tarano (155), Penitentiarius domini pape, et statim per dictum Summum pontificem Bonifatium VIII confirmatus fuit. Et facte fuerunt et ordinate multe Diffinitiones, que requirantur in alio Sexterno Capitulorum Generalium. Et absolutus fuit in eodem capitulo frater B[ernardinus], provincialis Romane provincie, et frater Bonifatius, Vicarius ejus. Et factus fuit per Diffinitores Generalis Capituli Vicarius provincie predicte Frater Symon de Viterbio, lector, usque ad celebrationem Capituli Provincialis (156).

(151) Cfr. fol. 16v vel pag. 33 cod. Cc 19 archivi Ordinis.

(152) Iuxta privilegium, ipso Ven. P. Simone procurante a S. Sede obtentum, Prior Generalis non tenebatur officio renunciare nisi "ad requisitionem et mandatum Definitorum et Discretorum" (Vide pag. 160 huius voluminis).

(153) Qua de causa Fr. Iacobus de Roma, lector, ad Generale Capitulum iverit non dicitur; forsitan iverit disputationis vel praedicationis gratia ex mandato Generalis.

(154) Similiter isti probabiliter ivere vocati. Tamen gravis aliqua quaestio erat contra Provincialem, quae etiam causa esse potuit, ut tot fratres Provinciae Romanae Mediolanum ad Capitulum Generale pergerent.

(155) Hic est B. Augustinus Novellus, quem inter coelites a tempore R.mi Vazquez ecclesiastico officio et Missa a S. Sede probatis in toto Ordine veneramur. Verbum Tarano, tam hic, quam in Definitionibus Capituli Generalis Mediolanensis, clarissime et absque ullo litterarum compendio est scriptum a Codicis scriptore illius temporis coaevo; quod in definienda patria Beati oblivioni dari non debet.

(156) De iis adsunt speciales definitiones Capituli Generalis Mediolanensis, quas supra videre potes.

Item eodem anno in Kalendis Augusti, in festo Sancti Petri de advincula.

Celebratum fuit Capitulum Provinciale Romane provincie. In loco de Perusio. Et fuit ibi Vicarius Venerabilis Patris fratris Augustini, Generalis prioris novi, frater Placitus de Senis, lector. Et tunc facti fuerunt IIIIor Diffinitores in eodem Capitulo, Frater Iacobus de perusio, presbyter, Frater Petrus de Pontetremulo, Viterbiensis, Frater Matheus de Maliano et Frater Petrus de Gallesio. Et tunc electus fuit in Provincialem Priorem dicte provincie Frater Angelus de Montefalcone, lector, de provincia Marcie Anconitane oriundus (158). Qui confirmatus Reate in Curia, a dicto Generali Priore fratre Augustino, artissimam (sic) inquisitionem et Visitationem durissimam in provincia predicta sibi commissa perfecit, et postmodum in suo recessu totam Visitationem et omnes processus, et omnes Diffinitiones, et Debita in Collecta posita, et omnia acta et scripta in Capitulo provinciali perusino secum portavit, nulli de provincia nostra dimictens. Qui etiam Congregationem Diffinitorum Viterbii fecit (159) factis vindemiis, et plures correctiones fecit. Et tunc fuit Diffinitum quod provinciale Capitulum sequens in loco de Castroplebis, Mense Madii, in Apparitione Sancti Michaelis Archangeli celebreretur. Et idcirco non sunt hic Registrata Collecta imposita et acta Capituli predicti provincialis de perusio (160). Et illo anno factus fuit Vicarius Generalis Prioris, et Visitator Generalis in nostra provincia, frater Benedictus de Tuderto, sive de Ciciliano, oriundus de provincia Vallis Spoletane (161).

(157) Primum fuit ibidem celebratum an. 1279 (Vide pag. 230).

(158) Existimat Torelli (tom. V, pag. 199) nostri Codicis scriptorem errasse cum asseruit fratrem Angelum de Montefalcone fuisse Provinciae Marchiae filium, qua Montefalchium semper ad Provinciam Umbriae pertinuit; sed melius errare dicendus ipse Torelli, qui praeter quam verba codicis non exacte citat, supponit fratrem Angelum nuncupari de Montefalcone, quia filius erat conventus Ordinis illius loci, quod prius debebat demonstrare; ex historia enim constat religiosos nostri Ordinis non semper a conventu filationis, sed aliquando etiam a loco nativitatis denominari.

(159) In margine litteris rubris scriptum legitur: "De Congregatione Viterbiensi quarta vice ibidem facta".

(160) Sed neque electiones aliae, quae a scriptore codicis alias scripto tradi solent, notatae hic reperiuntur; ignoramus proinde quinam fuerint Visitatores et Procuratores Provinciae hoc anno.

(161) Prima vice occurrit nunc in his Actis nomen huius Provinciae, quae serius Provincia Umbriae fuit nuncupata. Huius Provinciae filius fortasse fuit Frater Ioannes de Tuderto, qui anno 1278 erat Prior Provincialis Provinciae Romanae (Vide pag. 229) et anno 1291, cum missus fuit ad praedicandam Crucem, Prior Viterbiensis (pag. 324): in hac hypothesi Provincia haec anterior esset anno 1278 novem saltem annis; certissime tamen existebat anno 1272, nam hoc anno Iacobus, episcopus Eugubinus, sic aiebat: "Damus et concedimus licentiam et plenariam potestatem vobis Fratri Mathaeo Provinciali de Valle Spoletana, et Fratri Deodato de dicto Ordine recipientibus nomine vestro et omnium Fratrum vestrorum Ordinis supradicti (Fratrum Ordinis S. Augustini) morandi et Deo serviendi in Curia Castri Cantiani Eugubinae Dioecesis" (Torelli, tom. V, pag. 677).

In Nomine domini Amen. Anno eiusdem Millesimo CC Nonagesimo Nono, Mense Madii, in Apparitione Sancti Michaelis Archangeli. Celebratum fuit Capitulum Provinciale in loco de Castroplebis. Et fuit ibi Vicarius Venerabilis patris fratris Augustini, Generalis Prioris, frater Amedeus de Castello, tunc lector peruscinus in studio Generali Romane provincie. Item electus fuit ibi in provincialem Priorem predicte provincie, unanimiter et concorditer, frater Franciscus Romanus, tunc Baccellarius, sive secundus lector in studio Curie, in absentia sui. Item facti fuerunt IIIIor Diffinitores in eodem Capitulo, videlicet: Frater Iohannes Gentilis, Romanus, Baccellarius parisiensis (163), tunc primus lector in Studio Curie; Frater Iacobus de Castroplebis, lector tunc Viterbiensis; Frater Francisscus de Urbeveteri et Frater Iohannes de Tuscanella, lectores novi (164). Et tunc celebrato Capitulo, iverunt statim Parisius frater Iohannes Gentilis et Iohannes, studens provincie. Item facti fuerunt Visitatores in eodem Capitulo frater Bartholus de Castroplebis, et frater Petrus de Corneto in absentia sui. Et Procuratores dicte provincie facti fuerunt frater Petrus de Pontetremulo, Viterbiensis, et frater Angelus de Castroplebis. Hee sunt Diffinitiones facte et Ordinate in predicto Capitulo, per Vicarium Generalis et Diffinitores. In primis affirmamus diffinitionem illam factam in Capitulo preterito quod quilibet Prior Romane provincie debeat ad Capitulum provinciale portare omnia debita in summa sui Conventus (165), et mandamus etiam quod utilitates evidentes, quas ipse fecerit suo tempore, penitus deferre in scriptis, ut sua bonitas et sufficientia sit provincie fratribus singulis manifesta. Quod si non fecerit volumus eum pene gravioris culpe per XV dies penitus subiacere. Item, cum dignum sit, quod locus qui portat Ordinis pondus et honus (sic), habeat honorem, Diffinimus quod locus de Centumcellis habeat priorem semper, sicut cetera loca provincie, cum habeat honus collectarum et aliarum expensarum ut provincie loca, et fratres predicti loci habeant voces in omni electione sicut alii fratres provincie (166). Diffinimus et mandamus, quod quilibet prior Romane provincie dobeat suos subditos, quos habuerit ydoneos et aptos, in Cantu instrui facere, cum Cantorum sit in provincia inopia multa, et mandamus quod illum fratrem, cui hanc obedientiam iniunxerit, scilicet, quod in Cantu eos docere debeat, alleviet ab aliis obedientiis, ut sue discretioni videbitur expedire, ita tamen quod ab ista obedientia tempore congruo impediri non possit. Quod si hoc non fecerit, volumus quod prior provincialis eum cogat per XV dies penitus ieiunare. Diffinimus et mandamus, quod cum fratres de Tuscanella conquesti sint quod habeant parvam circam, sive questam, ad acquirendum pro sufficientia indumentorum fratrum, quod fratres Petrus Palumbus et Iacobus Cerinus debeant de circa Sancti Leonardi de ferraria eis secundum ydoneitatem et condecentiam de castris aliquibus, prout commode eis videbitur providere, hoc dumtaxat quod locus de Centumcellis habeat circam, ut sue expedit facultati. Diffinimus et mandamus, quod Scole Gramaticales sint in loco Sancte Marie de populo, vel si videbitur fratri Francisco de Roma, provinciali electo sint in Sancto Triphone. Ad quas scolas ibunt fratres Romani, Cornetani, et Malianenses, electi VIII fratres scolares. Diffinimus et mandamus, quod Scole Gramaticales sint in Urbeveteri. Ad quas scolas ibunt fratres peruscini, Castriplebani et Urbevetani, electi V fratres scolares. Diffinimus et mandamus, quod Priores locorum in quibus posite sunt scole Gramaticales debeant magistros invenire ita sollicite et cito, ut studium incipiat in festo beati luce Evangeliste. Quod si non fecerint volumus eos pene gravioris culpe per memsem subiacere. Diffinimus quod frater Petrus de Uguictionibus, Romanus, vadat ad studium perusinum pro studente nostre Romane provincie (167). Diffinimus quod frater Romanellus de Roma vadat ad studium mediolanense pro studente nostre Romane provincie (168). Diffinimus et Ordinamus quod frater Andreas de Maliano redent ad studium Curie (169), cum de hoc receperimus a patre nostro Generali speciales licteras. Volumus etiam quod sit conventualis in loco de Maliano, et inde percipiat vestimentum et alia subsidia sicut ceteri Conventuales. Diffinimus et mandamus, quod Studentes parisienses pro Romana provincia habeant IIIIor florenos de Collecta loci Verulani preteriti anni, vel de quibuscumque aliis bonis provinciae, ad supplendam Collectam annualem preteriti anni. Diffinimus et Volumus quod studentes predicti de provisione librorum habeant isto anno XX florenos de auro tantum propter gravamen L florenorum, quos oportet necessario isto anno solvere pro communi Collecta Ordinis, de mandato patris nostri Generalis (170). In futuro autem anno Volumus quod Residuum integre recipiant. Diffinimus et mandamus, quod frater Johannes de Sancto Marco recipiat a provincia L solidos cortonensium minutorum pro expensis quas sibi et sotiis fecit in eundo ad Capitulum Generale Mediolani de mandato fratris B[ernardini], provincialis. Et propter eamdem causam diffinimus quod frater Egidius de Urbeveteri recipiat a provincia IX turonenses et ex nunc eos privamus omni alia expensa, quam assignarent pro dicta causa. Diffinimus et mandamus quod Prior loci de Castroplebis omni studio et sollicitudine procuret quod moniales que de novo venerunt prope locum nostrum de Castroplebis, ibidem intendentes morari, omnino recedant, cum hoc possit cedere ad magnam Ordinis dehonestatem, et specialiter dicti loci. Item fratres Bartholomeum et Laurentium de Viterbio revocamus a studio parisiensi et eos locamus Conventuales in loco nostro de Viterbio, quousque prior provincialis aliud de eis voluerit ordinare. Studentes provincie Romane eorum successores esse volumus fratrem Iohannem de Roma, qui dicitur Cacantius, secundum quod de ipso gratiose diffinitum fuit per Capitulum Generale (171), scilicet in duobus annis pro annuali provisione et pro librorum integra provisione. In tribus vero aliis annis sequentibus in provisione tantum annuali, sine provisione aliqua librorum, fratrem Ninum de Castroplebis, ne dicta provincia in aliquo gravetur expensis pro libris. Interim vero manere possit dictus frater Ninus in studio peruscino de gratia speciali. Hec sunt debita assignata per Procuratores provincie et debent poni in Collecta locorum imponenda. Summa est et capit CC XXXVI florenos et IIIIor turon. De quibus isto anno est Collecta imposita CXL floren. et IIIIor turon. et dimid. De qua Collecta quilibet Conventus Maioris gradus Diffinimus et Volumus quod solvat XII florenos et tres turonenses, Locus autem quilibet Mediocris gradus VI florenos et II solidos cortonensium. Sed locus quilibet minoris gradus IIIIor florenos et I turonensem hoc anno solvat. De presenti autem Collecta debet Pater noster Generalis recipere pro Ordinis Communitate L florenos, sicut aliae provincie Ordinis faciunt (172), quos Volumus sibi dari et non alii, nisi alteri persone dandos suo mandato exprimeret. Frater Iacobus de Viterbio, Magister noster, debet recipere VIII florenos. Frater Alexander de Viterbio debet recipere, pro sua provisione librorum, VIII florenos. Frater Constantinus de Urbeveteri debet recipere, pro provisione librorum, VIII florenos. Studentes parisienses provincie nostre, pro sua provisione annuali, debent recipere XX florenos. Item ipsi iidem studentes, pro provisione librorum, debent recidere XX florenos. Item prior provincialis, pro sua provisione, debet recipere VII florenos. Item Magistris scolarum Gramaticalium debent dari XII floreni. Item Frater Iohannes Gentilis de Roma, Baccellarius parisiensis, debet recipere duos florenos, quos habere debebat a provincia, super quo testimonium et licteras provincialis ostendit. Item locus Urbevetanus, pro expensis quas fecit in infirmitate sociorum fratris Symonis, olim Generalis, fratrum Bonaviti (173) et Stephani de Senis, et fratris Placiti de Senis (174), cum esset Vicarius Generalis Prioris in provincia, II florenos et VIII turonenses debet recipere. Item frater Francisscus, lector, de Roma, et Matheus de Maliano debent recipere X turonenses, quos expendiderunt (sic) in via de Roma usque Viterbium, vocati a provinciali pro quibusdam negotiis provincie exercendis (175), de quibus recipiet frater francisscus VIII, cum esset infirmus, frater M. tres. Item Frater Egidius de Urbeveteri debet recipere IX turonenses de Residuo XX turonensium, quos expendit in eundo ad Capitulum Generale Mediolani celebratum. Item pro eadem causa frater Iohannes de Sancto Marco debet recipere X turonenses grossos. Locus Sancte Marie de populo adhuc non solvit Collectam preteriti anni VII florenorum cum dimidio. Locus de Verulis non solvit collectam preteriti anni, que est IIIIor florenorum. Summa totius Collecte istius anni est et capit Centum XIIII florenos et VI turonenses. Item XI florenos loci Sancte Marie de populo et loci de Verulis pro preterito anno.

Diffinimus volumus et mandamus quod quilibet Prior provincie, vel vicem eius gerens, debeat solvere Collectam usque ad primam Dominicam quadragesime; quod si non fecerint, usque ad solutionem collecte, tam Prior quam Procurator loci in pane et aqua ieiunent. Item, in eodem Capitulo provinciali electi fuerunt unanimiter et concorditer duo fratres Electores qui deberent ire ad Capitulum Generale in Conventu Neapolitano celebrando (sic), scilicet, frater Bartholomeus de Viterbio, qui erat tunc parisius et revocatus erat pro lectore novo, qui deberet esse ibi pro Diffinitore. Et frater Guido de Centumcellis, lector, pro Disscreto eiusdem Capituli Generalis (177). Et provincialis electus debet ire iure suo ad dictum Capitulum Generale celebrandum. Diffinimus quod sequens Capitulum provinciale in loco de Molaria in Pentecoste celebretur. Et quia reclamatum fuit de officialibus factis predicti Capituli provincialis in loco de Castroplebis celebrati Venerabili patri fratri Augustino, Priori Generali, apud perusium et iterato apud Senas, voluit quod Provincia Romana regeretur et visitaretur per duos vicarios suos supradictos (178), scilicet, per fratrem Benedictum de Tuderto et per fratrem Amodeum de Castello, lectorem tunc peruscinum.

(162) Primum ibi celebratum fuerat anno 1286. Vide pag. 248 huius vol. Capituli huius anni 1299 mentionem non facit Torelli.

(163) Anno 1291 erat lector novus (Vide pag. 325), anno 1292 interfuit Capitulo Generali Romano tamquam Provinciae Romanae definitor (pag. 339) et eodem anno electus fuit Provincialis (pag. 340). Sequentibus annis usque ad praesentem (1299) nulla de eo mentio fit in Actis Provinciae, si excipias definitionem capituli Verulani (1294), qua quaedam promissio favore eius facta irritata fuit (pag. 364); quando ergo Baccalaureus parisiensis factus est? quando, e Parisiensi civitate reversus, primus lector in Curia fuit nominatus? Documenta deficiunt ad haec dubia solvenda.

(164) Electiones istae, sicut et Visitatorum Provinciae, postea annullatae sunt, ut infra videbimus.

(165) Quibus verbis concepta fuerit haec definitio scire non possumus; nam acta illius capituli Perusini Prior Provincialis secum portavit, ut supra vidimus, et scriptor codicis ea registrare non potuit.

(166) En renovatus conventus Centumcellarum, qui e numero conventuum Provinciae Romanae disparuerat ob decretam venditionem bonorum eiusdem.

(167) Studium Perusinum Generale erat, sed quando Generale evaserit ex hisce Actis non constat. Anno 1294 Vicarius Generalis in Capitulo Provinciali fuit frater Robertus de Monte Rubiano, lector perusinus in Curia (Vid. pag. 363 et 367), et anno 1297 locatus fuit Perusii pro lectore frater Iuvenalis de Urbe veteri (pag. 397), sed studium illud non vocatur Generale nisi in hoc Capitulo cui, ut vidimus, nomine Generalis praefuit frater Amadeus de Castello, "lector perusinus in Studio Generali Romanae Provinciae".

(168) En aliud Studium Generale Ordinis Mediolani his temporibus erectum.

(169) Ubinam erat studium Curiae, in quo denuo locatur frater Andreas de Maliano? Hucusque licet aliquando extra Urbem fuerit, ut apparet ex dictis in una ex praecedentibus notis, ordinario tamen Romae fuit; in capitulo enim Generali Senensi (1295), quoad expensas itineris studentium Curie, qui in studio Neapolitano locabantur, vel ab eo revocabantur, definitum fuit quod Conventus Neapolitanus solvat pro itinere eundo Neapolim, si non satisfecit, et Conventus Romanus solvat pro reditu versus Romam, et volumus quod semper locus ad quem vadunt studentes studii Romanae Curiae eis satisfaciat in via" etc. (Vide pag. 371). Conventus autem Romanus, ni fallimur, intelligendus venit S. Mariae de Populo. A quo autem studio revocatur frater Andreas de Maliano cum disponitur ut redeat ad studium Curiae? Anno 1294 decretum fuit ut succederet Francisco de Monte in studio parisiensi (Vide pag. 865); sed putamus eum Parisios non ivisse, nam anno sequenti in collecta apparet ut studens Provinciae Parisiis frater Ioannes Testalata (Vide pag. 388), qui abs dubio illuc missus est loco eius, et ipse frater Andreas locatur ut studens de gratia in Romana Curia (pag. 387), e qua alibi missus fuit, fortasse a Capitulo Perusino an 1298, cuius acta desiderantur. Quo vero missus fuerit, unde nunc ex voluntate Generalis ad Curiam revocatur, ignoramus.

(170) Quaenam fuerit ratio huius extraordinarii mandati, et quidem gravis, ob pecuniae vim quam quaelibet Ordinis Provincia solvere debuit, hucusque res est ignota; scriptores enim Ordinis nullum specialem eventum hoc anno memorant, qui expensam talem exigere posset.

(171) Mediolanense nuper tunc celebratum (Vide pag. 409). Iste est Ioannes ille qui cum Ioanne Gentili, Baccalaureo Parisiensi, Parisios petivit immediate post Capitulum, ut supra vidimus.

(172) Cum septemdecim saltem essent Ordinis Provinciae et quaelibet deberet solvere quinquaginta florenos, pecunia ab Ordine solvenda extraordinario mandato Generalis aequalis est summae 850 florenorum.

(173) En alius socius Generalis: primi igitur socii Generalis in his actis nominati sunt socii B. Augustini Novelli, fratres, nempe, Bonavitus et Stephanus de Senis.

(174) Praefuit, ut vidimus, Capitulo Perusino Provinciae Romanae an. 1298.

(175) In Congregatione, scilicet, definitorum ibidem quarta vice celebrata anno 1298 a fratre Angelo de Montefalcone; sed frater Franciscus de Roma, lector, definitor Provinciae a Capitulo illius anni electus non fuerat. Cur ergo Viterbium a Provinciali vocatus fuit? Forsitan qua de receptione novi loci, inter alia, agendum erat; putamus namque in hac Congregatione fuisse a Provincia receptum conventum Corciani, et cum de receptione novi loci extra Capitulum Provinciale agendum erat Constitutiones Ordinis sic aiebant: "Ad receptionem autem novi loci prior provincialis consilium et assensum diffinitorum et aliquorum seniorum de provincia requirat" (Cfr. cap. XXXII, ed. Venet. 1508, fol. 29v). Iam vero, frater Franciscus de Roma, lector, inter seniores Provinciae tunc temporis computari poterat, ac etiam inter peritiores, erat enim studens parisiensis, Baccalaureus in studio Romanae Curiae, Examinator Praedicatorum ac Definitor Capituli Generalis Mediolanensis, ad quod munus iuvenes eligi non poterant: in sequenti Capitulo electus fuit Romanae Provinciae Provincialis.

(176) De hoc conventu in definitionibus huius Capituli nihil dicitur, neque in definitionibus Capituli Cornetani an. 1297; unde colligimus hunc conventum fuisse a Provincia Romana inter conventus Provinciae receptum vel in Capitulo Provinciali Perusino, vel melius in Congregatione Viterbiensi an 1298. Corrigendus igitur Torelli ad an. 1300, n. 43 (tom. V, pag. 220), qui, Capitulo Provinciale huius anni 1299 praetermisso, asserit conventum hunc fuisse fundatum anno 1300.

(177) Electiones istae mense Septembris fuerunt annullatae, ut infra videbimus.

(178) In principio Capituli non nominatur frater Benedictus de Tuderto, sed tantummodo alter vicarius, nempe, Amodeus de Castello: similiter definitiones capituli dicuntur factae per Vicarium (non vicarios) Generalis et Definitores. Putamus igitur hic scriptorem codicis errasse et nonnisi unum ex praedictis vicariis Capitulo praefuisse.

Item de mandato predicti patris fratris A., Generalis Prioris, frater Benedictus, Vicarius eius, fecit congregationem Viterbii, in festo Beati Mathei de Mense Septembri. Et in licteris suis fecit IIIIor Diffinitores alios novos, scilicet, fratrem Petrum de Roma, lectorem, fratrem Bartholomeum Pencarum de Viterbio, fratrem Bartholum de Castroplebis et fratrem Egidium de perusio, qui non venit. Et dictus Vicarius una cum predictis Diffinitonibus congregatis, de voluntate Generalis Prionis ad vitandum scandalum ordinis, propter seculares, Priores institutos confinmavit in dictis locis provincie. Et officiales Capituli Generalis futuri cassaverunt, alios novos eligendo, videlicet, fratrem Iacobum de Viterbio, Magistrum, elegerunt in Diffinitorem Capituli Generalis; et duos disscretos fecerunt, scilicet, fratrem Petrum de Roma, tunc lectorem Cornetanum, et fratrem Benvenutum de Civitella, sive de perusio, tunc Vicarium Generalis Prioris in Valle Spoletana (180). Item visitatores novos elegerunt, alios in Capitulo provinciali factos amovendo et cassando; et fuerunt hii novi facti frater Guido de Urbeveteri et frater Matheus de Maliano.

(179) Quarta vice fuit ibidem celebrata factis vindemiis anno 1298, sed quid actum in ea fuerit et quaenam correctiones decretae, ignoratur.

(180) Quibus de causis electiones Definitorum, Visitatorum Provinciae ac Officialium proximi Capituli Generalis uti nullae fuerunt habitae ex Actis non apparet; sed inter novos electos Officiales Generalis Capituli Prior Provincialis, qui iuxta Constitutiones Ordinis est unus e tribus Provinciae in Generali Capitulo vocem habentibus, non numeratur, licet electus fuerit in absentia sui. Quam ob causam? Quia Prior Provincialis reapse non erat; nam Prior Generalis, ut in fine Capituli ait codicis scriptor, "voluit quod Provincia Romana regeretur et visitaretur per duos vicarios suos": en cur loco Provincialis electus fuit alius Discretus pro Capitulo Generali.

In Nomine domini Amen. Anno domini Millesimo CCC in Kalendis Madii. In festo Apostolorum Phylippi et Iacobi. Celebratum fuit Capitulum Generale in Conventu Neapolitano. Et tunc frater Augustinus, Generalis prior, renunciavit oneri et honori de triennio biennium faciens (181). Et Diffinitores memorati Capituli et Disscreti inviti eius renunciationem acceptaverunt. Et postea predicti electores, unanimiter et concorditer, elegerunt Venerabilem virum Fratrem Francisscum de Monte Rubiano, Lectorem, in Priorem Generalem ordinis nostri. Et in eodem Capitulo Generali plures Diffinitiones utiles ordinate fuerunt, que requirantur in alio Sexterno Diffinitionum Capitulum Generalium (182). Item eodem anno M CCC fuit plenissima Indulgentia peccatorum Romae in Basilicis Apostolorum Petri et Pauli.

(181) Quod auctoritate apostolica, vel amplissima facultate usus, quam Capitulum Generale Mediolanense eidem contulerat (Cfr. huius Capituli definitionem pag. 437), facere potuit. Quaenam fuerint praecipua B. Augustini Novelli gesta durante biennio sui Generalatus ex Ordinis historia parum constat. Fecit bonas et utiles Constitutiones, legimus in actis Capituli Generalis Mediolanensis, sed eas ignoramus; eidem tribuitur a Crusenio consecutio bullae Urbanianae circa exemptionem Ordinis (Monasticum, pag. 31, ed. Vallisoleti anni 1890); sed bulla illa anterior erat: ad aliquid tandem magnum collecta extraordinaria universo Ordini ab eodem imposita, de qua ex actis Capitulorum Provinciae Romanae constat, inservire debuit, sed quodnam illud fuerit nescimus.

(182) Contra morem hac vice codicis scriptor non expressit electores Provinciae Romanae, qui huic Capitulo Generali interfuerunt.

Item eodem anno (1300) et eodem mense Madii, in die Sancto Pentecostes, celebratum fuit Provinciale Capitulum Romane provincie, in loco de Molaria. Et fuit ibi Vicarius Venerabilis patris fratris Francisci, Generalis Prioris, Frater Amodeus, lector, de Civitate Castelli. Et omnes fratres provincie prelibate, electores eiusdem Capituli, unanimiter et concorditer elegerunt in Provincialem Priorem eorum Venerabilem virum et Religiosum fratrem Francisscum de Roma, lectorem. Item similiter electi fuerunt IIIIor Diffinitores in eodem provinciali Capitulo scilicet, frater Iacobus de Roma, lector, tunc Prior Conventus Viterbiensis, Frater Laurentius de Viterbio, lector, qui debebat ire Neapolim pro lectore (184), frater Iohannes de Urbeveteri, lector novus (185), et frater Benvenutus de perusio, tunc perusinus Prior, qui reversus fuerat tunc de Capitulo Generali Neapolitano (186). Item Visitatores facti fuerunt, per compromissum Vicarii et Provincialis predicti, Frater Iacobus de Castroplebis, lector, et frater Iohannes de Sancto Marco, perusinus. Item eadem Auctoritate compromissi, facti fuerunt camerarii, sive Procuratores provincie predicte, per supradictos Compromissarios, frater Angelus de Castroplebis, et frater Petrus de Corneto. Correctores eiusdem Capituli Provincialis Ordinati fuerunt frater Petrus de Clusio, lector, et frater Iacobus Cerinus de Roma, per Vicarium supradictum. Hec sunt debita Romane provincie ponenda in collecta locorum in presenti Capitulo. In primis pro fratre Iacobo Magistro nostro, pro provisione sua, VIII florenos de auro. Pro fratre Iacobo de Orto, Baccellario parisiensi, V florenos. Pro fratre Iohanne Gentilis de Roma, Baccellario parisiensi (187) V florenos. Pro fratre Alexandro de Viterbio, lectore, VI florenos pro libris emendis. Pro fratre Constantino de Urbeveteri, lectore, VI florenos pro libris emendis. Pro fratre Bartholomeo de Viterbio, pro provisione librorum, XX florenos. Pro fratre Laurentio de Viterbio, lectore, pro provisione librorum, XX florenos. Pro fratre Iohanne parentii (188) de Roma, studente provincie, pro principio provisionis Expensarum XX florenos. Pro Scolis Gramaticalibus faciendis hoc anno X florenos. Pro Indumento et calceamentis, et Cera et Cartis emendis Provincialis prioris, VII florenos. Pro Expensis fratris Petri de Clusio, lectoris, et sotii sui in eundo Neapolim ad Capitulum (189), II florenos. Pro Expensis fratris Guidonis, lectoris de Centumcellis, pro eodem itinere, I florenum. Pro Expensis fratris Iohannis Gerardini (190), pro eadem causa, I florenum. Pro Expensis fratris Petri Palumbi (191) et fratris Angelutii, sotii sui, et Disscreti pro eadem causa, I florenum. Pro fratre Iohanne de Urbeveteri, lectore novo (192), pro Expensis predicti itineris I florenum. Pro fratre Benvenuto de perusio et eius socio, pro eodem itinere Capituli Generalis, III florenos. Pro fratre Iohanne de Sancto Marco et fratre Phylippo de Plagiario (193), pro eodem Capitulo, XVII turonenses. Pro fratre Iacobo Cerino (194), in redeundo de dicto Capitulo Generali, V turonenses. Pro fratre Anibaldo de perusio (195), pro Expensis suis in eundo olim ad Capitulum de Mediolano, XX turonenses. Pro Expensis quas fecit locus Sancti Triphonis in Equis pro Generali XV turonenses. Pro Victuris Equorum et Expensis in via a loco de Peruscio pro Equis Prioris Generalis et sotiorum in duabus vicibus, XXXIX turonenses grossos. Pro Expensis quas fecit locus de Castroplebis pro Generali exsilii causa (196), XII turonenses grossos. Pro Auxilio questionis loci novi de Corciano (197), dentur IIIIor floreni auri. Summa predictorum Debitorum et Expensarum est et capit Centum XXXI florenos de auro minus II turonenses grossos. Item frater Petrus de Roma, lector, Disscretus provincie, pro Expensis suis factis habuit III florenos. Hec est partitio sive distributio predicte collecte per Conventus et loca, facta et ordinata. Diffinimus et ordinamus et statuimus observari, quorumdam locorum paupertate considerata, et magis regulari equitate, ut loca Romane provincie infrascripto ordine collecta, solvant, secundum proportionem, et non secundum medietatem, secundum IIIIor Gradus locorum (198), quos in presenti Capitulo Ordinamus. De loco autem Ortano, quem in quarto Gradu poninus, volumus ad aliquod tempus servari propter ipsius loci dissipationem.

Hee sunt Diffinitiones facte et ordinate in provinciali Capitulo Molarie celebrato (199). Diffinimus et ordinamus quod sequens Capitulum Provinciale in loco Balneoregii celebretur, Mense Madii, in die Sancto Pentecostes.

(183) Cfr. Cod. fol. 19 vel pag. 38.

(184) Vide definitionem Capituli Generalis Neapolitani pag. 19 huius vol.

(185) Promotus in Capitulo Generali Neapolitano: vide pag. 16 huius vol.

(186) Huic Capitulo interfuerat tanquam Discretus Provinciae Romanae: vide pag. 486 vol. II huius ephemeridis.

(187) Cfr. quae de eo diximus pag. 481, nota 3, vol. II huius ephemeridis. Hoc anno erat Baccalaureus parisiensis, Parisiis actu degens et munus exercens; aliter enim nihil reciperet a Provincia, nec in huius collecta appareret, sicut hac ratione non apparuit in collecta Capituli praecedentis anni 1299, in qua legitur: "Frater Iohannes Gentilis de Roma, Baccellarius Parisiensis, debet recipere duos florenos, quos habere debebat a provincia, super quo testimonium et licteras provincialis ostendit", sed nulla assignatur annua provisio eius favore ratione Baccalaureatus parisiensis (vide pag. 484, vol. II huius ephem.). In capitulo sequenti anno 1301 Fr. Ioanni Gentilis assignantur, non quinque sicut nunc, sed sex floreni, ut videbimus; et alii Baccalaurei habuerant octo (vide ex. gr. de Iacobo Ortano, cui etiam nunc tantum quinque floreni assignantur, pagg. 365 et 368, vol. II huius ephem.): forsitan in capitulo huius anni 1300, cuius definitiones desiderantur, ut etiam videbimus, vel in capitulo anni 1298, cuius pariter definitiones et acta non habemus, ut alias vidimus (cfr. pag. 439, vol. II), aliqua definitio hac de re facta est. Fr. Ioannes Gentilis, anno 1299, iam Baccalaureus parisiensis, erat primus lector in Studio Curiae, et statim post capitulum eiusdem anni, celebratum mense Maio, Parisios profectus est (vide pag. 481 eiusdem vol. II). Utrum ad Magisterium pervenerit, ignoramus; nam de eo alias notitias non habemus. Anno 1303 factus fuit episcopus Vestarum quidam Fr. Ioannes, nostri Ordinis, cuius cognomen et patria reticetur (vide LANTERI, Eremi Sacrae Angustinianae, part. I, pag. 186) et cuius immediatus successor ponitur ad annum 1344: erit forsitan iste Ioannes noster Ioannes Gentilis? Videant eruditi.

(188) Quamvis expresse in collecta non dicatur, hic est studens parisiensis ab hoc capitulo, ni fallimur, Parisiis locatus, nam in hac collecta sermo est de principio provisionis favore eius et in praecedenti capitulo de eo non agitur. Hic Ioannes Parentii successit in Studio Parisiensi alii Ioanni, pariter Romano, qui dicebatur Cacantius, et Parisios missus fuerat anno praecedenti 1299 (vide pag. 483, vol. II); nam de unico studente Provinciae sermo est in hac collecta. Ioannes Cacantius duobus annis Parisiis studere debebat (vide loc. cit.); quid factum fuerit, ut nonnisi per annum ibi manserit, nescimus.

(189) Hinc et ex sequentibus nota plures, licet non electores, Neapolim ivisse Capituli Genenalis causa nempe ratione publicanum disputationum, praedicationis et examinum ad Lectoratum; ex quo enim hic mos fuit ab Aegidio Romano introductus et, anno 1295 in Capitulo Generali Senensi deductus in praxim, per plura saecula in Ordine floruit.

(190) Prima vice occurrit in actis horum Capituborum nomen huius fratris, qui abs dubio praedicator enat.

(191) Etiam hunc fratrem inter praedicatores credimus numenandum, sed eius nomen nobis ignotum non est; nam eum vidimus anno 1284 ab Aegidio Romano Definitorem Provinciae nominatum (vide pag. 247, vol. II) et anno 1295 electum vicarium conventus Montisflasconis et Procuratorem ad lites in Curia civili Viterbiensi (vide pag. 387 eiusd. vol.).

(192) Nominato in Capitulo Generali Neapolitano (cfr. pag. 16 huius vol.).

(193) Hic Philippus praedicator ex antiquis Provinciae erat (cfr. pag. 395, vol. II). Fr. Ioannem de S. Marco, qui etiam Capitulo Mediolanensi adfuit (vide pagg. 483 et 484, vol. II), inter praedicatores computamus. Anno 1295 tanquam Discretus conventus perusini Capitulo Provinciae interfuerat, in quo Definitor eiusdem Provinciae fuit electus (vide pag. 385 eiusdem vol.) et anno sequenti in electione Provincialis fuit scrutator (ib., pag. 390).

(194) Hic anno 1294 Prior erat S. Mariae de Populo et electus fuit Provinciae Definitor (vide pag. 363, vol. II; uti praedicatorem eum habemus).

(195) Frater iste anno 1296 successit in Studio Curiae Fr. Francisco de Urbeveteri (vide pag. 392, vol. II) et nescimus qua de causa anno 1298 ad Mediolanense Capitulum Generale iverit.

(196) Causam genenalem huius exilii, quae nostrates etiam e Castroplebis exulare coegit, eruditis investigandam relinquimus.

(197) Quaenam quaestio exorta fuerit circa hunc novum conventum ignoramus. Cfr. quae de anno fundationis huius conventus diximus vol. II, pag. 185, nota 1.

(198) In praecedentibus capitulis conventus in tres tantum gradus dividebantur, nunc autem in quatuor dividuntur; quod ostendit conventus ultimi gradus pauperiores conventibus tertii gradus fuisse, excepto conventu Ortano, qui ad tempus tantummodo in quarto gradu ponitur.

(199) Sequitur spatium vacuum pro definitionibus capituli transcribendis, sed non est scripta nisi ultima immediate ante Capitulum sequens.

In Nomine Domini Amen. Anno eiusdem Millesimo CCC primo, Mense Madii, in die Sancto Pentecostes, Tempore Domini Bonifatii PP. VIII, Pontificatus eiusdem Anno Septimo. Celebratum facit Provinciale Capitulum nostre Romane provincie in loco de Balneoregio. Et fuit ibi Vicarius Venerabilis patris fratris Francisci, Generalis prioris, frater Petrus de Catino (200). Et tunc fratres electores dicti Capituli unanimiter et concorditer elegerunt in eorum Provincialem priorem fratrem Francisscum de Roma, lectorem, olim anni preteriti Provincialem. Et tunc electi fuerunt more solito IIIIor Diffinitores, per Compromissum factum in dictum fratrem Francisscum electum, frater Petrus de Clusio, frater Bartholomeus de Viterbio, frater Thomas de Orto (201), lectores, et frater Gregorius de Maliano, prior. Visitatores eiusdem provincie facti fuerunt in predicto Capitulo, per dictum fratrem Francisscum compromissarium, frater Francisscus de Urbeveteri, lector, et frater Bonifatius de perusio. Procuratores memorate provincie facti fuerunt per dictum fratrem Francisscum, provincialem electum, auctoritate compromissi, frater Angelus de Castroplebis et frater Petrus de Corneto. Hec est Collecta imponenda pro Debitis et Expensis Romane provincie in presenti Capitulo Balneoregii (202). Pro fratre Iohanne Gentili de Roma, Baccellario parisiensi, VI florenos auri. Pro fratre Alexandro de Viterbio, lectore, florenos XI pro provisione sua librorum completa hoc anno. Pro fratre Constantino de Urbeveteri, lectore, florenos XI pro provisione sua librorum complenda hoc anno. Pro fratre Bartholomeo de Viterbio, lectore, X florenos pro provisione sua librorum complenda hoc anno. Pro fratre Laurentio de Viterbio, lectore, X florenos provisione sua librorum completa hoc anno. Pro Indumento et Calciamentis, et Cera et Cartis Provincialis prioris, VII florenos. Pro Scolis Gramaticalibus hoc anno in provincia faciendis, X florenos. Pro fratre Iohanne Romano (203), Studente parisius pro provincia, pro provisione Expensarum complenda XX florenos. Item pro Eodem fratre I., studente provincie, pro provisione librorum incipienda hoc anno, XX florenos. Pro provisione Indumenti fratris ... (204), Sotii provincialis Prioris, I florenum et dimidium. Pro Expensis factis et fiendis pro fratre Petro de Catino, Vicario Generalis Prioris, III florenos. Item pro variis expensis provincie faciendis, II florenos. Summa predictorum Debitorum et Expensarum est et capit centum XVI florenos auri et VII turonenses. Hec est distributio et divisio Collecte predicte provincie, per Conventus et loca (205), facta.

Summa predicta partitionis et divisionis Collecte est et capit Centum XVI florenos de auro et VII turonenses grossos. Hee sunt Diffinitiones facte et Ordinate in Provinciali Capitulo in Balneoregio celebrato. In primis Diffinimus et Ordinamus, quod Frater Laurentius de Corneto sit studens pro provincia nostra Romana in Studio Curie Romane. Item Diffinimus, quod frater Martelluctius de Roma sit studens pro Provincia Romana in Studio Generali Neapolitano. Item Diffinimus, quod frater Bonaventura de Castroplebis et frater Iohannes Isaie de Roma sint studentes de gratia in Studio Curie. Item Diffinimus, quod frater Augustinus de Maliano sit studens in studio provincie Generali (206). Item Diffinimus, quod Conventus peruscinus solvat fratri Angelo de Solfongnano, presenti anno, V libras Cortonensium de Residuo pecunie, quod predictus conventus eidem tenetur, cum de hoc in Capitulo Generali Neapoli celebrato extiterit definitum (207). Item Diffinimus, quod de Commnunitate provincie satisfiat conventibus de Urbeveteri, de Castroplebis, et de Perusio, pro Expensis factis in victuris pro patre nostro Priore Generali et sotiis eius, videlicet, Conventui Urbevetano in C solidis Cortonensium, loco de Castroplebis in C solidis dicte monete, et pro Expensis factis tempore Generalatus fratris Augustini in XX solidis Cortonensium. Et Conventui peruscino in IIII libris Cortonensium. Item Diffinimus quod Provincialis Prior cogat omnes Priores nostre provincie habere in locis sui prioratus legendam Beati Pauli primi Heremite (208).

(200) Quamvis Fr. Petrus de Catino Lector non dicatur, putamus eum Lectorem fuisse, eumque ipsum esse qui a Capitulo Generali Neapolitano primus Lector in Studio Romanae Curiae fuit nominatus (vide pag. 19 huius vol.), et in cuius locum successit Baccalaureus Parisiensis Fr. Alexander a S. Elpidio ex mandato Generalis (ibid., pag. 20).

(201) Prima vice auditur nunc nomen istius Lectoris; sed ubi studia perfecerit et quando ad officium Lectoris fuerit promotus, ignoramus; notamus tamen eum Lectorem novum non dici, quod ostendere videtur eum ab aliquo saltem anno Lectoratus gradum obtinuisse.

(202) In hac collecta non amplius apparent neque Magister Iacobus de Viterbio, neque Baccalaureus Parisiensis Fr. Iacobus de Orto. Licet Fr. Iacobus de Viterbio fuerit ad Archiepiscopatum Beneventanum promotus die 3 Septembris anni sequentis 1302, forsitan tempore huius capituli iam nota erat voluntas Pontificis eum ad dignitatem illam promovendi, quamvis Bulla adhuc scripta et signata non esset; et haec esse posset ratio cur in collecta Provinciae non amplius appareat: notamus tamen in collecta lineae unius litteras omnes esse abrasas primo in loco, nempe ubi provisio favore Magistri Iacobi Viterbiensis scnibenda erat. Fr. Iacobus de Orto, qui, ut alibi diximus (cfr. pag. 15, nota 2 huius vol.), ad Magisterium fuit Romae promotus 18 Aprilis 1304, forsitan hoc anno cursum Baccalaureatus expleverit: notamus item in collecta tertio loco alterius lineae litteras esse abrasas, in qua putamus provisionem quinque florenorum favore eius fuisse scriptam, sicut in praecedenti capitulo; nam in fine collectae dicitur summam eius esse 116 florenorum et 7 turonensium et facto computo singulorum debitorum et expensarum, omnia non efficiunt nisi numerum 111 florenorum et 7 turonensium.

(203) Parentii, nempe, de quo in praecedenti capitulo.

(204) In codice locus vacuus remansit pro nomine conscribendo, quod tamen deinceps scriptum non fuit.

(205) Ultima vice datur in hisce actis catalogus conventuum Provinciae Romanae: hoc anno, habita ratione duorum conventuum Romanorum, omnes erant numero viginti quinque.

(206) Studium Generale Romanae Provinciae erat Perusinum (vide pag. 482, nota 2, vol. II).

(207) Cfr. definitionem, quae hic recolitur, pag. 18 huius voluminis.

(208) Haec legenda, quam in cantu edidit Fr. Petrus da Roma, ex mandato Capituli Generalis Senensis anni 1295, per totum Ordinem promulgari debuit (cfr. pag. 371, vol. II). Huius legendae nullum exemplar adhuc vidimus et utinam alicubi reperiri detur!

"Nota quod post istud capitulum fuit factum in Montecimino, post hoc Perusii, post hoc in Genaçano, post hoc Viterbii, post hoc in Aquapendente, post hoc in Tuscanella, post hoc in Cerqueto, post hoc in Stricto, post hoc Viterbii, post hoc iterum Viterbii, post hoc Corneti, post hoc Centumcellis et statim reiteratum Viterbii, et hoc est capitulum quod sequitur: omnia ista capitula deficiunt hic".

1302. In Capitulo huius anni electus fuit Provincialis Fr. Ioannes de Veççosis, qui electus etiam fuit Definitor futuri Generalis Capituli Perusini. Discreti vero electi fuere Fr. Franciscus de Roma, Lector, et Fr. Franciscus de Perusio, item Lector; sed ob mortem Fr. Ioannis ante Generale Capitulum factus fuit a Priore Generali Vicarius Provinciae et Definitor Generalis Capituli praedictus Fr. Franciscus de Roma et huius loco nominatus fuit Discretus Fr. Iuvenalis, Lector (cfr. p. 53 huius vol.).

1305. In Capitulo huius anni, Viterbii celebrato, electus fuit Provincialis Fr. Franciscus de Roma, Lector, qui ut Discretus, una cum Fr. Petro de Clusio, Lectore, in eodem Capitulo electo, interfuit Generali Capitulo Bononiensi anni sequentis 1306. Definitor autem fuit Fr. Ioannes de Roma, dictus Cacantius (cfr. p. 54 huius vol.).

1306. In Capitulo Provinciali huius anni, in Aquapendente post Generale Capitulum celebrato, fuit vicarius Generalis Fr. Alexander de Viterbio, Lector, et determinata fuit collecta annualis septem florenorum favore Fr. Ioannis de Roma, qui Parisios ex definitione Capituli Generalis Bononiensis pergere debebat ad legendum Sententias (cfr. p. 55 huius vol., nota 6).

1307. In Capitulo huius anni, mense Maio in Tuscanella celebrato sub praesidentia Prioris Generalis Ordinis, electus fuit Provincialis Fr. Franciscus de Roma, Lector, qui sequenti Capitulo Generali duplici ratione, uti Provincialis, nempe, et uti Definitor, assistere debebat, sed ob infirmitatem ad Capitulum non ivit (cfr. p. 77 huius vol., nota 2).

1308. Mense Aprilis Fr. Franciscus de Roma, Provincialis, celebravit Congregationem Definitorum ad eligendos Officiales futuri Generalis Capituli; et electi fuerunt ipse Provincialis, tamquam Definitor, et Fratres Iuvenalis de Urbeveteri et Bartholomaeus de Viterbio, Lectores, tamquam Discreti. Ob infirmitatem Fr. Francisci, Definitoris, Definitor in Generali Capitulo evasit, iuxta Constitutiones (209), antiquior ex duobus Discretis, id est Fr. Iuvenalis de Urbeveteri, Lector (cfr. p. 77 huius vol., nota 2). In hac Congregatione imposita etiam fuit collecta octo florenorum favore supradicti Fr. Ioannis Cacantii (cfr. pag. 55 huius vol., nota 6).

1311. In Capitulo huius anni electus fuit Provincialis Fr. Paulus de Castello (210). Pro Generali futuro Capitulo Definitor electus evasit Fr. Constantinus de Urbeveteri; Discreti vero nominati fuere ipse Provincialis et Fr. Anibaldus de Perusio, qui omnes praefato Generali Capitulo adstiterunt (cfr. p. 103 huius vol., nota 3).

1313. In Capitulo huius anni, in Centumcellis celebrato, electus fuit Provincialis Fr. Ioannes de Roma, iam, ni fallimur, Baccalaureus Parisiensis, ut ex sequentibus Capitulis apparebit.

(209) "Si autem diffinitor qui ad capitulum ipsum ire debet intra vel extra provinciam suam mori contigerit, vel graviter infirmari, seu impediri, prior provincialis et diffinitores praecedentis capituli, si commode in unum convenire possunt, alium eligant loco eius. Alioquin unus ex discretis, in ordine antiquior, in omnibus teneat locum eius". Cap. XXXVIII, ed. Venet., 1508, fol. 34v.

(210) Fr. Paulus de Castello a Capitulo Generali Bononiensi anno 1306 locatus fuit tamquam Lector Perusii in Studio Generali Curiae (Vide pag. 54 huius vol.).

Anno domini M CCC XIIII de mense Iunii fuit celebratum capitulum Viterbii provinciale cum adiutorio provincie, in quo fuit vicarius frater Iacob (sic) de Viterbio, et frater Iohannes de Roma fuit iterum (212) factus prior provincialis. Diffinitores vero fuerunt fratres Constantinus, Paulus de perusio, Alexander surdus de Viterbio et frater Ventura de Castroplebis. Item diffinitor capituli Generalis (213) fuit factus frater Iohannes de Roma, tunc electus provincialis. Discreti vero fuerunt fratres Franciscus de Roma et Alexander de Viterbio. Item ordinatum fuit in dicto capitulo quod fratres Petrus de Viterbio, Iacobus Saxi de Roma et Simon de Urbeveteri essent studentes parisius pro Romana provincia, quilibet in tertia parte provisionis (214).

(211) Cod. Cc 19, fol. 21v, vel pag. 43.

(212) Ex hoc verbo "iterum" superius intulimus etiam anno praecedenti 1313 munere Prioris Provincialis functum fuisse Fr. Iohannem de Roma.

(213) Paduae anno sequenti celebrandi.

(214) Videas inter istos studentes prima vice nominatum celebrem Fr. Iacobum Saxi de Roma, de quo alias iam diximus (Cfr. vol. II, p. 363, nota 3 huius ephem.).

In nomine Domini Amen. Anno Domini M CCC XV, mense Iunii celebratum fuit capitulum provinciale in loco de Urbeveteri, in quo fuit Vicarius prioris Generalis frater Franciscus de Roma, et fuit electus concorditer et confirmatus in provincialem Romane provincie. Item electi fuerunt quatuor diffinitores, scilicet, fratres Iacob de Viterbio (215), Guido de Centumcellis, Franciscus de Urbeveteri et Andreas de Roma (216), lectores. Item ordinatum fuit quod frater Iohannes de Roma (217), quia tunc revertebatur parisius pro magisterio, haberet annuatim X florenos a provincia, et illo anno recepit X florenos. Item fratres Petrus de Viterbio, Iacobus de Roma et Simon de Urbeveteri (218), pro principio provisionis ipsorum quilibet habuit illo anno XII florenos. Item diffinitum fuit quod frater Iohannes de Ferraria esset studens pro Romana provincia in Studio Generali de Senis. Item diffinitum fuit quod frater Lucarellus de Corçiano esset studens pro Romana provincia in studio Generali de Florentia. Item isto anno fuit positus in studio de Perusio pro provincia frater Angelus de Perusio, anima frigida, per licteram Generalis, quam procuravit sibi frater Franciscus de Roma (219), et ante erat in studio Generali Vallis Spoleti (220).

(215) Idem, ni fallimur, ac ille qui in praecedenti Capitulo fuit vicarius Generalis. Ubinam studia perfecerit et quando factus fuerit Lector ignoramus.

(216) Parisios missus fuerat anno 1306. Cfr. p. 55 huius vol.

(217) Recolas quae de eo alias dicuntur et praesertim p. 55 huius vol., nota 6.

(218) Hi tres studentes sunt illi qui a praecedenti Capitulo Parisios missi fuerunt, et qui hic dicitur Iacobus de Roma illic nominatur Iacobus Saxi de Roma; quod mente retinere convenit.

(219) Videas confirmatum Studium Perusinum fuisse Studium Generale Ordinis, in quo pro Provincia Romana locatur hic studens.

(220) Ubi erat Studium Generale huius Provinciae? Alias innuimus fuisse Aquilae (Cfr. pag. 19 huius vol., not. 9).

Anno domini M CCC XVI, mense aprilis, in festo beati Marchi, celebratum fuit capitulum provinciale Romane provincie in Sancta Maria de Populo, in quo fuit factus vicarius frater Franciscus de Urbeveteri, lector, quia ipse non venit ad capitulum fuit vicarius frater Augustinus de Corçiano sive de Perusio, lector (221), et frater Franciscus de Roma iterum factus prior provincialis. Diffinitores fuerunt fratres Bartholus de Viterbio, Sabas de Roma, Ioannes de Urbeveteri et Andreas de Perusio, lectores (222). Item diffinitum fuit quod fratres Andreas de Perusio et Sabas de Roma, qui erant pauperes, quilibet haberet a provincia illo anno IIII florenos de auro, quos dedit eis prior provincialis frater Franciscus. Item diffinitum fuit quod frater Michelutius de Perusio esset studens pro provincia in studio de Bononia. Item quod frater Angelutius de monte paruus (sic) de Perusio esset studens pro provincia in studio de Reate (223).

(221) Ubi studia perfecerit et quando Lector evaserit Augustinus iste nobis latet.

(222) Ex istis quatuor Definitoribus et Lectoribus, praeter Ioannem de Urbeveteri, de quo videas pag. 35 huius vol., alii tres nunc primo citatos videmus, quin de eorum studiis antecedentibus quidquam ex actis horum Capitulorum sciamus. Ex sequenti definitione argui posse videtur Fratres Andream de Perusio et Sabbam de Roma non fuisse studentes Parisienses; isti enim provisionem librorum a Provincia habebant et hoc sensu pauperes dici non poterant.

(223) En aliud Studium Generale Ordinis. Conventus Reatinus ad Provinciam Vallis Spoleti pertinebat.

Anno domini M CCC XVII, Mense Maji, in die Pentecostes, celebratum fuit capitulum provinciale in loco de Castroplebis in quo fuit vicarius frater Alexander de Viterbio, et frater Franciscus de Roma per divinam inspirationem nullo dissentiente fuit reelectus et confirmatus statim per vicarium in priorem provincialem (224) auctoritate Generalis. Item diffinitores dicti capituli fuerunt facti per compromissum in Vicarium et fratrem Franciscum de Roma fratres Benvenutus de Perusio, Angelus de Plebe, lector (225), Iohannes de Tuscanella, et Ranutius de Viterbio lectores.

Item diffinitor Generalis Capituli (226), fuit factus frater Franciscus de Roma, tunc provincialis. Discreti vero Generalis capituli fuerunt facti per compromissum in vicarium et fratrem Franciscum, fratres Franciscus de Urbeveteri, lector, et frater Dominicus de Plebe (227), lector.

(224) Occasione huius electionis Torelli (vol. V, pag. 360) ait hoc tempore floruisse hunc Fr. Franciscum de Roma, quem magnum Dei servum appellat, asserens in hoc Registro legi ob magnam eiusdem virtutem fuisse pluries electum Provincialem, ab anno nempe 1315 ad annum 1320 inclusive; sed expresse de eius virtute in hoc Registro nihil dicitur. Huius religiosi etiam meminit Torelli ad annum 1303, num. 5 (vol. V, pag. 232), ubi ait ob mortem Provincialis fuisse nominatum Vicarium Provinciae (quod verum est, uti iam vidimus pag. 53 huius vol.). Ast nec Torelli nec historici Ordinis de hoc religioso ullas alias notitias praebent, cum ex hoc ipso Registro plures alias colligi possint, ut ex parte iam vidimus et melius videbimus ad an. 1330.

(225) En alius Lector, et quidem non novus, hucusque nobis ignotus; nisi sit idem ac ille Angelus de Castroplebis, quem iam saepius vidimus nominatum Procuratorem Provinciae, nunquam vero nuncupatum Lectorem (Cfr. pp. 343, 363 ubi vocatur Angelus de Plebes, 386, 383, 399 et 481 vol. II, et pp. 35 et 38 huius vol. III).

(226) Arimini anno sequenti (1318) celebrati.

(227) Putamus hunc esse Dominicum de Castroplebis, qui anno 1295 iam dicebatur Lector novus (Cfr. vol. II huius ephem., p. 388).

Anno domini M CCC XVIII, Mense Julii, in octava apostolorum Petri et Pauli, post capitulum Generale de Arimino, celebratum fuit capitulum provinciale in loco de Perusino, in quo fuit vicarius prioris Generalis frater Dominicus de Castroplebis, lector, et frater Franciscus de Roma iterum fuit factus prior provincialis et statim confìrmatus per vicarium. Item diffinitores in dicto capitulo fuerunt fratres Constantinus de Urbeveteri, Augustinus de fracta de Perusio (229), Petrus de Viterbio (230) et, Jacobus Calixti (231), lectores. Item Visitatores fuerunt facti fratres Philippus de Plegario et Augustinus Acquependentis (232). Item diffinitum fuit quod Augustinus de fracta haberet de gratia a provincia illo anno VI florenos. Item diffinitum fuit quod frater Bernardutius de Urbeveteri subcederet fratri Ioanni de Viterbio (233) in studio de Bononia, et tunc fuit revocatus frater Ioannes de Viterbio, quia iam compleverat tempus suum. Item diffinitum fuit quod frater Lionnellus de Perusio esset studens pro provincia in studio de Senis, et frater Bartholinus de Viterbio in studio de Esculo (234), sed noluit ire. Item tunc frater Gentilis de Roma ivit pro provincia ad studium de Padua et frater Ioannes de Ferraria ad studium de Ianua (235) per licteram Generalis quilibet. Et frater Ranutius de Viterbio ivit ad studium de Bononia pro provincia cum lictera Generalis statim terminato capitulo Generali de Arimino et subcessit fratri Michelutio de Perusio, frater vero Angelus (236) commutavit studium perusinum cum quodam de Aquila pro studio de Florentia. Item tunc frater Dominicus de Viterbio remansit (237) in studio perusino pro studente provincie, de qua est Magister Henricus (238), et hoc concessit frater Henricus, tunc prior provincialis et baccellarius in sacra pagina, et frater Alexander prior Generalis, approbavit et confirmavit. Item frater Leonardus de Viterbio ante capitulum de Arimino per aliquos menses fuit positus in studio de Mediolano pro provincia per priorem Generalem, et subcessit fratri Dionisio de Urbeveteri (239), qui erat ibi pro provincia, et fuit amotus de Janua, ubi erat positus pro provincia.

(228) Cod. Cc 19, fol. 22 vel pag. 44.

(229) Distinctus ab alio Augustino etiam Perusino, qui dicebatur de Corciano (Cfr. p. 175 huius vol.); de praecedentibus eius studiis nihil scimus.

(230) Hic ad Lectoratum fuit promotus ex sententia Capituli Generalis Ariminensis, ut in huius definitionibus videre licet. Ubinam, postquam e Studio Parisiensi ante tempus fuit revocatus, studia perfecerit ignoramus.

(231) En alius lector de cuius studiis nihil hucusque vidimus.

(232) Primo nunc legimus nomen huius religiosi.

(233) Quanto tempore Bononiae studuit nescimus.

(234) En aliud Studium Generale Ordinis. Conventus Esculanus ad Provinciam Marchiae Anconitanae pertinebat.

(235) En aliud Studium Generale Ordinis in Provincia Lombardiae.

(236) Nempe de Perusio, dictus Anima Frigida (Cfr. p. 175 huius vol.).

(237) Quando fuerat ibi locatus? Remansit ibidem ut studens pro Provincia Saxoniae, sicut ex sequentibus patet.

(238) Scilicet, de Alamannia, seu de Urimaria, qui probabiliter ad Magisterium fuit promotus ante an. 1307. Recole quae diximus pag. 15, nota 2, huius vol.

(239) Dionysius iste anno 1321, ut opportune videbimus, fuit electus Definitor Provinciae et dicitur Lector. Studia perfecit Ianuae et Mediolani: sed quanto tempore, nescimus.

Anno domini M CCC XIX, prima dominica mensis Iunii, celebratum fuit capitulum provinciale in loco de Viterbio cum adiutorio provincie, in quo fuit vicarius prioris Generalis frater Iacob de Viterbio (240), et frater Franciscus de Roma iterum fuit electus provincialis et postea confirmatus per Generalem. Item in dicto capitulo fuerunt diffinitores fratres Bartholus de Viterbio, Franciscus de Urbeveteri, Stephanus de Singnia, lectores (241), et Bartholus de Corciano (242). Item Visitatores fuerunt facti fratres Constantinus et Guido de Centumcellis, lectores.

(240) Hic erat Lector, qui iam anno 1314 in alio Capitulo fuerat etiam Vicarius Prioris Generalis (Cfr. p. 174 huius vol.) et anno sequenti fuit electus Definitor Provincialis.

(241) Ex praecedentibus Lectoribus nobis novi sunt Fratres Bartholus de Viterbio et Bartholus de Signia, qui quando et ubi studia perfecerint ignoramus.

(242) Religiosum istum iam nominatum alias vidimus Priorem Conventus Perusini (Cfr. p. 54 huius vol.).

Item anno domini M CCC XX, de mense Aprilis, in festo beati Marchi, celebratum fuit capitulum provinciale in Sancta Maria de Populo, in quo fuit vicarius prioris Generalis frater Thomas de Fabriano (243), tunc baccellarius in sacra pagina, et frater Franciscus de Roma iterum fuit factus provincialis, et statim per Vicarium confirmatus. In dicto capitulo fuerunt facti diffinitores fratres Guido de Centumcellis, Ranutius de Viterbio de Sancto Luca, Simon de Urbeveteri (244) et Laurentius de Perusio (245), lectores. Item diffinitor capituli Generalis (246) fuit factus dictus frater Thomas discreti vero fuerunt frater Franciscus, tunc provincialis, et frater Augustinus de Corçiano, lector. Item visitatores provincie fuerunt facti frater Sabas de Roma et Iohannes de Tuscanella, lectores. Item in dicto capitulo concessi fuerunt fratri Iohanni de Roma pro expensis Magisterii sui (247) L florenos de auro, non tamen debuit omnes recipere simul, sed primo anno XVI florenos, nec tamen fuit sibi substracta provisio XII florenorum, quam prius habebat Parisius. Item diffinitum fuit [quod] frater Petrus de Orto iret pro studente Romane provincie ad studium de Mediolano et subcederet fratri Leonardo de Viterbio (248). Item diffinitum fuit quod frater Petrutius de Perusio, dictus de Monte, iret pro studente provincie ad studium de Padua. Item diffinitum fuit quod frater Iacobus de Singna iret pro studente ad studium de Esculo pro provincia. Item diffinitum fuit quod frater Paulus de Orto iret pro studente provincie ad studium de Aquila. Item diffinitum fuit quod frater Iacobus de Tibure subcederet in studio perusino pro provincia nostra. Item in eodem capitulo fuit innovatum quod de bonis defunctorum de qualibet libra acciperentur III solidi pro provincia.

(243) Religiosus iste, nunc primo nominatus in horum Capitulorum Actis, ni fallimur, Provinciae Romanae non fuit alumnus; celebris tamen in ea fuit ob visitationem huius provinciae ei a Summo Pontifice commissam anno 1328, ut suo loco videbimus.

(244) Parisios missus fuerat anno 1314 (Cfr. p. 174 huius vol.).

(245) Ubi studia perfecerit Lector iste res est nobis ignota.

(246) Quod Tarvisii anno sequenti 1321 celebratum fuit.

(247) Quoad ea quae Magister Ioannes recepit a Provincia ex quo legere coepit Parisiis librum Sententiarum usque ad promotionem ad Magisterium inclusive confer pag. 55, nota 6 huius vol.

(248) Iste Mediolanum fuit missus anno 1318 et an. 1321, quo Definitor Provinciae electus fuit, iam erat Lector, ut videbimus.

In nomine Domini, Amen. Anno Domini M CCC XXI de mense Julii in dominica post octavam apostolorum Petri et Pauli (250) celebratum est capitulum provinciale Romane provincie in loco de Aquapendente. In quo capitulo Vicarius fuit Reverendus Magister Johannes de Roma. Et sibi compromissum est de provinciali et de omnibus offitialibus capituli provincialis, et ipse in virtute compromissi nominavit in priorem provincialem Romane provincie fratrem Dominicum ab Castroplebis, tunc sotium fratris Alexandri generalis (251), et in diffinitores nominavit fratres Iacobum de Sassis, tunc lectorem perusinum (252), et Dionisium de Urbeveteri et Michaelem de Perusio, lectores Romanos, et Leonardum de Viterbio (253). In quo capitulo facte sunt subscripte diffinitiones. Et istud fuit primum capitulum provinciale ubi magister Iohannes invenit se postquam fuit factus magister in theologia (254). In primis diffinimus et ordinamus quod nullus prior nostre provincie audeat calices vel aliquid aliud pertinens ad cultum divinum subpignorare; quod si quis contrafecerit volumus illum vel illos ineligibiles per biennium permanere. Eadem diffinitione volumus quod frater Andreas de Sarmagiano reddat loco de Balneoregio planetam quam accepit sub pignore pro novem gilgiatis infra octo dies; quod si non fecerit, volumus quod prior suus cogat eum de bonis suis reddere. Item diffinimus quod nullus prior nostre provincie teneat quaternum Conventus ne putatur (nec utatur) officium (officio) procurationis sub pena officii, quam ipso facto incurrat si presens mandatum contempserit adimplere. Item diffinimus quod nullus frater audeat procurare per se vel per alium licteram aliquam nec nuntium spetialem a prelato aliquo vel communitate vel Domino alicuius terre vel rectore pro aliquo officio vel gratia impetranda vel pro quacumque penitentia mitiganda; qui autem contrafecerit ab omni officio cum cura animarum sit suspensus usque ad triennium et penam portet gravioris culpae per duos menses in loco ubi videbitur priori provinciali; quam licteram volumus ex nunc habere testimonium veritatis contra illum pro quo rogamina scribuntur. Et eidem pene subiaceat quicumque cum secularibus vel cum fratribus pertinaciter dilabit (sic: litigabit?). Item diffinimus quod omnes priores provincie debita conventus, et introitus debeant assignare annuatim. Quicumque contrafecerit voce careat et ineligibili (sic) sit per triennium. Item confirmamus diffinitionem factam in capitulo precedenti in Sancta Maria de Populo celebrato, que dicit quod quicumque frater alium dicto vel facto apud seculares diffamaverit ipso facto per tres menses pene carceris mancipetur. Addimus nos tres alios. Itaque quicumque aliud (sic) diffamaverit apud seculares per VI menses pene carceris mancipetur. Seculares autem intelligimus quotquot non sunt nostri ordinis professe (sic). Diffinitum fuit in capitulo generali Trevisii celebrato quod frater Dyonisius de Urbeveteri habeat medietatem provisionis librorum et burchie (sic) a provincia Romana, et dicta medietas provisionis librorum fuit sibi concessa per licteram generalis; de provisione bursie havverit (sic) XII florenos in precedenti anno, diffimus et ordinamus quod residuum provisionis bursie, quod residuum sunt XXXVIIII floreni, sibi et fratri Gentilutio de Roma in subsidium expensarum, quas contraserunt veniendo de parisius ad provinciam, concedatur. Ita tamen quod ista provisio inter eos per medium dividatur (255). Item diffinimus quod nullus frater vadat ad aliquod monasterium. Si autem aliquis ratione sue consanguinei (sic) vel indigeret ire, volumus quod prior suus assignet sibi socium specialem. Qui autem contrafecerit pene gravioris culpe per mensem subiaceat. Item eligimus omnes sacerdotes XXX annorum ad audiendas confessiones. Ita tamen quod de ipsi priores conventuales representent episcopis secundum formam brivilegii (sic). Item eligimus ad officium predicationis omnes lectores et omnes alios qui praedicare consueverunt. Sequens capitulum provinciale erit Corneti de mense madii in die consecrationis maioris ecclesie. In isto capitulo visitatores facti fuerunt fratres Franciscus Monaldi de Urbeveteri et Gentilis de Roma, lectores. In notitiis supra citatis quae ad hoc capitulum referuntur, leguntur etiam sequentia:

(249) Codicis fol. 26. A fol. 22v vel pag. 45 ad fol. 25v vel pag. 51, quae, ut alias observavimus a recentiori adnotatore codicis tamquam folia inutilia reputantur (Ibid. pag. 225, vol. II, nota 1), habentur notitiae aliaque circa capitula an. 1321-1332, ex quibus aliquid non inutile opportune notabimus.

(250) In notitiis praecedenti nota citatis habetur haec circumstantia: "post capitulum Generale de Trevisio".

(251) En alius e paucis sociis antiquis Prioris Generalis, quorum nomina noscuntur.

(252) Hic est celebris Iacobus Saxi (Sassi, Sassus vel de Saxis seu de Sassis), de quo alias diximus et de quo deinceps saepissime in his Actis habebitur sermo.

(253) In citatis notitiis inter Definitores secundo loco ponitur Leonardus de Viterbio et omnes dicuntur lectores: "Item in dicto capitulo fuerunt diffinitores fratres Iacobus Sassus, Leonardus de Viterbio, Dionisius de Urbeveteri et Michael de Perusio, lectores". Leonardus de Viterbio erat revera lector? Affirmandum videtur; nam ex capitulo an. 1318 constat, ut vidimus, illum studentem pro Provincia fuisse in studio generali Mediolanensi.

(254) Magister fuit factus die 30 Novembris anni 1319 (Cfr. p. 55, nota 6).

(255) In notitiis citatis legitur haec circumstantia: "non obstante quod dictus Dionisius de Urbeveteri non steterit per annum complete parisius", et Fr. Gentilutius dicitur Fr. Gentilis. Notandum insuper definitionem Capituli Generalis Tarvisini, quae hic citatur, inter definitiones eiusdem Capituli alibi editas non reperiri.

In nomine Domini, Amen. Anno Domini M CCC XXII de mense magii (sic). In festo assumptionis (in notitiis: Ascensionis) celebratum est capitulum provinciale in loco de Corneto, ubi fuit vicarius generali frater Jacob de Viterbio. In quo capitulo factus fuit Provincialis frater Jacobus Sassi (256) de Roma [prima vice per compromissum factum in fratrem Iohannem Magistrum de Roma]. Et statim fuit confirmatus per Vicarium supradictum auctoritate generalis. Diffinitores ibidem fuerunt frater Gentilis de Roma, Johannes de Viterbio, Nicolaus de Perusio et Andreas de Urbeveteri (in notitiis dicuntur lectores). In quo capitulo facte sunt subscripte diffinitiones. In primis confirmamus et approbamus diffinitionem factam in precedenti capitulo, videlicet, quod nullus prior Romane provincie teneat quaternum conventus, nec utatur officio procurationis suppena (sic) offitii, quam ipso facto incurrat, et eadem diffinitione volumus quod omni sexta feria in capitulo recomendentur benefactores nominando personas et quid et quantum dederunt manifestando. Item confirmamus diffinitionem que dicit quod omnes priores tempore capituli debita et introitus et utilitates debeant annuatim assignare, quod quicumque contrafecerit, voce careat et ineligibilis sit per triennium. Item quod quicumque diffamaverit aliquem, sicut in precedenti capitulo fuit diffinitum, per VI menses pene carceris mancipetur. Item diffinimus quod quilibet prior nostre provincie teneatur infra annum ad minus unum novitium recipere. Quod si quis neglexerit facere permaneat ineligibilis anno sequenti. Item diffinimus quod studentes qui ibunt ad studium provincie recipiant provisionem indumentorum a locis propriis. Item diffinimus quod priores non discurrant per terram cotidie (sic) nisi sit casus evidens et utilis pro conventu ita quod fratres bene advertant commodum quod e huiusmodi frequentatione ad terram consequitur conventus predictus, nec etiam alii fratres discurrant per terram nisi simili modo, alias nec ipse prior nec ipsi fratres ultra ter in ebdomada terram ingrediantur (257) et tunc contrahant modicam horam. Ita quod si vadat ante prandium non vadat post prandium et revertatur ad primam mensam prandii. Et si post refectionem, id est, post nonam in estate revertatur, ita quod intersit vesperis, et de hoc inquirat diligenter provincialis et studiose et puniat secundum excessa (sic). Item diffinimus quod priores non vendant aliquid sine requisitione capituli de fructibus pertinentibus ad conventum unde est prior suppena vocis. Et talis venditio a conventu non permittatur nec teneat aliquid, sed cogatur prior de suo satisfacere. Item diffinimus quod nullus prior contraat debitum in loco suo ultra valorem XXX solidorum sine licentia provincialis, quod si contrafecerit ipso facto sit ab offitio prioratus absolutus. Mandamus insuper provinciali ut in colibet (sic) loco audeat (sic) rationem, mandantes singulis prioribus suppena supradicta quod eidem provinciali tota (sic) rationem integre debeant resignare. Item diffinimus quod nullus frater vadat ad aliquod monasterium sine provincialis licentia [in] scriptis, quicumque contrafecerit pene carceris est mancipetur per VI menses. Item diffinimus quod nullus frater intromittat se de arte medicine nec presumat legere in jure. Si quis autem contrafecerit ammoneatur per provincialem de loco ubi legit et consilia medicine dedit et subiaceat pene gravioris culpe per mensem et voce careat. Item diffinimus quod nullus frater audeat equitare sine licentia provincialis in scriptis. Si quis contrafecerit voce ca[reat]. Item diffinimus quod quicumque frater habet licentiam alicuius gratie vel exceptionis, quod teneatur eam hostendere (sic) priori suo antequam ea utatur. Si quis autem contrafecerit sit ipso facto tali gratia privatus et per XV dies pene subiaceat gravioris [culpe]. Item cassamus omnes licentias datas per vicarium capituli precedentis et per provincialem ab illo capitulo citra. Item diffinimus quod quilibet prior habeat istas diffinitionem (sic) in suo conventu suppena VIIII dierum graviorum culparum. Item cum audiverimus quedam perpetirita [perpetrari] in loco de aquapendenti per fratrem Petrum modellum lectorem de Viterbio, que cedunt ad confusionem et scandalum, si ita est, nostre religionis, unde mandamus religionis viris Francisco de Urbeveteri et Dyonisio eiusdem terre, lectoribus, quod de predictis in aquapendenti diligenter inquirant et illud quod in dicta inquisitione invenerint quem citius priori provinciali destinent. Visitatores facti fuerunt fratres Ranutius et Leonardus de Viterbio, lectores. Sequens capitulum provinciale celebrabitur in loco de Maliano in kalendis madii.

In notitiis toties citatis circa hoc capitulum haec alia habentur: Item fuit concessum quod frater Nicolaus de Perusio, lector, haberet illo anno de bonis defunctorum V florenos. Item in dicto capitulo fuit revocatus de studio Esculano frater Jacobus de Singnia et ordinatus ibi frater Augustinus de Viterbio. Item in studio de Ianua fuit positus frater Paulus de Orto. Item fuit revocatus de studio de Bononia frater Lucarellus de Corçiano et in eodem studio fuit positus pro provincia frater Iohannes de Sancto Angelo de Roma, sed Generalis non acceptavit. Item fuit revocatus de studio Senensi frater Angelutius Marini et ibi fuit positus frater Paulutius Loctii de Roma".

(256) Anno 1314 Parisios missus fuerat et anno 1321, ut supra vidimus, cum esset Lector Perusinus, electus fuit Definitor. Quando fuit ad Lectoratum promotus? Probabiliter anno 1319, si nempe quinquennio integro Parisiis in studio permansit.

(257) Exinde colligas conventus Provinciae Romanae hoc tempore fere omnes (et de conventibus aliarum Provinciarum Ordinis idem dici potest) extra civitates et oppida fuisse sitos.

In nomine Domini Amen. Anno Domini M CCC XXIII. Celebratum est capitulum provinciale in loco de Maleano prima die mensis madii. In quo capitulo vicarius fuit magister Iohannes de Roma. In quo capitulo electus est [in notitiis: iterum] provincialis per scrutinium concorditer frater Iacobus Sassi, et per eumdem vicarium statim confirmatus fuit auctoritate generalis. Diffìnitores in eodem capitulo fuerunt fratres Iacob de Viterbio, Andreas de Perusio, Andreas de Roma et Iacobus de Tibure (258), ubi facte sunt subscripte diffinitiones. In primis diffinimus quod nullus frater audeat aliqua arma portare. Si quis autem contrafecerit pene carceris mancipetur per tres menses. Nichilominus provinciali precipimus quod de hoc per totam provinciam diligenter inquirat et puniat secundum superius est expressum. Item cum ad aures nostras pervenerit quod quidam fratres vestre provincie, sue salutis immemores, presumunt camiseas lineas, diplodes (sic) ac etiam capputia de guarnello portare, Diffinimus et ordinamus quod quicumque aliquod istorum portaverit, provincialis accipiat et in publico comburi faciat, et portantem vel portantes pene gravioris culpe per mensem faciat subiacere. Item diffinimus quod nullus frater de loco ad locum sine licteris testimonialibus vadat. Si quis autem contrafecerit precipimus priori loci, ad quem adcesserit, quod illum vel illos tamquam apostata (sic) vel apostatas recipiat, et si quis prior istum tenorem contempserit, praecipimus provinciali quod illum pene (sic) gravioris culpe per mensem portare compellat. Item diffinimus quod bona spiritualia omnium locorum provincie sint communia omnibus benefactoribus omnium locorum Romane provincie. Item diffinimus quod frater Andreas de Perusio pro lectura biblie recipiat a provincia XXX florenos, de quibus hoc anno recipiat VIII. Item diffinimus quod nullus prior aliquam possessionem audeat vendere, donare, vel alienare, vel commutationem aliquam facere, vel aliqua occasione pro minori pretio quam valeat dare, sine licentia provincialis in scriptis. Si quis contrafecerit ipso facto sit absobutus ab officio prioratus. Nichilominus teneatur ad restitutionem dictorum bonorum. Et si predicta bona satisfacere non posset ipsum adiudicamus carceri per VI menses. Item diffinimus quod lictere prioratus fiant in propriis locis. Si quis contrafecerit pene gravioris culpe per XV dies debea (sic) subiacere. Item diffinimus quod quilibet prior teneatur facere in loco in quo est prior unum cartolarium (sic) bonum et magnum, in quo debeat scribere diligenter omnes introitus et expensas loci, et omnes res sacristie, pannos loci et alias massaritias loci predicti nullo diminuto, ita quod priores qui post eum venerint omnia in dicto cartulario inveniant seripta. Si quis contrafecerit privetur indumento et voce careat. Et nichilominus provincialis illum vel illos pene gravioris culpe per mensem faciat subiacere. Et precipimus provinciali quod de hoc per totam provinciam diligenter inquirat et ulterius puniat secundum sibi videbitur. Item confirmamus omnes diffinitiones factas in capitulo precedenti. Sequens capitulum erit in loco de Cerqueto in festo beati Luce.

(258) In notitiis dicuntur lectores et nominantur hoc ordine: "Andreas de Perusio, Andreas de Roma, Jacobus de Tibure et Iacob de Viterbio".

In notitiis saepius citatis inter alia leguntur sequentia: "Item visitatores fuerunt facti fratres Franciscus de Urbeveteri et Petrus Uguctionis".

In nomine domini Amen. Anno domini M CCC XXV. Celebratum est capitulum provinciale in loco nostro de Viterbio secunda die mensis Iunii. In quo vicarius generalis fuit frater Philippus de Spoleto [in notitiis additur: tunc prior perusinus], et in eodem electus est provincialis frater Iacobus Sassi per scrutinium nemine discordante, et statim confirmatus est per eumdem vicarium auctoritate generalis, et diffinitores fuerunt fratres Iacob de Viterbio, Iohannes de Tuscanella, Lucas de Corchiano et Deodatus de Urbeveteri. In isto capitulo facta fuerunt subscripte diffinitiones. In primis cum multi clamores ad nos venerint de quibusdam prioribus nostre provincie quod eorum subditis de indumentis nullatenus providerunt, et non sit consonum rationi quod fratres per totum annum laborent et a loco nullum recipiant sublevamen, ideo compatientes paupertati et laboribus subditorum, diffinimus et presenti diffinitione firmamus quatenus quilibet prior nostre provincie ante quam veniat ad capitulum provinciale secundum possibilitatem loci suis subditis de indumentis debeat subvenire, quod si aliquis prior contrafecerit ipsum ex nunc voce privamus et eidem iniungimus penam gravioris culpe per XV dies, nec etiam in sequenti anno possit assumi ad officium prioratus. Item cum sit contra nostri ordinis instituta quod priores sine discretis veniant ad capitulum, diffinimus quod quilibet prior, qui sine discreto ad capitulum venerit, pene gravioris culpe subiaceat per tres dies et qui in sequenti capitulo sine discreto venerit per XV dies pene gravioris culpe subiaceat. Item cum frater Franciscus de Roma variis expensis indiget ratione sue infirmitatis et antiquitatis volumus quod loca de Verulis, de Genatiano, de Tybure, de Cora, de Molaria, de Stricto, quilibet supra dictorum locorum det sibi annuatim dimidium florenum. Item diffinimus quod in istis IIIIor locis, scilicet in Sancto Triphone, Viterbii, de Urbeveteri et Perusii, sint IIIIor conservatores ad quorum manus deveniant omnes introitus locorum et alii procuratores recipient pecuniam ab istis secundum mandatum priorum. In Sancto Triphone volumus esse fratrem Petrum de uguccionibus, Viterbii fratrem Iacob, in urbeveteri fratrem Deodatum, Perusii fratrem Andream. Item diffinimus quod frater Andreas de Perusio habeat pro lectura sententiarum L florenos, de quibus, recipiat isto anno XV. Item diffinimus quod frater Iacobus de Viterbio habeat pro lectura biblie XXX florenos, de quibus recipiat isto anno X. Item diffinimus quod nullus prior audeat vendere, subpignorare, vel alienare calicem vel aliquid aliud pertinens ad cultum divinum, nec aliquid de rebus mobilibus sive immobilibus sine consensu sui conventus et expressa licentia provincialis in scriptis, suppena vocis quam ipso facto incurrat. Item approbamus diffinitionem que dicit quod fratres non induant se vestibus disciplinatorum (259), addentes insuper quod [si] aliquis frater ad supradictos se intromiserit nisi solus ille qui ad eorum obsequium est deputatus, vel cum dicto habitu per terram vel infra locum iverit, quod talis de loco illo ammoveatur (sic) et subiaceat pene gravioris culpe per mensem. Item confirmamus diffinitionem factam quod fratres non discurrant per provinciam sine licteris testimonialibus, addentes quod si prior aliquis, vel eius locum tenens, aliquem sine huiusmodi licteris receperit quod provincialis dictum priorem suspendat et eum in alio loco cum penitentia que sue discretioni videbitur ponat, et hoc idem volumus observare (sic) de vicariis si hanc diffinitionem neglexerint. Item diffinimus quod nullus frater cuiuscumque conditionis et status audeat aliquem fratrem sine provincialis licentia ad sacros ordines promovere, si quis contrafecerit, si prior est ipso facto sit a prioratus offitio absolutus et in perpetuum sit privatus officio cum cura et voce, si alius frater est ipse et frater ordinatus volumus carcere mancipari. Diffinimus quod nullus frater audeat portare burtias de repe, de serico, de corio, de lana, pendentes nec etiam corrigias ornatas vel cultellos cum sugulo de serico cum terolis de argento punctatos vel deauratos, quod si aliquis contrafecerit ipsum ex nunc penitentie ordinate per provincialem volumus subiacere. Item diffinimus quod quicumque studens extra conventum perusinum vel romanum steterit per duos menses sit cella privatus non obstante quacumque licentia provincialis. In isto etiam capitulo fuerunt confìrmate omnes diffinitiones facte a capitulo de Aquapendenti citra. Sequens capitulum provinciale in loco de Urbeveteri.

In notitiis toties citatis leguntur sequentia: "Item visitatores fuerunt facti fratres Angelus de Castroplebis, lector, et Iohannes Pandulfi. Item in dicto capitulo fuerunt positi in collecta pro fratre Iacobo Sancti Triphonis de Roma XXXVI floreni".

(259) Quinam fuerint isti disciplinati? Videtur nobis hoc nomine designari Flagellantes. De his ait Torelli (Secoli Agostiniani, ad annum 1313, n. 1): "In questo istesso tempo la Setta de’ Flagellanti che alcun tempo prima erasi scoperta per Eretica in alcune parti d’Italia, prese più che mai forza, e vigore, attesochè, sotto finto pretesto di penitenza seminava fra la minuta Plebe molti gravissimi errori, e fra gli altri uno era questo: che per cancellare qual si voglia gravissimo peccato, e per ottenere il perdono da Dio era di maggior valore una minima flagellatione, che qual si voglia umile Confessione, ed altri così fatti spropositi". Et clarissimus noster Berti (Historiae Ecclesiasticae Breviarium, saec. XIV, cap. III): "Flagellantes, quorum cruenta poenitentia eruperat in Italia circa annum 1260, coeperunt in hoc saeculo XIV in haeresim et superstitionem degenerare". Ex allatis utriusque scriptoris verbis deducitur Flagellantium sectam in haeresim degenerare coepisse initio XIV saeculi, tantum in aliquibus Italiae partibus; iam vero, cum anathemate fuerint percussi a Clemente VI, qui anno 1342 Romanus Pontifex fuit electus, minime absonum erat in hoc Capitulo anno 1325 celebrato permittere fratrem aliquem ad eorum obsequium deputari. Disciplinatorum, nihilominus, doctrina aut mores Patribus Capituli Viterbiensis non placuisse videntur ob graves quas imponunt poenas ei "qui se ad supradictos (disciplinatos) intromiserit vel cum eorum habitu per terram vel infra locum iverit".

In nomine Domini Amen. Anno domini M CCC XXVI mense Madii [in notitiis: in Pentecoste] die XIIII capitulum provinciale fuit celebratum in loco Urbeveteri, in quo capitulo vicarius [in notitiis: Prioris Generalis] fuit Reverendus magister Iohannes [de Roma], ubi electus est per scrutinium nemine discordante frater Iacobus Sassi de Roma (261). Diffinitores ibidem fuerunt fratres Andreas de Urbeveteri (262), Leonardus de Viterbio (263), Andreas de Roma (264), [lectores], et Bartholus Nicole [de Perusio]. Ubi facte sunt diffinitiones subscripte. In primis mandamus quod quilibet sacerdos nostre provincie pro vita et bono statu Magistri Guillelmi, prioris generalis, dicat unam missam de Sancta Maria et scolaris unum psalterium cum Gloria Patri et laycus L. Pater noster cum Ave Maria. Addimus nihilominus quod in quolibet loco ponatur unus frater in tabula, qui pro bono statu ordinis et supradicti patris dicat unam missam de Spiritu Sancto. Item confirmamus diffinitionem factam, scilicet quod nullus prior nostre provincie audeat vel presumat venire ad capitulum, nisi prius dederit fratribus indumenta; quod si aliquis prior audeat contrafacere ipsum vel ipsos ex nunc voce privamus et eodem (eidem) iniungimus penam gravioris culpe per XV dies, nec in sequenti anno possit assumi ad offitium prioratus. Confirmamus diffinitionem quod prior Viterbiensis infra III menses debeat habere constitutiones ordinis et officium de corpore Christi in tali nota quod fratres possint ibidem cantare, quod si contempserit portet poenitentiam unius mensis et sit voce privatus, et sub eodem tenore praecipimus priori de Balneoregio quod infra VI menses habeat constitutiones. Item confirmamus diffinitionem quod nullus frater vadat ad monasteria sine licentia provincialis in scriptis; quod si quis contrafecerit pene carceris mancipetur. Item cum post decessum fratrum aliqui minus indiscrete [discrete] repetant de bonis desiderium et dicant eos eis fuisse debitores in pecunia, in libris et pannis, Ad tollendam talem litigationem diffinimus quod quicumque tenetur habere ab alio fratre sano sive infirmo talem modum se curet per licteram vel per testes, ut lucide et clare possit demonstrare id quod petit debere se recipere. Si quis tamen per alium modum peteret volumus quod sibi non cedatur et nichilhominus (sic) per VIII dies penitentiam graviorum culparum cogatur portare. Item cum fratres predicatores affectuose Ordinem nostrum diligant, ut multi fratres nostri ex diversis partibus testantur, ideo volentes eis pro posse grata vicissitudine respondere, diffinimus quatenus dictos fratres predicatores ubique locorum a nostris fratribus debeant honorari ac in locis nostris sicut fratres nostros recipere et caritative tractare; et de hoc provincialis tempore sue visitationis inquirat (265). Item cum Frater Raynaldus (266), prior Perusinus, proposuerit nobis quod aliqui fratres de Perusio fecerunt aliquas expensas indebitas fraude dyabolica decepti, necnon in dampnum conventus, ideo diffinimus et presenti diffinitione firmamus quatenus restituant dicto conventui expensas sic indebite factas infra spatium unius mensis sub pena vocis, quam ipso facto incurrant. Item diffinimus quod nullus prior vadat extra locum suum, nisi ad propinquiorem locum, et hoc raro et cum magna et evidenti causa, semel forte in mense vel minus, sine licentia provincialis in scriptis. Item approbamus et confirmamus diffinitionem illam que dicit quod quicumque frater infamaverit aliquos fratres apud seculares quod pene carceris debeat per tres menses mancipari (267). Item diffinimus quod scole gramaticales superiores sint ubicumque patri nostro provinciali videbitur expedire. Item diffinimus quod scole logycales sint in loco nostro de Corneto, de lectore committimus in venerabilem virum Magistrum Iohannem de Roma, de studentibus committimus provinciali. Item diffinimus quod scole philosophie sint in loco nostro de Urbeveteri et ibidem ponimus pro lectore fratrem Franciscum de Urbeveteri, lectorem (268), de studentibus mittendis committimus provinciali. Item diffinimus quod scole gramaticales fiant a principio studii usque ad nativitatem Domini in Sancta Maria de populo, a nativitate usque ad pascha in loco nostro de Molaria; de studentibus euntibus ad dictas scolas committimus nostro provinciali. Item diffinimus et ordinamus quod quidquid datur a comunitatibus sive ab aliis hominibus pro vestimentis fratrum quod illa pecunia, que pro dictis vestimentis datur, non possit expendi nisi tantum in vestimentis fratrum, preter quam pro collecta si necesse fuerit; prior autem qui contrafecerit et de pecunia, sive frumento, vel aliis sic pro vestimentis datis vel acquisitis aliquid expenderit, nisi ut dictum [est], ipsum ex nunc suspendimus ab officio prioratus; nihilominus quod talis prior de suo tantum reponat quantum abstulit de pecunia supradicta. Item cum aliqui fratres contra ordinis nostri ordinationes impignoraverint calicem obaliba (?) loci de Corneto, scilicet frater Jacobus Calyti (Calixti?) (269), Gregorius, Marcus, Iacobus sacerdos de Urbeveteri, Angelus de Altigeriis et Nicolaus de Orto, ideo diffinimus quod dictum calicem de bonis ipsorum (270), ut sit in exemplum aliis, ut nullus sit ausus (audeat) aliquid de rebus ecclesiasticis impignorare. Confirmamus omnes alias diffinitiones factas in superioribus capitulis.

In notitiis citatis haec alia habentur: Item visitatores facti fuerunt fratres Leonardus de Viterbio et Petrus de Orto, lectores. Item procurator provincie fuit factus frater Angelus de Aquapendente. Item socius provincialis fuit factus frater Anibaldus de Perusio (271). Item in eodem capitulo quilibet locus de provincia solvit unum florenum pro adiutorio expensarum pro canonicatione Sancti Nicolai. Item in eodem capitulo multi fratres speciales fecerunt adiutorium pro dicto negotio, aliqui plus aliqui minus; frater autem Franciscus de Roma, lector, dedit duos florenos. Item in eodem capitulo fuit factus lector frater Paulus de Sanguineis et fuit positus Corneti ad legendum. Item in eodem capitulo fuerunt impositi in collecta pro fratre Iacobo Sancti Triphonis XXXVI floreni. Item in eodem capitulo fuit commissum per diffinitores fratri Iohanni Magistro de Roma quod ipse corrigere posset fratrem Iacobum Garofolum (272) secundum delicta sua.

(260) Cfr. Cod. Cc 19 Archivi Ordinis fol. 28 vel pag. 56.

(261) Ab anno 1322 usque ad annum 1328 inclusive semper fuit Provincialis et deinde, omissis annis 1329-1330, semper usque ad an. 1339 eodem munere functus est, ut videbimus; utrum vero deinceps fuerit etiam provincialis nescimus, quia desunt acta capitulorum huius Romanae provinciae. Fuit etiam definitor capituli Generalis Montispessulani, ut vidimus (cfr. pag. 318 et 466, nota 3, vol. III huius ephemeriridis). Alias de hoc Iacobo Sassi, Deo favente, latius agemus.

(262) Andreas de Urbeveteri iam erat lector anno 1322, quo prima vice nominatur in his actis et capitulo illius anni tamquam definitor interfuit (Vide p. 297, vol. III); ubinam studia perfecerit res est ignota. Anno 1324, absente Iacobo Sassi ratione Capituli Generalis Montepessulani, Fr. Andream, qui tunc cognominatur Sensii, de Urbeveteri, reliquit tamquam Vicarium provincialem (vide pag. 321 citati vol. III). Definitor fuit etiam in capitulis provincialibus an. 1328, 1333 et 1339, ut suo tempore videbimus.

(263) Non confundendus cum alio, qui iam anno 1275 erat lector novus, fuit definitor capituli Prov. et locatus tamquam lector in conventu de Molaria (vide p. 228, vol. II). Fr. Leonardus, de quo hic est sermo, anno 1318 locatus fuit in studio Mediolanensi (cfr. vol. III, p. 249) eique successit Fr. Petrus de Orto (ibid. p. 250); anno 1321, iam lector, definitor fuit capituli provincialis (ibid. p. 295) et anno 1322 provinciae visitator (ibid. p. 298).

(264) Iste fuit studens Parisiensis anno 1306 (cfr. p. 55, vol. III); quo anno redierit et lector factus fuerit non constat; anno 1315 uti lector et definitor apparet (ibid. p. 179), sicut etiam in capitulo provinciali an. 1323 (ibid. p. 317).

(265) Hanc definitionem, cum nonnullis variationibus et ultimae periodi suppressione, ad hunc annum 1326, n. 4, edidit Torelli, et paulo ante ait quod in hoc capitulo electus fuit provincialis "Fr. Giacomo Sassi Romano, Religioso di gran talento ne’ governi, e ciò che maggiormente importa, di gran bontà di vita, et in conseguenza molto zelante della Regolare osservanza: così nota il Registro Romano" (Vol. V, p. 412). Affirmationem seu elogium istud quoad hunc provincialem in hoc capitulo non invenimus; illum tamen elogio isto dignum credimus.

(266) Putamus esse illum, qui anno 1291 socius fuit datus Fr. Petro de Corneto cum hic ad praedicandam crucem per provinciam missus est (Vide pag. 342, vol. II), quique anno 1295 in eodem conventu perusino erat sacrista (Vide p. 87, vol. III).

(267) Cfr. pag. 296, vol. III definitionem capituli provincialis an. 1321, in qua praedicta poena, in praecedenti capitulo decreta quamvis in codice isto non inveniatur (V. p. 249-250, vol. III), adaucta fuerat tribus aliis mensibus, ita ut praefati delicti reus poenae carceris per sex menses deberet subiacere; quod in sequenti capitulo confirmatum fuit (ibid., p. 297).

(268) Religiosus iste anno 1297 revocatus est a studio curiae, ubi ultra quinque annos extiterat (cfr. p. 394, vol. II); in capitulo provinciali an. 1299 fuit definitor et dicitur lector novus (ibid. p. 481); anno 1301 fuit provinciae visitator (Vide p. 38, vol. III); anno 1315 fuit iterum definitor provincialis (ibid. pag. 175); pro capitulo an. 1316 nominatus fuerat Vicarius Generalis, sed (nescimus quam ob causam) eidem non interfuit (ibid.); anno 1317 designatus fuit discretus proximi capituli generalis Ariminensis (pag. 176) eique interfuit (pag. 222, nota 4); anno 1319 fuit definitor provincialis (p. 249) et anno 1324 visitator provinciae (p. 318).

(269) Alias vidimus nominatum quemdam Iacobum Calixti, lectorem et definitorem capituli provincialis anni 1318 (cfr. p. 248, vol. III); sed utrum sit idem ac iste, qui hic apparet, ignoramus. De reliquis fratribus, qui deinceps nominantur adhuc nihil aliud scimus.

(270) Id est, eorum usui concessis juxta morem omnium Ordinum religiosorum tunc vigentem.

(271) In generali capitulo Florentino an. 1326 decretum fuerat, ut Provinciali in capitulis provincialibus assignaretur socius, qui nunc secretarius provincialis vocatur. Primus ad hoc munus nominatus in provincia Romana est iste Fr. Anibaldus de Perusio, de quo ex horum capitulorum actis has notitias habemus: anno 1296 decretum fuit ut succederet in studio Curiae Fr. Francisco de Urbeveteri (Vide pag. 392, vol. II). sed utrum reapse hoc evenerit nescimus; anno 1298 Generali Capitulo Mediolanensi adfuit (Vide pag. 36, vol. III), qua tamen ratione ignoratur; tamquam discretus Romanae provinciae Capitulo Generali Viterbiensi anno 1312 interfuit (ibid. p. 150, nota 3) et anno 1331 electus fuit provinciae definitor, ut suo loco videbimus; nullibi autem dicitur lector et proinde credimus quod studia, fortasse ob infirmitatem, prosequi non potuit.

(272) Iste est Iacobus de Viterbio, qui cognominabatur Garofolus, cuius favore anno 1325 in capitulo provinciali impositi fuerunt in collecta trigiuta floreni pro lectura Bibliae (Vid. pag. 319, vol. III). De anteactis eius studiis et ubinam lectorem egerit nihil adhuc invenimus; deinde occasione causae contra eum motae celebris evasit.

In nomine Domini Amen. Anno domini M CCC XXVII die XXIIIIa mensis Aprilis, celebratum est capitulum provinciale in Sancta Maria de Populo. In quo Vicarius Generalis fuit frater Franciscus de Roma [in notitiis: lector]; et in eodem [re] electus est provincialis frater Iacobus Sassi per scrutinium nemine discordante et statim confirmatus est per eumdem Vicarium auctoritate Generalis. Diffinitores fuerunt fratres Ranaldus de Caldana [tunc prior perusinus], Dyonisius de Urbeveteri, Augustinus Cagni de Viterbio (274) [lector] et Iacobus Sancti Triphonis (275). In primis mandamus omnibus et singulis fratribus nostre provincie, cuiuscumque status et conditionis existant, quatenus prelatis curatis et dyocesanis debeant reverentiam exhibere, semper salva ordinis libertate; quod si aliqui vel aliquis contrairet illos vel ipsum adiudicamus pene gravioris culpa per mensem. Item approbamus diffinitionem precedentis capituli, que loquitur de receptione novitiorum (276). Addentes quod nullus prior nostre provincie vel eius gerens audeat aliquem novitium recipere deformem, de legitimo thoro non natum, apostatam alius Ordinis et vilis conditionis et nescientem aliqualiter legere; qui autem contrafecerit teneatur prior provincialis ipsum ab officio prioratus absolvere cum penitentia gravioris culpe per mensem. Item diffinimus quod quilibet prior ante electionem discreti et vicarii sui conventus faciant registrum de omnibus rebus mobilibus et immobilibus, que sunt in dicto conventu et eum portet ad capitulum provinciale assignans eum vicario et diffinitoribus dicti capituli; quicum que autemcontra fecerit ipso facto sit absolutus ab officio prioratus et voce careat; in quo etiam registro scribat debita sui loci, si que sunt, quod si non assignaverit, cogatur satiffacere (sic) de suo. Item diffinimus et presenti diffinitione mandamus quatenus omnes petitiones per nos signate debeant infra tres menses executioni mandari; quod si aliquis contrafecerit ipsum pene gravioris culpe adiudicamus per mensem. Item diffinimus et singulis fratribus nostrae provincie mandamus quatenus nullus audeat portare caligas cum calzarettis extra locum vel infra locum; quod si aliquis contrafecerit, si clericus voce careat, si laycus portare (cogatur) penitentiam gravioris culpae per duos menses, nisi casu infirmitatis. In isto etiam capitulo confirmate fuerunt omnes diffinitiones facte a capitulo de Aquapendenti celebrato anno domini M CCC XXI. Sequens capitulum provinciale celebretur in loco de Molaria, in festo Sancti Vitalis martyris.

In notitiis toties citatis sequentia etiam leguntur:Item visitatores fuerunt facti fratres Augustinus de Corciano (277) et Ranutius de Viterbio (278). Item procurator provinciae remansit frater Angelus de Aquapendente (279). Item in dicto capitulo fuerunt impositi pro fratre Iacob Sancti Triphonis de Roma lectore, XXXVI floreni et fuit completa collecta pro eo. Item fuit ordinatum quod fratres Iacob et Ranutius de Viterbio (280) invenirent diffinitiones capitulorum preteritorum, tam Generalium quam provincialium, et cum constitutionibus que nunc habentur ordinarent unum corpus constitutionum secundum quod melius scirent, et in sequenti capitulo micterentur Generali. Item in dicto capitulo quilibet locus solvit, vel debuit solvere, I florenum pro adiutorio expensarum pro corpore beati Augustini. Item commissum fuit Magistro Iohanni quod provisionem provincie pro studentibus de Parisius concederet secundum beneplacitum suum et in sequenti capitulo debet dicta collecta imponi. Et ipse magister Iohannes denuntiavit quod Parisius irent et provisionem haberent a provincia per III annos, scilicet, frater Iohannes de Sancto Angelo et frater Bartholomeus domini Zachariae de Urbeveteri, et quilibet eorum habuit XVIII florenos annuatim. Ita quod in tribus quilibet eorum a provincia habuit in tribus annis LIIII florenos (281). Item in dicto capitulo frater Iohannes magister de Roma, ante quam legeretur littera vicariatus, iudicavit ad carcerem fratrem Iacobum Garofolum propter plura contra ipsum inventa, auctoritate sibi commissa in precedenti capitulo, et mandavit fratri Ranaldo de Caldana quod poneret ipsum in carcere Perusii; ipse vero presentiens ivit ad Curiam, ubi erat Generalis, et sic ordinavit quod fuit concessus domino Anibaldo, tunc archiepiscopo de Neapoli. Ipse autem frater Iacobus transiens per Romam, et non per loca ordinis, fuit captus per fratres Marchum, nepotem magistri, et Marchum Rubeum, et positus in carcere Molarie in Kalendis Angusti, nesciente magistro, qui erat Neapoli provincialis (282).

(273) Cod. Cc 19 Archivi Ordinis fol. 28v vel p. 57.

(274) Anno 1322 missus fuerat ad studium Asculanum (Vide p. 298, vol. III).

(275) Etiam iste erat lector, ut infra videbimus. Anno 1323 definita fuerat collecta eius favore (Vide p. 318, vol. III), sed effectum non habuit ob revocationem Generalis quousque in Capitulo Generali Montepessulano an. 1324 definitum fuit, ut haberet provisionem Parisiensem per tres annos (ibid., p. 472); quo modo eam habuerit constat ex his quae habentur in eodem codice, fol. 37v, videlicet: "De Fratre Iacobo Sancti Triphonis de Roma. - Anno domini M CCC XXV et XXVI et XXVII pro quolibet anno habuit Frater Iacobus de Roma, Lector, de Sancto Triphone XXXVI florenos de auro: abuit (sic) in tribus annis C. et VIII florenos. Verum est quod ibi [Parisiis] non fuit tribus annis, nec ibi accepit (sic) examen". Ubi ergo examen subierit et ad lectoratum promotus fuerit res est nobis ignota.

(276) Inter definitiones immediate praecedentis capituli istam non invenimus expressam; sed an. 1322 iam fuerat decretum qud quilibet prior unum novitium recipiat infra annum (ibid. p. 297).

(277) Iste erat lector et anno 1316 tamquam Vicarius Generalis praefuit capitulo provinciali, eo quod prior nominatus, Fr. Franciscus de Urbeveteri, non adfuit (Vide p. 175 vol. III); anno 1320 electus fuit discretus provinciae pro futuro generali capitulo Tarvisino an. 1321 (ibid. 250), cui revera interfuit (ibid. p. 246, nota 3); eodem discreti munere functus est in generali capitulo Parisiensi an. 1329 et alia deinceps provinciae munera exercuit, prout suis locis videbimus.

(278) Tres huius nominis religiosos ex actis horum Capitulorum novimus, scilicet: unum, qui an. 1297 dicitur praedicator et recensetur inter antiquos (Cfr. p. 395, vol. II); alterum, qui anno 1287 ad studium Neapolitanum fuit missus et anno 1290 inde amotus et locatus in studio Romanae Curiae (Cfr. 271 et 301, vol. II); tertium vero qui anno 1318 missus fuit ad studium Bononiense (Cfr. p. 248, vol. III): de quo ex tribus hic agitur? Videtur agi non posse de primo, quia cum anno 1297 esset praedicator ex antiquis, post triginta annos non videtur probabile quod adhuc esset inter vivos: ex aliis unus annis 1321, 1324 et 1325 dicitur iunior (Cfr. p. 296, 318 et 321, vol. III), quod evidens indicium est ambos tunc temporis vixisse; deinde in actis horum Provincialium Capitulorum nullum Ranutium post hunc annum 1327 nominatum reperimus; nescimus proinde quis ex duobus sit qui hic et paulo infra nominatur.

(279) Remansit procurator, quia in praecedenti nomimatus fuerat ad idem officium (Vid. cap. praec. in Notitiis).

(280) Fr. Iacob de Viterbio qui, ni fallimur, erat lector, anno 1314 fuit Vicarius Generalis in capitulo provinciali (cfr. p. 174, vol. III), quod munus iterum obivit anno 1322 (ibid. p. 296); pluries fuit definitor in provincialibus capitulis, nempe annis 1315, 1323 et 1325 (ibid. pp. 175, 317 et 318); anno 1323 designatus fuit ut iret ad capitulum generale, sed non ivit (ibid. p. 318), et anno 1325 nominatus fuit conservator bonorum conventus Viterbiensis (ibid. pag. 319). Mense Iunii an. 1330 iam defunctus erat, quod ex quadam definitione capituli provincialis, tempore illo celebrati deducitur, ut suo loco videri poterit. Quoad Ranutium de Viterbio vide quae paulo ante de eo diximus.

(281) Hac super re alio loco eiusdem codicis (f. 37v) sequentia legimus: "De fratre Iohanne de Sancto Angelo et Bartholomeo de Urbeveteri. - Anno domini M CCC XXVII in capitulo provinciali in Sancta Maria de Populo celebrato commissum fuit Reverendo Magistro Iohanni quod micteret Parisius studentes duos pro provincia, et ipse nominavit fratres Iohannem de Sancto Angelo et Bartholomeum domini Zacharie de Urbeveteri. Ita quod quilibet eorum omni anno haberet a provincia X et VIII florenos. Ita quod ambo simul infra tres annos habuerunt a provincia C et VIII florenos de auro".

(282) De facto hoc Fr. Iacobi de Viterbio, qui dicebatur Garofolus et erat biblicus Parisiensis (Cfr. p. 319, vol. III), vide quae dicuntur in sequenti capitulo.

Eodem mando (anno), scilicet M CCC XXVIII circa finem mensis madii misit Magister Guillelmus, generalis, visitatores duos ad Romanam et Spoletanam provinciam [In notitiis: et provincias Regni], et fuerunt fratres Iohannes de Montitiano et Iacobus de Plumbino, et isti debebant tenere capitulum provinciale et visitare totam provinciam et specialiter de facto fratris Iacobi Garofoli; sed quia provinciale capitulum propter tyrannidem maximam Lodovici de Bavaria fieri non poterat, supra nominati visitatores, de consilio fratris Iacobi, provincialis, et fratris Francisci de Roma, lectoris, habito in loco de Perusio, mutaverunt provinciale capitulum et posuerunt eum (sic) in loco de Aquapendente cum adiutorio provincie. In quo capitulo vicarii generalis fuerunt supradicti visitatores, et eis presentibus per scrutinium, nemine discordante, unanimiter et concorditer electus est provincialis iterum frater Iacobus Sassi de Roma; sed quia frater Iacobus Sassi nullo modo acceptare volebat (284) supradicti visitatores mandaverunt sibi per obedientiam quod supradictam electionem acceptaret. Qui frater Iacobus cum multis lacrimis acceptavit et statim confirmatus est in priorem provincialem per supra dictos vicarios auctoritate generalis; et supradictum capitulum celebratum fuit in loco de Aquapendeute Xa die mensis Iunii, Anno Domini quo supra. In quo capitulo non fuit Reverendus magister Iohannes de Roma (285); sed quia in eodem capitulo debebant eligi officiales capituli generalis, unanimiter et concorditer electus est in diffinitorem capituli generalis pro nostra Romana provincia supranominatus frater Iacobus Sassi provincialis. De discretis capituli generalis, et visitatoribus provinciae, compromissum fuit concorditer in fratrem Iacobum Sassi, provincialem, et Franciscum de Roma, lectorem, et ipsi statim, compromisso acceptato, nominaverunt in discretos capituli generalis fratres Augustinum de Corciano (286) et Petrum de Orto (287), lectores, et in diffinitores capituli provincialis nominaverunt fratres Andream de Urbeveteri (288), Angelum de Perusio (289), lectores, Bartulum de Nicole de Perusio (290), et Donatum de Roma. Ubi facte fuerunt infrascripte diffinitiones. Item (291) confirmamus diffinitionem factam contra priores de persolutione indumentorum, que sic incipit, quod nullus prior audeat venire ad capitulum nisi prius fratribus dederit indumentum, etc. Item quia ex accessu ad terras rebellium consueverunt scandala plurima evenire, cupientes scandalis supradictis salubri remedio obiurare, ordinamus et presenti diffinitione mandamus quod nullus frater nostri ordinis, cuiuscumque status et conditionis existat, ad aliquam ire terram rebellem sancte matris ecclesie, nec litteras aliquas vel ambasciatam alicui dictorum rebellium vel comunitati procurare debeat sine expressa licentia in scriptis habita prioris provincialis, quam sine magna et evidenti utilitate ecclesie concedere non presumat; quod si secus presumptum fuerit pro prima vice pene gravioris culpe per mensem transgressor debeat subiacere, pro prima (secunda) vero sine habitu continue dictam penam per duos mensem portare cogatur, pro tertia vero vice per mensem carceri mancipetur, cum gravaminibus que in nostris constitutionibus continentur; eidem pene per omnia adiudicamus obloquentes contra statum sancte matris ecclesie et omnes et singulos, qui fratrem Petrum (292), scismaticum et haereticum, aliter quam sic praesumpserit nominare. Volumus etiam quod simili pena puniatur per omnia quicumque in subditum vel superiorem verbis vel minis praesumpserit irato animo insultare, et ad maiorem cautelam et previsionem pleniorem periculorum, que interdum eveniunt, volumus quod contemptiones (contendentes) de partibus guelphis vel gebellinis pene predicte modo simili abstringantur auctoritate presentis diffinitionis. Item confirmamus diffinitionem factam in precedenti capitulo de Registris fiendis que sic incipit: diffinimus qnod quilibet prior ante electionem discreti, etc. Item confirmamus et approbamus diffinitionem factam in capitulo cornetano de alienatione bonorum mobilium et immobilium et de debito non habendo, que sic incipit: Diffinimus et ordinamus quod priores non vendant, etc., cui diffinitioni auctoritate presentis diffinitionis addimus ad maiorem cautelam et firmitatem omnium predictorum, quod secus faciens teneatur de sibi concessis ab ordine, sub pena carceris quam ipso facto incurrat, satisfacere integrum quidquid alienaverit, et inde non extrahatur nisi primo satisfecerit, ut est dictum. Item confirmamus diffinitionem factam in capitulo Cornetano de non tenendo quaternum conventus a prioribus, que sic incipit, quod nullus prior teneat quaternum conventus, etc. Item eligimus confirmando et confirmamus eligendo ad audiendum confessiones omnes sacerdotes nostre provincie a triginta annis et supra, decernentes ex nunc quod prior provincialis et visitatores generalis possint et diminuere et augere prout et sicut eis videbitur expedire; predicatores vero qui examinati fuerunt vel habuerunt consuetudinem predicandi et lectores omnes ad praedicandum eligimus, et admittimus (committimus) provinciali quod novos possit adnumerare predictis secundum exigentiam meritorum.

In notitiis habetur etiam sequentia: Item visitatores facti fuerunt fratres Andreas de Roma (293) et Augustinus de Viterbio (294). Item post dictum capitulum immediate dicti visitatores ceperunt visitare, ante quam fratres recederent, de facto Garofoli, ut scirent per quos et quare fuit positus in carcere; quia specialiter de hoc habebant mandatum prioris Generalis propter querelam Domini Anibaldi, qui dominus, essens (sic) cardinalis procuravit cum papa quod fratres Thomas Magister de Fabriano (295) et Matheus de Tuscanella (296) essent visitatores super facto fratris Iacobi Garofoli, et uterque (sic) visitatores multa fecerunt contra multos fratres, quod longum esset narrare, et visum fuit multis quod partialiter processerunt (297).

Post definitiones huius capituli an. 1328 in eodem codice leguntur sequentia: Terminato autem supradicto provinciali capitulo supradicti visitatores generalis visitaverunt totam provinciam in capitulo, et miserunt Viterbium ad fratres, qui erant ibi, rebelles ecclesie et ordini, qui contempserunt eos et nullo modo voluerunt venire ad eos. Deinde iverunt visitatores ad Montemfiasconem et ad fratres de Viterbio miserunt unum laycum, servitorem ipsorum quod cum securitate et cum fiducia gratiam obtinendi venirent ad eos ad Montemflasconem; qui iterum eos contempserunt et laycum eorum cum verecundia ad eos remiserunt. Deinde redierunt de Monteflascone et venerunt ad Urbemveterem inflati multum et pleni omni iniquitate, et visitatione incepta in loco Urbevetano ad nihil aliud tempnebant (sic) nisi ad dissipationem bonorum fratrum et ad destructionem provincie. Sed quia Deus omnipotens ipse est, qui superbis resistit et maquinationes iniquorum et sceleratorum hominum detruncat et incidit, nutu divino inceperunt fratres et loca quam plures eis rebellare et ad legatos Sedis Apostolice appellare. Stante autem tam magna discordia in ista Romana provincia venerunt nova quod frater Iacobus Garophulus procuraverat visitatores duos papales, et isti fuerunt Magister Thomas de Fabriano [et Mattheus de Tuscanella] (298), de quo facto communiter fratres Ordinis fuerunt scandalizati, eo quod inique in ordine simile factum fuerat procuratum, propter quam causam frater Iacobus Garofolus non modicum cecidit ad gratiam ordinis pro tunc. Et supra dicti visitatores papales citaverunt Perusium quam plures fratres, inter quos citaverunt Magistrum Iohannem de Roma et fratrem Iacobum Sassi, provincialem. Et istud fuit Neapoli dum irent ad Curiam. Sed ipsi appellaverunt ad Summum Pontificem, et recto tramite iverunt Avinionem, ubi sanctissimus papa Iohannes residebat. A quo sanctissimo papa Magister Iohannes et provincialis noster supradictus gratiosissime sunt recepti; dimissis tantum verbis gratiosissimis voluit irritum esse quidquid factum erat per visitatores suos (299). Deinde Magister supradictus cum provinciali fuerunt cum generali Guillelmo, qui in Avinione tunc erat, ut ipse revocaret etiam visitatores suos et annnllaret quod factum fuerat per eos; sed generalis noluit annullare acta visitatorum suorum, sed suspendit omnia acta eorum et eos revocavit ad Senensem provinciam. Isto autem tempore quo ista agebantur per nos in Curia provincia ista quassabatur fortissime, in tantum quod in nullo fratres erant dissimiles a secularibus in armis portando, unus alium capiendo, de loco ad locum varios insultos faciendo, loca expoliando, fratres vulnerando et percutiendo. Ista et peiora principibus et secularibus pandendo, supradictus (sic) provinciali existente in Curia continue cum generali ordinis et cum Magistro Iohanne. Deinde Magister Iohannes, et frater Iacobus provincialis supradictus, quia tempore (sic) istabat iverunt Parisius, ubi debebat esse capitulum generale, in quo capitulo diffinitor fuit frater Iacobus Sassi, provincialis. In quo Capitulo terminata fuerunt omnia in pace et concordia, secundum quod apparet in diffinitionibus capituli generalis de Parisius sub annis domini M CCC XXVIIII. Et sciendum quod supradictus frater Iacobus Garofolus adhesit Domino Anibaldo de Ceccano, cardinali, et ipse Dominus Anibaldus procuravit cum papa quod essent Visitatores in Romana provincia, pro negotio supradicti fra tris Iacobi Garofoli, magister Thomas de Fabriano et Mattheus de Tuscanella, ut superins est expressum. Deinde postquam annullata sunt in generali capitulo de Parisius omnia que fecerant fratres Iacobus de Plumbino et Iohannes de Montitiano, visitatores generalis, venit frater Iacobus Sassi, provincialis, cum Magistro Iohanne ad Urbem veterem, et quia supradicti visitatores absolverant ab officio prioratus fratres subscriptos et alios prefecerant, eos supra dictus provincialis restituit omnes, qui facti fuerant in capitulo provinciali, et deposuit omnes qui facti fuerant per visitatores, et reposuit eos conventuales ubi prius; loca autem fuerunt ista, scilicet de Theulario, de Cerqueto, de Aquapendenti, de Balneoregio. Deinde ordinavit supradictus provincialis quod capitulum provinciale fieret in loco de Monteflascone.

(283) Cfr Codicem Cc 19 Archivi Ordinis fol. 29v.

(284) Codex erronee habet: "nolebat".

(285) Ut in fine praecedentis capituli vidimus erat Provincialis Neapolitanae provinciae.

(286) Lectorem istum prima vice vidimus capitulo an. 1316 praesidentem (Cfr. pag. 175, vol. III); an. 1320 electus fuit discretus generalis Capituli Tarvisini, cui revera an. 1321 interfuit (ibid. pagg. 245 et 250).

(287) Petrus de Orto, an. 1320 ad Studium Mediolanense missus (Cfr. pag. 250, vol. III), an. 1324, iam lector, electus fuit Provinciae definitor (Cfr. p. 318 cit. vol.) et an. 1326 visitator.

(288) Cfr. quae de eo diximus p. 33 huius voluminis.

(289) Anno 1315 fuit locatus in studio Perusino, cum antea fuisset in studio generali provinciae vallis Spoleti (Cfr. pag. 175, vol. III), et an. 1318 commutavit hoc studium pro studio Florentino (ibid. p. 249); sed quando lector evaserit non apparet.

(290) Iste iam fuerat definitor capituli provincialis an. 1326 (Vide supra in suo loco).

(291) Ante definitionem istam in hoc capitulo nulla alia legitur.

(292) De Corbaria, antipapam.

(293) Hic Parisios missus fuit ex definitione Capituli Generalis Bononiensis an. 1306 una cum Laurentio de Roma (Cfr. pag. 55, vol. III); sed cum ab an. 1302 usque ad 1313 capitula provinciae Romanae desiderentur, nescimus quanto tempore fuerit in illo studio et quando factus lector, lector enim fuit et uti talis ac etiam ut definitor apparet in capitulo provinciali anno 1315 (ibid. pag. 317).

(294) Iste etiam erat lector et anno praecedenti, 1327, fuerat definitor, ut videre est in capitulo illius annis in quo cognominatur Cayni.

(295) Cfr. pag. 249, nota 8, vol. III. Anno 1321 in generali capitulo Ariminensi fuit definitor Provinciae Romanae (ibid. pag. 246, nota 3), ad hoc munus electus in capitulo an. 1320 eiusdem Provinciae (ib. pag. 250), tuncque erat bacalaureus; quando autem ad Magisterium promotus fuerit nescimus. Tamquam Magister interfuit capitulis generalibus an. 1329, 1332, 1335 et 1338 et anno 1335 dicitur etiam Provincialis provinciae Marchiae Anconitanae (Vide Maiocchi et Casacca, in op. cit., pp. 34, 58, 64 et 74).

(296) In quodam documento pontificio deinceps citando dicitur lector, sed quando lectoratum obtinuerit non constat.

(297) Haec omnia fusius in sequentibus narrantur.

(298) In codice nomen secundi visitatoris non legitur.

Litterae pontificiae, in quibus hi duo visitatores nominantur, facta sic enarrant: "Dilectis filiis Thome de Fabriano, sacre theologie professori, ac Mattheo de Tuscanella eiusdem theologie lectori, ordinis fratrum Heremitarum Sancti Augustini, salutem. Referente dilecto filio nostro Anibaldo tituli sancti Laurentii in Lucina presbitero cardinali, didicimus quod dudum dilectus filius Iacobus de Viterbio, Ordinis fratrum Heremitarum sancti Augustini, bacallarius biblicus Parisiensis, capellanus, comensalis et familiaris cardinalis eiusdem, per quosdam fratres eiusdem Ordinis Romane provincie absque omni causa legittima, quinymo typo malitie, solum, sicut fertur, ut taliter impeditus non posset ad lecturam Sententiarum Parisius et ad statum magisterii promoveri, sicut eidem cardinali multorum fidedignorum fratrum eiusdem Ordinis veridica relatio patefecit, fuit per sententiam ad carcerem iudicatus et provisione, quam recipere a provincia debuerat supradicta, ab eisdem extitit iniuste privatus. Propter quod eodem Iacobo ad... generalem priorem dicti Ordinis super dictis gravaminibus et iniuriis non absque laboribus et expensis gravibus recurrente, idem prior generalis sententiam predictam suspendit eam sibi examinandam reservans, dictumque Iacobum tamquam bonum et sufficientem absque omni nota culpabili una cum dilecto filio Iohanne Pangiota (a), dicti Ordinis sacre pagine professore, ad ipsius cardinalis, tunc archiepiscopi Neapolitani, obsequium deputavit, dictoque cardinali totam suam auctoritatem super persona eiusdem Iacobi per litteras patentes concessit, dictum Iacobum ab omnibus officialibus dicti Ordinis per easdem litteras eximendo. Quodque, cum dictus Iacobus ad dictum cardinalem, tunc archiepiscopum, se conferret, dictis fratribus, qui prius inique processerant contra eum, procurantibus per quosdam alios fratres eiusdem Ordinis illorum in hac parte complices et fautores (non obstantibus licentia, exemptione et suspensione huiusmodi in scriptis redactis, quorum omnium patentes litteras eiusdem prioris generalis secum idem Iacobus deferebat et illis ostendit) captus, litteris praedictis et rebus omnibus per dictum Ordinem sibi concessis spoliatus, et carceri in compedibus ferreis extitit mancipatus et per octo dies detentus taliter in carcere supradicto, et per quosdam ex eis nichilominus apud graves personas falso multipliciter diffamatus, ob cuius timorem carceris Angelus de Perusio, laycus seu conversus Ordinis memorati, tunc socius dicti Iacobi et familiaris cardinalis eiusdem, posuit se in fuga, et solus venire necesse habuit ad praesentiam cardinalis, tunc archiepiscopi supradicti, nec propter absentiam dicti prioris generalis in remotis agentis dicti excessus tunc corrigi potuerunt. Quare prefatus cardinalis nobis humiliter supplicavit ut, ne propter impunitatem eorum alii perpetrandi similia audacia ministretur, providere super hoc de oportuno remedio dignaremur. Quocirca discretioni vestre per apostolica scripta committimus" etc. (sequitur commissio data 13 Maii anno 1328). Vide apud Denifle, opere citato, II, pag. 310.

(299) En quomodo ista narrantur in litteris eiusdem Ioannis XXII (20 Martii anno 1329) datis generali Ordinis: "Dilecto filio Guillelmo priori generali Ordinis fratrum Heremitarum Ordinis sancti Augustini, salutem. Significarunt nobis dilecti filii Iohannes Parentii, sacre theologie magister, Iacobus de Saxis, prior provincialis Romane provincie, Iacobus de Lofredis de Urbe, et Daniel de Monterubiano Ordinis fratrum Heremitarum sancti Augustini, quod licet ipse Iohannes olim in provinciali capitulo dicte provincie vicarius tuus generalis existens ex commissione tunc per dictum capitulum sibi facta Iacobum de Viterbio, professorem dicti Ordinis, suis culpis et demeritis exigentibus, in alio Capitulo dicte provincie tunc proxime subsecuto etiam de diffinitorum dicti capituli consilio et assensu ad certum tempus ad carcerem condempnasset, tamen dilecto filio nostro Anibaldo tit. Sancti Laurentii in Lucina presbytero cardinali, referente nobis quod prefatus Iacobus de Viterbio, bachalarius biblicus Parisiensis, capellanus, commensalis et familiaris suus, per quosdam fratres... (ut supra, mutatis mutandis)... cumque prefati Thomas et Mattheus prefatos Iohannem, priorem, Iacobum de Loffredis et Danielem et quamplures alios fratres dicti Ordinis vigore commissionis huiusmodi coram se super premissis fuissent ad iudicium evocati, Iohannes, prior, Iacobus de Loffredis et Daniel et alii fratres predicti, a quibusdam gravaminibus eis ab eisdem Thoma et Mattheo illatis ad sedem apostolicam appellarunt. Quare prefati significantes nobis humiliter supplicarunt, ut cum prefati Thomas et Mattheus post et contra appellationem huiusmodi nonnullos processus contra eos et alios quamplures fratres dicti Ordinis, ut premittitur, fecisse dicantur, providere super hiis, de oportuno remedio dignaremur. Nos igitur prefatos commissarios ex certis causis ad id nos moventibus auctoritate presentium revocantes ac gerentes de tue circumspectionis industria fiduciam in hiis et aliis in Domino specialem, ipsorum supplicationibus inclinati discretioni tue per apostolica scripta committimus et mandamus quatinus vocatis qui fuerint evocandi et auditis hinc inde propositis quod iustum fuerit super premissis iuxta instituta eadem (Ordinis) appellatione remota decernas, faciens quod decreveris per censuram ecclesiasticam firmiter observari" etc. Cfr. Denifle, loco citato, pag. 321.

(a) En alius sacrae theologiae Magister. An. 1318 erat Parisiis Magister actu regens, ut apparet ex iuramento ab eo cum aliis praestito die 13 Novembris eiusdem anni de privilegiis Universitatis observandis et secretis celandis (vide apud Denifle, op. cit., II, pag. 227).

In nomine domini Amen. Anno domini M CCC XXIX. In festo beati Luce celebratum est provinciale capitulum in loco de Monteflascone. In quo Vicarius generalis fuit frater Iohannes de Massa (301) tunc baccellarius et lector in loco de Perusio, et in eodem electus est provincialis per scrutinium concorditer frater Augustinus de Corciano (302), presente magister (sic) Iohannes de Roma. Diffinitores ibidem fuerunt fratres Petrus de Orto (303), Bartholomeus de Urbeveteri (304), Paulus [In notitiis Venesuli] de Perusio (305), et Iacobus de Sancto triphone (306). In quo capitulo diffinitiones de novo alique facte non fuerunt, sed confirmate fuerunt supra scripte nisi penitentiales vel de restitutione aliquarum rerum, secundum quod apparet in aliis Registris de cartis (307) bammatinis. Diffinitum fuit ibidem quod sequens capitulum provinciale fieret Orti in festo apostolorum Petri et Pauli.

(300) Ex cod. Cc. 19 Archivi Ordinis, fol. 30, vel pag. 64. Istius et sequentium capitulorum provinciae Romanae, usque ad illud an. 1333 celebratum, Torelli mentionem non fecit.

(301) Religiosus iste anno 1328 apparet Parisiis tamquam testis in quodam publico instrumento inique vocatur bacalaureus in theologia. Cfr. Maiocchi et Casacca, Codex diplomaticus Ord. E. S. Augustini Papiae (Papiae, 1905) pag. 26. De eo alibi.

(302) Cfr. pag. 37 (nota 1) huius vol. et infra in cap. prov. an. 1331.

(303) Missus fuit Mediolanum, ratione studii, anno 1320, et iam lector, electus provinciae Definitor anno 1324 (cfr. pag. 250 et 348 vol. III huius ephem.).

(304) Parisios fuit missus anno 1327 ibique per tres annos commorari debebat; erat igitur isto a. 1329 lector novus.

(305) Iste iam fuerat definitor anno 1314 si ille, qui ibi nominatur, idem est ac iste (cfr. pag. 174, vol. III, huius ephem.).

(306) Cfr. pag. 36 (nota 4) huius vol. et infra Cap. prov. an. 1331.

(307) Libri isti nunc ut deperditi habentur.

In nomine domini Amen. Anno domini M CCC XXX, die XXIX mensis Iunii. Celebratum est capitulum provinciale in loco nostro de Orto. Ubi fuit vicarius magister Iohannes de Roma et ibidem electus est per scrutinium provincialis frater Dyonisius de Urbeveteri (308). Diffinitores ibidem fuerunt fratres Andreas de Roma (309), Iacobus de Tibure (310), Symon de Perusio (311), lectores, et Petrus de Sancto Blasio de Viterbio Ordinis supradicti (312). In primis diffinimus et presenti diffinitione mandamus omnibus et singulis prioribus Romane provincie, vel eorum vicem gerentibus, quod pecuniam ad conventum pertinentem [non] audeant recipere vel retinere, set (sic) omnes proventus et yntroitus conventus recipiat procurator, vel sacrista, vel aliquis de senioribus de conventu ad hoc specialiter deputatus, si procurator, vel sacrista non essent in domo; quod si prior aliquis nostre provincie contra hanc sanctam diffinitionem facere presumpserit ipso facto sit suspensus ab officio prioratus. Sub eodem tenore mandamus omnibus et singulis fratribus nostre provincie, ut nullus audeat vel presumat recipere pecuniam in loco vel extra locum, sed benefactorem ducat ad procuratorem sui conventus, sub pena gravioris culpe per mensem. Diffinimus et ordinamus quod omnes priores nostre provincie ante quam capitulum pro eligendo priore [vicario] et discreto fiat, faciant inventarium de omnibus bonis loci et de utilitatibus factis pro illo anno vel de debito si, quod absit, contraheretur; quod si aliquis contrafaceret sit ineligibilis illo anno. Item, diffinimus et presenti diffinitione priori provinciali precipimus quatenus sollicite inquirere debeat bona fratrum defunctorum, scilicet, fratris Iacobi de Viterbio (313) et aliorum, et accipere decimam partem de bonis predictis, secundum modum et formam datam in capitulo Parisius celebrato (314). Item, diffinimus et presenti diffinitione firmamus quatenus ad studium Parisiense pro tribus annis vadant fratres Franciscus de Roma et Philippus Cuminati de Perusio. Ita tamen quod tota provisio provincie Romane inter eos equaliter dividatur. Diffinimus et ordinamus quod nullus prior extra suum conventum per XV dies stare audeat, vel presumat, sine ardua et expressa causa et pro utilitate ipsius conventus; quod si aliquis contrafaceret volumus quod vestimento privetur et quod conventus pro eo in nullo gravetur. Item diffinimus et ordinamus quod quilibet prior nostre provincie infra spatium sex mensium debeat taliter ordinare, quod in loco ubi prior est officium de Corpore Christi notatum, ita quod dictum officium possit distincte legi et cantari; si quis autem prior contrafaceret ex nunc ipsum vestimento suo privamus et de ipso indumento ipsum officium preditum ematur per antiquiorem fratrem loci sui.

Alio loco eiusdem codicis, id est, fol. 37v legitur: De fratre Francisco de Parione et Philippo Cuminati. - Anno Domini M CCC XXX. Ordinatum fuit in capitulo provinciali Orti celebrato, quod fratres Franciscus de Parione et Philippus Cuminati de Perusio irent Parisius pro provincia, eodem modo quo supra (315). Sed frater Philippus Cuminati a provincia non habuit nisi X et VIII florenos, eo quod fratres de Perusio fuerunt separati a nobis. Frater vero Franciscus habuit a provincia L. et IIIIor florenos (316).

(308) Vide quae de eo habentur pag. 470, nota 7, vol. III, huius ephem. et in locis ibi citatis. An. 1327 electus etiam fuit definitor provinciae. (Cfr. pag. 36, huius vol.).

(309) Cfr. pag. 32 (nota 6) et 40 (nota 1) huius vol.

(310) Anno 1320 locatus fuit in Studio Perusino et anno 1323, iam lector, electus fuit provinciae definitor (cfr. pagg. 250 et 317, vol. III, huius ephemeridis).

(311) Anno 1318 locatus fuit in Studio Senensi (cfr. pag. 248, vol. III, huius ephem., ubi per errorem typographicum vocatus fuit Lionellus, cum dici debuit Simonellus, ut est in codice), atque illum esse credimus qui cognominatur Bernardi et anno 1326, iam lector, vivebat in conventu Perusino, a quo, imo et a tota provincia Romana, una cum aliis, fuit expulsus a Capitulo Generali Florentino (1326) usque ad proximum generale capitulum (Cfr. pag. 14 huius vol.); sed nescimus ubinam fuerit durante illo triennio (1326-1329), quo extra provinciam manere debuit propter culpam commissam in Magistrum Ioannem de Roma, illum, nempe, qui in hoc capitulo provinciali, tamquam Vicarius Prioris Generalis una cum aliis electoribus, partem habuit in electione ipsius Fr. Simonis ad munus definitoris.

(312) In praecedentibus huius capituli Ordo nominatus non apparet; unde verba "Ordinis supradicti" per errorem scripta sunt, vel per oblivionem codicis scriptor antea Ordinem non nominavit.

(313) Cfr. quae de eo diximus pag. 37, nota 4, huius vol.

(314) Cfr. definitionem, quae hic citatur, pag. 84 huius vol.

(315) Id est, eodem modo quo dispositum fuit anno 1327 favore fratrum Ioannis de Sancto Angelo et Bartholomei de Urbeveteri, de quibus ibidem paulo ante fit sermo, qui eorum quilibet Parisiis per tres annos habere debebat annuam provisionem XVIII florenorum (cfr. pag. 37 huius vol.).

(316) Haec latius explicantur in folio sequenti 38, in quo de eadem re scripta inveniuntur sequentia:

In nomine Domini. Amen. Anno Domini M CCC XXXI, celebratnm est capitulum provinciale in loco nostro de Corneto XVIII die mensis magii (sic), ubi fuit vicarius magister Andreas de Perusio (317), presente magistro Iohanne de Roma. In quo capitulo provincialis electus est per scrutinium concorditer frater Iacobus Sassi, diffinitores fuerunt ibidem fratres Sabbas de Roma (318), Bartholomaeus de Urbeveteri (319), lectores, Anibaldus de Perusio (320) et Thomas de Monteflascone, predicatores; et quia instabat tempus capituli generalis in diffinitorem capituli generalis electus est frater Augustinus de Corchiano, in discretum vero frater Iacobus de Sancto Triphone. In quo capitulo facte sunt subscripte diffinitiones. Item, volumus quod pena[m] carceris incurrat per VI menses quicumque frater pernoctaverit in aliquo monasterio monialium, et volumus quod prior provincialis super hanc sanctam diffinitionem nullatenus possit dispensare [nec] super hiis diffinitionibus superius positis. Eidem pene volumus subiacere fratres alterius provincie contra has diffinitiones in nostra provincia facientes (321). Item, diffinimus et presenti diffinitione firmamus quod quilibet prior nostre provincie teneatur ad minus recipere unum novitium infra annum; contrarium facientes ipso facto voce activa et passiva privamus, etc. Item, diffinimus et ordinamus quod nullus prior nostre provincie audeat tenere quaternum conventus, nec utatur officio procurationis, sub pena officii quam ipso facto incurrat, si presens mandatum contempserit adimplere. Et in eadem diffinitione volumus quod omni VI feria in capitulo recommandentur benefactores, [per] priorem, procuratorem et sacristam, qui bene fecerunt illa ebdomada, nominando personas, et quid et quantum dederint manifestando. Item, precipimus priori provinciali quod in quolibet conventu audeat (audiat?) rationem de introitibus et expensis, et si invenerit adscriptum de manu prioris, quod teneatur ipsum immediate absolvere (ab officio). Item, cum sit inhonestum et incongruum et mortale peccatum nomen Dei in vacum assumere, idcirco presenti diffinitione firmamus, quod quicumque frater nostre provincie iuraverit per evangelia, vel per corpus et sanguinem, eo modo quo saeculares consueverunt iurare, pene gravioris culpe per mensem sine dispensatione subiaceat ipso facto. Item, diffinimus et presenti diffinitione firmamus quod nullus frater portet arma ad offendendum; contrafaciens vel contrafacientes ipso facto pene carceris per VI menses volumus subiacere. Item, diffinimus quod nullus frater portet coltellum acutum, nec burtias (sic) siricatas, nec ocreas, nec calciarottos, nec corrigias suprasutar (?) de syrico; contrafacientes ipso facto pene gravioris culpe per XV dies subiaceant. Item, diffinimus quod quilibet prior nostre provincie teneatur et cogatur dare fratribus sui loci pro indumento ad minus unum florenum; quod si quis contrafaceret, in sequenti provinciali capitulo precipimus priori provinciali quod istam diffinitionem faciat observare.

In notitiis additur: In quo capitulo pro illis qui iverunt ad capitubnm generale (322) positi fuerunt L floreni.

Immediate post hoc Capitulum leguntur sequentia: Eodem anno, prope generale capitulum, quod Venetiis celebrari debebat, generalis Guillelmus, ad petitionem aliquorum fratrum de Perusio, misit pro visitatore ad conventum Perusinum, de Corchiano, de Cerqueto, de Theulario, fratrem Iohannem de Massa, bacellarium, qui, sicut partialis et iniquus homo se habens in hac parte, adhesit uni parti exterminando aliam; et, inter alia que fecit, fratrem Augustinum de Corciano privavit diffinitione capituli generalis, quomodo et qualiter continetur in Registris scriptis in cartis de papiro, nihilominus, determinata qnestio[ne] ista per generalem Guillelmum et per alios bonos fratres Ordinis, determinatum fuit quod supradictus frater Augustinus esset in diffinitione et diffinitor pro Romana provincia in capitulo generali, sicut a supradicta provincia electus fuerat, et ita fuit, non obstantibus quibuscumque contrariis, secundum quod in aliis legistris (sic) continetur. In eodem capitulo Venetiis celebrato frater Iacobus de Viterbio, dictus Garofolus, promisit libere et sua bona fide et libera voluntate, amicus esse fidelis et sine fictione magistro Iohanni et fratri Iacobo Sassi, tunc provinciali et vicario generalis in capitulo provinciali Marche Tervistine (sic), et supradicta spontione (sic) facta, magister Iohannes supradictus, cum supradicto provinciali, quidquid boni et honoris potuerunt procurare supradicto Iacobo de Viterbio procuraverunt, secundum quod apparet in aliis legistris Romane provincie.

(317) Cfr. quae de eo diximus pag. 472 (nota 2), vol. III huius ephem. Anno 1329 iam Magister erat et ut talis interfuit Capitulo Generali Parisiensi illius anni (cfr. pag. 81 nota 4 huius vol.); sed de hoc Magistro alibi latius agemus.

(318) Anno 1316 iam fuerat electus provinciae definitor, et erat lector, sed non fuerat studens Parisiensis (cfr. pag. 175, vol. III huius ephem.); anno autem 1320 fuit provinciae visitator (ibid., pag. 250).

(319) Vide supra in cap. an. 1329, pag. 90 huius vol.

(320) Cfr. pag. 35 (nota 3), huius voluminis.

(321) Definitio ista incipit: "Item", et in ea fit sermo de "definitionibus superius positis", cum tamen ista sit prima, quae in hoc capitulo scripta reperitur. An scriptor codicis aliquas omiserit, vel inter alias infra posuerit, res est incerta.

(322) Quinam fuerunt isti? Provincia hoc tempore duos habebat Magistros in S. Theologia, Ioannem, nempe, de Roma et Andream de Perusio, qui iure suffragii gaudebant in Capitulis Generalibus; et officiales electos, ut irent ad Capitulum Generale, supra iam vidimus, videlicet Definitorem Fr. Augustinum de Corciano et Discretum Fr. Iacobum de Sancto Triphone, qui cum provinciali Iacobo Saxi Capitulo assistere debebant: fuerunt igitur saltem quinque nominati. Diximus saltem, quia, ut ex sequentibus apparet, etiam Fr. Iacobus de Viterbio, dictus Garofolus, tempore Capituli Venetiis erat, sed virum suis, an provinciae expensis, ignoramus.

In nomine Domini. Amen. Anno Domini M CCC XXXII de mense Iulii capitulum provinciale Romane provincie factum est Perusii, in quo vicarius fuit Fr. Dominicus de Castroplebis [In notitiis saepe citatis additur: lector] (324), presentibus magistro Iohanne de Roma et Andrea de Perusio, ubi electus fuit communiter et concorditer per scrutinium nemine discordante in priorem provincialem fratrem (sic) Iacobus Sassi de Roma; et diffinitores supradicti capituli fuerunt fratres Iacobus Garofolus [de Viterbio, biblicus], diffinitus tunc ad lecturam Sententiarum, Augustinus de Corchiano, Petrus de Orto et Iohannes de Sancto Angelo de Roma (325), lectores. [In notitiis additur: Visitatores fuerunt facti fratres Petrus de Orto et Thomas de Monteflascone, Procurator provincie factus est frater Consilius de Aquapendente. In quo capitulo facte fuerunt subscripte diffinitiones]. Item, (326), cum per fratres conventus de Urbeveteri propositum fuerit quod frater Bartholomeus [Dompne Guline] de Urbeveteri, studens, habuerit quingentas petias auri et sexcentas argenti et alios colores (?), quia hoc hic per nos non potest veritas inveniri, diffinimus et presenti diffinitione sancimus quod visitatorcs provincie hoc videant, quibus mandamus per obedientiam salutarem quod diligenter inquirant statim et quod faciant (327) secundum ordinis instituta. Item, cum de expensis infirmorum varias querelas habuimus, quia per fratres infirmos in expendendo pro infirmitatibus non est debitus modus ordinis observatus, diffinimus et presenti diffinitione sancimus quod nulli pro infirmitate aliquid satisfiat, nisi singillatim et particulariter, de consilio medicorum et de licentia prioris dicti loci, ponat in scriptis. [Item], Cum ex commissione et compromisso prioris [localis] diverse et varie inordinationes scquantur, diffinimus et presenti diffinitione sancimus quod de futuro priore compromissum nullum fieri possit in priorem illius loci, ubi fieri debet electio prioris; si autem secus factum fuerit, ex nunc ipsum compromissum annullamus, et volumus quod electio prioris dicti loci devolvatur ad diffinitores capituli provincialis. Item diffinimus et ordinamus, et priori provinciali per obedientiam salutarem mandamus, quod registrum de bonis omnium locorum provincie faciat renovari. Item, diffinimus et presenti diffinitione [ordinamus] quod quilibet prior nostre provincie habeat quaternum unum, in quo quolibet die ipse prior scribat quidquid procurator in quaterno suo scripsit de introytibus et expensis coram duobus fratribus in conventibus maioribus, et in eodem modo prior scribat in quaterno suo introytus et expensas sacristie. Item, diffinimus quod procurator et sacrista illo die quo aliquid recipiunt vel expendunt in quaterno suo quilibet scribat; contrarium autem facientes volumus et mandamus quod pena furti puniantur. Item, approbamus et confirmamus diffinitionem illam, que dicit quod nullus prior audeat aliquid scribere in quaterno procurationis vel sacristie; volumus tamen quod hec diffinitio non se extendat ad illa loca in quibus non est aliquis, qui sciat scribcre nisi prior. Item, paupertati et inopie locorum compatientes, diffinimus quod nullus lector vel predicator conventualis possit petere ab aliquo loco pro vestimento vel provisione ultra duos florenos, nisi sit lector in studio provinciali, nec duos florenos petere possit aliquis lector vel predicator, nisi de consensu et voluntate omnium fratrum existentium in loco; provisionem autem septimanalem volumus quod nullus lector vel predicator habeat, nisi lectores in studio generali vel provinciali. Item, diffinimus quod quilibet prior nostre provincie usque ad pasca Resurrectionis, sub pena vocis active et passive quam ipso facto incurrat, unum novitium telem quem constitutio nostri ordinis non excludat, recipiat; contrarium autem facientes ex nunc ipsum voce activa et passiva privamus, et locum regat antiquior sacerdos, quousque per priorem provincialem de priore fuerit aliud provisum. Item, diffinimus quod frater Iacobus Sassi, provincialis, possit mittere Paduam duos studentes, unum pro provincia et alium de gratia provincie, et quod possit commutare unum studentem de Bononia cum uno de Padua, vel de gratia vel de provincia, secundum quod sue discretioni videbitur expedire. Item, cum pater noster generalis scripserit nobis licteram, in qua nobis concedebat quod Religioso et reverendo viro fratri Iacobo de Viterbio, biblico et iam ordinato ad lecturam Sententiarum, prestare possimus et ad usum concedere libros [de libris] conventus Viterbiensis, quos duxerit adsumendos in subsidium sui studii, dispensantes et suspendentes, quatenus ad dictum Iacobum, omnem sententiam, si qua contra prestantes vel extrahentes dictos libros de conventu lata esset, diffinimus quod dictus frater Iacobus possit accipere de dictis libris, quos sibi accipere placuerit, reservata semper lictera patris nostri generalis superius nominata. Et eidem fratri Iacobo committimus quod curam habeat omnium librorum armarii de Viterbio, et quod aliquibus vel alicui dictam curam committere possit secundum quod sue discretioni videbitur expedire. In isto capitulo fuerunt impositi pro fratre Iacobo de Viterbio L floreni de auro et ita recepit eos per manus fratris Iacobus (sic), provincialis, secundum quod apparet inferius in isto Registro de provisionibus studentium, lectorum, baccellariorum et magistrorum (328). In notitiis praeterea leguntur sequentia:

In eodem capitulo concessum fuit fratri Iacobo de Viterbio biblico de gratia XX florenos (sic) de auro. Item eidem de residuo XXX florenorum ordinatum fuit quod haberet XX et X receperat ante capitulum generale de Florentia. Item, quia ordinatus erat in capitulo generali de Venetiis quod legeret Sententias Parisius (329) pro dicta lectura provincia concessit sibi quinquaginta florenos de auro, de quibus quinquaginta provincia voluit quod isto anno haberet X. Ita quod in collecta provincie positi fuerunt quinquaginta florenos (sic) de auro, scilicet XX pro lectura Biblie, XX de gratia provincie et X pro lectura Sententiarum. Restat amodo quod pro supradicta lectura Sententiarum debet recipere a provincia supradictus frater Iacobus XXXX florenos de auro. - Infra mensem post capitulum provinciale Perusii celebrato (sic) frater Iacobus Sassi, provincialis, solvit fratri Iacobo bacellarium (sic) de Viterbio quinquaginta florenos de auro pro provincia, secundum quod ordinatum fuerat superius. In eodem etiam capitulo impositi fuerunt pro fratre Bernardino de Urbeveteri IX floreni de auro secundum diffinitionem factam in capitulo generali de Venetiis (330)

(323) Ex codice Cc 19 Archivi Ordinis fol. 31v vel p. 63.

(324) Anno 1295 a studio Parisiensi iam in Provinciam redierat et dicitur lector novus (vol. II, p. 388); an. 1317 electus fuit Discretus Provinciae pro Capitulo Generali Ariminensi (vol. III, p. 176), cui revera interfuit (ibid., p. 221, not. 4); an. 1321 erat socius Prioris Generalis Fr. Alexandri et tamquam huius Vicarius praefuit Capitulo Provinciae Romanae in Aquapendente celebrato eodem anno 1321 (ibid., p. 295); an. 1324 divisionem Provinciae Romanae una cum aliis promovit, quamvis tunc effectum non habuit (ibid., p. 472); ad eiusdem instantiam conventus Castriplebis provinciae Senensi a Priore Generali Fr. Alexandro fuerat attributus, qui tamen an. 1326 provinciae Romanae fuit a Generali Capitulo Florentino restitutus (vide p. 3, nota 4 huius vol.); et ab hoc anno 1332, in quo eum videmus huic capitulo praesidentem, nulla deinceps fit mentio de hoc religioso in Actis Romanae provinciae.

(325) Fr. Ioannes de Sancto Angelo ad studium Parisiense fuit missus ex dispositione Capituli Provincialis an. 1327 ex designatione Magistri Fr. Ioannis de Roma et Parisiis per triennium in studio commorari debebat et commoratus fuit una cum Fr. Bartholomaeo de Urbeveteri (vide p. 37 huius vol. cum rispondente nota 5).

(326) Hoc initio non obstante, haec est definitio quae primo loco legitur: utrum scriptori codicis aliqua exciderit nescimus.

(327) In notitiis: "Quod inquisitione facta statim corrigant secundum" etc.

(328) In loco, qui hic citatur, nempe fol. 37, vel p. 75 huius codicis haec habentur: "De fratre Iacobo de Viterbio, qui dicitur Garofolus, postquam legit. - Anno domini M CCC XXXII complete persolutum est pro fratre Iacobo de Viterbio pro lectura Biblie XXX floreni de auro, scilicet, in capitulo provinciali celebrato Perusij sub eodem anno domini de mense Iulii. Et ibidem, de gratia, provincia donavit sibi XX florenos de auro. Item, in eodem capitulo pro lectura Sententiarum concessit sibi provincia L florenos de auro, et eodem anno pro lectura Sententiarum de L florenis pro lectura Sententiarum recepi[t] decem. Item, anno domini M CCC XXXIII pro supradicta lectura Sententiarum recepi[t] XII. Item anno domini M CCC XXXIIII recepit frater Iacobus pro supra dicta lectura Sententiarum XX et VIII florenos de auro, et sic solutum est integre sibi de omni eo quod debebat recipere a provincia pro lectura Biblie et pro lectura Sententiarum. Summa: totum quod habuit frater Iacobus de Viterbio a provincia est CLXXXX florenos de auro, scilicet, pro tempore, quo fuit studens Parisius, habuit V annis X et VIII florenos annuatim; in summa ascendunt LXXXVIIII (sic) florenos: pro lectura Biblie habuit XXX florenos: de gratia habuit XX florenos; pro lectura Sententiarum habuit L florenos. Item, anno domini M CCC XXXVI ordinatum fuit in capitulo celebrato in loco de Castroplebis quod supradictus frater Iacobus, Baccellarius, haberet a provincia Romana VIII florenos de auro, quia tantum dicebat se Magister Iohannes de Roma recepisse. Item, anno domini M CCC XXXVII in capitulo celebrato in Monteflascone ordinatum fuit quod supradictus Baccellarius reciperet XII, quia compertum est in presenti Registro quod Magister Iohannes ante suam Representationem habuerat X omni anno; ita quod habuit supradictus frater Iacobus ante suam Representationem a Romana provincia XX florenos de auro. Item, in capitulo celebrato in Urbeveteri anno domini M CCC XXXVIII pervenerunt nova quod supradictus frater Iacobus, Baccellarius, erat Representatus; ita quod in eodem capitulo impositi fuerunt pro eo XII floreni, et sic ego Florentie apud Generalem deposui in presentia multorurn et specialiter fratris Antonii de Ianua. Item, anno domini M CCC XXXIIII celebratum est capitulum provinciale in Sancto Triphone in festo Beati Marci, in quo capitulo posita fuerunt pro supradicto reverendo Baccellario XII floreni et eos assignavi fratri Dominico de Viterbio, procuratori suo. Item, anno domini M CCC XL celebratum est capitulum in loco de Tuscanella, et positi fuerunt pro Magisterio suo L floreni ita quod isto anno haberet XXV florenos, et sic habuit. Item, anno domini M CCC XLI celebratum est capitulum in loco de Orto, in quo positi fuerunt XXV floreni, et sic habuit L florenos pro suo Magisterio; ita ego solvi fratri Dominicucio, procuratori suo. Item, anno domini M CCC XLII celebratum est capitulum in loco de Viterbio et positi fuerunt pro eo XII floreni, et sic habuit. Item, anno domini M CCC XLIII celebratum est capitulum in loco de Corneto et positi fuerunt per eodem LXII floreni. Item, anno domini M CCC XLIIII celebratum est capitulum in loco de Aquapendente, et pro eodem positi fuerunt LVIII floreni. Item anno domini M CCC XLV celebratum est capitulum in loco de Balneoregio, et pro eodem positi fuerunt XX.

(329) Inter definitiones editas huius capituli (vide p. 108-111 huius vol.) definitio ista non reperitur.

(330) Definitio ista inter iam editas desideratur. In cod. Cc 19, fol. 38, p. 76, hac super re sequentia leguntur: Item anno M CCC XXXII de mense Iulii. Celebratum fuit capitulum provinciale in loco de Perusio, et ibidem Fr. Iacobus Sassi electus est ibidem Provincialis, et pro fratre Bernardino soluti fuerunt IX floreni de auro. Item anno domini M CCC XXXIII. Celebratum est capitulum in Sancta Maria de Populo de mense Aprilis, in presentia Reverendi patris nostri generalis fratris Guilelmi de Cremona, et Magistri Iohannis de Roma et Andree de Perusio; in quo capitulo pro supradicto fratre Bernardino ordinati fuerunt IX floreni per istum modum, scilicet, quod provincia Romana solveret V cum dimidio et locus de Perusio, cum locis adiacentibus sibi III cum dimidio; eo quod tunc fuerint separati a nobis. Item, anno domini M CCC XXXIIII recepit supradictus frater Bernardinus a provincia Romana IX florenos de auro, et sic solutum est sibi integre, secundum definitionem factam in capitulo de Venetiis; nihil plus debet recipere a provincia.

In nomine Domini. Amen. Anno Domini M CCC XXXIII celebratum est capitulum provinciale Rome in Sancta Maria de Populo de mense Aprilis; in quo capitulo presentialiter fuit magister Guillelmus, generalis ordinis, et magister Iohannes de Roma et magister Andreas de Perusio, ubi concorditer nemine discordante per scrutinium electus est provincialis Fr. Iacobus Sassi de Roma; diffinitores ibidem fuerunt fratres Andreas de Roma, Andreas de Urbeveteri, Paulus de Orto (331), lectores, et Petrus de Sancto Blasio, de Viterbio. In primis confirmamus diffinitionem que est de infirmis, que sic incipit: Cum de expensis infirmorum. Et adimus (sic) quod priores, qui non subvenerint de expensis pro infirmis, priventur voce et provisione annuali. Item, confirmamus diffinitionem tangentem de compromisso que sic incipit: Cum ex commissione et compromisso, etc. Item, confirmamus diffinitionem, que dicit quod frater in aliquo monasterium (sic) non audeat pernoctare, etc. Item, diffinimus quod nullus prior nostre provincie intromittat se de officio procuratoris, nisi quatenus ordo sibi permittit, in recipiendo, tenendo, et expendendo et scribendo; qui autem contrafecerit penam subiaceat (subeat) taxatam in constitutionibus et habeatur suspectus de furto. Item, approbamus et confirmamus diffinitionem de lectoribus et predicatoribus, que sic incipit: Paupertati et inopie locorum compatientes, etc. Item, diffinimus quod nullus frater portet tunicas cum manicis scissis, nec diploydes, sub pena amissionis eiusdem tunice et diploydis, quam ipso facto incurrat; et vendantur fideliter, et quod inde habitum fuerit convertatur in utilitatem communem provincie. Item, quod nullus frater portet camisiam lineam sub pena taxata in capitulo generali Montis Pessulani (sic) celebrato (332), et ultra hoc, in confusionem portantium, comburatur coram toto conventu. Item, diffinimus quod nullus frater portet ocreas seu osas, et [si] contingat portare tempore iemali, quod portent circum ligas circa talos; aliter autem portantes admittant (amittant), et vendantur et convertantur in utilitatem provincie. Item, diffinimus quod nullus frater, quantumcumque infirmus, vadat ad iacendum extra domum; et quicumque prior, vel alius officialis, licentiam talem concesserit, ipso facto sit ab officio absolutus; et quicumque iverit extra contra hanc nostram ordinationem pro apostata habeatur. Item, diffinimus quod nulla mulier accedat ad aliquem fratrem infirmum infra locum ad serviendum, sed ad videndum tantum, et hoc in ultima necessitate et periculo mortis. Quicumque autem frater introduxerit aliquam, vel aliquas, penam incurrat gravioris culpe per mensem. Item, diffinimus quod nullus frater vadat per provinciam, vel extra provinciam solus. Si quis antem contrafecerit puniatur prout apostata. Item, diffinimus quod studium provincie sit in Urbeveteri in loco nostro, in quo ponimus pro lectore fratrem Petrum de Orto, lectorem. Item, diffinimus quod, sicut alias fuit diffinitum, fratres qui fuerunt conventuales in loco de Castroplebis, tempore prioratus fratris Andree de Urbeveteri, deberent recipere indumenta de primis denariis habitis a communitate; quod si non receperunt, provincialis cogat priorem dicti loci ad dampnum (dandum) illis fratribus indumenta quantum habuerunt fratres pro indumentis in sequenti anno: et ad hoc solvendum constringat provincialis priorem Castriplebis infra IIIIor menses. Item, diffinimus et ordinamus quod provincialis inquirat si frater Iacobus Sancti Triphonis recepit indumentum fratris Augustini de Urbeveteri, quod cogat dictum fratrem Iacobum ad solvendum fratri Augustino: si autem non recepit cogat priorem Cornetanum, ut dicto fratri Augustino persolvat indumentum, si alii habuerunt. Item, diffiniinus et ordinamus quod nullus prior nostre provincie audeat debitum aliquod contrahere, nisi pro fabrica ecclesie sui loci, et hoc de licentia provincialis; contrafacientes autem teneantur et per provincialem cogantur solvere de suo, nisi tempore suo satisfecerint. Item, diffinimus quod quilibel prior vel discretus nostre provincie debeat apportare in scriptis omnes res loci, in quo est prior, vel discretus, et omnem profectum quem fecerit tempore suo, et similiter debitum, si quod contraxerint, etiam de licentia provincialis; et si quis contrafecerit pene gravioris culpe subiaceat per mensem, et nichilominus si quod dampnum fuerit, vel subtractum, de suo sadisfacere (sic) teneatur. Item, diffinimus et confirmamus quod quilibet prior nostre provincie teneatur et cogalnr dare fratribus sui loci ad minus pro quobibet I florenum pro indumento; quod si non fecerit, teneatur et cogatur solvere de suo, et tamdiu voce careat quousque cuilibet fuerit solutum. Item, confirmamus diffinitionem illam de iucando (sic), que sic incipit: Diffinimus et ordinamus quod nullus frater ludat ad tassillos, etc. Item, confirmamus diffinitionem factam de iurando, que sic incipit: Item cum sit inhonestum, etc. Item, diffinimus et ordinamus quod quilibet prior nostre provincie usque ad pasca Resurrectionis Domini teneatur recipere unum novitium ad minus, quem constitutio nostri ordinis non excludat, sub pena unius mensis gravioris culpe, quam ipso facto incurrat; loca autem maiora recipiant duos ad minus sub eadem pena; nec volumus cum talibus dispensari nisi per generalem. Item, diffinimus et ordinamus quod quicumque comederit carnes, a festo Omnium Sanctorum usque ad festum Nativitatis Domini, cum secularibus penam apostasie incurrat ipso facto; qui autem sine secularibus penam incurrat XV dierum gravioris culpe. Item, ordinamus quod in quolibet loco nostre provincie, ubi est cantor, teneatur docere iuvenes et instruere; et si competenter eos instruxerit habeat pro provisione et labore suo II florenos. Item, in eodem capitulo, in presentia supradicti patris generalis, de communi concordia omnium fratrum de provincia Romana, qui in supradicto capitulo erant, locus de Perusio, de Corchiano, de Theulario, fuerunt separati a provincia Romana; nam alii fratres de provincia flexis genibus iverunt ad generalem et petiverunt pro maxima gratia quod supradicta loca separarentur a provincia Romana, eo quod propter fratres perusinos provincia Romana fuerat in magna briga (333) et magna discordia, unde propter pacem provincie Romane omnes petiverunt separationem perusinorum a tota alia provincia Romana; qui generalis, videns quod ab utraque parte petebatur, exaudivit eos et separavit supradicta loca a provincia Romana.

(331) Anno 1320 missus fuerat ad studium Aquilanum (vide p. 250, vol. III) et anno 1322 fuit locatus in studio Ianuae (ibid., p. 298); ubi et quando factus fuerit lector ignoramus.

(332) Cfr. p. 457, vol. III huius ephemeridis.

(333) Verbum italicum, quod significat contentionem, taedium, laborem.

In nomine Domini Amen. Anno M CCC XXXIIII celebratum est capitulum provinciale in loco de Monte Cimino de mense Madii in festo Pentecostes; in quo capitulo vicarius fuit magister Iohannes de Roma, et ibidem electus est per scrutinium provincialis Fr. Iacobus Sassi. Diffinitores ibidem fuerunt fratres Ninus Bachii de Senis, tunc prior Romanus, Augustinus Cayni de Viterbio (334), Laurentius de Roma (335), lectores, et frater Angelus de Aquapendente (336), prior; ubi facte sunt subscripte diffinitiones. In primis, confirmamus omnes diffinitiones factas in capitulo celebrato in Sancta Maria de Populo. Item, Mandamus omnibus prioribus, sub pena inobedientie patris nostri generalis, quod nullus audeat recipere aliquem fratrem sine litera; transgressor ipso facto sit voce privatus; et quod provincialis de hoc debeat diligenter inquirere. Item, diffinimus et ordinamus quod provincialis teneatur inquirere de fratribus, qui portant habitum nimium curiosum. Item, diffinimus quod nullus audeat tenere, nec deponere res in quacumque specie extra locum ordinis, sub pena privationis ipsarum rerum et unius mensis gravioris culpe; vel si contingat aliquem casum periculosum et pro conservatione rerum res ipsas deponi apud aliquem secularem, volumus, et mandamus quod hoc faciant de speciali licentia provincialis, vel prioris conventualis, cum duobus antiquioribus fratribus sui conventus; et sub eadem pena mandamus omnibus fratribus quod ipsi debeant ostendere omnes res suas, quando recedunt, priori suo, et simili modo priori, ad quem vadunt. Item, diffinimus quod provincialis debeat audire omnes rationes locorum et videre omnia cartularia, et eodem modo debeat per sententiam excommunicationis cogere fratres ad dampnum (dandum) in scriptis omnia bona eis ad usum concessa, et ponantur in registro contra omnia bona locorum. Item, diffinimus quod Parisius ad studium vadant ad studendum fratres Gulinus (sic) de Urbeveteri et Angelus de Roma (337), ita tamen quod non vadant ante capitulum generale, et annuatim habeant inter ambos XXX et VI florenos de auro, X et VIII pro colibet (sic). Item, cum provincialis, de mandato patris nostri generalis, inquisitionem fecerit de indumento fratris Augustini Rubei de Urbeveteri, quem recipere debebat a loco Cornetano, et invenerit quod frater Iacobus Sancti Triphonis, tunc prior Cornetanus, acceperit, Tenore presentium supradicto fratri Iacobo per obedientiam salutarem Mandamus quatenus infra III menses fratri Angustinello Rubeo de Urbeveteri XXXVI paparinorum solidos debeat assignare, eo quod tantumdem acceperit, sub pena [privationis] vocis, quam ipso facto incurrat. Item, cum querimonias varias habuerimus de calceamentis fratrum existentium in loco Sancti Triphonis de Roma, diffinimus et ordinamus quod prior dicti conventus teneatur dare cuilibet fratri pro calceamentis X solidos provisinorum, medietatem dictorum X in festo Omnium Sanctorum, aliam medietatem in festo Resurrectionis Domini. Item, diffinimus et ordinamus quod sequens provinciale capitulum in proximo festo beati Luce ad annum fiat in loco nostro ordinis de Viterbio.

(334) Cfr. pp. 37 et 40 huius voluminis.

(335) Lector iste anno 1306 Parisios ad studium missus fuit ex dispositione Capituli Generalis Bononiensis (cfr. p. 55, vol. III) et ex tunc usque ad hunc annum 1334 nihil de eo legimus.

(336) Annis 1326 et 1327 fuerat procurator provinciae (cfr. pp. 35 et 37 huius vol.).

(337) Quoad hos studentes Parisienses in eodem Cod. Cc 19, fol. 38 vel pag. 76, leguntur sequentia: Item, anno M CCC XXXIII celebratum est capitulum provinciale in loco Montis Cymini, ubi difinitum fuit, quod pro Romana provincia irent Parisius ad studendum fratres Ugulinus de Urbeveteri et Angelus Sassi de Roma tribus annis et annuatim reciperent a provincia XXX et VI florenos inter ambos, ita quod quilibet haberet decem et octo. Item, anno domini M CCC XXXV celebratum est capitulum provinciale in loco de Viterbio, in quo positi fuerunt pro supradictis XXX et VI florenos. Fr. Iacobus de Sassis recollegit et misit eis Parisius et ista fuit prima provisio, quam habuerunt. Item, anno domini M CCC XXXVI celebratum est capitulum provinciale in loco de Castroplebis, in quo positi fuerunt pro supradictis XXX et VI florenos, et ita Fr. Iacobus Sassi recollegit et misis eis Parisius; et ista fuit secunda provisio. Item, anno domini M CCC XXXVII celebratum est capitulum provinciale in loco de Monteflascone, in quo positi fuerunt pro supradictis XXX et VI florenos, ita quod frater Iacobus Sassi recollegit et misit eis Parisius; et ista fuit III provisio. In capitulo Montis Cymini, ubi fuerunt diffiniti, nihil impositum fuit pro eis, eo quod erat multum gravata provincia pro expensis capituli generalis, quod debebat Grasse celebrari.

In nomine Domini. Amen. Anno Domini M CCC XXXV mensis Iulii die XXIIII celebratum est capitulum provinciale Romane provincie ordinis fratrum heremitarum sancti Augustini in loco nostro de Viterbio. In quo facte sunt subscripte diffinitiones per Religiosos viros fratres Iohannes (sic) de Sancto Angelo (339), vicarius (sic) patris nostri generalis, fratrem Iohannem de Roma, sacre pagine professorem, Bartholomeum de Urbeveteri (340), Franciscum de Roma (341), Paulum de Sanguineis (342) et Danielem de Monte Pulciano (343), lectores et diffinitores dicti capituli. In isto capitulo electus est prior provincialis per scrutinium concorditer frater Iacobus Sassi de Roma, qui cum multa instantia fratrum acceptavit et in eodem capitulo confirmatus est. Diffinitiones subscripte in eodem capitulo facte sunt. In primis confirmamus diffinitionem factam in capitulo Sancte Marie de Populo, quod quilibet prior nostre provincie teneatur et cogatur dare fratribus sui loci ad minus pro colibet (sic) unum florenum pro indumento; quod si non fecerit teneatur et cogatur solvere de suo, et tamdiu voce careat qnousque cuilibet fuerit solutum. Item, diffinimus et ordinamus quod nulli fratri pro infirmitate aliquid sadisfiat (sic), nisi singillatim et particulariter de consilio medicorum et de licentia prioris ponat in scriptis et de sua licentia expenderit, et priores qui non subvenirent de expensis pro infirmis priventur voce et provisione annuali. Item, cum ex commissione et compromisso prioris diverse et varie inordinationes sequantur, diffinimus et presenti diffinitione sancimus quod de futuro priore compromissum nullum fieri possit in priorem illius loci ubi fieri debeat electio prioris; si autem secus factum fuerit ex nunc ipsum compromissum annullamus, et volumus quod electio prioris dicti loci devolvatur ad diffinitores capituli provincialis. Item, diffinimus quod nullus frater vadat solus et sine litteris testimonialibus; qui autem contrafecerit pro apostata puniatur. Item, diffinimus et ordinamus quod provincialis debeat audire omnes rationes locorum et videre omnia cartularia et eodem modo debeat per sententiam excommunicationis cogere fratres ad dandum in scriptis omnia bona eis ad usum concessa, et ponantur in Registro etiam omnia bona locorum. Item, diffìnimus et presenti diffinitione sancimus quod procurator et sacrista illo die quo aliquid recipiunt vel expendunt in quaterno suo quilibet scribat; contrarium facientes volumus et mandamus quod pena furti puniantur. Item, approbamus et confirmamus diffinitionem illam que dicit, quod nullus prior audeat aliquid scribere in quaterno procurationis vel sacriste. Volumus tamen quod hec diffinitio non se extendat ad illa loca in quibus non est aliquis qui sciat scribere nisi prior. Item, paupertati et inopie locorum compatientes diffinimus et ordinamus quod nullus lector vel predicator conventualis possit petere ab aliquo loco pro vestimento vel provisione ultra duos florenos nisi sit lector [in] studio provincie, nec duos florenos petere possit aliquis lector vel predicator nisi de consensu et voluntate omnium fratrum existentium in loco; provisionem autem septimanalem volumus quod nullus lector vel predicator habeat nisi lectores in studio generali. Item, diffinimus et ordinainus quod quilibet prior nostre provincie usque ad festum omnium sanctorum recipiat unum novitium et a festo omnium sanctorum usque ad pasca recipiat alium sub pena vocis active et passive quam ipso facto incurrat; talis autem sit novitius quem constitutio nostri ordinis non excludat. Contrarium autem facientes ex nunc ipsum voce activa et passiva privamus et locum regat antiquior sacerdos quousque per priorem provincialem de priore fuerit aliquid provisum. Item, diffinimus quod nullus frater portet tunicas cum manicis scissis, nec diploides, nec bursas de syrico et nimium curiosas, et corrigias curiosas et inhonestas sub pena amissionis predictorum, quam ipso facto incurrat, et vendantur fideliter, et quidquid inde habitum fuerit convertatur in communem utilitatem provincie. Item, quod nullus frater portet camisiam lineam sub pena taxata in capitulo generali Montepessulano; ultra hoc in confusionem portantiurn comburatur coram toto conventu. Item, quod nullus frater portet ocreas neque calzarietos, et si contingat ocreas portare tempore yemali quod portentur circumligatas circa talos, aliter autem portantes amittant, et vendantur et convertantur in utilitatem provincie. Item, diffinimus quod nullus frater, quantumcumque infirmus, vadat ad iacendum extra domum; et quicumque prior vel officialis licentiam talem concesserit ipso facto sit ab officio absolutus, et quicumque iverit contra hanc nostram ordinationem pro apostata habeatur. Item, diffinimus quod nulla mulier accedat ad aliquem infirmum fratrem infra locum ad serviendum, sed ad videndum tantum et hoc in ultima necessitate et periculo mortis. Quicumque autem frater introduxerit aliquam, vel aliquas, penam incurrat gravioris culpe per mensem. Item, diffinimus et ordinamus quod nullus prior nostre provincie audeat debitum aliquod contrahere nisi pro fabrica ecclesie loci et hoc de licentia provincialis; contrafacientes autem teneantur et per provincialem cogantur solvere de suo nisi tempore suo satisfecerint. Item, diffinimus, sicut alias diffinitum fuit, quod ante electionem prioris et discreti fiat Registrum de omnibus bonis loci, tam mobilibus quam immobilibus, et de utilitatibus factis in loco et debitis contractis. Et discretus portet ad capitulum, si debita contracta sunt de licentia provincialis. Si quis contrafecerit pene gravioris culpe subiaceat per mensem; nichilominus si dampnum fuerit vel subtractum de suo satisfacere teneatur. Item, diffinimus quod nullus frater ludat ad tassillos; si quis antem luxerit, carceretur. Qui autem luxerit ad alium ludum ubi poneret pecuniam, volumus quod provincialis amoveat eum de loco et portet penitentias gravioris culpe per mensem, et gravetur plus secundum quantitatem delicti. Item, cum murmuratio non modica insurgat de prioribus recipientibus pecuniam ad ecclesiam vel ad portam, quia si recipiunt X solidos assignant V, etc., ideo volentes huic murmurationi obviare et accipere (tollere) fratribus materiam murmurandi, volumus et mandamus quod nullus prior audeat aliquam eleemosinam recipere solus, sed vocet duos fratres de antiquioribus et ipsi talem eleemosinam recipiant et assignent procuratori, contrafacientes autem ipso facto sint ab officio suspensi et locum regat antiquior sacerdos conventus. Item, diffinimus et presenti diffinitione sancimus quod nullus frater pro aliqua causa portet aliqua arma malitiosa; quod si quis contrafecerit carceretur per sex menses. Item, diffinimus quod quicumque frater diffamaverit aliquem fratrem apud seculares, quod carceretur per sex menses; et hoc volumus inviolabiliter observari. Item, diffinimus quod nullus frater remaneat in ecclesia cum aliqua muliere dum comedunt fratres; quod si quis contrafecerit pene gravioris culpe subiaceat per mensem pro qualibet vice. Item, cum Reverendus pater noster generalis miserit unam litteram priori Sancti Martini de Campiano, quod de hiis duobus eligat unum, videlicet, aut solvat collectam provincie et faciat questa (sic) per castra, aut nec faciat questam nec solvat collectam, ita quod facta electione de hiis duobus, si eligit prior dicti loci facere questam, volumus et maddamus quod dictus locus solvat collectam, sicut alia loca provincie de minori gradu. Item, diffinimus quod sequens capitulum provinciale fiat in loco de Castroplebis in octava Resurrectionis Domini, hoc est, in prima dominica mensis Aprilis. Item quod nullus frater maledicat Ordinem; quod si quis contrafecerit pene gravioris culpe subiaceat per XV dies.

(338) Ex Cod. Cc 19 Archivi Ordinis, fol. 33 vel pag. 66.

(339) Anno 1322 in studio Bononiensi locatus fuerat, "sed Generalis non acceptavit" (cfr. p. 298, vol. III); anno 1324 in Capitulo Generali decretum fuerat ut post triennium Iacobi de Sancto Triphone haberet provisionem Parisiensem duobus annis (ib., pag. 472), sed Parisios missus fuit anno 1327 ibique per triennium mansit una cum Fratre Bartholomaeo de Urbeveteri (cfr. pag. 37 huius vol.). Hoc anno 1335 apparet in Capitulo Provinciali tamquam Vicarius Prioris Generalis; ast nescimus ubinam fuerit antea, post studia Parisiis absoluta.

(340) Socius fuit Fr. Ioannis de Sancto Angelo in studio Parisiensi, ut vidimus. Anno 1324 in Capitulo Generali per errorem vocatur Bernardus (vid. pag. 472, vol. III).

(341) Hic est Fr. Franciscus de Parione, qui Parisios missus fuerat anno 1330 (cfr. quae de eo dicuntur pag. 92, nota 2 huius vol.).

(342) Lector factus fuerat an. 1326 in Capitulo Provinciali Urbevetano (cfr. pag. 35 huius vol.).

(343) Putamus hunc lectorem filium non fuisse Provinciae Romanae, sed ad Provinciam Senarum pertinuisse.

In nomine Domini amen. Anno Domini M CCC XXXVI mensis aprilis die VIIII celebratum est provinciale capitulum Romane provincie ordinis heremitarum sancti Augustini in loco nostro de Castroplebis, in quo facte sunt subscripte diffinitiones, ubi vicarius patris nostri generalis fuit magister Iohannes de Roma et diffinitores ibidem fuerunt fratres Andreas de Roma, Matheus de Urbeveteri, Petrus de Sancto Blasio, de Viterbio, Nicolaus de Castroplebis (344). In isto capitulo electus est prior provincialis Fr. Iacobus Sassi de Roma per scrutinium nemine discordante. In primis diffinimus et ordinamus quod quilibet prior nostre provincie teneatur et cogatur dare fratribus sui loci ad minus pro quolibet I florenum pro indumento; quod si non fecerit teneatur solvere de suo et nichilominus penitentietur secundum discretionem patris nostri provincialis. Item, diffinimus et ordinamus quod nulli fratri pro infirmitate aliquid satisfiat, nisi singillatim et particulariter de consilio medicorum et de licentia sui prioris et de sua licentia expendiderit (sic); et priores qui non subvenerint de expensis pro infirmis priventur provisione annuali. Volumus tamen quod diffinitio illa de decima omnium introituum tenenda pro infirmis inviolabiliter observetur. Item, diffinimus, quod nullus vadat solus et sine litteris testimonialibus; qui autem contrafecerit pro apostata puniatur. Item, diffinimus quod provincialis debeat audire omnes rationes locorum et videre omnia cartularia et eodem modo debeat per sententiam excommunicationis cogere fratres ad dandum in scriptis omnia bona eis ad usum concessa, et ponantur in registris omnia bona locorum. Item, diffinimus quod procurator et sacrista illo die quo aliquid recipiunt scribant in quaterno; contrarium facientes pena furti puniantur. Item, diffinimus quod nullus prior audeat scribere in qnaterno procuratoris vel sacriste manu propria. Volumus tamen quod ista diffinitio non se extendat ad illa loca in quibus non est aliquis qui sciat scribere nisi prior. Item, paupertati et inopie locorum compatientes, diffinimus et ordinamus, quod nullus leclor vel predicator conventualis possit petere aliquo loco pro vestimento vel provisione ultra duos florenos nisi sit lector in studio provincie, nec duos florenos petere possit aliquis lector vel predicator nisi de consensu et voluntate omnium fratrum existentium in loco; provisionem autem septimanariam volumus quod nullus lector vel predicator habeat nisi lectores in studio generali. Item, diffinimus et ordinamus quod quilibet prior nostre provincie teneatur recipere duos novitios usque ad provinciale capitulum; si quis contrafecerit volumus quod penitentietur secundum discretionem patris nostri provincialis. Item, diffinimus quod nullus frater portet manicas scissas, diploidem, camisiam lineam, calsarectos vel ocreas, nisi desuper ligatas, sub pena in aliis diffinitionibus taxata. Item, diffinimus quod nullus frater quantumcumque infirmus vadat ad iacendum extra domum, et quicumque prior vel alius officialis daret sibi licentiam ipso facto sit ab ipso officio absolutus, et talis frater vadens pro apostata habeatur. Item, diffinimus quod nulla mulier serviat alicui fratri infirmo infra domum, possit tamen ire ad videndum et hoc in ultima necessitate et periculo mortis; et quicumque frater introduxerit aliquam mulierem incurrat penam gravioris culpe per mensem. Item, diffinimns quod nullus prior nostre provincie audeat contrahere debitum nisi pro fabrica ecclesie vel loci et de licentia provincialis; contrafacientes autem teneantur solvere de suo nisi tempore suo satisfecerint. Item, diffinimus quod nullus frater ludat ad taxillos; si quis contrafecerit carceretur; si autem luxerit ad alium ludum ubi ponatur pecunia, volumus quod provincialis eum de loco admoveat et portet penitentiam gravioris culpe per mensem. Item, diffinimus quod nullus prior nostre provincie debeat aliquam pecuniam recipere, sed aliquos bonos fratres vocare et ipsi recipere et procuratori assignare; si quis contrafecerit penitentietur secundum discretionem provincialis. Item, eligimus omnes sacerdotes qui consueverunt audire confessiones; volumus tamen quod nullus sit ausus (audeat) audire [confessiones], nisi sciat inter peccata et peccata discernere, et hoc quod primo a provinciali examinentur; si quis contrafecerit vel confessiones aliter audierit, nisi sit primo a provinciali examinatus et ab eo licentiam in scriptis habuerit, puniatur pena culpe gravioris per tres menses. Item, eligimus omnes lectores et predicatores qui consueverunt predicare ad predicandum et ad confessiones audiendum. Item, diffinimus quod patres approbati a patre nostro provinciali et examinati debeant per priores representari diocesanis antequam confessiones audiant (345).

(344) Ex istis definitoribus novimus Andream de Roma et Petrum de Sancto Blasio (cfr. pag. 91 huius volum.); reliquos nunc prima vice in actis horum capitulorum nominatos videmus.

(345) Haec est definitio, qua finem habet fol. 34v vel p. 69 huius cod. Cc 19 Archivi Ordinis, et nunc statim sequitur in fol. 35 vel pag. 70 definitio quae incipit: "Item, cum propter venditionem questarum"; sed putamus heic aliquod folium deesse et ante dimidium saeculi XVII loco excidisse, quia ab illa aetate codex iste eo modo quo nunc est fuit conservatum. Rationes quibus nitimur sunt sequentes. Codex noster constat duobus sexternis in principio et duobus in fine; post duo priora sequitur quinternum et deinde ternio, cuius duo ultima folia scissa apparent; putamus autem etiam aliud saltem fuisse scissum ita, ut folium ei respondens in principio exciderit et hoc esset quod nos dicimus nunc deesse. In fine sequentium definitionum legitur ista: "Sequens provinciale capitulum celebrabitur in loco nostro de Urbeveteri X die mensis Iulii", et capitulum quod eodem folio statim sequitur celebratum fuit die et loco citatis, sed anno 1338; ergo definitiones hoc in folio 35 contentae sunt definitiones capituli anni 1337. Nonnullae insuper ex his definitionibus sunt confirmationes aliarum, quae in praecedentibus capitulis non leguntur; sunt proinde definitiones quae factae fuerant in capitulo huius anni 1336 et nunc desunt. Sed capitulum anni 1337 reapse celebratum fuit? Absque ullo dubio et celebratum fuit in Monteflascone, ut iam vidimus. Cfr. pp. 133 et 137 huius vol. notis respective 1 et 5. Sunt igitur incompletae in hoc codice definitiones duorum horum Capitulorum Provincialium, annorum nempe 1336 et 1337.

…………………………………………………………………………………………………………………..

Item, cum propter venditionem questarum frequenter nostro ordini gravia scandala oriantur, ideo diffinimus et ordinamus quod nullus frater seu vicarius vel eius vicem gerens aliquam questam alicui vendat cellarii introitus vel sacristie sub pena absolutionis officii quam ipso facto incurrat. Item, diffinimus et ordinamus quod nullus frater nostre provincie, cuiuscumque status et conditionis existat, possit effici compater alicuius absque licentia prioris provincialis in scriptis sub pena carceris, quam ipso facto incurrat, cum ex hoc locis nostris dampna plurima oriantur. Item, cum nobis propositum fuerit quod frater Iacobus de Plagario tenens legendas sanctorum, que quondam fuerunt fratris Philippi de Plagario (347), et ipsas tentaverit vendere, volumus et mandamus quatenus dictas legendas non possit vendere, alienare, subpignorare vel extra locum trahere, sed easdem fideliter conservare et mutuare predicatoribus ibidem existentibus tempore oportuno. Item, cum alias diffinitum fuerit (348) quod frater Franciscus de Urbeveteri, lector, breviarium loci de Balneoregio, quod tenet sub pignore, vendere vel alienare non possit, ipsam diffinitionem approbamus et totis viribus confirmamus. Item, diffinimus et ordinamus quod quilibet frater qui in loco aliquo nostre provincie confessiones generaliter audierit omnia que ad manus suas pervenerint fideliter et integre suo priori coram conventu sub pena furti debeat adsignare. Item, cum diffinitum fuerit in capitulo generali quod decima colligeretur pro infirmis iuvandis, volumus et mandamus omnibus prioribns nostre provincie ut dictam diffinitionem debeant observare sub pena suspensionis officii quam ipso facto incurrant. Item, confirmamus et approbamus diffinitionem illam que dicit, quod nullus lector sive predicator conventualis possit aliquo loco pro vestimento vel provisione, nisi sit lector in studio provincie, ultra duos florenos et hoc de consensu et voluntate omnium fratrum in loco existentium; provisionem autem ebomadalem ab aliquo loco petere non possit, nisi fuerit lector vel predicator (349) in studio generali. Item, diffinimus et ordinamus quod nullus frater portet corrigiam sericam vel osse laboratam, vel bursiam, vel sudarium de serico; si quis contrafecerit predictis privetur et careat voce per annum. Item, diffinimus et ordinamus quod nullus frater nostre provincie maledicat Ordini, vel habitui nostrae religionis, vel nominet ipsum habitum nomine aliquo despectivo; si quis autem contra hanc sanctam diffinitionem et ordinationem contrafecerit, si prior est ipso facto sit ab officio prioratus suspensus et ineligibilis anno sequenti, si subditus est pene gravioris culpe subiaceat per tres menses, quam penam prior provincialis faciat plenarie sine diminutione aliqua observare, mandantes eidem per obedientiam salutarem quatenus in quolibet loco contra delinquentes diligenter inquirat et puniat secundum quod superius est expressum. Item, diffinimus et ordinamus quod nullus frater questam alterius loci acquirendo intret; si quis autem contrafecerit pene carceris mancipetur, et prior qui talem vel tales miserit sit ipso facto a prioratus officio absolutus. Item, diffinimus et ordinamus quod omnes priores, quando ad capitulum ire debebunt, faciant fieri inventarium omnium rerum et utilitatum locorum, ita quod in carta ubi tale inventarium factum fuerit sit lictera electionis prioris, discreti ac vicarii, ita quod in uno eodem folio sive in eadem carta contineantur omnia, scilicet, inventarium, utilitates et electio prioris, discreti ac vicarii. Si quis contrafecerit privetur voce in eodem capitulo active et passive. Item, approbamus et confirmamus diffinitionem illam (350) que dicit, quod novitii coram testibus secularibus profiteantur et prior localis faciat inde fieri instrumentum publicum. Item, diffinimus et ordinamus, cum de loco Corneto omni anno questio oriatur, quod nullus in dicto loco possit repeti in priorem. Si quis autem eumdem repeteret, vel eligeret, ipsa electio nulla sit, et ex nunc talis frater sit voce privatus per annum. Item, confirmamus diffinitionem illam que dicit, quod nullus frater quantumcumque infirmus vadat ad iacendum extra domum, etiam de licentia cuiuscumque officialis. Addimns tamen (quod) tum dans quam recipiens talem licentiam penam apostasie ipso facto incurrant. Item, approbamus et confirmamus diffinitionem illam (351) que dicit, quod nullus frater nostre provincie, cuiuscumque status et conditionis existat, audeat aliquas incantationes facere, vel in hostiis, pomis, herbarum foliis, sive in ungulis aliquid scribere vel cararactas aliquas facere. Si quis autem contrafecerit per sex menses carceri mancipetur. Sequens provinciale capitulum celebrabitur in loco nostro de Urbeveteri X die mensis Iulii.

(346) Definitio ista videtur esse una de his quae desunt capituli an. 1336.

(347) In hoc Capitulo electus fuit Provincialis Fr. Iacobus Sassi de Roma, fuit imposita collecta favore Fr. Iacobi de Viterbio, dicti Garofoli, bacalaurei Parisiensis, et favore duorum studentium Parisiensium, fratrum nempe Angeli Sassi de Roma et Ugolini de Urbeveteri (Cfr. loca citata, scilicet pp. 133 not. 1 et 137 nota 5 huius vol.). Insuper in hoc capitulo electus fuit definitor futuri Capituli Generalis pro provincia Romana Fr. Iacobus de Roma, ut opportune videbimus. Ex definitionibus huius Capituli Provincialis tantummodo remanent quae supra transcribimus.

(348) Quando religiosus iste fuerit vita functus ignoramus: anno 1297 erat praedicator ex antiquis et anno 1318 fuit electus Provinciae visitator (cfr. p. 248, vol. III et quae de eo habes p. 36, nota 5 eiusdem voluminis).

(349) In definitione, quae hic confirmatur, exceptio ista non se extendit ad praedicatores.

(350) Item definitio ista ex illis, ni fallimur, est, quae factae fuerunt in capitulo an. 1336 et nunc desiderantur.

(351) Similiter et ista ex illis definitionibus est capituli an. 1336, quae ad nos non pervenerunt.

In nomine Domini Amen. Anno Domini M CCC XXXVIII, die X mensis Iulii celebratum est provinciale capitulum in loco nostro de Urbeveteri Romane provincie ordinis fratrum heremitarum sancti Augustini. In quo facte sunt subscripte diffinitiones, ubi vicarius patris nostri generalis fuit frater Dionisius de Urbeveteri (353) et diffinitores ibidem fuerunt Iacobus de Sigria (354), Angelus de Catino, Angelus de Orto et Ugolinus de Urbeveteri (355), diffinitores capituli antedicti. In isto capitulo electus est prior provincialis frater Iacobus Sassi de Roma per scrutinium nemine discordante. Item (356) diffìnimus quod nullus prior localis possit tenere subditum alterius prioris ultra duos dies sine licentia proprii sui prioris sub pena vocis. Item, diffinimus quod nullus prior localis possit concedere licentiam subdito suo standi in alio loco ultra terminum XV dierum, et si subditus staret ultra dictum terminum, preter penam inobectientie, sit ipso facto privatus indumento et omni alia provisione sibi debita ab eodem loco. Item, diffinimus quod nullus prior localis possit facere refutationem de oblatione alicui oblato Ordini aliquo modo sub poena absolutionis officii, quam ipso facto incurrat, et nullus subditus in huiusmodi refutationem consentiat sub pena carceris et ipso facto [refutatio] sit nulla et prior etiam carceretur (357). Item, quia quidam perversi fratres quadam symonia deducti bis in die celebrare et propter pecuniam non verentur, diffinimus quod prior provincialis de huiusmodi crimine diligenter inquirat, et si quos repererit tam turpiter delinquentes eos carceri mancipet per sex menses. Item, cum religiosi verbo et conversatione debeant esse aliis exemplar et forma vivendi, et quidam sint sic temerarii quod frequenter iurant per corpus Christi et per sancta Dei evangelia, hujusmodi sacra, necnon pudibunda nominare et de illecebrosis actis non verecumdantur nominari, diffinimus et ordinamus quod quicumque convictus fuerit, mensem unum graviorum culparum subire cogatur pro qualibet vice. Item, diffinimus et mandamus quatenus iuxta diffinitiones alias factas quod quilibet prior localis teneatur et debeat presenti anno duos ydoneos novitios ad minus ad ordinem recipere, qui sint natione de provincia ista; quicumque autem prior sub quocumque pretextu hoc neglexerit adimplere imponimus conscientie provincialis ut ipse acriter puniat, nos vero facimus [in]habilem et ineligibilem pro futuro anno ad quodcumque officium vel gradum in ordine; si qui tamen subditi talem in priorem eligerent, volumus quod ipso facto sint voce privati. Mandamus etiam lectoribus et predicatoribus provincie, ut in hujusmodi novitiorum receptione prioribus suis assistere et suadere toto conamine velint. Item, [quia] propter malam curam novitiorum multi seculum repetunt ad aratrum obedientie manu missa, diffinimus et ordinamus quod duo tantum magistri novitiorum sint in provincia, quos eligere habeat prior provincialis, quorum unus sit Viterbii, alter in Urbeveteri, ad quorum curam omnes novitios provincie prior provincialis transmittat. Et si conventus prefati casu aliquo nequirent subvenire novitiis in communi victu, volumus quod loca unde dicti novitii sunt manum porrigant adiutricem, ut iam in moribus et disciplina ordinis quam in profectu officii possint instrui diligenter. Item, diffinimus et stricte mandamus quod nullus prior localis aliquam possexionem alicuius loci Ordinis, seu etiam alicuius subditi sui, possit locare, subpignorare, seu aliquo modo alicui concedere ultra unum annum sub pena absolutionis ab officio prioratus quam ipso facto incurrat. Subditi etiam qui huiusmodi locationem, subpignorationem, seu concessionem consenserint, sint ipso facto voce privati. Volumus et mandamus nihilominus priori provinciali ut huiusmodi priorem et fratres, qui contra hanc ordinationem venire presumpserint, cogat ad satisfaciendum Ordini integraliter de dampno, si quod exinde appareat provenisse. Concedimus tamen provinciali priori quod si pro meliori videbitur possit in scriptis dare licentiam prioribus localibus in huiusmodi possexionum locationem. Sequens provinciale capitulum celebrabitur prima dominica mensis maij in nostro loco de Tuscanella; quod si aliquo casu emergente locus predictus esset impotens ad recipiendum capitulum committimus priori provinciali ut de alio conventu provideat, dum tamen fiat eadem secunda (prima) dominica eiusdem mensis. (358).

(352) Ex Cod. Cc 19 Archivi Ordinis, fol. 35v vel pag. 71. Tres priores notae capituli praecedentis (cfr. p. 160) in inferiori margine non sunt debito ordine collocatae: prima est, quae numero 2 distinguitur; secunda esse debet, quae sub numero 3 legitur et tertia quae sub numero 1 apparet: quid simile evenit pag. 156 quoad numeros duarum notarum, quae legi debent ordine quo materialiter iacent, abstractione facta a numeris.

(353) Vide pag. 91, nota 1 huius vol. et loca ibidem indicata.

(354) Putamus esse Fr. Iacobus de Signia, qui an. 1320 locatus fuit in studio Fesulano et ab eodem amotus an. 1322 (cfr. p. 250, et 298 vol. III).

(355) Parisios tamquam studens missus fuit ex definitione capituli Provincialis an. 1334 (cfr. pag. 137, cum respectiva nota huius vol.). De duobus definitoribus praecedentibus nihil aliud scimus.

(356) Quamvis ita incipiat haec est definitio, quae primo loco legitur in hoc capitulo.

(357) Ex hac definitione nota antiquissimam esse in Ordine consuetudinem recipiendi oblatos, eos nempe qui religioni se donant mediante contractu, quin votis se adstringant.

(358) Ut statim videbimus non solum locus, sed etiam tempus celebrationis sequentis capituli fuit mutatum.

In nomine Domini Amen. Anno Domini M CCC XXX VIIII, in festo beati Marchi celebratum est provinciale capitulum Romane provincie ordinis fratrum heremitarum sancti Augustini Rome in loco nostro sancti Triphonis (360), in quo vicarius generalis fuit magister Iohannes de Roma. Et diffinitores ibidem fuerunt frater Andreas Sensi de Urbeveteri (361), frater Guido de Centumcellis (362), frater Angelus de Roma (363), lector studii Perusini, et frater Stephanus de Viterbio. Et in eodem capitulo electus est prior provincialis frater Iacobus Sassi de Roma per scrutinium nemine discordante. In primis, diffinimus et ordinamus, cum quidam priores locorum nostre provincie obmisso ordine caritatis hospites tam provincie quam extra provinciam male recipere non formidant, unde murmurationes et scandala plurima eveniant etiam ad seculares, volentes ad caritatem reducere dictos priores et fratres nimium oportune precipimus et mandamus strictius, ut possumus et valemus, ut quilibet prior teneatur sub pena VIII dierum in pane et aqua super nudam tabulam manducando, ut hospites caritative recipiat ad ignem, ad cibum et ad lectum ac societatem et lumen ac alia commoda, ut exigebunt, et precipue fratres aliarum provinciarum. In isto capitulo non sunt facte aliae diffinitiones nisi quod sunt confirmate diffinitiones facte in aliis capitulis (364).

(359) Cfr. fol. 36 vel fol. 72 cod. Cc. 19 Archivii Ordinis.

(360) Plura Capitula Provincialia Romae celebrata fuisse vidimus, sed omnia in S. Maria de Populo: hoc est primum quod celebratum apparet in loco S. Triphonis, qui deinceps vocatus fuit conventus S. Augustini.

(361) Cfr. quae de eo habentur p. 33, nota 4 huius vol.

(362) Recolamus quae de hoc fratre in his actis constant. Anno 1290 in Capitulo Centumcellarum locatus fuit tanquam studens in studio Coloniensi ad expensas conventus Cornetani et locorum Centumcellarum, sed anno 1294 reperiebatur in studio Neapolitano (cfr. pp. 301 et 365 vol. II); anno 1295 electus fuit Definitor, et dicitur lector Cornetanus novus ac eodem definitoris munere fungebatur an. 1297, quo etiam tamquam lector locatus fuit in conventu Tuscanellae (ib., pp. 385, 394 et 396); anno 1299 electus fuerat discretus Capituli Generalis Neapoli anno sequenti celebrandi, sed annullatis omnibus electionibus Capituli Provincialis, in quo electus fuerat, alius deinceps loco eius electus fuit (ib. pp. 485 et 486), ipse tamen Capitulo Generali etiam interfuit et ab eodem nominatus fuit lector secundus conventus Baruli (cfr. vol. III, pp. 19 et 36); tandem annis 1315 et 1320 fuit Definitor provincialis (ib. pp. 179 et 249).

(363) Iste est Frater Angelus Sassi de Roma, qui Parisios tamquam studens mittendus erat ex definitione capituli anni 1334 et cui tribus annis sequentibus (1335-1337) Fr. Iacobus Sassi, Provincialis, misit provisionem annuam decem et octo florenorum a Provincia statutam (cfr. p. 137 et notam 5 huius vol. IV).

(364) Hic expliciunt definitiones capitulorum Provinciae Romanae hoc in codice contentae; tamen ex ipso codice constat, ut iam vidimus (cfr. notam pag. 133 et 134 huius vol.), celebrata fuisse capitula provincialia annis sequentibus 1340-1345, nempe: anno 1340 coadunatum fuit Tuscanellae, an. 1341 in conventu Ortano, an 1342 Viterbii, an. 1343 Corneti, an. 1314 in Acquapendente et an. 1345 Balneoregii. Quid vero in his capitulis actum fuerit, praeter assignationem collectae favore Fr. Iacobi dicti Garofoli, res est hucusque nobis ignota.